Morgunblaðið - 18.02.1983, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1983
ísafjörður:
Tölvuvogir
auka nýtingu
hráefnisins
ísafiröi, 8. febrúar.
ERU starfsmenn tæknideild-
ar Pólsins á ísafirói aó verða
mestu fiskimenn landsins?
Tölvuvogir sem fyrirtækió
hefur framleitt nú síóustu ár-
in fvrir frvstihúsin í landinu
eru svo nákvæmar aö væru
þær notaóar í öllum frysti-
húsum landsins ykist hráefn-
isnýtingin um jafngildi 5 þús-
und lesta af slægóum fiski á
ári.
Og það sem meira er,
framleiðslukostnaóur vog-
anna er svo lágur aö viö eðli-
leg afköst í frystihúsi borga
vogirnar aó fullu á rúmlega
hálfu ári.
Þetta kom m.a. fram í stuttu
spjalli sem fréttaritari Mbl. á
ísafirði átti við Ásgeir Erling
Gunnarsson framkvæmda-
stjóra fjármálasviðs og Jónas
Ágústsson sölustjóra hjá Póln-
um hf.
Undirbúningur að fram-
leiðslunni hófst 1977 og tók það
fyrirtækið 2 ár að undirbúa
framleiðsluna. Árið 1979 hófst
framleiðslan á tölvuvogum
fyrir frystiiðnaðinn. Síðan
hafa verið framleiddar um 300
borðavogir sem notaðar eru til
að vigta fiskflök í útflutnings-
pakkningar. Nákvæmni vog-
anna gerir það að verkum að
nýtingarauki í framleiðslunni
verður um 1,22%. Nú hafa þeir
enn aukið við nýtinguna með
tölvubúnaði sem komið er fyrir
í verkstjóraherbergi og er það-
an hægt að fylgjast með vigtun
hverrar vogar það sem af er
deginum. Áuk þess eru aðrar
vogir frá Pólnum tengdar við
tölvuna svo sem innvigtunar-
vog í fiskmóttöku, flakavog við
flökunarvélar og og millivog
Forráðamenn Pólsins, Ásgeir Krling Gunnarsson, fjármálastjóri, Örn
Ingólfsson, tæknistjóri, Jónas Ágústsson, sölustjóri og Óskar Kggertsson,
framkvæmdastjóri.
Morfrunblaðið/ íllfar.
Tölvubúnaðurinn í verkstjóraherbergi Pólsins. í fjarsýn, vinnslusalurinn. Við skjáinn situr Rúnar Guðmundsson
verkstjóri hjá Norðurtanga.
þar sem vegið er inn á snyrti-
þorðin. Þannig má sjá á auga-
bragði ef nýtingarfrávik verð-
ur einhversstaðar á vinnslulín-
unni.
Þessi nýi búnaður er kominn
i frystihús á ísafirði, Bolung-
arvík, Tálknafirði, Hafnarfirði
og í Fiskvinnsluskóla íslands.
Nú þegar hafa vogirnar sýnt
yfirburði sína gagnvart inn-
fluttum vogum að sögn þeirra í
Pólnum og eru helstu yfirburð-
irnir að engir pakkar eru á
vogunum og frágangur þannig
að þær þola vel vatnsausturinn
sem fylgir vinnslu í frystihúsi."
Árið 1981 hófst útflutningur
á vogum fyrirtækisins til Fær-
eyja og fara þau viðskipti vax-
andi. I undirbúningi hefur ver-
ið útflutningur til Noregs og
voru fyrstu pantanirnar, að
andvirði um 600 þúsund króna,
að berast.
Þeir Ásgeir og Jónas vöktu
athygli fréttaritara á því að
aðeins betur stæðu frystihúsin
keyptu vogirnar, hin sem
meira þyrftu á þeim að halda
gætu ekki fengið lánsfjármagn
í þá átta mánuði sem það tæki
að fá kostnaðarverð þeirra til
baka í betri nýtingu. Þannig
virtist það oft vera að björgun-
araðgerðir opinberra aðila
miðuðust við að halda fyrir-
tækjunum á horriminni, en
ekki að treysta raunverulegar
undirstöður rekstursins.
Við athugun sem gerð var í
þremur frystihúsum, sem hafa
tekið í notkun tölvuvogir Póls-
ins að fullu og framleiddu
11.000 tonn af frystum flökum
á síðasta ári, kom í ljós að
notkun voganna miðað við
eldri gerðir, jók nýtingu þess-
ara þriggja húsa um 650 tonn
af flökum, eða jafnvirði 25
milljóna króna.
Og þeir félagarnir spurðu að
lokum: „Er það nokkur furða
þótt sum frystihús gangi betur
en önnur?"
- Úlfar
Úr vinnslusalnum.
Heilladrýgst að ganga
alls gáður til allra verka
— eftir Sigrúnu
Sturludóttur
Svo lengi sem ég man hafa kon-
ur og kvennasambönd um allt land
sent frá sér tillögur til forráða-
manna þjóðarinnar um að vinna
að alefli á móti hinni sívaxandi
áfengisneyslu. Hefur það komið
fram, að þær telja að ráða-
mönnum þjóðarinnar beri
siðferðileg skylda til þess að vera
öðrum til fyrirmyndar, t.d. með að
draga úr vínveitingum í opinber-
um veislum, takmarka útsölustaði
og auka fræðslu um áfengismál í
grunnskólum landsins, — svo
eitthvað sé nefnt.
Árið 1971 beindi Kvenfélaga-
samband íslands, KÍ, því til ríkis-
stjórnarinnar, að hafist yrði
handa um byggingu hælis fyrir
drykkjusjúkt fólk og stofnuð
heimili fyrir þá sjúklinga sem
mundu útskrifast af lækningahæl-
inu, þar sem hinir sjúku mundu
njóta aðstoðar við útvegun at-
vinnu og fá þar þá félagslegu að-
stoð sem þeim er nauðsynleg. Síð-
an þessi samþykkt var gerð hefur
sem betur fer mikið gerst i málum
drykkjusjúkra fyrir forgöngu
SÁÁ, en margt er samt að enn, og
margt ógert. Áfram er reynt að
minna á hvað gera þarf og koma
með tillögur til úrbóta.
Áfengið er orsök þess sjúkdóms
sem þyngst vegur þeirra sjúkdóma
sem við þekkjum. Samfélag sem
sættir sig við að sýkin sé látin
breiðast út óhindrað, svo að sjúk-
dómar af hans völdum aukast
stöðugt, grefur í raun undan því
heilbrigðiskerfi sem það er að
öðru leyti að byggja upp.
Afstaða samfélagsins til áfengis
er gjörsamlega óskiljanleg. Verð-
um við ekki að gera fræðslu um
áfengi og áfengissjúkdóma að einu
aðalatriðinu í heilsufræðikennslu,
— ákveðið og einarðlega? Er ekki
tími til kominn að um þessi mál sé
talað tæpitungulaust?
Aldrei er of mikið gert af því að
hvetja barnshafandi konur til að
láta áfengi vera meðan á með-
göngutímanum stendur.
Ég leyfi mér að vitna í grein í
fréttabrefi um heilbrigðismál frá
1980, eftir Atla Dagbjartsson
lækni.
„Fyrir tæpum áratug fóru lækn-
ar og hjúkrunarfólk að veita at-
hygli áður óþekktum áhrifum
alkóhóls á fóstur. Þessara áhrifa
varð vart hjá nýfæddum börnum
mæðra sem voru svokallaðar
krónískir alkóhólistar og höfðu
neytt áfengis í verulegu magni all-
an meðgöngutímann.
Það fyrsta sem menn veittu at-
hygli var að þessi börn voru lítil
miðað við lengd meðgöngunnar og
þau voru vannærð við fæðingu þar
eð þau höfðu ekki fengið eðlilegt
magn næringarefna frá móðurinni
í gegnum fylgjuna. Fæðingar-
þyngdin var of lág, oft um og und-
ir 8 mörkum, enda þótt þau væru
fullburða og virtust ekki haldin
meðfæddum sjúkdómum. Það var
áberandi, að börnin þyngdust
mjög lítið á fyrstu vikum og mán-
uðum lífsins, þrátt fyrir það að
þau nytu mikillar umönnunar og
næringarríkrar fæðu. Andlegur
þroski þeirra var einnig á eftir, til
dæmis brostu þau seinna, þau
voru seinni og klaufalegri við að
nota hendurnar og fóru síðar að
ganga en jafnaldrar þeirra. Þegar
farið var að gefa betri gaum börn-
um þessarra kvenna, kom í ljós, að
þau höfðu hærri tíðni á meðfædd-
um göllum heldur en börn annarra
„Afstaða samfélagsins til
áfengis er gjörsamlega
óskiljanleg. Verðum við
ekki að gera fræðslu um
áfengi og áfengissjúk-
dóma að einu aðalatriðinu
í heilsufræðikennslu, —
ákveðið og einarðlega? Er
ekki tími til kominn að
um þessi mál sé talað
tæpitungulaust?“
kvenna. Útlit þeirra var einnig
sérkennilegt með deyfðarlegum
augnsvip, lítilli augnrifu, slapandi
augnlokum og miðlægum húðfell-
ingum, líkt og mongólíta börn
hafa. Höfuðið lítil, efri kjálkinn
og/ eða neðri kjálkinn lítill og
stundum klofinn gómur. Van-
skapnaðir fundust á höndum í
formi óeðlilegra húðfellinga í lóf-
um og vanskapnaða á kjúkum
fingranna. Mjaðmaliðir voru oft
vanþroskaðir með liðhlaupi í
mjöðmum og hreyfingarhindrun
var í olnbogum vegna vanþroska í
olnbogaliðum. Alvarlegri gallar
fundust i líffærum svo sem hjarta,
nýrum og ytri kynfærum. Við
krufningu á heila barna sem áttu
drykkjusjúka móður, en höfðu dá-
ið úr sjúkdómum öðrum en bein-
um afleiðingum alkóhólneyslu
móður, hafa fundist vanskapnaðir
á heilakjörnum og heilaberki
stóra heilans og jafnvel vöntun á
veigamiklum heilastöðvum. Heil-
inn var einnig minni og léttari en
hann átti að vera. Álitið er að
þessar niðurstöður geti gefið til
kynna hver ástæða er til seinkaðs
þroska og lítils höfuðs barns
drykkjusjúkra mæðra."
Æskulýðssamtök og þeir sem
fara með málefni unglinga þurfa
að vinna sameiginlega að því
markmiði að minnka áfengis-
neyslu og leggja áherslu á mikil-
vægi þess, að æskuárin líði án
áfengis. Þar er af mörgu að taka
t.d. félagsstarf án áfengis,
samkomustaðir og umhverfi án
áfengis, vel skipulögð ferðalög án
áfengis. Fjölmiðlar sýni og segi
fréttir frá áfengislausum skemmt-
unum fremur en hinum, því fjöl-
miðlar hafa mikið að segja hjá
ungu fólki. Er ekki komin tími til
að þeir segi fremur frá því já-
kvæða en hinu neikvæða? Svifta
verður áfengið þeim dýrðarljóma
sem það er sveipað nú.
Hversu góðar sem meðferðar-
stofnanir eru, þá verður alltaf
númer eitt að byrgja brunninn áð-
ur en barnið dettur ofan í hann.
Þess vegna er það von mín, að
forráðamenn þjóðarinnar fari að
sjá út fyrir barminn á verðbólgu-
gjánni, — því til er önnur gjá sem
ekki er betri, það er gjáin sem
Bakkus hefur grafið og æ fleiri
falla í. Heilladrýgst mun vera að
ganga allsgáður til allra verka.
Reykjavík 8. febrúar,
Sigrún Sturludóttir.