Morgunblaðið - 18.02.1988, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ, VlDSKDTI/fflVINNULÍF FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1988
Erlent
Evrópubandalagið
rænt130
milljörðum árlega
Brussel, frí Krútófer Má Kristinssyni.
„Kameldýr er hestur hannaður
af nefnd; það er íjótt, viðskota-
illt og neyslufrekt. Landbúnaðar-
stefna Evrópubandalagsins er
kameldýr." Þessi stutta líking
hefur þótt eiga vel við, a.m.k. í
Brussel. Það hefur verið áætlað
að EB tapi árlega 10—20% af
öllum framlögum bandalagsins
til landbúnaðar í vasa svindlara
af ýmsu tagi. Ef hægt væri að
koma í veg fyrir svik og þjófnað
úr sjóðum bandalagsins hefði
leiðtogafundurinn í síðustu viku
að öllum líkindum snúist um ann-
að en yfirvofandi kreppu í land-
búnaði og fjárhag þess.
Helstu forsendur svindlsins eru
annars vegar offramleiðsla og hins
vegar greiðslur og tilfærslur á fjár-
magni vegna gengismunar,
geymslukostnaðar, framleiðslu-
styrkja og útflutningsbóta. Reglu-
gerðir og samþykktir sem gilda um
þessar greiðslur eru að sjálfsögðu
margar og flóknar. Það er jafnvel
fullyrt að einu aðilamir sem skilji
reglumar og kunni á þær utan
skriffinna í Brussel, sem settu þær
saman, séu þeir sem hafa lagt fyrir
sig að svíkja fé út úr bandalaginu
á gmndvelli þeirra. Á vegum EB
starfa 15 manns að því að athuga
svik í landbúnaði. Eins starfar fjöldi
endurskoðenda bæði fyrir banda-
lagið og aðildarríkin að þessum
málum. Nýlega var ákveðið að setja
upp sérstakan starfshóp til að sam-
ræma aðgerðir gegn svindli innan
allra aðildarríkjanna.
350 þús. tonn af ólífum týnd
Mjög er misjafnlega unnið að því
að koma í veg fyrir svindl innan
rílq'a bandalagsins. Öll brot á reglu-
gerðunum ber að tilkynna fTam-
kvæmdastjóminni í Brussel. Tæp-
lega þriðjungur allra upplýstra
brota er í Vestur-Þýskalandi sem
segir meira um árangur þeirra en
glæpahneigð. Lúxemborg og Grikk-
land hafa t.d. ekki tilkynnt nein
afbrigði, eins og þessi brot eru opin-
berlega kölluð, til Brussel. Þegar
verið er að tíunda dæmi um hvem-
ig kerfíð er prettað ber mest á
dæmum frá Ítalíu og írlandi,
kannski vegna þess _að sögumar
þykja trúlegri þaðan. Ítalía er eina
aðildarríki EB sem hefur sett það
í Iög að brot gegn bandalaginu sé
refeivert athæfi.
Á Ítalíu eru rúmlega 200 milljón
ólívutré samkvæmt framtölum
bænda. Berin eru unnin í 8.000
myllum víðsvegar um landið. Evr-
ópubandalagið greiðir 26.000 krón-
ur í framleiðslustyrk fyrir hvert
tonn af óllvuolíu. Samkvæmt fram-
leiðsluskýrslum er ólívusjórinn svo-
kallaði rúmlega 350 þúsund tonn,
samt finnst hann hvergi. Allt þykir
því benda til þess að bændur falsi
framleiðslutölur í samvinnu við
myllumar. Eins er freistandi að
fjölga aðeins tijánum, til dæmis
gefa 700 „pappírstré" af sér um
33.000 krónur á ári. Á síðustu árum
hefur þó sérstökum eftirlitssveitum
ítalska ríkisins orðið allnokkuð
ágengt í baráttunni við svindl í
ólívuframleiðslunni.
Það em þó líklegast ekki nokkrir
sveitakallar að teikna tré sem valda
yfirvöldum áhyggjum heldUr vax-
andi grunsemdir, sumpart staðfest-
ar, um stóran þátt mafíunnar í
svindli á kerfínu. í réttarhöldunum
miklu í Palermo kom aftur fram
að mafían hyggur ekki bara gott
til að hagnast á kerfinu heldur hef-
ur þegar mörg jám í þeim eldi. Þar
hefur glæpamönnum tekist að slá
tvær flugur í einu höggi. Eins og
svo margir sem hafa hagnað af
ólöglegu athæfi s.s. eiturlyfjasölu,
hafa mafíósamir átt I umtalsverð-
um vandræðum með að ná ágóðan-
um heim án þess að skatta- og íjár-
málaeftirlit tæki eftir. Málið var
leyst með því að flytja út appelsínu-
safa sem ekki var til. Bændur á
Sikiley framleiða umtalsvert magn
af appelsínum sem enginn hefur
neitt við að gera. Fullvirðisrétturinn
gerir það að verkum að bændunum
er sama hvað um appelsínumar
verður. Einn af leiðtogum mafíunn-
ar rak ávaxtasafaverksmiðju, hann
keypti appelsínur af bændum og
samdi í leiðinni um mun hærri fram-
leiðslutölur en raunin var. Á þessu
græddu bændumir sem fengu þá
framleiðslustyrki fyrir „pappírsapp-
elsínur". Mafíósinn flutti síðan allan
safann úr landi, mest þann sem
aldrei var framleiddur, á fölsuðum
pappímm. Af þessu varð það hag-
ræði að ekki þurfti að afía fíutn-
ingatækja. Greiðslur komu síðan frá
áfangastöðum safans sem staðfest-
ing þess að hann hefði verið til.
Þannig tókst mafíunni að ná heim
ágóða af alls konar ólöglegri starf-
semi víða um heim. Fullyrt er að
mafían þéni vikulega 65 milljónir
króna á „teiknuðum" tómötum sem
EB kaupir af mörkuðum til að halda
uppi verði. Há slysatíðni á meðal
þeirra sem rannsakað hafa þessi
tengsl hefur verið áhyggjuefni.
írskilýðveldisherinn
Aðstæður á írlandi hafa löngum
verið þannig að menn fullir sjálfe-
bjargarviðleitni hafa ekki getað
neitað sér um nokkur pund í vas-
ann, fyrirhafnarlítið. En þar eins
og á Italíu eru einstaklingar ekki
einir um að spila á kerfið. Talið er
að írski lýðveldisherinn hafi fjár-
magnað vopnakaup með skipulögðu
svindli úr sjóðum Evrópubandalags-
BELG|A —Áætlað hefur verið að EB tapi árlega 10—20% af
öllum framlögum bandalagsins til landbúnaðar í vasa svindlara af
ýmsu tagi.
ins. Landamæram á milli lýðveldis-
ins og Norður-írlands er víða þann-
ig háttað að eftirliti verður ekki
komið við, ofaii á það bætist síðan
það styijaldarástand sem víða ríkir
við þau. Vegna gengismunar greið-
ir bandalagið bætur fyrir það sem
flutt er frá lýðveldinu norður yfir
og að sama skapi ber útflytjendum
fyrir norðan að greiða í sjóði banda-
lagsins af því sem flutt er suður.
Þetta hefur orðið til þess að undar-
legustu „hringekjur" hafa orðið til
í landamærahéraðunum. Það var
t.d. vinsæl iðja að kaupa svín fyrir
norðan, þar sem þau vora ódýrari,
smygla þeim suður yfir og reka þau
síðan norður yfir aftur, í þetta sinn
í gegnum tollstöð. Eigandinn fékk
þá úr sjóðum EB sem svaraði 30%
af verði svínanna. Þeir sem lengst
gengu höfðu ekki fyrir því að kaupa
sín heldur leigðu þau til ferðanna.
Það var ekki fyrr en gefíð var út
vegabréf fyrir hvert svin að hring-
ekjan stöðvaðist. Vörabílstjóri fór
daglega yfír landamærin með bfl-
hlass af byggi, og fékk stimplaða
pappíra fyrir útflutningsbótum.
Þegar hann einn daginn var eltur
kom í ljós að jafnframt einhveijum
sekkjum af byggi var hlassið sjö
tonn af sandi. Öfundsverð þótti t.d.
fjölskyldan sem byggði útihús sín
á landamæranum þannig að helm-
ingur þeirra var fyrir sunnan og
hinn fyrir norðan. Erfitt reyndist
að fylgjast með „þjóðemi" þeirra
húsdýra sem þar vora. írskir toll-
verðir hafa í samræmi við raunsætt
hugarfar þjóðarinnar helst afgreitt
smyglarana með því að gera „vam-
inginn" upptækan en selja þeim
hann síðan aftur. Méð þessu móti
öfluðu þeir 32 milljóna íslenskra
króna í ríkissjóð árið 1986.
Opinber fyrirtæki staðin að
verki
Hugkvæmni og bíræfni þeirra
sem hyggjast svindla era fá tak-
mörk sett. ítalskur pylsugerðar-
maður keypti 45 tonn af svínakjöti
í öðra bandalagsríki til að gera úr
pylsur sem síðan átti að flytja út
úr bandalaginu. Hann seldi ná-
grönnum sínum kjötið og bjó til
pylsur úr hrossataði, sagi og baðm-
ull sem átti síðan að selja pappírs-
fyrirtæki erlendis. Ef svangur toll-
vörður hefði ekki stolist til að fá
sér bita af „pylsu" hefði pylsugerð-
armaðurinn fengið rúmlega tíu
milljónir króna úr sjóðurrt banda-
lagsins fyrir framtakið.
En einstaklingar og glæpafélög
era ekki ein um að reyna að spila
á kerfið. Þó svo það heyri til undan-
tekinga þá hafa meira að segja
opinber fyrirtæki verið staðin að
verki. Verslunarfélag í eigfu gríska
ríkisins keypti skipsfarm af komi í
Júgóslavíu og flutti til Þessalóníku.
Þar vora útbúnir nauðsynlegir
pappírar til að sanna griskan upp-
rana komsins sem síðan var flutt
til Belgíu. Fyrir framtakið hefði
gríski ríkissjóðurinn fengið tæplega
150 milljónir króna ef þarlenskur
embættismaður hefði ekki lekið fyr-
irætluninni til réttra aðila í Brassel.
Ein af ástæðum þess hversu illa
gengur að draga úr spillingu innan
bandalagsins er sú að aðildarríkin
hafa takmarkaðan áhuga á róttæk-
um aðgerðum vegna þess að þau
verða að standa sjóðum bandalags-
ins skil á því sem stolið er. Um
siðustu áramót var skuld aðild-
arríkjanna við bandalagið vegna
þessa tæplega 1 V« milljarður
króna. Meginástæða spillingarinnar
er hin vitlausa landbúnaðarstefna
bandalagsins og bent er á að á
meðan bandalagið greiði milliliðum
í landbúnaði tæplega 400 milljarða
króna á ári vegna alls konar við-
skipta sé ekki undarlegt þó ein-
hveijir falli í freistni. Að ætla 15
starfsmanna deild að hafa yfírsýn
yfír þessi viðskipti er eins og að
senda mann með teskeið að moka
til Sahara-eyðimörkinni.
Evrópuþingið boðar til
ráðstefnu um matvæli í heiminum
byijun apríl verða landbúnaðarmál á dagskrá I Brussel.
Brussel. Frá Kristófer MÁ Kristinssyni
PLUMB lávarður, forseti Evr-
ópuþingsins, tilkynnti frétta-
mönnum f Brussel að þingið
hefði boðað til ráðstefnu sér-
fræðinga um matvæli f heimin-
um. Ráðstefnan verður haldin í
Brussel 7. og 8. apríl nk. Á ráð-
stefnunni munu sérfræðingar
frá Evrópubandalaginu, Banda-
ríkjastjórn, FAO, Alþjóðabank-
anum, OECD, GATT og um-
hverfisvemdunar- og neytenda-
samtökum flytja erindi.
Fjallað verður um leiðir til að
draga úr niðurgreiðslum og styrkj-
um I landbúnaði og áhrif slíkra
aðgerða á landbúnaðarhérað, hlut-
verk matvælaaðstoðar og þróun
matvælaframleiðslu í þriðja heim-
inum. Plumb lávarður sagði að
ráðstefnan væri einstakt tækifæri
til að jafna hið hræðilega misvægi
sem væri á milli offramleiðslu
matvæla og skorts í heiminum.
Hann sagði jafnframt að ráðstefn-
an væri sú fyrsta sinnar tegundar
þar sem fulltrúar frá Evrópu-
bandalaginu, Norður-Ameríku,
Japan, Austantjaldsríkjunum,
Ástralíu og þriðja heiminum kæmu
saman til að ræða þessi efni. Und-
irbúningur ráðstefnunnar hefur
staðið frá í júlí 1986. Ekki er vitað
til þess að íslendingar taki þátt í
þessari ráðstefnu.