Morgunblaðið - 03.10.1979, Page 1

32 SÍÐUR
216. tbl. 66. árg.
MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 1979
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Brúa verður bil
f átækra og ríkra
New York, SamcinuAu þjóðunum. 2. október. AP. Reuter.
JÓHANNES Páll pali annar hvatti þjóðir heims í ræðu er hann
flutti á AllsherjarþinRÍ Sameinuðu þjóðanna (Sþ) til að koma sér
saman um meiri háttar aðgerðir er miðuðu að þvi að brúa bilið
milli fátækra og ríkra, og ennfremur að koma mannréttindamál-
um í viðunandi horf, þar eð ella kynni meiri háttar styrjöld að
ríða yfir heimsbyggðina.
Páfi hvatti fulltrúa á þingi Sþ
til að beita sér fyrir því að hvers
kyns pyntingar, líkamlegar og
andlegar, yrðu lagðar niður. Þá
mótmælti hann hvers kyns tak-
mörkunum á trúfrelsi. Sagði páfi
að mörg ríkja er aðild ættu að
mannréttindayfirlýsingu Sþ
meðhöndluðu marga þegna sína
sem annars eða þriðja flokks, er
þeir reyndu að notfæra sér
yfirlýst réttindi.
Þá gagnrýndi páfi stórveldin
fyrir vígbúnaðarkapphlaup
þeirra, sem hann sagði að kæmi í
veg fyrir raunhæfa afvopnun í
heiminum. Af varfærni hrósaði
hann þó Bandaríkjamönnum og
Sovétmönnum fyrir Salt II sam-
komulagið.
í ræðu sinni sagði páfi að taka
yrði sanngjarnt tillit til Palest-
ínumanna í samkomulagi um frið
í Miðausturlöndum. Hann sagði
að samkomulag er ekki tæki tillit
til Palestínumanna hefði ekkert
gildi, og gæti ekki orðið horn-
steinn að varanlegum friði í
heimshlutanum.
Jóhannes Páll páfi annar flytur ræðu sína hjá Sameinuðu
þjóðunum í gær. Símamynd - AP
BelgraA, London, 2. október. AP. Reuter.
DEILDARSTJÓRI í fjármála-
ráðuneyti Bandaríkjanna ýjaði
að því í dag við fréttamenn að
búast mætti við nýjum aðgerðum
til styrktar dollarnum á erlend-
um gjaldeyrismörkuðum. Ýmsir
möguleikar væru í athugun og
fljótlega yrði tilkynnt til hvaða
ráða yrði gripið.
Dollarinn seig enn gagnvart
þýzka markinu, komst niður 1,73
mörk, en sótti í sig veðrið er á leið
daginn vegna aðgerða nokkurra
seðlabanka.
Gullverð hefur hins vegar aldrei
verið hærra, en únsan kostaði 424
dollara við lok viðskipta í London,
og 438 dollara í Zurich. Um tíma
seldist únsan á 444 dollara í
London í dag.
Edward M. Kennedy öldungardeildarþingmaður heilsar páfa við
komu páfa til Bandaríkjanna. A myndinni er einnig Rosalynn
Carter forsetafrú. Símamynd — ap
Viðbrögð við ræðu Carters:
Afetaða þiugmanna
til Salt n óbrey tt?
Kleppe og Bolle
víkja trúlegast
úr st jóm Nordli
Óaló. 2. október. Frá Jan
Erik Lauré, fróttaritara Mbi.
BÚIST er við talsverðum breyt-
ingum á ríkisstjórn Noregs á
föstudag og er jafnvel talið að
fimm ráðherrar víki úr stjórn
Nordlis. Landsstjórn Verka-
mannaflokksins og þingflokkur
halda fund um þessi mál á
föstudag. Breytingar á ríkis-
stjórninni koma ekki á óvart, þar
sem Oddvar Nordli hefur látið
það álit I ljós að hann vilji fá nýtt
blóð í ríkisstjórnina. Niðurstaða
kosninganna til bæjar- og sveit-
arstjórna fyrir nokkru, þar sem
Verkamannaflokkurinn tapaði
töluverðu fylgi, hefur flýtt fyrir
breytingum á stjórninni.
Fyrstu dagana eftir kosningarn-
ar var Reiulf Steen, formaður
Verkamannaflokksins, sakaður
um hve illa gekk, en þær öldur
óánægju með formanninn hafa
hjaðnað að undanförnu. Nú er
talið líklegt að Steen fái einn
ráðherrastólanna, sem losna á
föstudag. Flest bendir til að Per
Kleppe fjármálaráðherra verði að
biðjast lausnar, en hann hefur
lagt fram nokkrar tillögur í
skattamálum, sem hvorki hafa
aflað honum né stjórninni vins-
ælda almennings. Þá er talið að
Eivind Bolle sjávarútvegsráð-
herra, Ruth Ryste félagsmálaráð-
herra og Asbjörn Jordahl sam-
gönguráðherra verði að víkja úr
stjórninni.
WashinKton. 2. október. AP. Reuter.
VIÐBRÖGÐ þingmanna við ræðu Carters forseta, sem
sagði í sjónvarpi að komið yrði á fót föstu alhliða herliði
á Karíbahafi, hafa orðið á tvo vegu, og ólíklegt er talið
að ræðan breyti afstöðu þingheims til Salt II samkomu-
lagsins. Howard Baker, leiðtogi repúblikana á þingi, og
aðrir andstæðingar Salt-samkomulagsins sögðu að
forsetinn hefði lokað augunum fyrir þeirri hættu sem
stafaði af tilvist sovézku hersveitanna á Kúbu.
Baker sagði að Carter hefði étið
ofan í sig fyrri yfirlýsingar sínar
þar sem hann hefði áður sagt að
óbreytt ástand yrði ekki þolað en
lýsti því yfir nú að sovézku sveitirn-
ar ógnuðu engri þjóð.
Leiðtogi demókrata sagði hins
vegar að forsetinn hefði stigið skref
er miðaði að því að greiða úr flækju
í sambandi við Salt II samkomulag-
ið.
Sovézka fréttastofan Tass sagði í
dag að sú ákvörðun Carters að koma
upp föstu alhliða herliði á Karíba-
hafi væri bein ögrun við Kúbu.
Bandaríkjamenn væru með þessu að
blekkja þjóðir Mið-Ameríku. Mikið
var gert úr þeim orðum forsetans að
engri þjóð stafaði ógnun af sovézku
hermönnunum á Kúbu. Beðið hafði
verið eftir ræðu Carters „með mik-
illi taugaspennu og næstum því
hræðslu", sagði fréttaritari mál-
gagns ítalska kommúnistaflokksins
í Moskvu.
Giscard d’Estaing Frakklandsfor- •
seti og Helmut Schmit kanslari
V-Þýskalands lýstu því sameigin-
lega yfir í dag að tilvist sovézku
hersveitanna á Kúbu væri ekki nógu
mikilvægt mál til að tefja afgreiðslu
Salt-samkomulagsins. Viðbrögð við
ræðu Carters komú víða að úr
heiminum í dag og var í þeim
flestum lögð áherzla á að Kúbumál-
ið væri tæplega nógu umfangsmikið
til að tefja framgang Salt II sam-
komulagsins.
Jafnt hjá
Benn og
Callaghan
Brighton, 2. okt. AP. Reuter.
VINSTRÍSINNAR á flokksþingi
brezka Verkamannaflokksins unnu
i dag stóran sigur i baráttu sinni
fyrir breytingum á lögum flokks-
ins, en hafnað var tillögu þeirra er
miðaði að breytingum á núverandi
fyrirkomulagi við kjör flokks-
leiðtoga, sem þingmenn kjósa.
Að vilja vinstrisinna, er lúta
forystu Tony Benn, samþykkti
þingið að þingmenn gengjust undir
nokkurs konar hæfnispróf hjá nefnd
í kjördæmi sínu á kjörtímabilinu.
Rússar stöðvuðu leikför
til Svíþjóðar og Noregs
Stokkhólmi, Moskvu, 2. október. AP.
SÆNSKIR embættismenn og
sovézkir diplómatar i Stokk-
hólmi lýstu í kvöld furðu sinni á
þeirri ákvörðun sovézkra yfir-
valda að banna á síðustu stundu
leikför hóps frá Sovremennik-
leikhúsinu í Moskvu til Svíþjóð-
ar og Noregs. Ekki var gefin
nein ástæða fyrir ákvörðuninni,
að sögn talsmanns leikhússins i
Moskvu, en yfirvöld tilkynntu
leikhúsinu í gærkvöldi að ekk-
ert gæti orðið úr förinni er
hefjast átti i morgun.
Gengið hafði verið frá öllum
formsatriðum varðandi leikför-
ina og leikararnir fengið vega-
bréfsáritun. Sovézka sendiráðið
í Stokkhólmi sendi og fulltrúa
sína til að taka á móti leikurun-
um á Arlanda-flugvelli,en þeir
gripu í tómt.
Kunnugir töldu að yfirvöld
hefðu að líkindum óttast að
einhverjir úr hópnum kynnu að
biðja um hæli sem flóttamenn,
en margir leiðandi listamenn
hafa flúið land á síðustu mánuð-
um. í síðustu viku var hætt við
för sinfóníuhljómsveitar Moskvu-
borgar til Bandaríkjanna af
þeim sökum. Diplómatar hafa
skýrt frá því að sovézk yfirvöld
hafi ákveðið að banna heimsókn-
ina er Bandaríkjamenn neituðu
að verða við kröfu þeirra um að
framselja meðlimi hljómsveitar-
innar er kynnu að flýja í ferð-