Morgunblaðið - 09.11.1983, Blaðsíða 6

54
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1983
Eiðaskóli
100 ára
BUNAÐARSKOLAHUSIÐ
Á EIÐUM.
BÚNAÐARSAMBAND
AUSTURLANDS
VAR STOENAD HÉR
22. JÚNÍ 1904.
jl' jfi
| •: pB
mM

Búnaðarskólinn 1883—1918.
GuUormur VjgfÚHson, Jónaa Eirfksson, skóla- Benedikt Kristjánsson, Bergur Heiftason, skóla- Metúsaiem Stefánsson,
skólastjóri Búnaðarskólans stjóri á Eiðum, 1888—1906. skólastjéri Búnaðarskólans stjóri Búnaðarskólans á skólastjóri Búnaðarskólans
á Eiðum 1883—1887. á Eiðum, 190«—1907. Eiðum, 1907—1910. á Eiðum, 1910—191».
Asmundur Guðmundsson, Jakob Kristinsson, skóla- Þórarinn Þórarinsson, Þorkell St. Ellertsson, Kristinn Kristjánsson,
skólastjóri Alþýðuskólans á stjéri á Eiðum, 1928—1938. skólastjóri á Eiðum, skólastjóri á Eiðum, skólastjóri á Eiðum frá
Eiðum, 1919—1928. 1938—1965. 1965—1975. 1975...
— eftir Þorkel
St. Ellertsson
Eiðaskóli var fyrst settur með
formlegum hætti þann 21. október
1883. A skólinn því 100 ára afmæli
um þessar mundir.
Af þessu tilefni birtir Morgun-
blaðið nú afmælisávarp Þorkels St.
Ellertssonar, sem var skólastjóri Al-
þýðuskólans á Eiðum á árunum
1965—1975.
Ávarpið var flutt á afmælishátlð
Eiðaskóla þann 11. júní 1983.
Eiðaskóli, kæra afmælisbarn.
Eitt hundrað ára afmæli. Þrjá-
tíu og sex þúsund og fimm hundr-
uð dagar. Það eru margar stundir
og mikil saga. Skáldinu forðum
var tregt tungu að hræra. Svo er í
dag um þá sem unna þér. Tilfinn-
ingar fylla mann vonum og þrá,
óskum, áhuga og ásetningi, en
ekki alltaf orðum.
Mörgum manninum hefur þú
veitt viðtöku og margan borið í
fanginu og veitt af auðlegð þinni
og sjóðum. Ótaldir eru þeir sem
nutu stuðnings þíns út í lífsstríðið.
Sá sem einu sinni hefur notið
þeirra faðmlaga verður aldrei
samur maður aftur, heldur annar
og betri. Dætur þínar og synir
skipta þúsundum og áhrif þín á
austfirskt þjóðlíf eru ómælanleg.
Spurnir fara af börnum þínum um
alla heimsbyggðina. Allt sunnan
frá Antarktíku og norður á Sval-
barða. Þannig bera þau nafn þitt
og hróður of veröld alla.
Sumir fóru hjá garði og sögðu:
„Þetta er enginn staður, maður
lítur niður á hann, hér skortir alla
reisn, og höfðu í huga burstabæi
eða kassabyggingar á hólum.
Þannig sést mönnum oft yfir það
sjálfsagða. Eiðaskóli, þú og um-
gjörð þín eruð sem lifandi tákn og
tjáning. Staðarhús þín hafa
byggst eftir tveim helgum form-
um. í vinkil eða V sem táknar
opinn faðm umhyggju og sigurs, í
skeifu sem er gæfutákn og opnast
inn til héraðs og lands öllum lýð
til blessunar. Að líta niður er
merki auðmýktarinnar, en hún er
grundvöllur mannlegrar göfgi, eða
hver var það sem þvoði fætur
Iærisveina sinna? Menn ná ekki
langt né hátt með því einu að ein-
blína til himins, þótt gott geti ver-
ið með öðru. Menn vaxa af verkum
sínum, dáðum og góðu hjartalagi
og ekki væri Austurland nema
svipur hjá sjón, ef þín hefði ekki
notið við. Eiðavatnið minnir á
djúp visku þinnar og speki. Sá sem
lítur niður á vatnsflöt sér upp um
leið.
Eiðaskógur er merki um vöxt
þann og þroska, sem þú veittir svo
mörgum.
Eiðakirkja er tákn guðdómsins
sem hér hefur alltaf verið með í
verki og tákn þess kærleika sem er
öllum æðri, skilur allt og umber
allt.
Eiðajörðin sjálf; Borgarhóllinn,
Hesthússhóllinn og Smiðjuhóllinn
eru fulltrúar hins daglega lífs,
fulltrúar svita og verka og minna
okkur sífellt á það að öll erum við
af jörðu komin og af erfiði sínu
skal hver maður upp skera.
Einn sagði: Hér verður aldrei
neitt, ekkert nema afskekkt, útúr,
einangrað og vanmáttugt fólk,
aldrei verður þú sambærilegur við
þá stóru í þéttbýlinu. En reynslan
er ólygnust. Margir þjóna þinna
hafa líka verið í borgum og meðal
framandi þjóða og starfað við
góða kostinn svokallaða og stóru
skólana. Og þeir vita og vitna um
það hver staða þín er.
Sonur þinn einn, úr hópi þeirra
sem ekki voru alltaf taldir til
bestu barnanna, stóð oft hér hjá
mér áður við norðurglugga á pilta-
vistum, þegar utanáttin hamaðist
og vetrarmyrkrið smaug í gegnum
merg og bein. Hann sagði stund-
um við mig að þetta væri skíta-
pleis og skólaaginn væri asna-
legur. Hvergi gæti verið verra. Á
nemendamóti í vetur sagði sami
maður með falslausu augnaráði.
„Þetta voru mín bestu ár, ég fann
eftirá, hvernig ég efldist við erfið-
leikana og óx við agann. Á Eiðum
varð ég að manni.“
Vel má vera að á kunni að hall-
ast með einhvern samanburð, en
yfirburðir hvað snertir náið per-
sónulegt atlæti, einstaklings-
bundna umhyggju, góðan félags-
skap og ljúfan aga vega þungt og
gera í rauninni allan gæfumuninn
ef vel tekst til. Hvergi kynnast
menn betur kostum náungans og
Þing Alþýðusambands Vesturlands:
Sigrún B. Elíasdóttir
endurkjörin formaður
Fjórða þing Alþýðusam-
bands Vesturlands var haldið
á Akranesi fyrir skömmu.
f skýrslu stjórnar kom fram
að aðalviðfangsefni sam-
bandsins síðastliðin tvö ár
hafa verið kjara- og fræðslu-
mál. í sambandinu eru nú 14
aðildarfélög með um 3300 fé-
lagsmenn. Þingið sóttu 42 full-
trúar frá tólf aöildarfélögum.
Á þinginu urðu miklar umræð-
ur um framtíðarstarf Alþýðu-
sambands Veturlands og var
samþykkt að kjósa milliþinga-
nefnd til að fjalla um það mál.
I»á urðu einnig miklar umræð-
ur um kjara- og atvinnumál.
Stjórn Alþýðusambands Vest-
urlands var sjálfkjörin en hana
skipa: formaður, Sigrún B. Elías-
dóttir, Verkalýðsfélagi Borgar-
ness, varaform., Einar Karlsson,
Verkalýðsfélagi Stykkishólms, rit-
ari, Þórey Jónsdóttir, Verkalýðs-
félagi Akraness, gjaldkeri, Guð-
laug Birgisdóttir, Verkalýðsfélagi
Akraness, meðstjórnendur, Þórar-
inn Helgason, Verkalýðsfélagi
Akraness, Jón Agnar Eggertsson,
Verkalýðsfélagi Borgarness, Bárð-
ur Jensson, Verkalýðsfélaginu
Jökli, Ólafsvík, Sigurður Lárus-
son, Verkalýðsfélaginu .Stjörn-
unni, Grundarfirði, Kristján
Jóhannsson, Verkalýðsfélaginu
Val, Búðardal. Varamenn, Haukur
Már Sigurðsson, Verkalýðsfélag-
inu Aftureldingu, Hellissandi,
Guðrún Eggertsdóttir, Verslun-
armannafélagi Borgarness, Kjart-
an Guðmundsson, Akranesi, Agn-
ar Jónsson, Verkalýðsfélagi Akra-
ness, Sigurður Sverrir Jónsson,
Verkalýðsfélaginu Herði. Endur-
skoðendur, Svandís Vilmundar-
dóttir Verslunarmannafélagi
Akraness, Bent Jónsson,
Verslunarmannafélagi Akraness,
INNLENT
varaendurskoðandi, Garðar Hall-
dórsson, Verkalýðsfélagi Akra-
ness.
Ályktun um kjaramál:
Núverandi ríkisstjórn hefur
tekið samningsréttinn af launa-
fólki og leitt óbærilega kjara-
skerðingu yfir alla alþýðu þessa
lands, og mörg heimili verkafólks
nú þegar komin á vonarvöl.
Fjórða þing Alþýðusambands
Vesturlands krefst þess að lögin
um afnám samningsréttar verði
nú þegar felld úr gildi, svo að
verkalýðshreyfingin geti hafið
viðræður við ríkisstjórn og at-
vinnurekendur, til að ná fram nýj-
um kjarasamningum sem bæti
upp þá kjaraskerðingu sem orðið
hefur frá því að bráðabirgðalögin
tóku gildi. Með tilliti til þessa
gjörbreytta ástands í kjaramálum
launafólks, þurfa eftirfarandi at-
riði að hafa forgang:
1. Þingið telur að lágmarkslaun
fyrir dagvinnu megi ekki vera
lægri en 15.000 krónur á mán-
uði.
2. Verðbætur þær sem reiknast á
laun vísitölufjölskyldu skulu
greiðast í sömu krónutölu á öll
laun.
3. Skapa raunverulegt launa-
jafnrétti kvenna og karla.
4. Lánakjör og lenging lánstíma
til íbúðabygginga verði eitt af
forgangsverkefnum, með auk-
inni byggingu félagslegra
íbúða.
5. Bæta nú þegar hag þess fólks
sem hefur aðeins örorku- eða
ellilaun og tekjutryggingu.
6. Stefna að því að allt launafólk
sitji við sama borð að því er
varðar félagsleg og kjaraleg
réttindi. Stórir hópar njóti í
þessu efni hverskonar forrétt-
inda.
7. Réttur foreldra til leyfis á laun-
um í veikindum barna sinna
verði tryggður.
Sú staðreynd blasir við að
verkafólk hefur ekki fengið sinn
eðlilega og réttláta hluta af þjóð-
artekjum undanfarin ár. Afleið-
ingin hefur orðið sú að verkafólk
hefur yfirleitt neyðst til þess að
lengja vinnudaginn umfram það
sem eðlilegt getur talist, á þann
hátt hefur tekist að hækka árs-
tekjur verkafólks en raunveruleg
lífskjör hafa þrátt fyrir það rýrn-
að.
Fjórða þing Alþýðusambands
Vesturlands telur árangursrík-
ustu leiðina til að ná bættum kjör-
um, að verkafólk hefji nú þegar
almenna umræðu í verkalýðsfé-
lögunum og á vinnustöðum um
kjör sín svo það verði sem best
meðvitað um þá baráttu sem
framundan er, sem verkalýðs-
hreyfingin verður að heyja með
öllu því afli sem hún hefur yfir að
ráða.
„Barnasjúkdómar 0g slys“
IÐUNN hefur gefið út bókina
„Barnasjúkdómar og slys“,
sænska handbók handa foreldrum
og uppalendum.
í bókinni er lýst hinum venju-
legu einkennum barnasjúkdóma.
Meðal þess, sem gerð er grein fyrir
í bókinni er alls konar áföll: blæð-
ing, taugalost, eitrun, bruni, kal
o.fl. og hvernig bregðast skuli við.
Þá eru kaflar um almenna heilsu-
gæslu, vöxt og þroska barna o.fl.
(Úr fréttatilkynningu)