Alþýðublaðið - 05.01.1932, Blaðsíða 2

2
ALPÝÐUBLAÐIÐ
Keflavík.
Fyrsti og sjálfsagðasti réttur
verkalýðsins er réttur hans til
jpess að hafa félagsskap til þess
að semja um kaupgjald og, önnur
kjör við vinnu. En útgerðarmenn
í Keflavík, eða nokkur hluti
peirra að minsta kosti, virðast
ekki þekkja þennan sjálfsagða
rétt sjómanna og verkamanna, og
neita að semja við verklýðsfé-
lagið í Kefiavík. Bera þeir við
þeim fánýtu ástæðum, að félagið
sé ekki sjómannafélag, en félagið
í Keflavík er sameiginlegt bæði
fyrir sjómenn og verkamenn, eins
og ákveðið var á síðasta Alþýðu-
sambandsþingi að félög skyldu
vera, nema í stærstu bæjunum.
Alþýðusambandið tók upp bar-
áttuna fyrir Hvammstangafélagið
þegar því^var neitað um að sa:m-
ið yrði við það, og eins mun Al-
þýðusambandið vafalaust taka
upp baráttuna fyrir Keflavíkurfé-
lagið ef með þarf. Verða þá
stöðvaðir allir flutningar til
Keflavíkur, bönnuð uppskipun úr
bátum þaðan bíe.ð.i í Reykjavík og
Hafnarfirði, og eins útskipun á
salti og öðru þangað.
Vonandi þarf þó ekki til þessa
að koma, enda ætti það hvergi
að vera á landinu, að fulltrúar
verkalýðsins og atvinnurekenda
ekki gætu talað saman.
Patreksfjðrðar.
Fjölmennur verklýðsfundur var
haldinn á Patreksfirði á sunnu-
dagskvöldið og þar samþykt í
einu hljóð’i. að neita tilmælum
Ólafs Jóhannessonar konsúls um
15o/o launalækkun.
Vegna þess, að síminn er bil-
aður til Patreksfjarðar, hefir ekk-
ert frézt þaðan í dag.
Bannið í Finnlandl,
Frá Helsin.gfors er símað, að
atkvæðagreiðsia um áfengisbann-
ið hafi farið fram á meðal þjóð-
arinnar. Hafi rneiri hlutinn verið
með afnámi þess, en örfáir vilj-
að leyfa innflutming á léttum vín-
um og bjór. Ekki er getið um það
í skeytunum, á hvern hátt at-
kvæðagreiðslan hafi farið fram
eöa hvort Lappómenn hafa rnotað
skammbyssur og mannarán við
það tækifæri, en hitt er alkunna,
að íhaldið er svo sterkt í Finn-
landi nú, að það lætur sér fátt
fyrir brjósti brenna.
islenzlm krónan er í dag í 56,69
gullaurum. f gær var hún i 57,10.
Togararnir. „Egill Skallagríms-
son“ kom af veiÖum í gærkveldi
*teð 1800—1900 körfur ísfískjar
og „Snorri goði“ í morgun.
„Lagleg stúlka gefitis“ verður
leikin á morgun.
Indverjakúgun brezfca íhaldsins.
Fangelsanir án léttarrannsóknar.
Lækkun
kemaralanna.
Bæjarfulltrúar Reykjavíkur hafa
nú einstakt tækifæri til þess að
sýna hug sin,n til barna Reykja-
víkurborgar. Hver hæjarfulltrúi á
kost á því með orðum og at-
kvæði að sýna hreina afstöðu til
menningarmála borgarbúa. Fjár-
hagsáætlun bæjarins liggur fyrir
til umræðu og atkvæðagreiðsl'u.
Ýmsir gjaldaliðir snerta skólamál.
Einn er sá liður, sem að nokltru
réttir hluta barnakennara í Rvík,
ef samþyktur verður. Ríkisstjórn-
in hefir unnið að því, að laun
allra starfsmianna ríkis lækkuðu
hlutfallslega jafnmikið. Væri ekk-
ert við slíku að segja, .ef hlutfall
milli launaflokka starfsmanna rík-
is og bæja væri rétt og á viti
bygt.
Svo er eigi.
Hlutfallsleg lækkun á opinber-
um starfsmönnum þjóðféliagsins
er eigi sanngjörn, þegar sumir
hafa 1200 krónur á mánuði og
þar ýfir, en lægst launaðir innan
við 200 krónur.
Víða finnast olnbogabörn. ís-
lenzkir barnakennarar hafa verið
þau börnin, sem hafa orðið að
þola, hnútuköst og ýmsar óvirð-
ingar. Viðurkent er þó, að þeir
vinni allmikið gagn með starfi
sín. Góður vilji stéttarinnar tii
heilla fyrir landsins börn er ó-
yggjandi. En mátturinn til starfa
dvínar, þegar fjárhagsáhyggjur
fylgja kennaranum inn í skóla-
stofuna og þoka eigi um set. Sú
hætta liggur þá nærri, að van-
ræksla eigi sér stað. Vanrækslan
kemur þá tilfinnanlega fram á
börnunum. Fer þá svo, eins og
oft endranær, að mest er syndg-
að gagnvart börnunum, sem eigi
skilja hvers þau eiga að gjalda.
Þjóðfélaginu hættir stundum við
því að syndga mest gagnvart
þeim, sem hæstar vonir standa
um og mest er treyst á til fram-
tíðarinnar.
Barnakennarar standa illa að
vígi eftir launalækkun, er ríkið
hefir nú beitt gegn þeim. Kenn-
arar eru í lægst launaða flokkj
starfsmanna ríkisins. Eru þeir að
mun ver launaðir en starfsmenn
Reykjavíkurbæjar. Virðist engin
sanngirni mæla með því, að svo
sé. Starf kennara er í þágu borg-
arbúa, eins og annara starfs-
manna Reykjavíkur.
Barnakennarar Reykjavíkur
hafa því farið fram á það við
bæjarstjórn, að tekin verði upp
á fjárhagsáætlun bæjarins fjár-
upphæð, er kennurum sé greidd
sem staðaruppbót. Upphæð sú er
um 20 þús. krónur. Nemur það
móti lækkun frá ríkis hálfu. Is-
lenzka krónan hefir fajlið. Dýrtíð
meiri er í aðsigi. Á sama tírna
eru iækkuð laun á lægst laun-
uðu starfsmönnum ríkisins. Munu
flestir sjá hvílík óhæfa slíkt er.
Atvinnurekendur fara ekki fram
Lundúnum, 5. jan. U. P. FB.
United Press hefir það eftir á-
reiðanlegum heimi’dum, að ríkis-
stjórnin brezka áformi að halda
í öllu óbreyttri indlandsmála-
stefnu sinni og halda fast við
þau áform, sem í ráði eru vegna
Indlandsmálaráðstefnunnar. Þrjár
nefndir skipaðar af ráðstefnunni
ieggja því af stað til Indlands,
eins og ráð hafði verið fyrir gert,
15. jan.
Frá Indlandi hafa bori-st eftir-
fariandi tíðindi: Alindverska þjóð-
ernissinnasamkundan hefir verið
úrskurðuð ólögleg. Indlandsstjórn
hefir gert ráðslafanir í varniar-
skyni gegn friðsamlegum mót-
spyrnuráðstöfunum leiðtoga þjóð-
ernissinna, þ. e. gefið út tilskip-
á kauplækkun hjá þeim, er þeir
ihafa í vinnu.
En ýmsar stéttir fara íram á
kauphækkun.
Mál þetta er stórmál fyrir hlut-
aðeigendur. Vonandi athuga bæj-
arfulltrúar rnáliö á réttum grund-
velli.
Það er stórmál viðvíkjándi
börnum borgarinnar.
G. M. M.
Hagfræði og pólitík.
Atvinnuleysi
Og
atvinnuleysistryggingar.
--- (Nl.)
Atvinnurekendur á ísland ihafa
nú í nærri ár, eða alt frá því
að kreppan tók að gera vart við
sig á íslandi, sungið þann söng.
að kaupid yrdi ao lœkka. Það
var Samband ísl. samvinnufélaga
(Samband íslenzkra landbúnaðar-
kapitalista) sem byrjaði. Það ætti
íslenzkur verkaiýður vel að muna.
Það var forstjóri þess, Jón Árna-
son, sem gerðist forsöngvari í
þeim kór íslenzkra kapitalista. j
grein, sem hann ritaði í „Tímiamn"
skömmu eftir garnaverkfaliið i
fyrra, hótadi hann íslenzkum og
sérstaklega rieykvískum verkalýð
meo hungrimi, ef kaupið fengist
ekki lækkað. Síðan hafa a’ðrir tek-
ið undir. Ekki að eins Morgun-
blaðsmennirnir, hieidur „Tíma“-
mennirnir. J. J. heimtar kaup-
lækkun. Á. Á. heimtar kauplækk-
un. Allur Framsóknar- og íhalds-
flokkurinn heimtar kauplækkun.
J. J. skrifar að vísu kænlegar í
garð verkalýðsins en J. Árnason,
ekki af því að hann sé ekki
þjónn Sambandsims eins og J. Á.,
heldur af því, að hann hefir annad
starf með höndum fyrir Samband-
ið en hann. J. J. er nefnilega at-
kvæðaveiðari Sambandsinis. Hann
á að ná nokkrum atlwœdum verk-/
anir um að mótspyrnan gegu
brezkum yfirráðum sé hegningar-
verð og verði hinum brotlegu
hegnt með alt að 6 mánaða fang-
elsi. Tiiskipun þessi giidir fyrir
alt Indiand. Samkvæmt annari til-
skipun eru handtökur leyfðar lög-
reglunni án handtökuskírteinis og
hægt er að úrskurða menn í fang-
elsi án réttarrannsóknar.
Sir Mohamed Yakub, leiðtogi
Múhameðstrúarmanna, hefir af-
neitað samkundunni og hvatt aila.
Múhameðstráarmenn til að
styðja stjórnina.
Búist er við að næsta sknef
stjórnarinnar verði að leggja lög-
hald á sjóði samkundunnar og
skjöl.
iýðsins við kosningar um leið og
Sambandið gengur í lið með-
Kveldúlfi tiil þess að svelta
verkalýdihn. Og hungrið er-
ekki langt undan. Þad er atvtnmi-
legsid, sem fœrist nær og nær
og pýdir lmngur, ef ekkert er
gert við því.
Þessi „heimskreppa” er hin
fyrsta, sem verulega nær til ís-
lands. En kreppur heimskapital-
ismans eru ekki nýtt fyrirbrigði.
„Heimskreppurnar” 1882, 1893—
1895, 1907—1908 og jafnvel 1921
gerðu ekki verulega vart við sig
á íslandi. Það sýnir, að nú fyrst
er ísl. kapitaiismi kominn á það
stig og í svo náið sarpband við
heimskapitaiismann, að héðan í
frá munu menn á íslandi finna
æ eftirminnilegar tii hverrar
kreppu kapitalismans, — meðan.
hann stendur.
Hér hefir veiið sýnt fram á.
hvernig svarið við atvinnuleysiinu
atvinnuleysistryggingarnar, verk-
ar. Það eru pœr, sem nú halda
lífinu í hinum atvinnulausu millj-
ónum í heiminum, það eru þær,
sem hvert siðað þjóðfélag hefir
gripið tii í atvinnulíeysinu. Þar
sem þær eru ekki, verða menn
að horfa upp á hundrað þúsund-
ir og milljónir betlara, og hundr-
uð manna falla úr hor og
hungri á hverjum degi, eins og
'nú í Bandaríkjunum. Hvað gera
íslenzkir vaidhafar við kreppunni?
Þeir sjá ekkert nema kauplœkkun!
Alþýðuflokkurinn hefir flutt frum-
varp um atvinnuleysistryggingar.
Hinir ráðandi íhaldsflokkar hafa
ekki viljað virða það viðlits. Eiga
menn á ísiandi þá að bíða eftir
því, að menn hungri í hundraða-
tali, betli á götunum og nokkrir
menn deyi úr hungri á dag?
Tíminn sker úr því.
Berlín í nóv.
Socialtsti.