Alþýðublaðið - 11.06.1931, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Til systra minna.
Harlmannaskór
stórt og fjölbreytt úrvaL
H fann bergs br æðiir.
Ég er óvön að taka mér penna
í hönd og fást við ritsmíðar. Ég
get þó ekki setið hjá án pess að
punkta eitt og annað niður á
blað okkur öllum til mirinis áð-
ur en við göngum að kjörborð-
inu, ef ske kynni að einhvierjar
ykkar mintust þess þá og athug-
uðuð, hvers ber að minnast og
hverjum að þakka eitt og annað,
sem hefir gert heimilin okkar
Djartari, meira á borðinu þann og
þann daginn, og lífið ánægju-
legra á ýmsan hátt. Allir þeir
menn, sem A-listann skipa að
þessu sinni, eiga sinn mikla þátt
í þeim umbótum, sem við og
menn okkar, þær, sem þá eiga,
hafa öðlasit fram á þennan dag,
að ótöldum öllum hinuim, siem
ekki skipa listann að þessu sinni.
Ég ætla a ð byrja neðst, þar
sem konan skipar sætið, frú Jón-
ína Jónatansidóttir. Ég er nú svo
bjartsýn, að reikna hana sem full-
trúg okkar á alþingi eftir þess-
ar kosningar. Hún er landskjörin
varamaður Jóns Baldvinssonar,
sem nú er talinn líklegastur til
að vinna kosningu í Snæfellsnes-
sýslu. Um störf Jóninu í þágu
okkar kvennanna þarf ekki að
fjölyrða. Hún er fyrsta íslenzka
konan, siem hefir unnið fyrir kon-
ur, sem útivinnu stunda. Ég man
þá tíð, þegar konur báru kol og
salt á bakinu í uppskipun fyrir
10 aura um tímann og konur
voru þá notaðar sem þrælar, en
ekki menn. TímarniT breytast. Nú
vinnum við konur fyrir 80 aura
um tímann, fáum kaffihlé og með
okkur er farið eins og siðuðum
mönnum hæfir. Með stofnun
verkakvennafélagsins, sem Jónína
allri fortíð íhaldsins og nútíð.
þess, þar sem það hefir vald,
að það muni lítið gera á þingi
rnema tilneytt, enda var það á síð-
asta þingi sammála „Framsókn“
«m niðurskurð allra opinberra
framkvæmda á næsta ári.
Alþýðufliokkurinn einn mun
berjast fyrir þeim málurn, réttj
■verkalýðsins til jafnrar atvinnu
og opinberum ráðstöfunum í því
skyni, þegar á næsta þingi.
Vegna allra hinna stærri kosn-
ingamála hér í bæ er það nauð-
synlegt að kjósa A-listann fyrir
verkalýðinn og alla þá aðra
menn, sém eru á móti hvers
konar íhaldi, í hvaða flokki sem
þeir hafa áður talið sig. Þvi
sterkari sem Alþýðuflokkurinn
verður á þingi og þess fleiri at-
kvæði siem frambjóðenduT hans
fá, þess betur fæst framgengt
kosningamálum hans, sem nú eru
kosningamál allrar regkviskrar al-
pýðu. Þess vegna mun A-listinn
safna atkvæðum fjöldans á morg-
un. Fylgið imálum ykkar fast
eftir! Kjósið A!
Héðiim Valdimarsson.
stofnaði og hefir stjórnað til
þessa dags, hafa orðið þau
■ (straumhvörf í lífi okkar og frjáls-
ræði, að þaö er eins og nótt og
dagur séu borin saman. I félags-
skapnum hefír verið athvarfs að
leita þegar örðugleikar hafa
steðjað að. Hjartalag Jónínu
þekkjum við allar. Of langt mál
yrði það að telja upp alt það,
sem hún hefir fýrir okkur unnið.
Mikið á hún ógert enn ef líf og
heilsa leyfir. Styðjum að því með
atkvæði okkar á kjördegi, að
starf hennar fyrir alþýðuna geti
borið sem mestan ávöxt. — 3.
maður listans, Ólafur Friðriksson,
er svo kunnur maður meðal
verkalýðs þessa lands, að óþarft
(er á hann að minnast Hann hefir
í ræðu og riti vakið okkur, sem
sváfum, til lífs og vitundar um
rétt okkar og mátt. Hann hefir
manna mest I-eyst úr læðingi þau
öfl, siem búa í verkalýðnum sam-
einuöum. Hann var á sínum tíma
„hrópandans rödd“. Hann sáði í
þann akur, sem aðrir honum eldri
höfðu reynt að plægja, „og sæðið
bar ávöxt“. Or þessum akri befir
Alþýðuflokkurinn riisið. Stærri og
stærri með hverju árinu, og hann
verður það tré, sem breiðir limar
sinar yfir land alt óg veitir ilm
og angan yfir fólkið, sem þar
byggir. Tré, sem gnæfir hátt yfir
þyrna og feyskna stofna, er hjá
standa. Við konur, sem eigum
verkamenn, minnumst þess, að
síðasta kauphækkun manna okk-
ar, 1,36 á dag ásamt einnar
klukkustundar minni vinnutíma,
eða 8,16 á viku, og á mánuði eru
það fyrir þá, sem vinnu hafa, um
kr. 33,00, eru fyrst og fremst fyr-
ir hans atbeina. Þá er ekki minna
urn vert afnám næturvinnunnar,
Hversu margar okkar þoldum
ekki ónæði og kviða út af því,
að vita menn okkar hímandi daga
og nætur niður við höfn, svanga,
kalda, svo þegar meiri vinna
barst að, þá úrvinda af þreytu
eftir 3ja dægra vinnu. Ekki ó-
sjaldan bar það við, að mennirnir
okkar komu heim fárveikir af of-
kælingu, ofþreytu, að ég ekki tali
um meiddir eða slasaðir, sem
var afleiðing langs vinnutíma og
ókærni í vinnustjórn. Minnumst
þess, að fyrir atbeina Dagsbrún-
arstjórnarinnar geta menniimir
okkar hvílst og sofið. áhyggju-
laus þpr til vinna byrjar reglu-'
lega kl. 7 að morgni. Engin vinna
er frá þeim tekin. 1 síðasta lagi
kemur maðurinn heim kl. 10 að
kvöldi. Við þurfum ekki Jengur
að híma fræm eftir nóttu með
mat eða kaffi handa honum. Ég
gæti talið margt fleira, sem hef-
ir gert heimili okkar bjartari, og
gert h-efir verið fyrir atbein ólafs
og annara forystumanna verkar
manna, en þetta verður að nægja
í bili.
2. imaður listans, Sigurjón Ól-
afsson, sem sérstaklega hefir
beitt sér fyrir málefnum. sjó-
mannanna, hefir heldur ekki legið
á' liði sínu. Þið, systur mínar,
sem eigið sjómann fyrir mann,
eða þið ungu stúlkur, sem enn
þá eruð ógiftar og komið til með
að eignast menn úr þeirri stétt,
minnist þess, að allar þær um-
bætur, sem Sigurjón hefir borið
giftu til að vinna til handa mönn-
um ykkar og mannsefnum, eru
miklar og margvislegar. Ég veit
ekki hvort þið hafið átt mann á
togara fyrir rúmum 10 árum.
Margar ykkar muna ef til vill þá
tíma, að maðurinn kom heim af
sjónum úrvinda af þreytu og
svefnleysi. Hans fyrsta verk var j
að þvo af sér óhreinindin og
drekka úr kaffibolla og, leggjast
svo til svefns. Megnið af tíma
hans meðan skipið var inni fór
til þess að hvila sig og sofa.
Konan eða bömin vissu varla af
því að pabbi hefði komið heim.
Meb lögum um hvíld á sjónum,
svefntíma, er þetta breytt. Nú
kemur maðurinn þinn útsofinn að
landi. Nú má hann vera áhyggju-
laus heima hjá þér og börnun-
um þann tíma, sem skipið liggur
í höfn. Það hefir hafnarfríið gert
að verkum. Nú getur þú gengið
út með manni þínum þegar inni
er verið, farið til kunningjarma, á
skemtun eða hvað það er, sem
þið hafið ráð á. Börnin vita nú
að pabbi er kominn heim og
njóta návistar hans. Enginn hefir
barist meir fyrir þessum umbót-
um en Sigurjón. Eða finst þér
ekki munur á þvi, sam maðurinn
þinn leggur inn í heimilið nú en
áður, ef hann hefir vinnu á sjón-
um? Um kaupgjald sjómanna
hefir Sigurjón staðið í broddi
fylkingar. Sjómannastéttin hefir
engum fremur trúað fyrir mál-
um sínum en honum, en allar
umbsetur hans þeim til handa eru
einnig ykkur til gagns, gleði og
alls konar hamingju. Ég minnist
orða eins prestsins okkar hér:
„Fá eru þau heimili hér í bæ,
sem eins bera með sér vott
menningar og þolanlegrar af-
komu siem heimili sjömannianna.
að undanteknum þeim, sem mikla
ómegð hafa.“ Hann um það,
hA'ort þetta er rétt, það skal ég
ekki fullyrða, en ef svo er, hver
hefir mest og bezt unnið að
þessu? Sjómannakonur! Um
Sigurjón stendur nú slag-
urinn, hvort hann verður fulltrúi
sitéttar sinnar og verkalýðsins í
heild eða ekki. Undir ykkur er
það komið engu siður en mönn-
um ykkar.
Efsti maö'ur listans, Héðiun
Valdimarsson, formaður verka-
mannafélagsins „Dagsbrún“, er sá
maður, sem verkalýðurinn má
vera stoltur af að hafa fengið í
sína þjónustu. Ungur, gáfaður,
háskólagenginn hagfræðingur
kemur heim til ættlands síns að
loknu námi. Allar dyr standa
honum opnar til fjár og frama í
þjóðfélaginu. Auðvaldið vill fyrir
hvern mun læsa klóm sínum í
alla slíka 'menn og taka þá í
þjónustu, sína. En Héðinn tók
hinn ko.stjnn. Hann sá og skildi
þarfir fólksins og tók að ' sér
málstað þess, gekk í þjónustu
jafnaðarstefnunnar og verkalýðs-
ins. Kastaði frá sér öllum þeim
völdum og metorðum, sem auð-
borgararnir voru fúsir að bjóða
honuin. Þess má nú sjá merki,
hversu mikill ótti borgarafloltkf-
unum stendur af Héðni. Á engan
er meir ráðist með alls konar
dylgjum., skömmum og rógburði..
En slíkar aðfarir eru hin sterk-
usitu meðmæli. Héðinn er í ör-
uggu sæti, hann verður fulltrúi
flokksins áfram. Ég vil nú minn-
ast á ýms verk í þágu verka-
lýðsins, er þegar liggja eftir Héð-
in. Hann er formaður verka-
imannafélagsiins hér í bænum.
Engum hefir tekist að sameina
'verkamienn í félagsskap sem hon-
um. Dagsbrún hefir aldrei verið
öflugri eða mannfleiri en nú.
Flestar umbætur og þróun í mál-
efnum verkam,anna hér nú síð-
usitu árin hafa gerst undir hans
stjórn. Hann er einhver sá harð-
fylgnasiti maður, sem finst, ef
verja þarf réttindi verkamanna,
sama hvort það er í‘ kaupdeilum
eða á öðrum vettvangi. Verka-
mannabústaöalögin eru hans
verk. Slysatryggingarlögin era
að mestu hans verk. ^auphækk-
un , verkamanna, stytting vinnu-
tíma og afnám næturvinnu und-
irbjó hann, og svona mætti lengi
telja. En að síðustu vil ég minna
ykkur, systur mínar, sem úti-
vinnu stundið, á þann stuðning,
er Héðinn veitti ykkur ásamt fé-
lögum sínum sl. vetur í hinni
svonefndu „garnadeilu“.
Vegna þesis hve langorð ég er
orðin get ég ekki tínt fleira til.
en margt er það í málefnum
verkalýðsins, sem allir þessir
menn og allur fjöldi annara for-
ingja flokksins hafa unnið að fyr
og síðar.
Að síðustu vil ég segja ykkur
það, að ekki er langt síðan ég
fylti flokk íhaldsmanna við kosn-
ingar; ég var þeirri hugsun gædd
’ eins og þvi miður sumar systur