Morgunblaðið - 28.11.1985, Blaðsíða 12

12 B
MORGUNBLAÐIÐ, VlDSKlPn/AlVINNUlÍF FIMMTUDAGUR28. NÓVEMBER1985
Kvikmyndir
Sjón rarpsstöðrarnar
ABC og CBS
springa á bíó-limminu
ÞAÐ liðu aðeins nokkrar vikur i milli tilkynninga frá tveimur stærstu sjón-
varpsstöðvum Bandaríkjanna um að þær befðu gefist upp á kvikmyndaiðnað-
inum og myndu hætta að framleiða bíómyndir í framtíðinni. Þeim deildum
stöðvanna, Theatrical Films hjá CBS og Motion Pictures hjá ABC, sem
framleitt hafa kvikmyndir frá 1979, hefur verið lokað og þeir í Hollywood
eru hvorki undrandi né sérlega áhyggjufullir vegna þess. „Það voru of
margar myndir á markaðinum síðasta sumar, 45 í allt og ef litið er á málið
frá því sjónarhorni, er ágætt ef einhverjir hætta að gera myndir," segir
Richard Zanuck, sem er einna fremstur hinna svokölluðu óháðu kvikmynda-
framleiðenda í Hollywood.
Nýjasta CBS-myndin heitir
Target (Skotmark) og er með Gene
Hackman í aöalhlutverki en leik-
stýrt af Arthur Penn. Hún var
frumsýnd nýlega og hefur hlotið
sæmilega aðsókn. „Til að lifa af í
þessum iðnaði þarf þykkan skráp
og hann fær maður ekki fyrr en
eftir mörg hðgg,“ segir Zanuck,
sem var forstjóri framleiðsludeild-
ar 20th Century Fox frá 1962 til
1970. „Það eru miklar sveiflur í
kvikmyndaiðnaði og stóru kvik-
myndaverin hafa getu til að stand-
ast þung högg. Kvikmyndafram-
leiðslan var aðeins ein deild hjá
sjónvarpsstöðvunum og sem slík
fékk hún ekki notið sín sem
skyldi."
Endalok „sjoppanna“
Fólk, sem vinnur við kvik-
myndaiðnaðinn í Bandaríkjunum,
kallar fyrirtæki eins og kvik-
myndadeildir ABC- og CBS-stöðv-
anna, sem gera fáar myndir á ári,
„sjoppur“. Sjóppurnar eru í þeirri
slæmu aðstöðu að þeim er yfirleitt
boðið verkefni, sem risakvik-
myndaverin skilja útundan þegar
þau veija sér myndir sem líklegar
eru til að ná vinsældum. „Af
hverju að fara til ABC þegar þú
getur farið til Universal eða Warn-
er Brothers?" spyr Frank Price,
stjórnarformaður hjá Universal—
kvikmyndaverinu.
í júlí 1979, tveimur mánuðum
eftir að ABC tilkynnti nýja kvik-
myndadeild stöðvarinnar, sagði
Brandon Stoddard forstjóri deild-
arinnar frá „hundruðum verk-
efna“, sem dregin hefðu verið
uppúr skúffum og afhent honum.
Hann sagði þá að rekstur kvik-
myndadeildarinnar hlyti að ganga
vel vegna nýrra markaðsmögu-
leika í tengslum við kapalstöðvar
og myndbönd auk hinnar venju-
legu sölu á myndum til sjónvarps-
stöðva. En svo gerðust atburðir,
sem urðu til þess að kvikmynda-
gerð varð áhættusamari en Stodd-
ard hafði órað fyrir. Eitt var það
að sjónvarpsstöðvarnar drógu úr
sýningum á aökeyptum kvikmynd-
um vegna þess að meira var horft
á þær sjónvarpsmyndir sem stöðv-
arnar gerðu sjálfar en myndir, sem
þegar höfðu verið sýndar í kapal-
kerfum eða voru fáanlegar á
myndböndum. Annað var að mark-
aðurinn varð yfirfullur vegna þess
að margar sjoppur höfðu sprottið
upp í kvikmyndaiðnaðinum á sama
tíma. Kröfurnar urðu meira,
kostnaður við gerð myndar tvöfal-
daðist í 10 milljónir dollara og
kostnaðurinn við að setja mynd á
markað varð næstum jafn mikill.
Það háði einnig sjoppunum að þær
réðu ekki yfir sínu eigin dreifing-
arkerfi. Þær urðu að dreifa mynd-
um sínum í gegnum risakvik-
myndaverin í Hollywood, sem
stundum leiddi til þess að myndum
litlu framleiðendanna var neitað
um hagstæðan dreifingartíma.
Minna um peninga
En það eru ekki bara ABC og
CBS sem lokað hafa fyrir kvik-
myndaframleiðsluna. Litlir fram-
leiðendur eins og Melvin Simon,
Lew Grade lávarður og fyrirtæki
hans, AFD, Time-Life Films,
General Cinema, American Cin-
ema og Filways hafa allir lagt upp
laupana á stuttum tíma. Einn
framleiðandinn enn, Lorimar (sem
framleiðir Dallas), hætti að gera
kvikmyndir eftir nokkrar mis-
heppnaðar tilraunir en ætlar nú
að reyna aftur að koma undir sig
fótunum innan kvikmyndanna.
„Svona hringir spretta upp aftur
og aftur,“ sagði Price hjá Uni-
versal. „Þegar vel gengur í kvik-
myndaiðnaöinum taka fleiri fyrir-
tæki þátt í honum. Þröng verður
á markaðinum, myndirnar gefa
ekki nóg af sér og fyrirtækin
hætta."
„Þetta sýnir vel hvernig ástand-
ið er,“ sagði Tom Sherak forstjóri
dreifingardeildar Fox-versins.
„Minna er um peninga og færri
myndir gera það gott en nokkru
sinni áður.“
ABC og CBS hafa áður reynt að
ná fótfestu í kvikmyndaiðnaðin-
um. Báðar stöðvarnar hófu að
framleiða bíómyndir árið 1967 en
hættu því 1972. Á þessum árum
gerði CBS 30 myndir en af þeim
eru Scrooge, A Man Called Horse
og Rio Lobo og Big Jake með John
Wayne hvað frægastur. ABC gerði
40 myndir á þessu tímabili en
minnisstæðastar þeirra eru They
Shoot Horses, Dont They? Straw
Dogs og Cabaret.
Á árunum 1979 til 1985 gerði
kvikmyndadeild CBS alls 11 bíó-
myndir og nýr forstöðumaður fyrir
deildinni var ráðinn næstum á
hverju ári. Engin þessara mynda
náði neinum vinsældum að ráði
og aðeins nokkrar hlutu hól frá
gagnrýnendum. Á meðal mynda
frá þessum tímabili má nefna Back
Roads, Challenge, Table for five,
Finders Keepers, Grandview USA,
Better off Dead og TargeL Nýjustu
myndirnar er verið að setja í dreif-
ingu um þessar mundir en það eru
Eleni og Lightship.
Myndir ABC-stöðvarinnar hafa
notið meiri vinsælda eins og Silk-
wood, The Flamingo Kid og Prizzi’s
Honor, en i heild var þó tap á
rekstrinum. National Lmpoon's
Class Reunion og Impulse kolféllu
en aðeins á eftir að frumsýna eina
mynd frá fyrirtækinu, sem heitir
Space Camp og er um krakka sem
lenda í ævintýrum í geimstöð.
BÍÓMYNDIR SJÓNVARPSSTÖÐVANNA
Úr mynd CBS, Target, sem er ein af siðustu biómyndum kvik-
myndadeildar stöðvarinnar.
N
Úr Silkwood frá ABC
Ein af siðustu myndum kvikmyndadeildar ABC-stöðvarinnar var
mynd Johns Houston, Prizzi’s Honor.
Fjölmiðlun
Myndbanda tækjaeign
heimsins um 100 m. stykki
FJÖLDI myndbandstækja í heimin-
um er talinn vera orðinn liðlega 100
milljón tæki í lok þessa árs, sem er
um 43%aukning á árinu, samkvæmt
áætlun Screen Digest.
Bandaríkin, Japan og Bretland
eru með um 56% af allri tækjaeign
heimsins. Fjöldi þeirra er lang-
mestur í Bandaríkjunum eða alls
um 28 milljónir tækja og salan á
yfirstandandi ári er talin hafa
numið alls um 11,7 milljón tækjum
samkvæmt þessari áætlun. Næst-
stærsti markaður myndsegul-
bandstækja er Japan með um 18,4
milljón tæki, samkvæmt áætlun
tímaritsins.
Hlutfall myndsegulbandstækja
miðað við heimili með sjónvarps-
tæki er hæst í Japan meðal hinna
fjölmennari þjóða eða um 60% en
næstir koma Bretar með um 46%
í lok ársins að því að talið er.
Samsvarandi tala fyrir Bandaríkin
er um 33%.
í einstaka löndum þar sem sjón-
varpað er aðeins stuttan tíma
dagsins eða útvarp almennt tak-
mörkunum háð, er fjöldi mynd-
segulbandstækja miöað við heimili
með sjónvarp afar hár eða allt upp
í 83% eins og hjá Sameinaða arab-
íska furstadæminu og í Oman er
þetta hlutfall um 81%. Hér á ís-
landi hefur verið áætlað að mynd-
segulæbandstæki séu á 40—50%
heimila núorðið.
Screen Digest áætlar að í Kína
verði sala myndsegulbandstækja
um 120 þúsund tæki á þessu ári
sem er um 240% aukning. Af hin-
um stærri mörkuðum er vöxturinn
hins vegar mestur í Hong Kong,
Indlandi, í Bandaríkjunum og á
Spáni.
BBC íhugar áskriftarþjónustu
við myndbandstækjaeigendur
BRESKA útvarpið, BBC, kannar nú
möguleikana á því að hefja útsend-
ingar á áskriftarsjónvarpsþjónustu
sem ætlað er að ná til eigenda
myndbandatækja að nóttu til.
Tilgangurinn er að nýta þá senda
sem fyrir hendi eru eftir að hinar
tvær rásir BBC hafa lokið dagskrá
sinni, til að senda út kvikmyndir og
allmennt skemmtiefni með brengl-
uðu merki.
Áhugi hefur verið fyrir því inn-
an BBC að kanna þennan mögu-
leika um alllangt skeið en hann
hefur nú verið vakinn fyrir alvöru
eftir að horfið var frá áætlunum
stöðvarinnar um að ráðast í gervi-
hnattasjónvarp sem sendi beint til
viðtakenda á jörðu niðri.
Þjónusta af þessu tagi hefur
verið reynd í Bandaríkjunum en
féll þar um sjálfa sig fyrir um
tveimur árum þar sem nægilega
margir áskrifendur fengust ekki.
Sérfræðingar BBC telja hins vegar
að aðstæður séu aðrar í Bretlandi,
þar sem myndbandstækjaeign þar
í landi er mun almennari heldur
en í Bandaríkjunum.
„Það kostar um 500 pund að reka
sendakerfi okkar á klukkustund.
Við ráöum yfir mjög ódýrum út-
sendingarmöguleikum sem eru
ónýttir alla nóttina. Spurningin
er aðeins hvort við getum gert
okkur fjárhagsiegan mat úr þess-
um möguleikum," segir einn af
forsvarsmönnum BBC, Michael
Checkland.
BBC áformar að hefja viðræður
við framleiðendur um það hvort
unnt sé að fá hentugan brenglun-
ar- og leiðréttingarbúnað í þessu
skyni. Af hálfu BBC er sagt, að
reynt verði að hraða athugunum
og undirbúningi vegna þessa máls
svo sem verða má og í ráði er að
láta kanna hvers konar efni bresk-
ir myndbandseigendur myndu
helst vilja fá til að láta mynd-
bandstækin taka upp að nóttunni.