Alþýðublaðið - 02.09.1920, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Aígreid^la
blaðsins er í Alþýðuhúsinu við
Ingólfsstræti og Hverfisgötu.
Síml 988.
Auglýsingum sé skilað þangað
tða í Gutenberg í síðasta lagi ki.
10, þann dag, sem þær eiga að
feoma í blaðið.
á landi í 45 ár, og getur enga
óbjagaða setningu sagt á Isienzku.
Þá eru „bioin*. Þau gera ekki
hvað minst að því — óafvitandi
— að spilla málinu. Fyr meir
hrópuðu drengirnir sem mynda-
skrár selja: „Myndaskrá!" Nú
væla þeir „Prógram". Þetta má
laga á augabragði, og kostar ekk-
ert. Aftur á móti mun það kosta
nokkurt fé umfrarn það sem nú
er, ef tvennur annar ósiður á „bio"
væri lagður niður. Fyrst og fremst
er það óverjandi smekkleysa og
beiniínis móðgun við ísleadinga
— vafalaust ekki með ráði gerð
■— að auglýsa þær tnyndir er
sýna á, á dönsku á götunum. Sá
siður hefir nýlega verið tekinn
upp, að hætta að festa upp mynd-
lýsingu á íslenzku. Þær eru allar
á Dönsku nú. Og má furðu gegna.
Hvað skyldu Kaupmannahafnar-
búar segja, ef einhvern morguninn
væri búið að festa upp mynda-
auglýsingar á íslenzku á hverju
götuhorni þar? Ætli þeim brigði
ekki i brún?
Þá er annað, sem „bioin" ættu
sem fyrst að gera að fastri reglu,
æn það er að fá íslenzkan texta
við allar myndir sem sýndar eru.
Það mun að vísu kosta nokkra
fyrirhöfn og fé, en vér Islending-
ar verðum að gera þær kröfur til
kvikmyndahúsanna hér, að þessu
verði kipt í lag. Þegar Danir láta
sér ekki nægja að hafa textann á
Sænsku við sænskar myndir, hvl
skyldum við þá ekki krefjast þess,
að íslenzkur texti fylgi myndun-
um sem hér eru sýndar? Annars
væri bezt að hann væri enginn.
Það hefir komið fyrir að myndir
hafa verið sýndar með íslenzkum
texta, og er það vel farið, en
markið verður að vera: íslenzkur
texti með hverri mynd!
Menn þurfa ekki annað en líta
í sinn eiginn barm. Ósjálfrátt fer
svo, að Danskan, sem stöðugt
verður á vegi þeirra, fær t, d.
íslenzkar endingar, eða verður af-
bökuð Danska, eða grautur úr
báðum málunum.
„Einn kaffi, takk!" — „Kökur,
tak! með „glassu", með „flöde"!"
eða hvað þetta nú heitir, eða
blátt áfram eins og Siglfirðingar
sögðu fyrir stríðið, er þeir spurðu
eítir verði á einhverju: „Ka kost-
ar ’e 11 “ (sungið á Norsku).
Nei, góðir hálsar. Þarna er
hættulegasti fjandi íslenzkrar tungu,
og hann verður ekki útrekinn með
þ jí að svifta landa vora þegnrétti,
ef þeir í eitt ár fara út, og verða
hvergi skráðir á maantal hér það
árið. Fimm ára búsetuskilyrðið
hans Bjarna frá Vogi er engin
vernd íslenzkri tungu, það er að-
eins þeim til skammar er því
komu í Iög. Og hafi þeir ævarandi
óþökk fyrir 1 Skeytingarleysi ís-
lendinga sjálfra og kæruleysi —
að iáta bjóða sér alt og þakka
fyrir ef móðurmálinu er misboð-
ið — er ekkert lamb að leika
við og það verður ekki afnumið
með lögum.
»Hjemdal«, »Dannebrog«, »H.
M. Haakon« og hvað þær nú
heita húturnar, sem blessuð ís-
lenzku börnin bera á höíðinm sér,
ár eftir ár, eru tal&ndi vottur uni
smekkleysi manna.
íslenzku mæður! Skammist þið
ykkar ekki í raun og veru, þeg-
ar þið athugið þa.ð, fyrir að af-
skræma höfuðin á börnum ykkar
og stimpla þau, sem útiendinga,
með þessum nöfnum. Eru ekki
til nóg íslenzk nöfn, og þau fall-
eg, ef endilega þarf að setja nöfn
á húfurnar. Ef þið viljið skreyta
höfuð barnanna, því í ósköpun-
um saumið þið þá ekki þeirra
eigin nöfn í húfur þeirra. Ekki
þyrftuð þið annað en stinga því
að einhverjum reglulega séðum
verzlunarmanni, að panta borða,
sem festa mætti á húfur, með al-
gengustu íslenzkum nöfnum, þá
mundi hann óðara panta þá, og
ef þið nú hættið að kaupa þessi
nafnskrípi, þá er engin hætta á,
að íslenzk nöfn kæmu ekki f
staðinn.
ótal margt fleira mætti telja
upp, sem ef því heldur áfram,
verður að fáum árum liðnum bú-
ið að gera íslenzkuna hér í
Reykjavík, að minsta kosti, að
hreynasta hrognamáli, sem hvorki
er fugl né fiskur, hvorki danska
né íslenzka. Hvað segja föður-
landsvinirnir og frelsishetjurnar
um það?
Málvinur.
Kattspyrnan.
Veðrið í gærkvöldi var hagstætt
fyrir knattspyrnuna, því nær logn
og úrkomulaust, en fulldirnt var
orðið undir það síðasta.
Vestmanneyingar hófu leikinn
og lá knötturinn á K. R. um litla
stund og var svo að sjá sem K.
V. ætlaði að brjóta keppinaut
sinn á bak aftur. En K. R. óx
ásmegin við mótstöðuna og fór
fyrri hálfleikurinn svo, að knöttur-
inn Ienti tvisvar í neti K. V.
Síðari hálfleikinn mátti heita, að
knötturinn lægi alt af á K. R., en
þó setti það enn þrjú mörk hjá
andstæðingnum. Vestmanneyingar
skutu knettinum hvað eftir annað
að marki K. R. en að eins í eitt
skifti hepaðist þeim að koma hon-
um í mark.
Yfirleitt má segja það um leik-
inn, að hann hafi verið hinn á-
nægjulegast. Eru Vestmanneying-
ar hinir röskustu nieca og sumir
þeirra ágætir leikmenn, en þá
vantar æfingu í því að þvæla knett-
inum þegar með þarf, spörkin oft
of stór. Það mun sfðar sína sig„
að vígamóðurinn, sem í gær trufl-
aði svo mjög hæfni Vmn.eyinga,
mun breytast í öryggi og hæfni,
er þeir hafa kept nokkrum sinn-
um. En þá mega Reykvíkingar
vara sig.
Jngi.
Járnbrautir Austurílíis
hafa Frakkar tekið að veði fyrir
skuldum.
Landkönnunarferð
Nordenskjolds.
Til borgarinnar Lima í Perú, á
vesturströnd Suður-Ameríku, var
leiðangur sænska landkönnunar-
mannsins Nordenskjold kominn í
lok júlímán. Þaðan átti að halda
austur yfir Andesfjöll að upP'
sprettum ýmsra fljóta er renna í
Amazonfljótið, sem talið er vátns-
mest allra fljóta í heimi.