Alþýðublaðið - 01.04.1932, Blaðsíða 3

*feS»t»Mfc!geSB
3

var komirm í meiri hluta í sí jóim
hennar.
Atvinnuástand bátaútvegsins er
nú svo ískýggilegt, að fylsta á-
•tæða er til, að löggjafarvaldið
létti undir með honum, par sem
tmt er, og má vænta, að frv.
peíta, ef að lögum yrði, myndi
verða til þess að gera útveginn
arðvænlegri og lengri atvinnu-
tíma hans, — svo sem segir i
gfreinargerö frumvarpsins.
Baraiía iðoriema.
Iðnnemar eru eins og kunnugt
ír sá hluti ’verkalýðsiiis, sem á við
einna verst kjör að búa, og eni
óspart notaðir af atvinnurekend-
«m sem ódýrt vinnuafl, og hefir
|>að einna helzt komið í ljós núna
é þessum krepputímum. Það er
mjög algengt nú orðið, að mönn-
um er sagt upp jafnóðum og þeir
eru fullnuma í iðninni, en nemar
teknir í sta'öinn. Þesisar ráðstaf-
anir hafa leitt af sér óeðlilega
Ijölgun iðnaðarmanna og þar af
leiðandi gífurlegt atvinriuléýsi En
þetta hefir einnig haft þær afleí'ó-
ingar að sveinar og iðnnemar
hafa vaknað til baráttu á móti
því, að iðnnemar séu þannig ein-
ungis notaðir sem ódýrt vinnu-
afL Helzta leiðin til að koma í
veg fyrir þetta, er að iðnniemar
hafi betri kjör, hærra kaup o. s.
frv. Greinilegur árangur af þess-
ari vakningu meðal iðnnema er
fundur sá, sem hópur iðnnema úr
iðnskólanum hér boðaði til fimtu-
daginn 17. þ. m. í Bröttugötu-
salnum. Á þessum fundi var
mættur fjöldi iðnnema úr ýmsum
iðngreinum til þess að ræða á-
hugamál sín og möguleikana á
því að fá kjör sín bætt. Umræð-
ar voru góðar og áhugi iðnnem-
anna fyrir hagsmunamálum sín-
mn augljós. Þesisár ályktanir voru
samþyktar í einu hljóði á fund-
inum:
Almennur iðnnemafundur, hald-
inn í Bröttugötu-saljium fimtu-
daginn 17. marz, stillir upp eftir
farandi kröfum til hagsbóta iðn-
nemum og skorar á alþingi að
breyta iögum um iðnnám í sam-
ræmi við þær.
1. Að námstími verði styttur að
miklum mun og verði varið til
raunhæfrar kenslu, bóklega og
veridega, en meminn verði ekki
notaður sem ódýrt vinnuafl.
2. Að vinnutími iðnnema sé
styttur niður í 48 stundir á viku,
þar með taldar 6 kenslustundir j
bóklegum greinum,.
3. Að lærimeistari grei'öi allan
feosfnað af bóklegu námi, allar
bækur og áhöld,' sem til þess þarf.
4. Afnám einkasamninga, en i
staðinn komi heildarsam™ngar
við viðkomandi fagfélag.
5. Að allir iðnnemar fái hálfs-
anánaðar sumarfrí ár hvert með
Jullu kaupi.
6. Að iðnnemum, sem ekki eru
til heimilis hjá meistara, séu að
minsta kosti tTygð svo há laun,
að þau nægi þehn fullkomlega til
i lífsviöurværis.
7. Að öllum nemendum sé trygt,
að þeir fái aðhjúkrun og lækn-
ingu á kostnað m'eistara, hvort
sem þeir eru til heimílis hjá meist-
ara eða ekkL
8. Að öll ákvæði, sem heimila
meistara að láta beita valdi gegn
iðnnema, séu afnumin.
9. Að iðnnemi sé alt af undir
umsjón faglærðs manns.
10. Afnám þess ákvæðis, að lcg-
reglustjóri sé oddamaður í gerð-
ardómi, er dæmi um deilur út af
námssamningi.
11. Afnám þess, að hægt sé að
dæma nemendur til fésekta út af
samningsbrotum.
Ályktun um skipulagsmál
idnnema.
Fundurinn álítur stefnu þá í
sikipulagsmiálum iðnnema, sem
hafin var á þri'ðja þingi Sam-
bands ungra jafnaðarmanna 1930
og síðan hefir verið grundvöllur
við Síkipulagningu iðnnema og er
orðið vi'ðurkent heppilegasta
s,kip ulagsform þeirra. 1 skipulags-
málmn skal þegar hefja baráttu
fyiir:
1. Samieiningu svema og i'ðn-
nema í ein stéttarsamtök, þar
sem allir vinnandi menn hverrai
iðnstéttar hafa jöfn réttindi til
þess að ákveða haráttuaðferðir
stéttarinnar.
2. Þar sem áðurnefndu skipu-
lagi verður ekki við komiið, skal
stofna áhugalið meðal iðnnema,
sem beita sér fyrir hagsmuna-
baráttunni, meðan engin samtök
eru mynduð.
3. Þar sem iðnnemar hafa sam-
einast sveinafélögunum, væri
mjög æskilegt að nemarnir mynd-
uðu innan samtakanna sérstakar
iðnnemadeildir, siern hefðu sér-
staklega á hendi áhugamál iðn-
nema.
Álijktun um ionráfóid.
Fundurinn ályktar, að ríkisvald-
ið og í umboði menn þess séu
ekld annað en verkfæri atvinnu-
rekenda til þess að kúga verka-
lýðinn. Fyrir nokkrum árum var
stofnað iðnráð hér í Reykjavík
fyrir forgöngu stóriðnrekenda.
Þessu ráði er ætlað að vera ráð-
gjafi ríkisvaldsins í iðnaðarmál-
um, og til þess að afla því trausts
og viðurkenningar var nokkrum
hluta iðnaðarmanna geíinn kost-
ur á að taka þátt í stofnun þess,
en þó hefir það verið mjög tak-
markað. Af sveinuniun fá ekki
aðrir að kjósa í iðnráðið en þeiir,
sem hafa starfaÖ sem sveinar i
þrjú ár. Hins vegar hafa hinir
svonefndu meistarar kosningar-
rétt til ráðsins, þó þeir hafi aldm
ei lært, séu ekki færir um að
kenna, og því ekki annað en fúsk-
arar. Það hefir líka sýnt sig, að
þegar dómsvaldiö eða aðrir hafa
leitað úrskur'ðar iðnráðsins í
deilumálum, þá hefir þab alí af
rekið erindi atvinnurekenda. Það
hefir túlkað þær litlu réttarbætur,
sem iðnaðarnámslögin veita,
ranglega gegn iðnnemum, og
þannig beitt áhrifum sínum á
dómsvaldið til þess að fá viðux-
kendar þær hártoganir á iðnaðar-
námslögunum, sem atvinnurek-
endur halda fram. Fundurinn á-
lítur því að til þess að iðnráðið
geti orðið verkalýðnum að noldiru
gagni, þá verði það að vera kos-
ið af öllum iðnaðarmönnum.
Meðan iðnráðið er samsett eins
og nú, skoða iðnnemar samþykt-
ir þess og ályktanir á engan hátt
bindandi fyrir sig. Fundurinn
skorar því á alla iðnnema og
sveina að afhjúpa þessa blekk-
ingarstofnun atvinnurekendanna
og fylkja sér um fyrnefndar kröf-
ur.
Nú ríður á því að barátta fyrir
þeim kröfum, sem ofanskráðar á-
lyktanir fe/a í sér, sé færð inn i
fagfólögin, að kröfurnar og á-
lyktanirnar verði ræddar í fag-
félögum hverrar grednar.
Idnnemi.
Stjórn De Valera.
Lundúnum í marz. FB. Þegar
fríríkið var sett á stofn í Suður-
írlandi bjuggust fæstir við, að
fyrsta stjórn þess mundi verða
lengi við-völd, aðallega vegna ó-
kyrðar þeirrar, sem var í land-
inu. En þessar spár rættust ekki.
Fríríkisstjórnin var stöðujg í sessi,
stöðugri en ríkisstjórnir flestra
annara ríkja, og undir íorystu
Mr. Cosgrave var unnið að við-
reisnarstarfinu jafnt og þétt með
glæsilegum árangri. Stjórn frírík-
isins sat við völd í heilan ára-
tug. Stjórn landsins fór vel úr
hendi, þrátt fyrir það þótt við
afarmikla erfiðleika væri að
stríða, einkanlega fyrstu árin. En
í kosningunum 16. febrúar beið
stjórnin ósigur. De Valera og lýð-
veldisisinnar sigruðu. Þiingið kom
saman í Dublin 9. marz ti! þess
að kjósa stjórnarforseta. Mr. De
Valera varð fyrir válinu, eins og
við mátti búast eftir ab kosniinga-
úrslitin voru kunn. Með honum
greiddu 81 atkvæði, en 68 á móti.
Mr. De Valera hóf þegar stjórn-
armyndun sína. I stjórn hans eiga
yfirleitt sæti ,ungir menn. Flestir
þeirra hafa látið sig stjómmál
miklu varða, en hafa litla eða
enga reynslu sem stjórnendur. Að
þessu leyti er líkt ástatt um stjórn
De Valera og stjórn þá, sem
mynduð var, þegar fríríkið var
stofnað. Gengi De Valera stjórn-
arinnar er að miklu leyti undir
verkamönnum komið, því án
stuðnings þeirra getur hún ekki
haldið völdunum. Verkamenn
hafa heitiÖ De Valera stuðningi á
meðan stjórnin taki engar stefn-
ur, sem hafi í för með sér hæth-
ur fyrir viðskiftalíf og efnahag
þjóðarinnar. (Úr biaöatýk. Breta-
stjórnar.)
Alpingi,
1 gær fór fram í neðri deild I.
umræða um þessi mál, auk þess,
sem getið er annars staðar í -bl|ab-
inu:
Frumv. Alþýðuflokksfulltrúannts
um þá breytingu á samvinnulög-
unum, að kaupfélög og pöntunar-
félög verkalýðisins komi undir
vernd laganna, þótt ekki sé sam-
ábyrgð í þeim félögum.
Frv. um einkasölu ríkisins á
bifreiÖum og mótorvélum.
Frv. landbúnaðarniefndar n. d.
um sölu mjótkur og mjólkuraf-
uröa, þar sem ákveðið er, að
tiltekinn meiri hluti mjólkurfram-
leiðenda, er standa að mjölkur-
búum, sem selja mjólk eða mjólk-
urafurðir í kaupstað, geti gert
samþykt um skipulag sölunmar.
bindandi fyrir alla þá, er fram-
leiða mjólk til sölu í kaupstað
þeim eða kaupstöðum, semmjólk-
urbúið eða mjólkurbúin selja tO,
ef atvinnumálaráðherra staðfestir
reglugerð þar um, þannig, a'ð þeir
„séu háðir ákvæðum meiri hluta
stjórna mjólkurbúa og umboðs-
manna annara framlieiðenda urn
skipulag, sölu og hlutfallslega að-
stöðu til markaðarins."
Héðinn Valdimarsson tók það
fram, að tvö skilýrði séu fyrir
pví, að hann geti orðið með end-
anlegri samþykt þessa frumvarps.
Það er annað, að svo verði gengið
frá frumvarpinu, að kaupstaðirnir
hafi fulla íhlutun um sölu mjólk-
urinnar og rekstur búanna. í
öðru lagi verði það trygt, að þessí
lagasetning verði að engu leyti
hemill á það, að bæirnir fullnægi
sjálfir mjólkurþörf sinni með
rækíun eiglin lands.
Frv. um opinbera greinargerð
starfsmanna ríkisins í útvarp var
endursent e. d. vegna smábreyt-
ingar, sem n. d. gerði á því.
Anksatörf
emb ættis manna.
Ólafur Thors í gapastokknum.
í gær fór fram 1. umræða í
neðri deild alþingis um frumvarp
Vilmundar Jónssonar um hámaric
Iauna greiddra úr ríkissjóði og
af stofnunúm ríkisins. Frv. hefir
áður verið birt í heild hér í
blaðinu, ásamt greinargerð þess.
Vilmundur benti á nauðsyn
þess, að launalögin verði endur-
skoðuð hið bráðasta og nái sú
endurskoðun ekki að eins til
starfsmanna ríkisins sjálfs, held-
ur einnig stofnana þess. —
Ólafi Thors þótti ilt, að Vil-
mundur hafði skýrt frá því i
greinargerð frumvarpsins, að í
ráði hefði verið, aö hann flytti
frumvarpið með Vilmundi, en