Alþýðublaðið - 08.07.1931, Blaðsíða 3

*Et>$ÐUB&l!ÐIÐ
3

SigUTjón Ólaísson:
Hðggmyndir.
Sigurjón Ólaisson, ungi ísiend-
ingurinn, sem vann verðlaunin við
listaháskólann danska síðast liðið
haust, hefir nú sýningu á lista-
verkum sínum í sýningarskálanum
við Alþingishúslð. Ég gekk þangað
í gær til að kynnast þeim. Ég
varð næstum aðolnbogamig gegn
um eyðsluseggja-grúan ameríska
og Reykvikingana er stóðu við
Hótel Borg og gláptu sig rauð-
eygða á flöggin og - fiakkarana
auðugu. — En inni í sýningar-
skálanum var fáment, þar stóðu
listaverkin á miðju gólfi og út við
veggi og ungi .listamaðurinn ljös-
hærði, sem lagt hefur sál sína og
allan sinn óslitna kraft í sköpunar-
verk sín, gekk um gólfíð og rétti
mér höndina brosandi.
Verkamaðurinn með hakan, verð-
launalistaverkið, gnæfði á miðju
gólfi. Það er stórfenglegt í aliri
sinni tignu orku. Út frá þvi streym-
ir seygur eða öllu heídur ósnortinn
kraftur. Manni dettur íhug maður,
sem hefur sterka vöðva en hefir
ekki lœrt að sveifla verkfærinu.
Þarna stendur alþýðumaðurinn, sem
ryður hraun og brýtur kargann eftir
eigin hyggjuviti, Hver lína er sönn
hver beyging eðlileg. Það virðist
ekki vera gjört eftir „skóla“-for-
skriftum, heldur skapað út frá
náttúrlegri listahyggju hins unga
raanns.
Hvíldar-myndin er afbragð.
„Hreyfing" listaverksins er sönn
og maður hvílist ösjálfrátt við að
horfa- á það. — Margar fleiri högg-
myndir eru þarna — og þær bera
allar merki um gáfur skaparans.
Þess er að vænta að allir, sem
unna listum sæki þessa sýningu
Sigurjóns. Hann hefir sjálfur brot-
ið sér braut. Hann hefir sagt: „Ég
skal!“ og vér Reykvíkingar eigum
að taka undir með honum og
segja: „Hann skal“.
Sýningin er opin frá kl. 5—8.
St.
Næturlœknir er í nótt Halldór
Stefánsson, Laúgéfeegi 49, sími
2234.
Skodun bifreióa. Á morgun á
að koma með að Árnarhvoli til
skoðunar bifreiðar og bifhjól mv
226—300.
Úlfar rúdast á bifreiÓ. Reuter-
fréttastofa flntti fyrir noldtru þá
frétt, að úlfar hefðu ýáðist á
bifreið í skógi í Rúmeníu. Voni
þrír prestar i bifreiðinni, og
reyndu þeir að hafa úlfana á
burt imað því að dreypa á þá
vígðu vatni, en það íSaðaÖi ekki;
en þá dró bifreiðarstjórinn upp
skammbyssu og skaut nokkrum
skotumi, og losnuðu prestarnir þá
við þessa leiðu gesti.
Á s/ldueiðar fóru í fyrrinótt
togarinn „Skallagrímur“ og línu-
veiðararnir „Rifsnes“, „Ármann",
„Fáfnir“ og „Fjölnir“.
Athugasemdir
við tiðindamensku Alpbl. um
„Hallstein og Dörn“ og út-
varpið.
Herra ritstjóri!
Leyfið ,mér að gera í heiðruðu
blaði yðar (eftirfarandi athuga-
semdir við frásögn blaðsins 22.
júní síðastl. um ofangreint efni.
Tíðindamaður yðar kveður Ein-
ar H. Kvaran rithöfund hafa í við-
taiivið blaðið skýrt isvo frá, aðég
thafi í svarskeyti til útvarpsskrif-
stofunnar föstudaginn 19. júní
siöasti. sagt, að ég vildi ekki
gœiða honum nema 50 kr. Hinar
50 krónurnar af þeirn 100 kr., er
h.ann setti upp, gæti hann tekið af
launum leikendanna.
í viðtali við annað blað hér í
bænuro hefir Kvaran sagt, að
ég hafi ætlað að „fleygja“ í sig
50 kr„ en vísað sér að öðru leytt
til Leikfélagsins og að sú ávísun
hafi verið algerlega út í loftið.
Gangur málsins er í fáum
dráttum þessi: Útvarpsráðið ósk-
aði eftir að-fá leiknum útvarpað
og fór i’ram á, að Leikfélaginu
yrðu greiddar alt að kr. 350.—'
fyrir leikinn. Var það tekið fram,
að í iupphæðinni myndi fciast
þóknun til höfundarins,. Og í
lauslegu umtali um þetta vvar
nefnd upphæð, sem ég taldi að
myndi vera öeðlilega lág í hlut-
falli við það, sem fyrir leikinn
átti að gjaldast. Nú verður það
vitaniega álitamál fyrir þann
mann, sem stöðu sinnar vegna
verður að gæta hófs í slíkum út-
gjöldum, hvað gjalda beri, eink-
um þegar ætla má, að fordæmi
séu að skapast og þegar lista-
menn vilja, af eðlilegum ástæð-
um, friemur miða gjaldið við
þarfir sínar heldur en ísfenzkar
ástæður í rekstri útvarps. Hvorí
sem um þetta var rætt meira
eða minna varð niðurstaðan sú,
að fyrir leikinn skyidu greiðast
350 kr. Lét ég þá orðsendingu
fyigja, að ég teldi, að þóknunin tiJ
Kvarans mætti ekki vera lœgri
en 50 kr.
Leikfélagið mun hafa byrjað að
æfa leikinn til útvarps áður en
fulLsamið var um gjaldið. Og
skömmu eftir að ég lét úr höfn
á föstudagskvöldið barst mér
loftskeyti, þar sem skýrt var frá
því, að Kvaran áskildi sér 100
kr. . minst, ef feiknum yrði út-
varpað. Svarskeyti mitt hljóðaði
á þessa leið:
„Fyrir leikinn greiðist þrjú
hundruð- og fimmtíu. Tilkyntu
Kvaran hann semji við Leíkfé-
lagið.“
Samkvæmt frásögn Alþbl. telur
Kvaran að ég hafi í skeyti þessu
sagst ekki vilja igreiða honum
nema 50 kr„ en hinar ,50 kr.
gæti hann tekið af launum ieik-
endanna. Og þó var skeytið lesið
upp orörétt ifyrir honum.
Um svona lagaða meðferð á
isannieikanum í fari annara hefði
Kvaran eflaust sagt, að öneitan-
lega hefði mátt greinia frá þessu
með meiri, nákvæmni.
Sannleikurinn er sá, að fram-
angreindar umsagnir Kvarans
eru alrangar og athugiasemdir
hans og blaðs yðar eru bygðar
á þeiim misskilpningii, aó Ríkisút-
aarpinu hafi borid skylda til fiesr
aó tryggja Leikfélaginu heimild
höfundarins til fiess aó leika
„Hallstein og Dóru“ í útvarpió.
JLeikstjórinn, Haraldur Björns-
son, virðist og hafa veriÖ haid-
inn af þesisum sama misskilningi,
því þegar Kvaran hringir til hans
og skýrir honum — samkv. um-
sögn Alþbl. — frá „framferði“
minu, hættir ieikstjórxnn við á-
formi sitt og virðást skella sikuld-
inni alini á útvarpið.
Kjarni málsins er sá, að medan
ekki er öóru vísi fijrir mœlt í
lögum, mun Ríkisútvarpió ekki
vidurkennn annan samningsaólki
um flutning útvarpsefnis heldur
en fiann, sem efni flytur. Hver
sá, serri flytur útvarpsefni, verður
sjáifur að ábyrgjast það, sem
hann flytur og heimild sína til
flutnings, og er Leikfélagið engin
undantekning frá þeirri reglu.
Þegar féiagið bauðst til að leika
„Hallstein og Dóru“ í útvarpið,
taldi ég sjálfsagt, að það hefði
til þess fulla heiimild eins og til
þesis að sýna leikinn í leiikhús-
inu. En er á reyndi virðist fé-
lagið hafa brositið heimild til
þessa og ætfast til þéss. að út-
varpiÖ trygði því leyfið með því
að fullnægja ^gjaldkröfum höf-.
undarins gerðum á síðustu
stundu. Það má því með miklum
rétti segja, aS Leikfélagtð hafi í
fiessu efni gabbad útvarpió, en
útvarpið ekki á neinn hátt vikið
frá gerðu samkomulagi. Lejjfi ég
mér, fyrir hönd stofnunarinnar,
að vísia á bug öllum aðdróttuiium
um það efni.
1 ákvörðun minni fólst engin
yfirlýsing um það, að 100 kr.
væri of há þóknun handa Einarj
H. Kvaran, heldur felast í henni
mótmæli gegn því fordeemi, sem
hér var verið að Teitast við að
skaþa, sem sé því, að höfundar
gætu á síðustu stundu gert kröf-
ur eftir eigin geðþótta á hendur
útvarpinu. Þetta atvik mun vænt-
anlega færa Leikfélaginu heilm
-sanninn um það, að ef um út-
varpsieiki verður að ræða í 'fralm-
tíðinni, verður (það sjálft að
tryggja sér hehnildina tii flutn-
ingsins. Ríkisútvarpið mun ekki
um það efni viðurkenna neiinn
samningsaðila nema Leikféliagið
sjálft.
Jónas Þorbergsson
útvarpsstjöri.
Ógœfusamur flugmadur. Maður
einn að niafni J. H. Marshail, 22
ára gamálL, lærði að fljúga í
Ottawa í Kanada, en féll úr 3000
feta hæð nokkrum klukkustund-
um eftir að hann fékk flugbréf
sitt og beið þegar bana.
Það er ekki
of seint enn þá að gróðursetja
Höyer w Hveradölnm
selur risastórar georginur áað
eins 1 krönu stykkið. — Stanzið
hjá honum, þegar þér farið yfir
fjallið.
Missir ökuleyfis.
Herra ritstjóri! í heiðruðu blaði
yðax 4. júlí þ. á. er birt smá-
griein með fyrirsögninni „Ösiður".
Gneinina ritar einhver G. D. —
Það hefir sýnt sig í blaðagreinum
undan farandi ár, að þsir, siem;
um bifreiðarstjóra hafa skrifað,
hafa gert það af lítilli þekkingu
og án ailrax nærgætni. Það sýn-
ist á stundum, að sumir þessir
ritsnillirigar álíti bifriedöarstjóra
nokkurs konar lögreglumenn, sem
geti framkvæmt skipianir sínar
rneðG valdi. Þetta hefir líka haft
áhrif á bæjarstjórnina, þegar hún
samdi hina stórmerku hundrað
greina lö,greglusamþykt. Þar er
ákvæði um, að bifreiðarstjórar
hafi ábyrgð á faxþegum sínum.
Líkliega eiga bifreiðastjórarnir að
krossfestast fyrir syndir farþeg-
anna.
í umgetinni grein er taiað mn,
að farþegar rifi hrís og festi utan
á bifreiðarnar. Greinarhöfundi get
ég verið sammála um, að athæfi
þetta sé ljótt og varði við lög,
en um hitt, að bifreiðarstjórar
beri ábyrgð á þessu eða að þeim
bieri, að refsa fyrir það, þótt far-
þegarnir aðhafist þetta, þvi get
ég ekki verið samþykkur.
SkiJjanlega er öllum bifreiðarr
S’tjórum illa við að hris sé fest á
bifreiðamar. Það veldur véiinni
ofhitunar, sé hrisinu fest á vélar-
húsið eða kælikassann. Sama er
að segja um lakkið á bifreiðinni.
hrísið rispar það og veldur það
bifreiðinni ævarandi skeamda.
Greinarhöf. fer þesis á leit, að
bifreiðarstjórum ætti að refsa
m,eð missi ökuleyfis, og má af
því sjá, að greinarhöf. er ekki
athugull maður. Hann siem sé
skiiur ekki, hve stóra refsingu
hann kvieður upp yfir bifreiðar-
stjórum. Hann athugar ekki frek-
ar en margur annar, sem gerir sig
samsekan honum á iíkan hátt,
að misisir ökuleyfis er einn með
allra stærstu og ábyrgðarmestu
dómum, sem upp kveðnir eru af
dómstólunium. Svifting ökuleyfis
veldur atvinnumissi og missi
þeirra sérréttindia, sem ökuleyfi
heimilar, og tei óg það víst, að
nóg sé gert að því að taka öku-
leyfi af bifreiðarstjörum, þótí
ekki sé þ,að gert fyrir syndir
farþeganna.
Meira síðaT.
Þ. H. J.
Þjóóemishatur. í Saioniki í
Grikklaridi sló um daginn í bar-
daga milli Grikkja og Gyðinga.
* 25 manns fengu slæma áverka.