Alþýðublaðið - 14.07.1931, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBísAÐIÐ
Reykjavík fríriki.
Undanfariö hafa íhaldsblöðin
talað dugurt uim pað, að segja
Reykjavík úr lögum við iandið.
Fáir • munu nú eða framvegis
leggja nokkurn trúnað á digur-
tmæli íhaldsblaðanna síðan pau
og flokkurinn sveik svo hrapal-
iega lýðveldjsframkvæmdina í
vor, enda er pessi fríríkisvaðajl
burgeisavaldsins svo fáránlegur,
að hann kórónar allan fáránleik
afturhaidsmálgagnanina. Því að
„Reykjavík fríríki“ er aJgerlega
óhugsanleg, ekki vegna pess, að
Fráms ókn ar-afturh al d i ð sé svo
ægilegt, heldur vegna hins, að
pví að eins getur íslenzka pjóðin
yfirbugað erfiðleika sina og náð
fram til hagsældar og meiri
menningar, að hún verði eigí
sundiurlimuð, — ,að hún verði
sameinuð —, og pað er áreið-
anlegt, að ef pjóðinni væri pann-
ig skift, 'siem íhaldið vill, pá
yrði baráttuaðsfaða alpýðunnar
sízt betri. ! Reykjavík myndi pað
verða stórhurgeisastéttin, sem
arðrændi hana og reytti, en úti
um land myndi hún eiga í höjggi
við andlega svartliða, rnenn, sem
áiíta pað „skynsamlegt“, að vera
ihaldsisamir og falla til fóta
auvirðilegustu qg Jægstu kvöt-
um mannssálarinnar, eins og
Jónas Jónsson og lið hans hefir
svo ápreifanlega gert nú á hinum
síðustu og verstu tímum. —
Verkamenn skilja p'að, að Ölaf-
ur Thor.s er og verður ait af
Ólafur Thors,, hvort sem hann
telur sig íslending eða Reykvík-
ing .að eins — og að kaupkúgun
er og verður alt af kaupkúguii,
hvort sem Kveldúlfur framkvæm-
ir hana eða kosningasjióður Fmm-
sóknar, S. í. S. — íhalds-fríríkið
er blekking, jeins og öll skrif
íhaldsblaðanna og alt starf sjálf-
stæðisnefnunnar er. En á pessa
blekkingu trúa ihaldsmenn, og
peir eru í standi til að hefja bar-
áttu fyrir pessu máli, af pví að
peir eru hvorki sjálfstæðismenn
eða pjóðarvinir. — Þeir eru siund-
urlinmnarseggir, isem vilja tvístra
pjóðinni sem mest til pess að
auðvaldið geti étið hana upp til
agna. — 0;g íhaldið kann alt af
að velja sér málstað við sitt
hæfi. — Og Framsióknin er nú
útskrifuð úr skóJa pess.
Fljét ferð.
Súlan fór héðan úr Reykjavik
í gær til Bdtrufjarðar í Stranda-
sýslu. Var hún eina klukkustund
og tuttugu mínútur frá Reykjavík
og að Óspakseyri viði Bitrufjörð.
Þiessir farpegar fóru irneð í sum-
arleyfi: Meyvant Ó. Hallgríms-
son prentnemi, Haraldur Ste-
fánsson bílstjóri og ungfrúrnaa?
Gíslina Einarsdóttir og Guðrún
Lýðsdóttir.
Mt á h¥erfiMs iivell
fi Þýzhalandi.
Bðnknoi lokgað.
Berlín, 11. júlí. UP.—FB.
Svo mikið hefir kveðið aö pví,
að útlendingar taki fé sitt úr
pýzkum bönkum, að nálega hef-
ir óhug slegið á pjóðima. 1 dag
voru teknar út úr bönkum hundr-
að milijónir marka, og er pað
mieira en dæmi eru til áður. Með-
al fjármálamanna er pvi um kent.
að Frakkar hafi knafist innstæðu-
fjár isíns í Englandi og pess
vegna hafi Engiendingar orðið að
krefjast pess fjár, sem peir eiiga
hjá Þjóðverjum, en aðrir vilja
kienna petta bönkum í Bandaííkj-
unuim. Opinbieirlega er tilkynt, að
ístjörn Fiederal Reserve bankans
hafi gefið í iskyn, að bankar í
Bandarikjunum muni fáanlegir
til pesis að taka pátt í frekari
lánveitingum til Þýzkalands að
pví tilskyldu, að ráðistafanir verði’
gerðar til tryggingar pví, að kom-
ið verði í v-eg fyrir að útlent
lánsfé verði flutt úr ÞýzkaJandi
fremur en orðið er.
Washington, 13, júlí. ÚP.—FB.
Mr. Casitle hefir lýst yfir pvi,
að ráðstafanir hafi verið gerðar
tii pesis að koma í veg fyrir
fjárhagshrun í Þýzkalandi pang-
að til forstöðumenn banka í
Norðurálfu hafi komið á fund í
Basel í dag. „Það er skoð-
un mín,“ sagði hann, „að bank-
ar vorir séu við pví búnir að
ræða um hjálp til pess að ráða
fram úr fjárhagsyandræðunum.
Berlín, 13. júlí, Uj3.—FB.
Að loknum r áðúne y tisfundi,
sem islitið var í nótt kl.
2,40, eftir nær 33 stunda
fundarhald, var birt tilkynriing,
sem vekur mikia furðu og er
pess efnis, að einum stærsta
banka Þýzkalands, Darmstadter-
banka, og Nationalbank verði
lokað í dag. Segir svo í
tilkyUningu pessari: „,Stjórnin
.niun, samkvæmt heimild í bráða-
birgðaákvörðun peirri, sem Hin-
denburg forseti hefir updirritað,
gefa út í dag bráðabirgða-
iög, er tryggi innstæður í bönk-
um og ábyrgist friðsamliega lausn
bankaviðskifta. Vegna auðsærra
örðugleika á skuldagreiðslum
hefir verið ráðið til þess, að sala
erlendra verðbréfia og erlendrár
myntar verði bönnuð í dag og
á !morgun.“, — Sérfræðiingar
í (bankamálum hafa gizkað á,
pó ekki opinberl-ega, að innstæð-
ur útlendinga í pýzkum bönkum
muni fara fram úr hundrað millj-
ónum doilara. — Áður en ráðu-
neytisfundi var slitið, sendi Briin-
ing orðsendingu til Hindenburgs
.forseta, sem nú er í sumarbústað
sínum í Nieubeek, og fór þess á
lieit, að hann féllist á tillögur
stjórnarinnar. Er pess vegna búist
við, að bráðabirgðalög um þess-
ar nauðungarráðstafanir verði
pegar birt. Ein rhikiisverðasta á-
kvörðun í pesisum ráðstöfunum
mun vierða, að *annnar skorður
verði reistar við pví, að pýzkt
fé verði flutt úr landi, með pví
að hafa strangar gætur á kaup-
um erlendrar myntar. Stjörnin
hefir horfið frá peirri ráðagerð
sinni um sinn, að iögieiða skulda-
gneiðslufrest (moratorium), en
ætlar að hverfa að‘ pví ráði, siem
áður var hugsiað, að koma á fót
eftirliti með útflutningi penrnga.
Þiegar yfirlýsing stjórnarinnar
hafði verið birt, var ákveðið að
loka kauphöllinni í Berlín í
d,ag og á morgun. Milli 16
og 20 kauphallir annara helztu
borga ráðgera að fy-igja dæmi
Beriínar.
Fulltrúi i'istjornarinnar hefir
skýrt United Press frá því, að
Darmstádter-hanki verði að
minsta kosti lokaður í dag. En
pað er undir öðrum bönkuim
komið, Rvort hann verður lok-
aður iiengur eða hve lenigi.
Luther fór í flugvél tii Basel
kl. 10,17 í morgun.
Fleiri bönkum lokað.
Basel, 13. júlí. UP.—FB.
Hin þýðingarmiklu fundahöid
alpjóðabankans hófust kl. 10,30
f. h. í dag. Viðstaddir eru full-
trúar ríkisbankanna í ÞýzkaJandi,
Engiandi, Frakklandi, Belgíu,
ítalíu, Japan, Svisslandi, Hollandi
og Svíþjóð.
Bierlín, 13. júlí. UP.- FB.
Einum af sitærstu héraðabinkum
Þýzkalands, Dússeldorf Landes-
bank der Rheinprovinzes, en
skuidbindingar þessa banka eru
trygðar af Rínarhéruðunum, var
lokað í dag. Tilkynt hefir verið,
að bankanum verði \lokað lum
hálfs mánaðar tíma.
Darmstádter iog Schwartz &
Goldsmidth bankarnir, einnig Ge-
brúdier Hammerstein bankafirmað
hafa hætt útborgunum. — For-
stjórar allra banka í Berlín hafa
komið sér saman um pað, að
takmarka útborganir í bili, og '
hefsit útborganatakmörkunin þeg-
ar.
Siðustn fregnir.
Basel, 14. júli. UP,—FB.
Bankaráð alpjöðabankans, hefir
ákveðið að gera ráðstafanir fil
pess að viðhalda gengi marks-
ins á peningamörkuðum heims-
ins. Ákvörðun pessi var tekin,
pá er Luther hafði skýrt banka-
ráðinu frá fjárhagsvandræðunum
í Þýzkaiandi.
Frá Berlín er símað:
Útborganir til innstæðueigenida
hafa verið takmarkaðar sem hér
siegir: Á 500 marka innstæðu 100
mörk, á 5000 marka innstæðu *
10%, á innstæðu yfir 5000 rnörk
5%. Hámarksútborgun 1000 mörk.
Borgarsparibankarnir í Ham-
borg hættu útborgunum Iseinni
hluta dags í gær vegna mikillar
úttektar og pess, að ekkert fé
tii viðbótar var fáanlegt frá Rík-
isbankianum. Bönkum pessum er
að eins iokað um stundarsakiií:.
A'erða þeir ef til' vill opnaðir
(aftur í diag. Borgarsparibankarnir
í Stuttgart, Köln og víðar hafa
einnig hætt útborgunum um
stundarsakir.
Atvinnan á SiglofÍFði
Bænum er lokað.
(Einkaskeyti til Alpýðublaðsdns.)
Verk arnann af éiagsf undur um
atvinnuleysiismálin sampykti í
gær:
1. Áskorun til Síidareinkasölir
íslands um að leita markaðs i
Rússlandi fyrir hluta af þessa árs
íramleiðslu og jafnhliða ábyrgðar
ríkisins á síldarvíxlum og leyfa
í s,umar síldarsöitun án takmarkia..
2. Til aipingis. Atvinnulieysis-
styrk sé þegar úthlutað til alls
atvinnuiausis verkafólks, eingörigií:
á kostnað atvinnurekenda, 8
stunda vinnudagur sé pegar lög-
boðinn án pesis að framkvæmd
hansorsaki skerðingu á dagkaiúpi.
Öll framleiðslutæM séu rekin eða
að öðrum kosti tekin eignarnámi.
skaðabóitaiaust, en til vara d-æmd
til að greiðia svo háar dagsektir,
að enginn atvinnurekandi sjái sér
fært að láta atvinnutæki standa
aðgerðarlaust. Opinberar fram-
kvæmdir ,séu aukniar; isérstaklega.
sé lögð áberzla á byggingu verka-
mannabústaða í stórum stíi og
Sogsvirkjunin sé pegar hafin.
3. Til bœjarstjórnar áskorun
um að kaupa efni í 100 púsiund
síldartunnur og láta vinna í haust
og vetur ásamt mörgu fleira.
Enn fremur var sampykt eftir-
farándi tillaga:
Verkamannafélagic sampykkir,
aö engir adkomu-verkamenn, sem
vinnukaupendur hafa ekki nú
þ;egar gefi'ö upp nöfn á til ráön-
ingarstofunmir eöa stjórrmruinm
sem ráöna menn, og ekki eni
'komnir í bœinn, fái ad vinna viö
síldarvinnu í simúar.
80 heimamenn eru nú atvinnu-
lausir.
Almenn söltun byrjar eftir ki.
12 í nótt.
Varðskipið „Þór“ kom í gæir.
7—8 hundruð mál síldar hafa
vierið lögð í bræðsiu.