Alþýðublaðið - 04.02.1932, Blaðsíða 4

ð:lít»£BDBÍ3*»!Ð
Þegar lý’ðveldis'sinnar kornust um, er voru í borgum ví’ðsvegar
til valda á Spáni, en Alfons kon- um landið. Hér sjást leifarnar
ungur flúði land, eyðilagöi lýð- af líkneski Filips II., er stóð í
urinn fjölda líkneskja af koniing- Madrid.
á
titillinn „Noregs konungur“ og
.„Noregs króna“. Þa’ð er nauðsyn-
legt að gera sér ljóst, að þessi
nöfn rýrðu að engu réttarstöðu
þeirra „landa“ eða „laga", sesm
voru í Noregskonungs veldi.
hvort heldur hún var pjóðarrétt-
arleg eða ríkisréttarleg.
Heitið „shattlandu er óaðskilj-
anlegt við „Noregs konungs
veldi“. Fátt hefir veidð meira mis-
skilið og meira ranghverft í
seinni tíð en naínið skattland.
Skattiöndin voru ýmist kend við
Noregs konung, Noregs krpnu,
Noregs ríki eða jafnvel að eims
við Noreg, án þess að meiningin
®é að neinu breytt, heldur ná-
kvæmlega hin sama. Pad ad vem
skattland merkir ekki annaS en
jxid, ao tekjurnar af landimi
igengu i féhirzlu konungs, en ekki
1 féhirzlu Noregs.*) Ýms héru’ð i
sjálfum Nonegi voru skattlönd,-**)
og er sannanlegt, aö réttarstaða
þeirra rýrðist eða breyttist að
engu vi’ð það. Sí'ðar eru skatt-
Jöndin kölluð „foiabúrs“- eða
„reiknings“-lén, af því a’ð þeim
var stjórnad beint fijrir reikning
féhirzlu eda fatabúrs konimgs.*)
Af pví ad eitihvert land var
skatiland, er ekki hœgt að drgga
mina\ álijktun um ríkisréttarlega
eoa pjóðaréttaiiega afstöðu pess
til Noregs. Löndin í „várum lög-
!um“ voru skattlönd Noregskon-
lungs, enda átti þetta svo að vera,
þar sem þau áttu ekkert sam-
eigimlegt við Noreg annað en per-
sónu konungsiniS.
Með Gamla sáttmála gengu ís-
lendingalög, ísland og Grænland,
undiir Noregs konung sem goða.
Með Járnsíðu og Jónsbók gerir
alþingi goðann að konungi og
IsliendingaJög að konungsriki.
Gagnvart Noregi voru Isliendimga-
lög, ísland og Grænland, aldre'
bundin við annað en Gamla sátt-
mála. Er ísland eða Grœnland er
talið til „Noregs konnngs veld-
is“, „Noregs ríkis“, „Noregs
krónu“ eða jafnvel Noregs, felst
í pessú ekkert annað samband en
pað, sem stofnað var með Gamla
sáttmála. Þetta verður að hafa
'fast í luig, er Grœnland er nefni
sem lajid í tengslum við Noreg.
Samband Grœnlands við Noreg
var ekki beint, heldur ijfir íslaml,
og að eins pjóðaréttarlegt.***)
Árið 1380 komst íslenzka kon-
ungsríkið í persónusamband við
Danmörku. Viö einvaldsskuld-
bindinguna í Kópavogi 1662 var
skildagað eimveldi innleitt í ís-
*) Taranger: Den n. Rets Ilistorie
II. 335.
**) Taranger nefnir eftir Harksbók:
Hálogaland, Namdal, Norðmæri, Roms-
dal, Sunnmæri, Norðfjörð, Sogn, Voss-
Hörðaland, Harðangur, Agðir að þvi
fráskildu, er lá undir féhirzlu Túns-
bergs.
***) Fyrir þessu er gerð grein í rit-
inu: „Grönlands statsretslige Stilling
i Middelalderen'. Smbr. og áðurnefnd
svör mín til Finns Jónssonar og
Berlins.
lenzka ríkinu. Það gat í engu
haggað hinnt pjóðaréttprlpgu
stöðu íslenzka ríkisins til Nor-
egs cðá Danmerkur, heldur að
eins haft ísl. ríkisréttarlegar af-
leiöimgar. Það er ekki ástæða til
að fara út í þetta hér, þar sem
þessi efni eru vel kunnug á fs-
landi.
/X
íslendingalög, Noregur og Dan-
mörk, voru alla síund hvort um
sig sérstakur aðili í pjóðaréttin-
um. Utanríkismál Noregs og ís-
lands voru ekki sameiginleg. En
þar sem utanríkismál, verziunar-
og siglinga-mál voru að mastu í
höndum konungs de factio, komu
löndin í Noregskonungs velcli
fmm í pólitík út á við venju-
lega sem pað, er við mundum .nú
kalla eitt veldi (eine internatio-
nale Macht). Eftir að Danmörk
bættist í hópinn, komu öll prjú
rikhi venjulega fram sem eitt
veldi út á við, og í milliríkja-
pólitíkinni var pannig á pau lit-
íð.*) Það er rnjög nauösynlegt að
jhafa í huga, að veldi og pjóða-
réttaraðili er sitt hvað. AÖ öll
ríkin voru vön að koma fram út
á við sem eitt veldi, skýrir ým-
islegt í ritum islendinga um
Grænland á 16. og 17. öld.
Mwfs® er æð fréttnf
Nœturlæknir er í nótt Ólafur
Helgason, Ingólfsstræti 6, sími
2128.
Islenzka krónan er í dag í 58,17
gullaurum, ei'ns og í gær.
Veðríð. Kl. 8 í morgun var 5
stiga hiti í Reykjavík. Útlit hér
um slóðitr: Suðaustankaldi, vax-
andi með kvöldinu. Regn öðru
hverju.
Úivarpið í kvöld: Kl. 19,05:
Þýzka, 2. i’lokkur. Kl. 19,30: Veð-
*) Gjelsvik: Die norw.- Schwed.
Union bls. 15—16, smbr. 22—23
neðanm.
urfregnir. KL 19,35-: Enska, 2.
flokkur. Kl. 20: Eriindi: Skíðafar-
ir (Gu’ðmundur Einarsison frá
Miðdal). Kl. 20,30: Fréttir. Kl.21:
Hijómleikar: Fiðla og píanó.
(Hans Stepanek og ‘Emii Thor-
oddsen.) KI. 21,15: Upplestur.
(Séra Árni Sigurðsson.) Kl. 21,35:
Söngvélar-hljómleikar (Beetho-
ven).
Kuœðamannaféhgið Iðunn. Fé-
lagar! Munið kaffikvöldið á liaug-
ardagskvöldið, er hefst stundvís-
lega kl. 8 í Varðarhúsáinu. Sk-ernt
v-erður með kv-eðskap. Margar
nýjar vísur. Nefndin.
MötumiJti safnaðanna. í gær
borðuðu þar 144 íul'.or’önir og 56
börn, í dag 93 fullorðniir og 61
b-arn. Þess er b-eðið geti-'ð, að þar
fáiist einnig síldarréttir fyrir lítið
verð, til þ-ess að fara með h-eim.
Hjálprœðisherínn. Hljóml-eika-
samkoma í kvöild kl. 8. Svava
Gísjadóttir kapt. verður boðin vel-
komán frá Fæneyjum. Samkoma
anna’ð kvöld kl. 8. Sigurður
Sveinbjörnsso-n trúbo-ði talar. All-
ir velkomnir.
Otflutningur isftskjar. „Draupn-
ir“ f-ór héðan í morgun ál-eiðis
tál Englands m-eð bátafisik af
Akranesi og ens-kur togari er hér
að taka Akranessbátafiisk.
Linuvcicararnir. „Gunnar ólafs-
:son“ toom af vei'ðum í gær, vel
fiskaður. V-erið er að búa „Gríms-
iey“ á v-eiðar o-g f-ór húdi í tmiolr'gun
héðan til Hafnarfjarð-ar.
Áhcit á elliheimilið frá F. K.
2 kr.
Togamrnir. „Snorri goði“ kom
af veiðum í morgun með 3000
körfur ísfiiskjar. „Arinbjörn h-ers-
ir“ fór á v-eá'ðar í gær. „Oturí“
kom frá Eng-landi í gærkveldii.
Kristileg 'samkoma á Njálisgötu
1 kl. 8 í kvöld. Allir velkomriir.
Möller og mœðmstijrkir. Síð-
asta setni-ng í næsts-íðasta pó-sti-
þeiirrar grainar í ,gær átti að vera:
„Og þó gildi í Noregi a’menmr
Sparíð peninga Foiðist ópæg-
índi. Munið pví eftir að vant«
ykknr rúður í glugga, hringið
i síma 1738, og verða pær strax
látnar í. Sanngjarnt verð.
Túlipanar,
fást daglega hjá
Vald. Poulsen
Klapparstíg 29. Sími 24.
ALÞYÐUPRENTSMIÐJAN*
Hverfisgötu 8, sími 1204,
tekur að ser ails koa
ar tækifærisprenttm
svo sem erfiljóö, að-
göngumiða, kvittanir,
reikninga, bréf o. s.
írv„ og afgreiðii
vtnnuna fljótt og víð
réttu verði.
Notið
íslenzka
Inniskó og
Leikfimisskó.
Eírikur Leifsson.
Skógerð. Laugavegi 25.
Leyndíírmálid 3,60. —
MeistarapléSEirimn 3,00. —
Ciskusdreragnrimii 4,90. —
AI Siln hjarta 3,90. —
Fléttasnennirnir 4,20 —
Margrét fagra 3,60. —
fi orlagafjotrnm 3,60. —
Grænahafseyjan 3,30. —
Verlksnsiðjaeigandinn 3,15
— Doktor Sehæfer 1,00. —
Drangaliðið 0,75, — og
tnargar flelrl égætar sögn-
hæknr með gjafverði f
hékabdðinni á haugavegi
68.
lögákveðnar regluf um fát’ækra-
framfærii, siem í öilium a'ðalatriið-
um eru einis og hér á landi . .
o. s. frv.
H úsasmicir. Byggingarnefnd
Reykjavíkur hefir viðurkent gilda
tiiil að standa fyrir húsasm-íði hér
í Reykjavík: Jón Guðjónss-on múr-
ara, Ránargötu 21, og Stefán Guð-
mundsson trésimið, Grundarstíg
4 A.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Ólafur Friðrikssoru
Alþýðuprentsmiðjan.
t