Morgunblaðið - 30.11.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. NÖVEMBER 1977

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
R itst jómarf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskrrftargjald 1500.00
I lausasölu 80.
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. simi 10100.
Aðalstræti 6, simi 22480.
> kr. á mánuði innanlands.
000 kr. eintakið
Viðhorf í vamarmálum
Umræður þær, sem orðið hafa að undanförnu um það,
hvort við íslendingar ættum að taka fé fyrir afnot
varnarliðsins af Keflavikurflugvelli hafa ma. leitt í Ijós, að allir
stjórnmálaflokkar eru andvigir slikum hugmyndum, hver svo
sem efnisleg afstaða þeirra til dvalar bandariska varnarliðsins
hér á landi er. Jafnframt hafa umræður þessar orðið til þess,
að Geir Hallgrimsson forsætisráðherra undirstrikaði nokkur
meginatriði í sambandi við varnarmálin i umræðum á Alþingi i
fyrradag.
í fyrsta lagi tók forsætisráðherra skýrt fram, að engin
tilmæli hefðu borizt, hvorki frá Atlantshafsbandalaginu né
Bandarikjamönnum, um aukinn varnarviðbúnað hér á landi,
þ.e. mannvirkjagerð umfram það, sem felst i samkomulaginu
frá 1974. íslenzk stjórnvöld hafa ekki heldur sett nein slik
tilmæli fram. í öðru lagi benti forsætisráðherra á, að dæmi um
aukna mannvirkjagerð, sem hann setti fram i ræðu sinni á
fundi flokksráðs Sjálfstæðisflokksins var sett fram þeim til
viðvörunar, sem vilja að verklegar framkvæmdir séu fjár-
magnaðar af öðrum en okkur, en slíku mundu fylgja kvaðir
um aukin umsvif varnarliðsins. í þriðja lagi undirstrikaði
forsætisráðherra nauðsyn þess, að við íslendingar legðum
hverju sinni sjálfstætt mat á varnarþörf landsins og lýsti Geir
Hallgrímsson þeirri skoðun sinni, að ekki væri nauðsynlegt að
auka umsvif varnarliðsins eins og málum er nú háttað. í fjórða
lagi kvað Geir Hallgrimsson upp úr um það, að íslendingar
ættu sjálfir að standa straum af kostnaði við vegagerð og
aðrar verklegar framkvæmdir í landi sínu og að íslendingar
ættu sjálfir ao annast almannavarnir sínar. Sagði forsætisráð-
herra, að ef Bandarikjamönnum yrði gert skylt að greiða tolla
eða skatta hér bæri að endurgreiða þeim þær tekjur, sem
þannig mundu renna i ríkissjóð umfram þá þjónustu sem
varnarliðinu yrði veitt. Og í fimmta lagi sagði forsætisráð
herra, að öryggissjónarmið ættu að ráða afstöðunni til varnar-
liðsins og varnarframkvæmda en ekki að gera varnarstarfsem
ina að tekjustofni. Jafnframt yrði þannig gengið frá málum,
að Íslendingar bæru ekki útgjöld vegna dvalar varnarliðsins
hér á landi.
Með því að leggja áherzlu á þessa fimm þætti hefur
forsætisráðherra dregið fram alveg skýrar línur í afstöðu sinni
og Sjálfstæðisflokksins til varnarmálanna, sem hann hefur
gert mjög að umtalsefni síðustu daga í sjónvarpsþætti, sem
vakti þjóðarathygli og í ræðu á fundi flokksráðs Sjálfstæðis-
flokksins á dögunum. I þeirri ræðu sagði Geir Hallgrímsson
ma: „Aðrar þjóðir verða að svara þeirri spurningu, þegar þær
gera fjárlög sín, hve mikið þær vilja borga í skatt til þess að
halda við her sinum og varnarviðbúnaði. Við íslendingar erum
það heppnir, að aðrar þjóðir og sérstaklega Bandaríkjamenn
hafa létt þessum útgjöldum af okkur. Við greiðum ekki eina
krónu af okkar fjárlögum til varna og öryggis landsins. Við
skulum hafa þetta i huga þegar talað er um, að við eigum að
taka gjald fyrir varnarstöðina. Bandaríkjamenn vörðu 6% af
þjóðarframleiðslu sinni til varnarmála 1976, Bretar 5,1%,
Norðmenn 3,1% og Danir 2,8%. í þessu sambandi er þvi rétt
að benda á, að ef við hefðum þessi útgjöld, íslendingar, og
þyrftum á næsta ári að verja 3% af þjóðarframleiðslu okkar i
þessu skyni mundi það nema um 13,5 milljörðum islenzkra
króna. í Bandaríkjunum er 4,9% af landsmönnum á aldrinum
18—45 ára i hernum, 3,2% í Bretlandi, 3,4% í Danmörku og
5.2% í Noregi. Ef jafnmargir íslendingar hlutfallslega og
Norðmenn væru bundnir við þessi störf þá væri fjöldi þeirra
2.300. Sá mannafli mundi bæði duga skammt til varna
landsins og væri of dýrkeyptur miðað við þá eftirspurn eftir
vinnuafli, sem nú er. En til þess getur komið, að við þurfum
að hafa mannafla, sem að einhverju leyti gegndi varnarstörf-
um og öryggisgæzlu. Til þess gæti komið, að við þyrftum að
efla landhelgisgæzlu okkar og löggæzlu með þeim hætti, að
við værum ekki uppnæmir fyrir einni hleypiskútu eða fáeinum
vopnuðum bófum, ef að landi kæmi og áhöfnin gengi á land
eins og Jón Sigurðsson benti raunar á á síðustu öld. Og meðal
annars gæti til þess komið, þegar ástand i heimsmálum er
orðið slíkt, að við teldum tímabært að varnarliðið færi af landi
brott."
v Það er sannarlega timabært nú þegar raddir eru uppi um, að
við eigum að gera varnir landsins okkur að féþúfu, að við
gerum okkur grein fyrir þvi, hvað það raunverulega er, sem
aðrar þjóðir taka á sig m.a. i okkar þágu. Það kemur berlega
fram i þessum tilvitnaða kafla i ræðu Geirs Hallgrímssonar á
flokksráðsfundi. Ef við ættum að greiða sömu upphæð af
fjárlögum okkar og Norðmenn og Danir leggja fram til
landvarna, mundi sú upphæð nema um 13,5 milljörðum
króna og er þá ótalinn allur sá óbeini kostnaður, sem við að
öðru leyti mundum hafa, ef við þyrftum sjálfir að standa fyrir
vörnum lands okkar. En hér er ekki einungis um fjármuni að
ræða heldur lika mannafla. Ef jafnmargir íslendingar væru
bundnir við hernaðarstörf og eru i Noregi mundi þar vera um
að ræða 2.300 unga íslendinga. Fyrir utan þá staðreynd, að
íslenzkir æskumenn þurfa ekki að sinna herþjónustu og þau
áhrif, sem það mundi hafa á þeirra persónulega líf er hollt
fyrir okkur að minnast þess i landi, sem á við nánast stöðugan
vinnuafIsskort að búa, að það vandamál væri margfalt á við
það sem er i dag, ef við þyrftum sjálfir að leggja fram
mannafla til varnarstarfa. Þetta eru staðreyndir sem okkur er
hollt að hafa í huga þegar rætt er um þessi mál.
Þegar svona stutt er milli híla má ekki mikið útaf bera svo að árekstur verði.
í hálkunni er mikilvægt að
hafa langt bil milli ökutækja
ALDREI ER meiri ástæða tíl
þess að aka hæfilega langt fyri
aftan næsta ökutæki og einmitt
í hálku.
Árið 1976 gaf lögreglan í
Reykjavík skýrslur um 439
ákrekstra, þar sem bifreið hafði
ekið aftan á þá næstu á undan
og áreiðanlega hafa jafn mörg
óhöpp af þessu tagi verið leyst
án afskipta lögreglunnar og
koma þvi ekki fram á skýrslum.
Sá sem ekur aftan á næstu
bifreið fyrir framan er oftast í
sök, enda segir svo í 5. máls-
grein 45. greinar umferðarlag-
anna:
„Ökutæki, sem ekið er á eftir
öðru ökutæki, skal vera í svo
mikilli fjarlægð frá því, að eigi
sé hætta á árekstri, þótt öku-
tækið, sem á undan er, stöðvist
eða dregið sé úr hraða þess.“
Föstudaginn 18. þessa mánað-
ar sinnti lögreglan í Reykjavík
45 útköllum vegna frekstra.
Mejra en helmingur þessara til-
vika voru árekstrar, þar sem
ekið hafði verið aftan á næsta
bíl á undan.
Gætnir ökumenn, sem vilja
hafa hæfilegt bil milli öku-
tækja, kvarta mjög undan því
að erfitt sé að halda góðu bili,
því svo margir ökumenn stundi
ótímabæran framúrakstur og
SKAMMDEGIÐ
KALLAR
AAUKNAADGÆZLU
troði sé inn á milli bifreiða og
þar með líði hinir gætnu öku-
menn fyrir hina ógætnu.
Akstur sem þessi er brot á 47.
grein umferðarlaga, því þar
segir svo í 3. málsgrein:
„Eigi má aka fram úr öku-
tæki, nema unnt sé án hættu og
óþæginda fyrir aðra umferð,
enda sé útsýni yfir akbraut
góð.“
Umferðarlögin leggja lika
skyldur á þá, sem ætla að nema
staðar eða draga snögglega úr
hraða. í 3. málsgrein 52. grein-
ar umferðarlaganna segir svo:
„Ökumaður, sem ætlar að
nema staðar eða draga snögg-
lega úr hraða, skal gefa þeim,
sem á eftir koma, greinileg
merki um þá ætlun sína. Skal
það gert með hemlaljósmerki á
þeim ökutækjum sem hafa
skulu hemlaljós, en annars með
því að rétta upp hönd eða á
annan greinilegan og ótviræðan
hátt.“
í samræmi við þessi ákvæði
52. greinar, þá er það góður
siður hjá ökumönnum, sem
ætla að draga úr hraða eða
stöðva, að drepa fæti laust á
hemlana og gefa þannig öku-
mönnum, sem á eftir koma að-
vörun áður en dregið er úr
hraða fremra ökutækisins.
Það, sem hér hefur verið tek-
ið upp úr umferðarlögunum,
sýnir að lögin eru það leiðar-
Ijós, sem ökumönnum og öðrum
vegfarendum ber að kynna sér
og fara eftír, enda verða vegfar-
endur dæmdir samkvæmt lög-
unum ef óhapp verður.
ÓskarÓlason.
vrirlögregluþjónn.
Vestmannaeyjar:
Mikil aðsókn í Verkfallið
LEIKFÉLAG Vestmannaeyja
sýnir um þessar mundir gam-
anleikritið Allir f verkfall eftir
Duncan Greenwood, en leik-
st jóri er Sigurgeir Seheving.
Allir í verkfall gerist í iðnað-
arborg á Norður-Englandi á
þessum áratug heima hjá Helle-
well-hjónunum. Leikritið er
byggt upp af gamni frá upphafi
til enda og fléttast þar m.a. inn
í verkfallsréttur kvenna og sitt-
hvað fleira sem ekki er ávallt í
takt við náttúruöflin. í leiksýn-
ingunni leika Ásta Bjartmars,
Inga Jóhannsdóttir, Sveihn
Tómasson, Ólafur Haukur
Matthiasson, Guðmundur Páll
Ásgeirsson, Kristín Baldvins-
dóttir, Bandvina Sverrisdóttir,
Sigríður Einarsdóttir og Guð-
rún Kolbeinsdóttir. Baktjalda-
þátttakendur eru Magnús S.
Magnússon, Auðþerg Óli Val-
týsson, Hjálmar Brynjólfsson
og Kolbrún Hálfdánardóttir.
Uppselt hefur verió á Verk-
fallið á tveimur fyrstu sýning-
um, en þriðja sýning verður
fimmtudagskvöldið 1. des. og á
sunnudag verður fjölskyldu-
sýning með sérstökum afslætti
fyrir börn.
Hinn galvaski hópur leikara og annarra félaga f Leikfélagi Vestmannaeyja sem taka þátt f
Verkfallinu. Ljósmynd Mbl. Sígurgeir Jónasson.