Morgunblaðið - 19.12.1982, Blaðsíða 6

54
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1982
Þann 23. júlí 1980 birtist auglýsing í blaðinu Variety, biblíu bandaríska
skemmtiiönaöarins, þar sem sagt var frá nýjustu mynd Michael Ciminos, manns-
ins, sem geröi Hjartarbanann. Næsta mynd hans var kölluð Heaven’s Gate.
Ekkert var til hennar sparað og á endanum kostaði hún yfir 40 milljónir dollara.
í umræddri auglýsingu var spurt: „Ef þér tekst það ekki, hver er þá tilgangur-
inn?“ — Cimino átti eftir aö sjá mikið eftir þessari setningu, því á daginn kom aö
honum tókst ekki ætlunarverk sitt; þrátt fyrir aö myndin væri kölluö fyrsti
sósíalski vestrinn og Cimino sjálfur kallaður „Le Tolstoi de la camera“.
Aðdragandinn
Ævintýrið byrjaði árið 1971.
Kvikmyndaleikstjórinn Michael
Winner býður fyrirtækinu United
Artists handrit eftir sig og Gerald
Wilson, sem kallast „The Johnson
County War“. En þrátt fyrir lága
kostnaðaráætlun, afþakkar fyrir-
tækið handritið.
Á sama tíma ferðast Michael
Cimino, þá rétt liðlega þrítugur,
til Hollywood. Hann er ákveðinn í
að gerast kvikmyndaleikstjóri;
leigir sér litla íbúð og byrjar að
skrifa kvikmyndahandrit. Meðal
þeirra sem hann klárar eru
„Thunderbolt and Lightfoot" og
„The Johnson County War“. Hið
fyrra er sent til Clint Eastwood,
hið síðara til Steve McQueen.
Árið eftir tekst Cimino að selja
sitt fyrsta handrit, „Silent Runn-
ing“ til Universal-kvikmyndafyr-
irtækisins. (Myndin var sýnd í ís-
lenska sjónvarpinu sl. vetur. En
geimævintýri voru enn ekki komin
í tísku.
Einhvern tíma á árinu 1973
ákveður leikarinn Clint Eastwood
að gera mynd eftir handriti Cim-
inos, „Thunderbolt and Lightfoot".
Cimino leikstýrir. Myndin halar
inn 18 milljónir dollara, sem er
mikið fyrir byrjanda, þótt myndin
státaði af stjórnun. Cimino er
lofaður af gagnrýnendum og byrj-
unarerfiðleikunum er rutt burt.
En síðan gerist ekkert í langan
tíma, nema bið. Að vísu skrifar
hann eitt handrit, „Perluna",
byggt á ævi Janis Joplin. En því er
stungið undir stól. (Það var ekki
fyrr en sex árum síðar að myndin
var gerð, þá undir heitinu „Rósin",
með Bette Midler.
Tveim árum síðar, 1976, er Cim-
ino farinn að huga að „Hjartaban-
anum“. Hann skrifaði handritið í
samvinnu við Deric Washburn, en
tökur hófust þó ekki fyrr en seint í
júní 1977. Aðalleikararnir eru
Robert DeNiro, John Cazale (sem
lést skömmu síðar, John Savage,
Meryl Streep og Christopher
Walken. Tökum lýkur um áramót-
in: tekur 14 klukkustundir á dag í
3 mánuði að skoða allt efnið.
Klippingin hefst og tekur heilt ár.
Nóvember 1978: Framleiðand-
inn United Artists tilkynnir
næstu mynd snillingsins Michael
Cimino, „The Johnson County
War“. Aðalleikarinn er Kris
Kristofferson. United Artists seg-
ir í auglýsingu um sjálft sig:
„Staðurinn fyrir sjálfstæða og
hæfileikaríka kvikmyndagerðar-
menn eins og Michael Cimino".
Desember 1978: Hjartabaninn
frumsýndur við mikla hrifningu
allra.
„Hjartabaninn" er sýndur um
öll Bandaríkin fyrir fullu húsi
fram undir vorið. „Ef við klipptum
Hjartabanann", segir einn fulltrúi
framleiðandans (en myndin var
rúmlega þriggja tíma löng „væri
myndin ekki hin sarna."
20. mars 1979 skrifar Cimino
undir samning hjá Warner-fyrir-
tækinu; hann á að semja og leik-
stýra nokkrum epískum stór-
myndum.
9. apríl 1979 vinnur „Hjartaban-
inn“ fimm Óskarsverðlaun: Besta
myndin, leikstjóri, karlleikari í
aukahlutverki (Christopher Walk-
en), besta klipping og hljóð. Nú
vita allir hver Michael Cimino er.
16. apríl 1979. Cimino byrjar á
sinni nýju mynd, sem nú heitir
Hlið himinsins (Heaven’s Gate).
30. apríl 1979. Eftir tvær vikur
við kvikmyndun á inniatriðum, er
Cimino tveim vikum á eftir áætl-
un.
Um mitt sumar lýkur leikarinn
Gabriel Walsh leik sínum í mynd-
inni. Hann segir: „Cimino er frbær
leikstjóri. Hann veit alltaf hvenær
þú ert tilbúinn." Eftir 55 tökur
kannski. Gárungarnir segja 75.
í ágúst er kostnaðurinn kominn
í 21 milljón dollara. „Myndin er
stærri en við áttum von á,“ segir
fulltrúi framleiðandans United
Artists (UA). „Ég veit að við segj-
um það um hverja einustu mynd,
en við erum sérstaklega áhuga-
samir varðandi þessa mynd.“ Gert
er ráð fyrir að tökum ljúki í októ-
ber, en þá á John Hurt að byrja
leik sinn í Fílamanninum.
6. september 1979. Cimino slær
upp kampavínsveislu til að fagna
milljónsta filmufetinu, sem hefur
verið eytt.
1. október. John Hurt byrjar að
leika við Fílamanninn.
Nóvember 1979. ísabelle Hupp-
ert (aðal kvenleikarinn í mynd-
inni) lýkur hlutverki sínu. Hún
átti eftir að leika í fjórum öðrum
myndum í Evrópu áður en tökum
á „Hlið himinsins" lauk.
9. janúar 1980. Blaðið Variety
segir að „Hjartabaninn" hafi hal-
að inn 30 milljónum dollara árið
1979 í Bandaríkjunum einum.
Ekkert skrítið að Cimino fái
frjálsar hendur við nýju myndina.
10. apríl 1980. Mikill léttir í
herbúðum UA. Tökum á „Hlið
himinsins“ lýkur. Aðstoðarmaður
Ciminos, Joann Carelli segir að
myndin verði frumsýnd í nóvem-
ber 1980. Lengd um það bil 10 mín-
útur (18 mínútum lengri en
„Hjartarbaninn").
Júní 1980. Fjórir vestrar á
sumarmarkaðinum. Vinsælasta
mynd sumarsins? Stjörnustríð 2.
23. júlí 1980. Klippingin heldur
áfram. Variety birtir auglýsingu
um „Hlið himinsins" og Cimino,
sem í stendur: „Ef þér tekst það
ekki, hver er þá tilgangurinn?"
Október 1980. Forsvarsmenn
UA svartsýnir og áhyggjufullir
vegna lengdarinnar, sem nú er um
210 mínútur. Ekki gleðjast þeir
heldur yfir kostnaðinum; nú 32
milljónir dollara.
29. október 1980. Myndin á að
koma í kvikmyndahúsin þann 19.
desember. Landlægur orðrómur á
kreiki um að myndin sé ekki á
horfandi.
18. nóvember 1980. „Hlið him-
insins" sýnd fyrir gagnrýnendur.
Myndin hlýtur hroðalega dóma.
Vincent Canby segir myndina vera
„hroðalegt slys og mistök". Rich-
ard Corliss hjá Time segir að
myndin hljóti að vera stolin, sam-
hengislaus atriði úr 8 klukku-
stunda mynd. Flestir sammála að
Cimino hafi framkvæmt listrænt
hara-kiri á sjálfum sér.
19. nóvember. Myndin sýnd á al-
mennum markaði og sýningartím-
um. Flest kvikmyndahúsin loka
sama dag vegna beiðni framleið-
andans. Cimino skrifar opið bréf
þar sem hann segir að klippa þurfi
myndina aftur (úr 220 mínítum í
um það bil 130) og endursýna hana
innan mánaðar.
26. nóvember 1980. Variety seg-
ir: „Slæmur tími fyrir „showbus-
iness": MGM hótelið brann, Mae
West og George Raft dóu og núna
Hlið himinsins".
17. desember 1980. Andy Albeck
rekinn sem forseti UA. Nýi forset-
inn talar um strangari aga meðal
kvikmyndaleikstjóra á vegum
fyrirtækisins.
29. janúar 1981. Myndinni er
lætt inn í kvikmyndahús í Chicago
og sýnd verkamönnum. Áhorfend-
ur, sem áttu von á nýjustu mynd-
inni með James Caan, „Þjófurinn",
vissu ekkert hvað var að gerast á
tjaldinu. Þegar myndinni lauk,
var áhorfendum þurrlega tilkynnt
að þetta hafi verið „Hlið himins-
ins“.
24. apríl 1981. „Hlið himinsins"
sýnd endurklippt um öll Bandarík-
in, nú 150 mínútur. Enn sama
óhagstæða gagnrýnin. — Viku síð-
ar er öllum sýningum hætt, því
lítið þýðir að sýna fyrir tómu húsi.
Alls var myndin sýnd í 810 kvik-
myndahúsum víðs vegar um land-
ið, en halaði aðeins inn 1,3 millj-
ónir dollara, sem er sorglega lítið,
en talið er að hún hafi þurft að
minnsta kosti 70 til 80 milljónir
dollara til að borga kostnaðinn. í
einu kvikmyndahúsinu (New
York’s Astor Plaza sem kostar
17.500 dollara að leigja á viku, hal-
aði myndin inn 10.000 dollara.
„Við gerðum okkar besta“, sagði
dreifingarstjórinn Jerry Esbin,
sem vægast sagt var ekki í öfunds-
verðu hlutverki.
Nokkrum dögum síðar segir Au-
erbach, hinn nýi forseti UA:
„Horfumst í augu við staðreyndir.
Myndinni hefur verið algerlega
hafnað af almenningi, einnig af
gagnrýnendum, jafnvel meira að
segja í nýju útgáfunni". Endanleg-
ur kostnaður við framleiðsluna er
talinn vera um 40 milljónir doll-
ara. Orðrómur er á kreiki að UA
verði selt til MGM.
20. maí 1981. Síðasti möguleik-
inn. Mndin er snd á Cannes-hátíð-
inni. Frönsku gagnrnendurnir eru
ekki eins harðorðir um myndina.
Jean-Pierre Coursdon hælir henni,
segir hana meistaraverk, fordæmd
af Bandaríkjamönnum því hún
snerti sannleikann um villta
vestrið of harkalega, rætur Amer-
íku og ameríska drauminn. Þó
segir hann að fyrri útgáfan hafi
verið listrænni.
En hinn almenni bíógestur er
ekki sammála þessu (ekki einu
sinni hópurinn sem kom Mitter-
and til valda: léleg aðsókn. Mynd-
in vinnur ekki til neinna verð-
launa. Formaður dómnefndarinn-
ar, leikstjórinn Jacques Deray,
segir að dómnefndin hafi hvorki
skilið söguna né persónurnar.