Tíminn - 08.08.1965, Blaðsíða 2

TÍMINN
2
SUNNUDAGUR 8. ágúst 1965
The Odes of Horace. Translat
ed by James Michie. Útgef-
andi: Rupert Hart-Davis, Lond
vt 1964. Verð: 42/.
t»að er aldrei hægt að þýða
það bezta, þannig að andrúms
loft þess og málstilfinning geti
óbreytt flutzt ' yfir á aðra
tungu. það er reynandi að
yrkja það upp með miklum
aga frumtextans, en það verð-
ur alltaf breytt. Beztu kvæð-
in eru alltaf svo persónubundin
í stíl og að allri gerð þau verða
endurómur í bezta falli. Eink-
um á þetta við um ljóð, beztu
Ijóðin eru alltaf seiðkennd og
bundin persónu höfundarins.
Þetta á einnig við um vand-
að óbundið mál. Fá skáld hafa
verið jafn mikið dáð gegnum
aldirnar og Horatíus eða eins
og hann hét fullu nafni, Quint
us Horatíus Flaccus. Hann
fæddist í Venusia, smáborg á
suðausturhluta ftalíu, þar sem
gætti mjög grískra áhrifa. Fað
ir hans var leysingi og efnað-
ist svo að hann gat keypt sér
landskika. Ekkert er vitað um
móður skáldsins. Horatíus
er fæddur 65 fyrir Krist. Hann
fékk góða menntun og eftir
nám á Ítalíu var hann sendur
til Áþenu til náms í heimspeki.
Skáldið var í Aþenu þegar
Sesar var myrtur og þegar
Brútus og Cassíus hófu and-
stöðu við Oktavíanus og Antó-
níus, gekk Horatíus í lið með
þeim ásamt fleiri rómverzkum
námsmönnum í Aþenu. Hann
komst undan á flótta.
Hann segir sjálfur, að hann
hafi tekið að yrkja til þess að
afla sér peninga, hvað sem er
hæft í því. Því að þegar hann
kom til ítaHu var faðir hans
látinn og eignir hans höfðu ver
ið gerðar upptækar. Hann
stundar nú versagerð um tíu
ára skeið og hagur hans fer
heldur batnandi. Virgilíus vin-
ur hans og aðdáandi kynnir
hann fyrir Mæcenasi og þar
með var honum borgið. Mæc-
enas gaf honum hinn margum-
talaða búgarð, sem var skammt
frá Tivoli. Hóratíus talar mik-
ið um þennan búgarð sinn. Bú
ið var rekið af ráðsmanni og
átta þrælum og auk þess
heyrðu fimm hjáleigur undir
jörðina.
Nú hafði hann loks nógan
tíma til þess að yrkja það sem
hann helzt kaus og það gerði
hann með slíkum ágætum að
nafn hans mun uppi meðan
menn lesa ljóð.
Horatíus er nálægari nú-
tímanum í kvæðum sínum en
mörg önnur rómversk skáld.
Hann yrkir um hversdagslega
hluti og efni, gamansöm kvæði
og sjálfan sig, hann gerir oft
gys að sjálfum sér og hann
var það veðraður að hann tók
hlutinn ekki of hátíðlega. Þýð
ingin hefur fengið góða dóma
fræðimanna. Bókin er gefin út
með texta Horatíusar og þýð-
ingu Michie á hægri opnu.
Mithras. Geschichte eines
Kultes. Höfundur: Maarten J.
Vermaseren. Aus dem Hollánd
ischen von Eva Cartellieri. Út
gefandi; Verlag Kohlhamm-
er — Urban-Biicher Bd.
Miþra trúin var almennari
en Kristnin á annari öld. Mi-
þrá var gamall guð með Pers-
um og íbúum Indlands og dýrk
un hans tekur að eflast á
fimmtu öld fyrir Krist og verð
ur þá aðalguð Persa. Miþra
er ljósguð og frjósemisguð,
hann drepur hið helga naut i
helli, sigrar og trúin á hann
breyðist ún um Persín, Litlu-
Asíu, hellenísku ríkin og Róma
veldi. Miþratrúin myndast sem
heimstrú af fornpersneskum
helgisögnum og grískri heim-
speki og launhelgum. í þess-
um trúarbrögðum eru sakra-
menti, skírn og heilög máltíð,
einnig er boðuð hófsemi og
•dyggðir. Þessi trúarbrögð
•minna um margt á kenningar
kristninnar og siðgæðishug-
sjónir hafa engu minna rúm
innan þessara trúarbragða en
innan kristninnar. Það er til-
tölulega nýlega, sem menn
hafa áttað sig á hve útbreidd
þessi trúarbrögð voru, þar hef
ur fornminjafræðin komið til
sögunnar. Það hafa fundizt
Miþra hof mjög víða, á Bret-
landi í Þýzkalandi, Norður-Af-
ríku, Dakíu (Rúmeníu) og Sýr
landi. Með auknum áhrifum.
kristninnar hefst ofsókn gegn
Þessum trúarbrögðum, og
þeim er útrýmt, en minningin
um þau lífir lengi vel bæði
bein og í þjóðsögum.Höf. er hol
lenzkur, hann stundaði nám í
Róm og París. Hann vann með
einum þekktasta Miþra fræð-
ingi Framz-Cumont og er nú
talinn einn fremsti fræðimað-
ur í þessari grein, að bók hans
„Corpus Inscriptionum et
Monumentum Religionis Mit
hriacae“, útgefinn í Haag
1956—1959 í tveim bindum
Þessi bók gefur góða hug
mynd um þessi exnkar geðs-
legu trúarbrögð, sem ef til viil
væru okkar ef aðstæður og
framvinda mála hefði haft of-
urlítið frávik frá því sem varð.
■■
TIL SOLU
Danskur sófi með viðbyggðum skáp, rúm, vasi
úr konunglegu postulíni, kaffistell, lampar, gólf-
teppi, eftirprentanir eftir Van Gogh, Munch o fl.
Upplýsingar fyrir kl. 7 í síma 3-08-34.
Skólastjórar — Kennarar
Vegna vaxandi notkunar á Linguaphone-tungu-
málanámskeiðum í skólum, eru það vinsamleg
tilmæli vor, að þér gjörið pantanið yðar sem allra
fyrst.
HLJÓÐFÆRAHÚS REYKJAVÍKUR HF.,
Hafnarstræti 1, sími 13-6-56.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í byggingu vatnsvirkjatilraunastöðv-
ar að Keldnaholti.
Útboðsgagna má vitja á skrifstofu vora næstkom-
andi þriðjudag og miðvikudag gegn kr. 1.000.00
skilatryggingu.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS,
Borgartúni 7-
Prentari - óskast
Okkur vantar pressuraann til þess að vinna að
litprentun og bókaprentun í prentsmiðju okkar
að Freyjugötu 14.
SETBERG.
STILLANLEGU
HÖGGDEYFARNIR
Ábyrgð 30.000 km. akstur
eða 1 ár. — 9 ára reynsla
á íslenzkum vegum sannar
gæðin.
ERU I REYNDINNI ÓDÝR
USTU HÖGGDEYFARNIR
SMYRILL
Laugav. 170, sími 1-22-60
MINNING

Gísli Kr. Guðjónsson
verzlunarmaður, Akranesi
Gísli Kristján Guðjónsson lézt
á Akranesi fimmtugur að aldri
12. júlí s. 1. eftir þungbær veik-
indi. Útför hans var gerð frá
Akranesskirkju 19. júlí að við
stöddu fjölmenni. Var stór hópur
vina og vandamanna langt að kom
inn.
Hann var fæddur á Þóruscoð-
um í Bitru 26. okt. 1914. Foreldr-
ar hans eru hjónin Margrét Gísla-
dóttir og Guðjón Ólafsson, sem
enn eru á lífi og nú búsett á
Akranesi, en bjuggu lengst ævinn-
ar á Þórustöðum. Guðjón er son-
ur Ólafs Magnússonar bónda þar
en Margrét er frá Bakka í Gaira-
dal og bjuggu ættmenn hennar
þar um slóðir. Þau hjón eignuð-
ust fimm börn. Tvær dætur og
þrjá syni. Gísli var elztur bræðr-
anna. Hinir báðir búsettir í Reykja
vík en systurnar á Akranesi og
eru þær eldri.
Gísli ólst upp hjá foreldruin sín
um á Þórustöðum. Um tvítugt fer
hann í Reykjaskóla í Hrútafirði
og er þar við nám í tvo votur.
Hugur hans hneigðist snemma til
smíða og ætlaði hann sér að kam-
ast í iðnnám er hann var 16 ára
og fór þeirra erinda til Reykia-
víkur. Leitaði hann til margra
meistara en komst hvergi að, enda
örðugt fyrir fátæka sveitapilta að
komast í slíkt nám á þeim árum.
Þetta hafa áreiðanlega orðið hin-
um námsfúsa pilti mikil vonbrigði.
Hann lét þetta þó ekki á sig fá,
heldur hóf smíði án allra meistara
og varð fljótlega ágætur smiður
og eftirsóttur, því dugnaðurinn
og samvizkusemin voru óbrigðul.
Var hann jafnvígur sem húsasmið-
ur og húsgagnasmiður. Er til eft-
ir hann mikið af fallegum hús-
gögnum.
Hann kvæntist eftirlifandi konu
sinni — Unni Rögnvaldsdóttur
kennara frá Melum á Skarðsströnd
— þann 19. okt. 1943 og stofn-
uðu þau heimili sitt á Akranesi.
Unnur er dóttir hjónanna Val-
gerðar Lýðsdóttur frá Skriðnes-
enni í Strandasýslu og Rögnvald-
ar Sturlaugssonar vegaverkstjóra.
Rögnvaldur er látinn fyrir mörg-
um árum en Valgerður hefur jafn-
an dvalið á heimili dóttur sinnar
og átt þar góðu að mæta. Hefur
fjölskyldan verið samhent um að
gera heimilið sem bezt úr garði
og er það í fremstu röð að snyrt.i-
mennsku og myndarbrag í hví-
vetna. Þau hjón eignuðust þrjá
syni: Rögnvaldur, sem lauk stú-
dentsprófi frá M. A. á s. 1. vori,
Magnús, er lauk landsprófi á
Akranesi einnig í vor og Valur
9 ára. Allt eru þetta hinir mestu
efnispiltar.
Á Akranesi stundaði Gísli
lengst af smíðar. Vann á
Trésmiðaverkstæði Axels Eyjólfs-
sonar Akranesi, við byggingu Sem
entsverksmiðjunnar og víðar. Fyr-
ir 10 árum byggði hann í félagi
við annan hagleiksmann af
Ströndum myndarlegt íbúðarhús á
Akranesi og önnuðust þeir nálega
alla smíðavinnu við það, og verk-
ið lofaði meistarana. Vorið 1958
réðis» hann sem deildarstjóri i
Byggingarvöruverzlun H.B.&
Co, Akranesi og vann þar fram á
sumarið 1960 er hann veiktist al-
varlega. Gekk hann undir höfuð
uppskurð í Kaupmannahöfn þá
um haustið Kom heim í des. og
væntu Þá allir að tekizt hefði að
ráða bót á hinum geigvænlega
sjúkdómi, enda fór heilsa hans
mjög batnandi og var svo næstu
árin. Vann hann þá nokkuð að
smíðum og gerði m.a. marga fall-
ega búshluti fyrir heimili sitt.
Sumarið 1964 tók heilsu hans aft-
ur að hnigna og eftir það var líf
hans æðrulaus barátta við hinn
slynga sláttumann og valt á ýmsu
hvor betur hafði þar til yfir lauk.
Honum veittist sú gleði og ham-
ingja 17. júní s.l. að fagna glæsi-
legu stúdentsprófi elzta sonar síns
og geta tekið þátt í umræðum um
framtíðaráform hans. Það var
ánægjulegur sólargeisli á hinum
dimmu dögum.
Gísli bjó yfir miklu atgervi til
sálar og líkama. Honum var hag-
leikurinn í blóð borinn, eins og
áður er vikið að. Hann var prýði-
lega greindur, lesinn og minnug-
ur og kunni á mörgu skil. Hann
átti skemmtilega frásagnargáfu
Var félagslega þroskaður og áhuga
samui um almenn málefni og lík
legur tii farsælia starfa á þein
vettvangi — eins og margir fræn-
ur hans — hefði honum enzi lí*
og heilsa. Hann var bjartur vfi
litum og frá honum andaði al!!
hlýju og vináttu. Hjá'psamm
greiðvikinn svo af bar >g iéi j''
af gott af sér leiða Mátti me
sanni um hann segja lík' oe Ma)
hías forðum um mætan mann:
„Höndin var hög
að hjálpa og iðja
og þreyttist aldrei
þarft að gera.“
Eg átti þvi láni að tagna p"
vera nágranni hans og vinur una-
anfarin 9 ár Hann verður mér
jafnan minnisstæður sem einstak-
ur mannkosta- og drengskapar
maður, sem aldrei mátti vamm sitt
vita í neinu. Maður, sem hafði
birtuna og fegurðina í fylgd með
sér. svo að jafnvel „sólin skein í
gegn um dauðans göng.“
Ævin var stutt en dagsverkið
mikið. Hann vann meðan
tími gafst. Það er sárt að
sjá á bak mannkostamönnum, svo
mjög fyrir aldur fram. Vanda-
mönnum má það hins vegar vera
nokkur raunabót að eiga minn-
ingar — bjartar og fagrar — um
góðan dreng. sem átti óskipta
virðingu og góðhug samferða-
manna, er að leiðarlokum
beina ailri sinni samúð og vináttu
til fjölskyldunnar, sem svo mikið
hefur misst. Þessi fáu orð, eru ein
slík kveðja, sem ég veit að svo
margir taka undir.
b.rx.