Morgunblaðið - 03.10.1979, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 1979
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 1979
17
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og skrifstofur
Auglýsingar
Afgreiðsla
Áskriftargjald 4000.01
í lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Sími83033
kr. á mánuði innanlands.
200 kr. eintakið.
Íslenzkír
olíuhagsmunir
Astæða er til að fagna því, að fjölmiðlar hafa nú fengið í hendur
hluta af skýrslu olíuviðskiptanefndar, sem fjallar um niðurstöð-
■ ur og tillögur hennar. Jafnframt verður að krefjast þess, að skýrslan
verði birt almenningi í heild, þar eð þær upplýsingar, sem hún hefur
að geyma, eru nauðsynlegar forsendur umræðu og skoðanamyndunar í
þessu mikilvæga hagsmunamáli. Raunar átti að birta skýrsluna í heild
áður en viðræðunefnd fór til Moskvu á dögunum, þar eð efni hennar
gat aðeins styrkt samningsstöðu okkar. Öll leynd í jafn mikilvægu
máli sem þessu er neikvæð.
I skýrslunni kemur fram, að sú verðviðmiðun, sem notuð hefur verið,
var Islendingum hagstæð fram á sl. ár. Þá varð hins vegar sú þróun í
olíuviðskiptum, sem hafði endaskipti á gildi þessarar verðviðmiðunar
fyrir okkur. Orðrétt segir í skýrslunni: „... vegna tengingar á verðlagi
oliuinnflutnings Islendinga við Rotterdam, greiddu þeir í júní sl. 70%
hærra verð fyrir olíuvörur en yfirleitt gildir á olíumörkuðum
V-Evrópu“. Hér er komið að kjarna málsins og það staðfest, sem deilur
hafa staðið um frá því í febrúarmánuði sl., er formaður Sjálfstæðis-
flokksins, Geir Hallgrímsson, krafðist á Alþingi endurskoðunar á
þessari verðviðmiðun, í ljósi þróunar, sem þá þegar var hafin.
Auk möguleikans á breyttri verðviðmiðun fjallar skýrslan um þá
leið til bættra viðskiptakjara að kaupa hráolíu í stað fullunninna
olíuvara og leita tilboða í vinnslu hennar en ísland mun eitt allra
Evrópuríkja kaupa alfarið fullunnar olíuvörur. í viðræðum við
Sovétmenn hafa þeir enn sem komið er hvorki léð máls á breyttri
verðviðmiðun fullunninna oJíuvara né á sölu hráolíu til okkar. Raunar
báru Sovétmenn því við, að þeir hefðu ekki neina hráolíu upp á að
hlaupa. Sú staðhæfing stangast hins vegar á við þá fullvinnslu
olíuvara, sem fram fer hjá þeim, sem og sölu þeirra á hráolíu í stað
fullunninnar olíu til írlands. Það er fáránlegt að bjóða íslendingum
uppá því líkt og annað eins, að þeir sem vinna úr hráolíu eigi hana ekki
til! Slík fullyrðing skapar tortryggni. Könnun olíuviðskiptanefndar á
möguleikum hráolíukaupa annars staðar en í Sovétríkjunum er enn
skammt á veg komin, en í skýrslu nefndarinnar kemur þó fram, „að
hráolía eigi að öllum líkindum að vera fáanleg fyrir íslendinga ekki
síðar en á árinu 1981, en hins vegar er talið vafasamt, að teljandi magn
fáist á næsta ári“.
Olíuviðskiptanefnd hefur unnið gott starf á skömmum tíma. Henni
hefur nú verið falið að halda könnunarstarfi áfram, en viðræðum við
Sovétríkin hefur verið frestað um 4—6 vikur. HinS vegar er það
vítavert, hve seint viðskiptaráðherra og ríkisstjórnin brugðust við í
þessu máli, sem þó var gert að umræðuefni á Alþingi af hálfu
stjórnarandstöðunnar í upphafi þessa árs og hamrað var á í
Morgunblaðinu með margvíslegum rökum og hörðum ábendingum en
við litlar undirtektir ráðamanna og háðsglósur hagsmunaaðila og
kommúnista. Þá var það fyrir neðan allar hellur að viðskiptaráðherra
skyldi hafa tilmælum samráðherra um að fara með viðræðunefnd
okkar til Sovétríkjanna, sem léð hefði erindi okkar aukinn þunga. Ekki
er annað vitað en ráðherra vestrænna viðskipta í Sovétríkjunum hafi
sjálfur komið inn í þær umræður, sem fram fóru, svo hann hefur metið
þær á nægjanlega „háu plani" fyrir sig, öfugt við íslenzka ráðherrann.
I þeim hluta í skýrslu olíuviðskiptanefndar, sem birtur hefur verið,
leggur meirihluti nefndarinnar til, að Island gerist aðili að
Alþjóðaorkumálastofnuninni (IEA), sem styrkja myndi olíuöryggi
okkar, ekki sízt ef ófyrirsjáanlegar breytingar yrðu á olíumarkaðinum.
Þar er einnig vikið að möguleikum morgundagsins, ef svo má að orði
komast, þ.e. að flýta rannsóknum á hugsanlegum olíumöguleikum í
setlögum við landið. Loks er fjallað um hugsanleg skipti á innlendri
orku til stóriðju og olíuvörum.
Morgunblaðið ítrekar þá kröfu að skýrsla olíuviðskiptanefndar verði
birt almenningi í heild. Blaðið fagnar því að olíuviðskiptanefnd hefur
verið falið að starfa áfram og hvetur til að sá frestur, sem fékkst á
viðræðum við Sovétríkin, verði vel nýttur. Það tekur undir ábendingar
um aðild Islands að Alþjóðaorkumálastofnuninni. Það telur sjálfsagt
að olíumöguleikar í setlögum á íslenzku umráðasvæði verði kannaðir,
innan þeirra marka sem nauðsynleg vernd á lífríki sjávar setur. Og
loks mætti íslenzka ríkisstjórnin létta á þeim útgjöidum heimilanna í
landinu, sem verðþættir skattheimtunnar í endanlegu verði til
almennings valda, ekki sízt í verðlagningu á benzíni, þar sem ríkið
tekur 56% endanlegs söluverðs til sín. Það er varla við hæfi að íslenzka
ríkið geri sér sovéska olíuokrið að gróðalind — á kostnað þegnanna í
landinu. En alvarlegt er þó, að stefnuleysi ráðamanna og sofandahátt-
ur hefur orðið til þess, að við höfum verið í klóm rússnesku
olíuokraranna og almenningur í landinu búið við rýrari lífskjör fyrir
vikið. Olíuviðskiptanefnd bendir á, að ekki komi til mála að endurnýja
olíusamningana við Rússa óbreytta, enda 70% óhagstæðari en aðrar
vestrænar þjóðir búa við í sambandi við olíukaup sín. Hér er beinlínis
um að ræða
mesta sjálfstæðismál þjóðarinnar á efnahagssviði nú um stundir. En
vonandi sjá Rússar að sér. Viðskiptajöfnuður okkar við þá er stórlega
óhagstæður okkur. Vonandi getum við haldið olíuviðskiptum við þá
áfram, en til þess þarf að jafna metin.
aJSAfhjúpun Guðrúnar
Guðrún Helgadóttir borgarfulltrúi:
önnur „rœkileg” afhjúpun
handa Breiðholtsbúum
Birgir taleifur Gunnarsaon
borgarfulltrúi akrifadi grein í Mbi.
26. aejK. óg akýrír þar frá umreð-
um á BÍð&at* borgarstjórnarfundi.
Umr*öur þeaaar spunnuat út af
fyrirapurn borgarfulltrúans um,
hvmð orðiö hefði um bréf Fram-
farafélaga Breiðholta III til for-
seta bo rgarstj ó rnar, dagsett 28.
jáai a.L Borgarfulltrúar meirí-
hlutana rírtaat fúair til að taka á
aig aðkina á þrí, að ekkert hefði
veríð gert af þrí, aem i bréfinu var
faríð fram á. Ég hélt þrí hins
vegar fram, að hér hefði eina og H
oft áður dauð hðnd opinberra
embmttiamanna lagat á málið, og
aetli það aé avo fjarri lagi. Lítum á
staðreyndir
Bréfið var ekki lengi í hðndum
Siguríóna Péturasonar, þvi að
hinn 2. )úli (fjórum dðgum seinna)
akrífaði borgarstjóri borgarverk
frssðingi bréf, þar sem hann felur
honum málið
Það er hina vegar ekki fyrr en
28. ágást (n*r tveimur mánuðum
aeinna) að borgarverkfrseðingur
akrifar undirmðnnum sinum svo-
hljóðandi bréf:
„Sendi ykkur hjálagt kópíu af
bréfi Framfarafélaga Breiðholts
III til Sigurjóns Péturaaonar.
Borgaratjórí óskar eftir umsögn
ásamt koetnaðaráaetlun ykkar um
n ég hef merkt
ykkur til meðferðar hverjum og
einum."
Þetta bréf fengu: Ingi Ú.
Magnússon, Pétur Hannesson,
Bjamhéðinn Hallgrimseon, Gutt-
ormur Þormar, Bjðm Hðskulds-
son.
Myndir af þessum bréfum birt-
ast hér með.
Það liðu sem sagt tveir mánuðtr
frá þrí að borgarverkfraeðingur
fékk bréf borgarstjóra og þar til
honum þóknaðiat að gera þvi akil.
Davið Oddason borgarfulltrúi
reisl fastur á umræddum borgar-
•tjómarfundi og bar fram fyrír-
spura til borgarstjóra þess efnia,
hvort embaettismenn borgarínnar
vaera avo slaemir sem ég ríldi vera
láta. Borgarstjórí var vitanlega
ðldungia óríðbúinn slíkri spurn-
ingu, en svaraði þrí til að því faerí
fjarrí. Þetta átti að vera enn
frekari sönnun á því að orð mín
vaera einungia þessar venjulegu
ofaóknir á hendur embaettis-
mannakerfisins. Það voru mér
hins vegar engar fréttir að em-
baettismenn Reykjavikurborgar
vaeru haefir til starfa. Margir
þeirra era það. Hitt er meira
vafamál, hvort þeir hafa mikinn
áhuga á að vinna fyrír þá menn,
sem nú stjóma borginni. Hvað
eftir annað hef ég fengið ástaeöu
til að efaat um það, og ég undrast
það ekki. Sjálfstaeðisflokkurinn
setti aldrei aðra en stuðnings-
menn sina i erabaetti, sem vera-
legu máli skipta, og þaö hefur
áreiðanlega aldrei hvarflað að
þeim, að þeir þyrftu að fara að
hlaupa í kringum Sigurjón Péturs-
son. Finnist borgarstjóra af-
greiðala borgarverkfraeðinga til
daemia góð vinnubrðgd, er ég
honum algerlega óeammála. Það
kann vel að vera að Þórður Þor-
bjaraarson hefði getað gert það
sem um var beðið fyrr, en hann
bara gerði það ekki.
Birgir ísleifur Gunnarsson er
ötuli verjandi embaettismanna
enda hafði hann ekki þessa
reynslu af þeim. Þetta skilja
Breiöholtsbúar, og sendu þeir
honum að lokum bréf um málið,
trúlega i þeirri ríssu, að það vaeri
affarasaella að snúa sér til hans,
þegar reka þyrfti embsettis-
mannaliðið áfram. Mér fínnst það
hins vegar alvöramál, ef lýðraeðis-
lega kjörair borgarfulltrúar duga
ekki til að koma verkum áfram og
verða að saeta geðþóttaafgreiðslu
embaettismanna Birgis tsleifs
Gunnarssonar á framkvaemdum.
Við það verður ekki unað, og það
er skylda olckar að gefa Breið-
holtsbúum skýríngu á afgreiðslu
þeasa máls. Það er þetta ástand
sem verður að „afhjúpa raekilega".
YlGISfÐIU
sc;ftrnar þnðjudsgtnn íú.C. »■ < ■■j — * f'“
ssnds Í#ur «ft irfsrsndi .iscs
l Brsiðholtt III, 1 ssktlscrt 'rulrV tfj f
[ ^rfisng.vsry.fnt: .V?* I y 1
I) rrtgsngur t spildu atllt Iþrtct — i '---------------- I
i ( ty.tr spsrkv.lltr og grss) f •*<
'2) Gsngsttct vtð Susturf.il. .
J) Prtgsngur undlrr.snee t -.stnssð/
og sptldu vtð S.V.R. stóð við :1
0 Lsgfsr. ushv.rfl Sk.ljungs H/F | U »*■-- k
g ';) i:«lbtkun staðts íyrt:
f.llt ), .innti
. QIJ4-S
| 15] SOROARVKRKPRCOINOUNINN I REVKJAVlK
I 1|f MMCMN IMMfSTOTA
Raykjavlk. 2(1. áqúst 1979.
Tll
Inqa Ö. Naqnúsaonar,
BJarnhcðins Hailqrlassonar,
Páturs Hannessonar,
Cuttoras Þormar,
Pétur Hannasson,
^ Björn Höskuldsson.
Sendl ykkur hjálaqt kóplu af bréfl Tranfarafélaqs
B.alðhoita III til Siqurjóna Péturssonar.
Borqar.tjórl ó.k.r aftir uaæöqn ásaat ko.tnaöar-
éatlun ykkar u> þeas« punkta, sea éq hef aerkt ykk
j^aeóferóar hvarjua oq elnum.

11
Guðrún Helgadóttir ritar
grein í Mbl. í gær, þar sem
hún gerir enn tilraun til að
varpa ábyrgð af sér og öðrum
borgarfulltrúum vinstri
flokkanna yfir á herðar emb-
ættismanna. Það gerir hún
með því að rekja sérstaklega
bréfaskriftir, sem gengu í
borgarkerfinu vegna tilmæla
Breiðholtsbúa um ýmsar lag-
færingar í hverfinu. Já, það
er margt bréfið og verða
vafalaust fleiri, en auðvitað
eru það ekki bréfin, sem ráða
úrslitum í slíkum málum,
heldur áhugi og fram-
kvæmdasemi hinna pólitísku
stjórnenda.
Mílið
rifjað upp
Rifjum mál þetta upp.
Snemma í sumar báðu full-
trúar ýmissa íbúasamtaka í
Breiðholti um fund með for-
setum borgarstjórnar til að
ræða málefni hverfisins. Um
fund þennan báðu Breiðholts-
búar skriflega, en nokkrum
dögðum áður höfðu þeir með
öðru bréfi boðið öllum borg-
arfulltrúm upp í hverfið til að
ræða við þá um áhugamál
sín. Þar mætti enginn af
borgarfulltrúum vinstri
manna, hvorki forsetar borg-
arstjórnar né Guðrún Helga-
dóttir.
Fundurmeð
forsetum
borgar
stjómar
Hinn umbeðni fundur með
forsetum borgarstjórnar fór
síðan fram og þar ræddu
fulltrúar Breiðholtsbúa
margvísleg hagsmunamál
hverfisins. Þessum fundi
fylgdu þeir síðan eftir með
bréfi, þar sem þeir tilgreindu
17 tölusett atriði, sem til
umræðu voru á fundinum og
fólkið taldi sig hafa fengið
loforð um að yrðu tekin til
rækilegrar athugunar. Atriði
þessi voru bæði stór og smá
og sum þess eðlis að þau var
hægt að afgreiða með einu
símtali t.d. af hálfu borgar-
stjóra.
Friðþœging
forsetanna
En hvað skeði. — Bréf
Breiðholtsbúa var sent til
Sigurjóns Péturssonar. Sig-
urjón skrifaði bréf til borgar-
stjóra og bað hann að athuga
málið. Borgarstjóri sendi
bréf til borgarverkfræðings
og borgarverkfræðingur
sendi bréf til ýmissa starfs-
manna, gem þessi mál heyrðu
undir. Athyglisvert er, að af
hálfu þeirra, sem lofuðu
rækilegri athugun og jafnvel
framkvæmdum var engin
fylgni í þessu máli.
Forsetarnir fengu sína
friðþægingu með því að
skrifa bréf til borgarstjóra og
síðan ekki söguna meir. Eng-
in tilraun var gerð af þeirra
hálfu til að fylgja málunum
eftir, aldrei um þau spurt og
ekkert gert í því að fylgjast
með gangi málanna með því
t.d. að hafa samband við
fulltrúa Breiðholtsbúa eða
fara á staðinn og kanna það
með eigin augum.
Stjomkerfið
afkastalítið
Borgarskrifstofum berast
tugir erinda daglega og ég
efast ekkert um að borgar-
verkfræðingi hafa á þessum
tíma verið fengin til meðferð-
ar fjöldi mála, stórra sem
smárra. Það er auðvitað
hinna pólitísku yfirmanna
borgarinnar að segja fyrir
um það, hvaða mál eigi að
hafa forgang. Hinir pólitísku
oddvitar losa sig ekki undan
neinni ábyrgð með því að
skrifa eitt bréf í friðþæg-
ingarskyni og þeir geta ekki
dregið neina embættismenn
til ábyrgðar á eigin van-
rækslu.
Vandræðin nú liggja í því
stjórnkerfi, sem komið hefur
verið upp. Pólitískt fram-
kvæmdavald skortir. „Þetta
var allt auðveldara í tíð
Sjálfstæðismanna“, segir
Guðrún Helgadóttir í borgar-
stjorn, „þá leysti borgarstjóri
málin með einu símtali“.
Þetta er mergurinn málsins.
Nú þvælast málin fram og
aftur í kerfinu og vinstri
pólitíkusarnir virðast ánægð-
ir, bara ef þeir skrifa bréf.
Afhjúpun i dag
heimilismálum
Annars voru ásakanir Guð-
rúnar Helgadóttur í garð
embættismanna á borgar-
stjórnarfundinum öllu alvar-
legri í dagheimilismálum.
Þar fullyrti hún, að dauð
hönd embættismanna hefði
lagst á undirbúningsvinnu
vegna nýrra dagvistunar-
stofnana og þvi væri ekki á
þessu ári unnt að fullnýta
fjárveitingar til þessa mál-
aflokks. Þessa fullyrðingu
hrakti borgarstjóri, sem
sjálfur kvaðst hafa stýrt
hraða undirbúningsvinnunn-
ar vegna fjárhagserfiðleika
borgarinnar. Það vissi Guð-
rún sjálf mætavel, eins og
aðrir borgarfulltrúar vinstri
manna. Því höfum við talað
um „rækileg afhjúpun“ á
þessum borgarstjórnarfundi.
Borgarstjóri sjálfur afhjúp-
aði Guðrúnu, sem gegn betri
vitund reyndi að varpa af sér
ábyrgð og yfir á starfsmenn
borgarinnar.
Það er ekki von að vel fari,
þegar stjórnmálamennirnir
sjálfir gera sér ekki grein
fyrir ábyrgð sinni og aldrei
hefur það verið stórmannlegt
að vilja ekki horfast í augu
við eigin aðgerðir eða aðgerð-
arleysi.
Kaldasta sumar á
Akureyri frá því
fyrir aldamótin
Úrkoman í september 47% yfír meðaltali
NÝLIÐINN septembermánuður
var mjög kaldur um allt land og
var meðalhiti í Reykjavík 5,5
stig, í Stykkishólmi 4,8, á Akur-
eyri 3,6, á Raufarhöfn 2,4 og
Höfn i Hornafirði 5,6 stig að því
er Þórir Sigurðsson veðurfræð-
ingur tjáði Mbl. í gær.
Þetta er 4,2 stigum kaldara en í
meðalári bæði á Akureyri og
Raufarhöfn, en í Reykjavík og
Stykkishólmi er þessi septem-
bermánuður 3,2 stigum kaldari en
venjulega. Á Höfn var 2,2 stigum
kaldara núna en venja er í sept-
ember.
Á Akureyri hafa verið gerðar
veðurathuganir frá því 1882 og var
þetta kaldasti septembermánuður
á þessu tímabili. Næst kaldasti
september var árið 1918, en þá var
meðalhiti 3,7 stig eða 0,1 stigi
hærri en nú. Á Raufarhöfn var
þessi september sá kaldasti frá því
mælingar hófust árið 1920. í
Stykkishólmi hafa verið gerðar
veðurathuganir frá því 1845 og er
þessi septembermánuður sá næst
kaldasti á þessum 135 árum. Árið
1869 var meðalhiti september-
mánuðar 4,6 eða 0,2 stigum kald-
ari en nú, en 1954 var 0,1 stigi
hlýrra en nú eða 4,9 stig.
í Reykjavík hófust veðurathug-
anir 1880 og er þetta kaldasti
septembermánuður frá þeim tíma
ásamt 1918.
Sé meðalhiti sumarmánaðanna
fjögurra (júlí-sept.) borinn saman
við fyrri ár kemur í ljós að þetta
er kaldasta sumar á Ákureyri frá
því fyrir aldamót, en í Reykjavík
voru sumurin 1921 og 1922 kaldari
en nú. Meðalhiti sumarsins á
Akureyri var nú 7,4 stig, sem er
2,1 stigum kaldara en venjulega,
en í Reykjavík var meðalhiti 8,3
stig, sem er 1,7 stigum lægra en í
meðalári. Á Raufarhöfn var
sumarið 2,8 stigum kaldara en
venjulega og er hið kaldasta frá
því mælingar hófust 1920.
Úrkoman í september mældist
81 mm í Reykjavík og er það 13%
umfram meðallag, en á Ákureyri
mældist 68 mm úrkoma sem er
47% yfir meðalári. Sólskin í
Reykjavík mældist 126 klst., sem
er 21 klst. umfram meðallag, en á
Akureyri mældist sólskin aðeins
48,5 klst. og vantar þar 27 stundir
upp á meðaltalið.
Grunnskólakennarar Grindavík:
Bogi á engan þátt í því máli er
ráðherrann hefur blásið upp
KENNARAR við Grunnskólann í
Grindavik hafa beðið Mbl. fyrir
birtingu eftirfarandi yfirlýsingar
15 kennara skólans. Ekki náðist i
þrjá kennaranna og einn vildi
ekki skrifa undir:
Þann 1. okt. er minnst á skóla-
stjóramálið í Grindavík bæði í
síðdegisblöðum og sjónvarpi og er
þar gefið í skyn að allt sé nú fallið í
ljúfa löð í Grindavík. Kennarar og
íbúar hafi sætt sig við málalok. Sú
er ekki raunin. Kennarafundi þeim
er Hjálmar Árnason boðaði til, þar
sem hann fór fram á stuðningsyfir-
lýsingu kennara við sig, lauk þann-
ig að lítil niðurstaða fékkst. Flestir
kennarar voru sárir og reiðir þeirri
ákvörðun menntamálaráðherra, að
bola Boga Hallgrímssyni frá og
setja réttindalausan mann í hans
stað, því samstarf kennara, skóla-
stjóra og nemenda hefur verið
mjög gott þau þrjú ár, sem Bogi
hefur verið settur skólastjóri. Þau
svör sem Hjálmar fékk frá kennur-
um að fundinum loknum voru
aðeins þau, að af tvennu illu, þ.e. að
ráðherra myndi auglýsa stöðuna
aftur ef Hjálmar drægi sig í hlé,
eða að öðrum kosti að hann sæti í
vetur, kysu kennarar frekar síðari
kostinn, skólans og barnanna
vegna. Þeirri beiðni Hjálmars, að
kennarar gæfu honum stuðnings-
yfirlýsingu út á við, var hafnað.
Þeir kennaranna sem undir
þessa yfirlýsingu skrifa og kennt
hafa við skólann í áraraðir, vita að
Bogi á engan sér þátt í því máli,
sem ráðherra hefur blásið upp að
undanförnu í fjölmiðlum til að
réttlæta gerðir sínar, og fordæma
því þau ummæli og vinnubrögð,
sem hann hefur viðhaft.
Grindavík, 2. október 1979.
Halldór Ingvaaon, Margrét Gunnarsdóttir,
GuArún Gisladóttlr, Ólafur R. Þorvarðsson,
Sigrdn Gunnarsdóttir, Eyjólíur Ólafsson,
Magnús H. Valgeirsson, Jón Gröndal, Krist-
in Þ. Eyþórsdóttir, Björn Birgisson, Ólafur
Þór Jóhannsson. Gunnlaugur Dan Óiafsson.
G. ölversson, Inga Erlingsdóttir, Stefanía
Ólalsdóttlr.
Félag skólastjóra og yfirkennara á grunnskólastigi:
Kennarasamtökin sporni við
einhliða ákvörðunum ráðherra
STJÓRN Félags skólastjóra og
yfirkennara á grunnskólastigi
hefur gert eftirfarandi samþykkt
varðandi veitingu embættis
skólastjóra Grunnskólans í
Grindavík, sem barst blaðinu i
gær:
„Stjórn Félags skólastjóra og
yfirkennara á grunnskólastigi
mótmælir harðlega veitingu rétt-
indalauss manns í embætti skóla-
stjóra í Grindavík.
Stjórnin telur að við stöðuveit-
ingu þessa hafi menntamálaráð-
herra freklega brotið gegn 8. gr.
laga um embættisgengi kennara
og skólastjóra með því að ganga
framhjá réttindamanni, er einnig
sótti um stöðuna.
Stjórnin beinir því til stjórna
kennarasamtakanna að þau fylgi
fast fram réttindamálum kennara
og að þau reyni að sporna við
einhliða ákvörðunum ráðherra í
málefnum er varða kennara og
skólastarf.
Jafnframt lýsir stjórnin yfir
furðu sinni á ummælum og órök-
studdum dylgjum menntamála-
ráðherra um embættisglöp fráfar-
andi skólastjóra og krefst þess að
ráðherra upplýsi um málsatvik.
Þá telur stjórnin nauðsynlegt,
bæði fyrir kennara og ýmsar
aðrar starfsstéttir í landinu, að
menntamálaráðherra skýri nánari
stefnu sína um réttindi náms-
manna, sem ekki hafa lokið em-
bættisprófi, til að hljóta setningu í
starf og hvert mat hann leggur á
starfsreynslu manna við setningu
eða skipun í embætti.
Stjórnin leyfir sér að vekja
athygli ráðherrans á því, að með
þessari stöðuveitingu og með sum-
um einhliða ákvörðunum sínum
fórnar hann trausti kennarastétt-
arinnar, sem hlýtur þó að vera
honum nokkurs virði“.
Landsbókasafn:
BókagjöfMark Watsons afíient
i.jósm. Rax.
Finnbogi Guömundason landsbókavöröur viö bókaaafn Mark Watsons sem komiö hefur veriö fyrir í
Landsbókaaafninu, en í þessum mánuöi veröur þar sýndur hluti safnsins.
SKIPTARAÐENDUR danarbus Islandsvinarins Mark Watsons er lézt
sl. vetur hafa samkvæmt fyrirmælum er þeim voru sett ákveöió aö
satn hans af ritum á erlendum tungum um ísland skuli ganga til
Landsbókasafns íslands og kom safnió fyrir nokkru til landsins. Hefur
því veriö búinn staöur með annarri bókagjöf, er safninu barst fyrir 20
árum, frá Davíó Björnssyni bóksala í Winnipeg.
í bókagjöf þessari eru 1.310 verk sem eru alls á fimmtánda hundrað
binda. Um helmingur verkanna eöa 666 eruá ensku, 213 á dönsku, 115
á þýzku, 53 á sænsku, 51 á frönsku, 26 á norsku og á öðrum málum
eru 118 verk auk 28 á íslenzku. Mesta verkið í safninu er heildarútgáfa
rita Williams Morris er út kom í 24 bindum á árunum 1910—1915 að
því er fram kemur í samantekt Landsbókasafnsins um bókagjöf
þessa. Segir m.a. svo:
Stærsti flokkur bókagjafarinnar
eru feröabækur um ísland og rit
um náttúru landsins, þá fjöldi
íslenzkra fornrita í erlendum þýö-
ingum og rit um forna sögu,
bókmenntir og menningu, einnig
allmörg íslenzk rit frá síöari tímum,
sem snúiö hefur veriö á erlend mál,
auk fróöleiks- eða fræðirita um
land og þjóö.
í safninu eru mörg rit um Færeyj-
ar einvöröungu, auk þess em þeirra
getur í mörgum feröabókum um
Island, þar sem förinni var oft heitið
til beggja landanna.
Mark Watson auglýsti um langt
árabil bæöi austan hafs og vestan
eftir ritum um ísland og myndum
þaöan og fór að auki marga
ferðina, ef hann þóttist vita vonir
slíks efnis einhvers staöar. Flest
einfök safnsins eru mjög vel á sig
komin, og aö ýmsum hefur hann
látiö hlynna sérstaklega og þá
ekkert til sparað, að þaö yröi sem
bezt gert.
Elzta bókin í safninu var prentuð
í Feneyjum í desember 1558 eöa
litlu síöar.
Mark Watson kom í fyrsta skipti
til islands þrítugur aö aldri sumariö
1936 og fór þá ásamt nokkrum
brezkum vinum sínum og íslenzk-
um leiðsögumönnum ríöandi frá
Akureyri austur í Þingeyjarsýslur,
en síöar frá Akureyri suður yfir
hálendiö allt til Geysis.
Þeir féiagar komu aftur ári síöar
til íslands og riöu þá frá Akureyri
austur um land og síðan vestur að
Kirkjubæjarklaustri, þaöan sem
þeir félagar héldu með bíl til
Reykjavíkur.
I bókagjöfinni er myndabók úr
síðari förinni, er Mark Watson lét
útbúa sérstaklega, en hann gaf fyrir
mörgum árum Þjóöminjasafni
íslands stækkaöar myndir úr þess-
ari för.
íslandsferðir Marks Watsons
hófust aö nýju uþþ úr 1950 og urðu
margar, um þaö er lauk.
Mark Watson fékk ungur áhuga
á íslandi og eignaöist þá fáein rit
um það, en þaö mun fyrst hafa
veriö eftir fyrrnefndar ferðir hans
1936 og 1937, að hann fór að safna
ritum varðandi ísland og myndum
þaöan af alefli. Margt af því, sem
hann aflaði, gaf hann jafnóöum
stofnunum hér heima, sem alkunna
er, svo að fáir eða engir hafa
komizt til jafns viö hann í þeim
efnum.
Mark Watson hugsaöi sér, aö
bókasafn sitt, ritin um island, yröu
varðveitt sem sjálfstæö heild, sem
ferðamenn og námsmenn t.a.m., er
legöu stund á íslenzk málefni, gætu
fengiö aö kynna sér.