Morgunblaðið - 10.04.1987, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. APRÍL 1987
B 7
Sýnishorn af ítölskum páskaeggjum. Þessi mynd ertekin íelstu og virtustu súkkulaðiverksmiðju
Torino, Peyrano. Eggin á myndinni kosta frá þúsund krónum og upp í sex þúsund og er því ekki
á allra færi að kaupa þau. I vinstra horni myndarinnar sést í Bruna Giorgio Peyrano forstjóra
verksmiðjunnar.
Ólívugreinar
og pálmablöð
Mk páimasunnudag fer fólk
^■■oftast nær í kirkju, en eins
og rlestir vita eru ítalir kaþólskir
og mjög kirkjuræknir. Eftir
messuna er hópur sóknarbarna
utan við kirkjuna með stóra
vendi af pálmablöðum og grein-
um af ólívutrjám, sem sóknar-
presturinn hefur blessað.
Kirkjugestir fá eina ólívugrein
eða pálmablað og láta í staðinn
fáeina aura í safnaðarbauk kirkj-
unnar. Þetta gera langflestir
kirkjugestir, (reyndar er undan-
tekning að sjá einhvern koma
út úr kirkjunni án þess að fá sér
grein), og sagt er að greinarnar
boði frið. Á mjög mörgum heim-
ilum á pálmablað eða ólívugrein
sinn ákveðna stað í húsinu, oft
ofan við hjónarúmið. Greinunum
má ekki henda heldur á að
brenna þær að ári liðnu er við-
komandi hefurfengið nýja grein.
Prestar þvo fætur
sóknarbarnanna
Á skírdag hefst hinn raun-
verulegi undirbúningur páska-
hátíðarinnar. Sjónvarpsstöðvar
senda ekki út tónlistar- eða
skemmtiþætti og alvarlegur
blær ríkir. Þetta á við um
skírdag, föstudaginn langa,
laugardag og páskadag.
Margir fara í messu á skírdag
og er enn ríkjandi sá aldagamli
Séra Rosolino Lufo aðstoðarprestur í S. Secondo sóknarkirkjunni
í Tolino við páskakertið sem talað er um í greininni. Kveikt er á
kertinu aðfaranótt páskadags og í öllum messum næstu 50 daga.
Einnig er kveikt á kertinu við allar jarðarfarir.
siður að prestur þvoi fætur
sóknarbarna sinna. Þetta gerir
hann til að minnast þess að
Frelsarinn gerði slíkt hið sama
við postula sína á skírdag. Þess
má geta að Jóhannes Páll páfi
þvær fætur biskupa sinna á
skírdag og er athöfninni sjón-
varpað beint. Að kvöldi skírdags
er síðustu kvöldmáltíðarinnar
minnst á ítölskum heimilum með
góðum kvöldverði.
Kirkjukrossar huldir
með fjólubláu lérefti
Á föstudaginn langa eru
krossar í öllum kirkjum landsins
huldir með fjólubláu lérefti.
Kirkjuklukkum er ekki hringt
þennan dag, enda eru engar
messur. Sakramenti er hins veg-
ar veitt þeim sem þess óska og
um kvöldið fer fólk í „Krossför“
sem á latinu nefnist „Via Cruc-
is“. Athöfnin felst í því að hópur
manna safnast saman í kirkjum,
samkomuhúsum eða á götum
úti. Nokkrir aðilar bera stóran
viðarkross og aðrir fylgja á eftir.
Þeir sem ganga á götum úti
staðnæmast 14 sinnum á
göngunni til að biðjast fyrir. At-
höfnin byggist fyrst og fremst á
þögn, hugsun og bænum. Ein-
staka sinnum sést einhver
berfættur eða skríðandi á fjórum
fótum í „Krossför" á föstudegin-
um langa. Yfirleitt er þá um að
ræða manneskju sem beðið
hefur til Jesú eða Maríu meyjar
og telur sig hafa fengið. áheyrn.
Dæmi um þetta er móðir sem
biður um að barn hennar lækn-
ist af alvarlegum sjúkdómi og
heitir því að fara berfætt í
„Krossför" næstu fimm árin. Á
föstudaginn langa er kjöt ekki á
borðum á ítölskum heimilum og
sumir fasta þennan dag.
Aðfaranótt páskadags er
kveikt á svonefndu Páskakerti í
öllum kirkjum landsins. Þetta
eru afar glæsileg kerti, um
tveggja metra há og kveikt er á
þeim í öllum messum næstu 50
daga og síðan við allar jarðarfar-
ir ársins. Á Suður-Ítalíu má oft
sjá fólk safnast saman á strönd-
unum aðfaranótt páskadags.
Þegar kirkjuklukkurnar klingja
eftir tveggja daga þögn vætir
fólk augu sín með sjónum um
leið og það biðst fyrir. Þetta er
gömul venja sem hefur fyrst og
fremst táknrænt trúarlegt gildi.
Með þessu biður fólk um að
augu þess opnist betur fyrir
boðskap Jesú Krists.
Leikföng en engir
málshættir
Páskaeggin eru ekki síður vin-
sæl á Ítalíu en á íslandi. En þau
eru öðruvísi. Hér á Ítalíu eru
páskaeggin í rauðum, gulum eða
bláum umbúðum og enginn lítill
ungi trónir ofan á egginu. Þá er
ekkert sælgæti og enginn máls-
háttur inni í egginu, heldur lítið
leikfang. Lítill plastbíll, „skart-
gripir" úr plasti og þar fram eftir
götunum. Eins og á íslandi er
venjan sú að foreldrar, ömhriur
og afar gefi börnunum páskaegg
á páskadag, en yfirleitt standast
þeir fullorðnu ekki freistinguna
og gefa því einnig hver öðrum
svo sem eitt egg.
Súkkulaðihúðaður
skartgripur
Þeir sem vilja nota tækifærið
og koma einhverjum á óvart
með fallegri gjöf, hafa alla
möguleika á því. Á Ítalíu eru
nefnilega súkkulaðiverksmiðjur
sem fyrir páska sérhæfa sig í
að gera páskaegg eins og hver
og einn óskar. Til dæmis gæti
eiginmaður viljað koma konu
sinni skemmtilega á óvart. Hann
kaupir handa henni skartgripinn
sem hana hefur alltaf dreymt
um og biður um að gert verði
súkkulaðiegg utan um dýrgrip-
inn. Gárungar hér á slóðum
segja að þetta hafi verið fundið
upp því ítalskir eiginmenn þurfi
æði oft á fyrirgefningu eigin-
kvennanna að halda og þetta
sé góð leið til að hafa þær stillt-
ar og prúðar. Ekki orð um það
meir.
Litlu páskarnir
Annar páskadagur nefnist á
ítölsku „Pasquetta", eða „Litlu
páskarnir". Sumir nefna hann
einnig „Lunedi dell’ angelo" eða
„Englamánudag". Þá er venjan
að vinahópar fari saman upp í
fjöll eða upp í sveit, þar sem
útiverunnar er notið. Auðvitað
er veðrið misjafnt en sé gott
veður eru matarföng tekin með
og borðað undir berum himni.
Meðal þess sem borðað er, eru
harðsoðin egg sem soðin hafa
verið í í gulrótar- eða rauðrófu-
soði. Þannig fær eggjaskurnin
gulleitan og rauðleitan blæ, sem
mörgum Itölum finnst afar
páskalegt. Lítið er um sérstakar
páskaskreytingar, nema helst
þær sem tilheyra málsverðum.
Þó er það venja að leyfa börnum
að mála hænuegg fyrir páska.
En ítalir blása ekki innihaldinu
úr skurninni eins og tíðkast á
íslandi, heldur mála börnin harð-
soðin egg, sem eru mun minna
brothætt. Kannski ekki svo vit-
laus hugmynd fyrir þau minnstu
sem hafa litla putta semjáta
ekki alveg nógu vel að stjórn . . .
Texti og myndir: Brynja Tomer
Hulda Sigmundsdóttir
fréttaritari á Þingeyri:
Páskamir eru Ijölskylduhátíð
| Já, hvernig er páskahald á
J Þingeyri? Eflaust í fáu frá-
Drugðið páskum í dreifbýlinu.
Gengið í guðshús á föstudaginn
langa og á páskadag, boröaður
hátíðarmatur í hvert mál, efnt
til skemmtanahalds, lesið, horft
á sjónvarp, farið á skíði eða í
útreiðartúr, allt eftir veðri og
vindum, en fyrst og fremst fjöl-
skylduhátíð.
Það var samdóma álit þeirra
hjóna, Sigríðar Steinþórsdóttur
og Tómasar Jónssonar, að pásk-
ar væru fjölskylduhátíð. Þau
hjón hafa búið á Þingeyri svo til
alla þeirra hjúskapartíð, rúm 30
ár, en eru bæði fædd og uppal-
in í Mýrarhreppi, Dýrfirðingar í
húð og hár. Rætt var um páska-
hefðir í mat o.fl. Vegna messu-
halds kvaðst Sigríður alltaf hafa
hangikjöt og búðing á páskadag,
aðra daga hátíðarinnar einhvern
góðan mat. Bakaðar væru smá-
kökur, skonsur, brauðtertur og
aðrar tertur eftir því hve mörg
börn eða barnabörn héldu pá-
skana í föðurhúsum. Þau hjón
eiga fjögur börn, sem öll eru nú
flutt að heiman og farin að halda
heimili, eitt þeirra á Þingeyri.
Meðan krakkarnir voru í skóla
fengu þau vinnu í hraðfrystihús-
inu í páskaleyfum og oft var
unnið á skírdag og laugardaginn
fyrir páska og var þá vel þegið
að fá kökur og kakó í kaffitímum.
Kíkt var í kassa með páska-
skrauti og kenndi þar ýmissa
grasa. Heimasteypt smákerti,
heklaðar körfur, gulir páskaung-
ar og máluð egg. Afskorin grein
úr garðinum er skreytt með
þessu og prýðir skreytingin eld-
húsborðið alla páskavikuna.
Páskaliljur, gul kerti og sérvéttur
tilheyra páskum, að ógleymdum
páskaeggjum fyrir börnin ásamt
því að bregða sér á mannamót
hvort heldur það er: syngjandi
páskar, skíðamót eða eitthvað
annað. Tómas kvaðst minnast
þess úr föðurgarði að ekkert
hefði mátt taka sér fyrir hendur
á föstudaginn langa sem talist
gat syndsamlegt. Lesið hefi ve-
rið guðsorð fyrir heimafólk þann
dag, allt þar til útvarp kom á
heimilið og farið var að hlutsta
á útvarpsmessur. Á páskum
þótti sjálfsagt að allir sæktu
kirkju að Mýrum, ef veður leyfði
og ekki voru settarfyrir sig vega-
lengdir. Segist hann enn í dag
sérstaklega minnast þeirra
áhrifa, sem páskasálmarnir og
boðskapur þeirra hafði á hann
sem barn. E.t.v. væri það vegna
kirkjuferða í æsku að þau hjón
eru bæði í kirkjukórnum hér.
Margt hefur breyst í tímans rás,
en þó eymir eftir af áhrifum
æskuáranna hvað helgi föstu-
dagsins langa áhrærir, því
Tómasi fannst ótækt að stofna
til dansleiks þann dag, en sök
sér að Ijúka „rúbertunni" eða
slá í slag og alls engin „stór-
synd“ þó hestamenn leggi á
gæðinga sína.
Þeim hjónum finnst báðum
að hið trúarlega viðhorf til stór-
hátíða kirkjunnar sé nokkuð á
undanhaldi fyrir hinu veraldlega.