Morgunblaðið - 28.05.1988, Qupperneq 8

8 B
MORGUNBLAPIÐ, LAUGARDAGUR 28. MAÍ 1988
Frumsýna þrjár íslenskar
kvikmyndir á Listahátíð
Þrjár stuttar kvikmyndir verða frumsýndar á vegum Listahátíðar
laugardaginn 11. júní í Regnboganum. Þessar kvikmyndir eru afrakstur
þess að Listahátíð efndi til samkeppni á síðasta ári og verðlaunaði þijú
handrit að stuttmyndum sem frumsýna skyldi á Listahátíð í ár.
. Verðlaunaupphæð fyrir hvert handrit var 850 þúsund krónur og því til
viðbótar komu svo 250 þúsund krónur úr Kvikmyndasjóði. Þetta teljast
ekki háar upphæðir og misjafnt hversu langt þær hafa hrokkið upp í
endanlegan framleiðslukostnað myndanna þriggja.
Myndimar þrjár em nú allar tilbúnar, Þær em ólíkar að innihaldi og
efnistökum, hafa kostað mismikið og tekið mismunandi langan tíma í
vinnslu. Tvær þeirra eiga þó eitt sammerkt og það er að báðar em þær
fmmraun höfunda sinna á sviði handritsgerðarfyrir kvikmynd og einnig
er um fmmraun leikstjóra þeirra beggja að ræða fyrir þennan miðil. Hér
um ræðir Erling Gíslason höfund handrits að myndinni „Símon Pétur
fullu nafni“ og leikstjóra þeirrar myndar, Brynju Benediktsdóttur og
einnig Steinunni Jóhannesdóttur handritshöfund að myndinni „Ferðalag
Fríðu“ og leikstjórann Maríu Kristjánsdóttur. Undantekning frá þessari
reglu er svo Láms Ýmir Óskarsson, höfundur og leikstjóri þriðju
myndarinnar, „Kona ein“. Láms Ymir telst meðal okkar reyndustu og
bestu kvikmyndaleikstjóra um nokkurt skeið. Brynja og María em þó
ekki síður reyndar í leikstjóm úr leikhúsunum og gripu að eigin sögn
þetta tækifæri fegins hendi til að færa út kvíamar í leikstjóminni og
spreyta sig á kvikmyndagerðinni.
María Kristjánsdóttir
Harður skóli
en skemmtilegur
MARÍA Kristjánsdóttir er leik-
stjóri myndarinnar ferðalag
Fríðu eftir handríti Steinunnar
Jóhannesdóttur. Aðalhlutverkið
er í höndum Sigríðar Hagalin,
kvikmyndatöku annaðist Arí
Kristinsson, leikmynd og búning-
ar eru eftir Þórunni S. Þorgríms-
dóttur og tónlist er eftir Hjört
Hauser. Aðrir leikendur eru Arn-
ar Jónsson, Óiafía Hrönn Jóns-
dóttir og Ólöf Andra Proppé.
Aðspurð um myndina sagði
María leikstjórí:
„Myndin segir frá gamalli konu
sem stendur andspænis dauðanum
og óttast hann. Hún upplifir þessa
síðustu stund sína með því að hverfa
aftur til atburða á æskuárunum.
Eg held að ég geti ekki sagt meira
frá söguþræði myndarinnar án þess
að segja of mikið og rétt að geyma
það fyrir áhorfendur. En í sem
stystu máli ij'allar myndin um ein-
semd gamallar konu frammi fyrir
dauðanum."
Hvernig gekk að ná endum
saman við gerð myndarinnar?
„Peningamir dugðu engan veg-
inn. Við höfum leitað til fjársterkra
aðila og verkalýðsfélaganna um
stuðning og þannig getum við látið
enda mætast. Við sáum strax fram
á að fjárveitingin dygði ekki til og
í miðjum klíðum þurftum við að
stytta og breyta handritinu. Veður-
farið í vetur gerði einnig sitt til að
trufla okkur. Myndin gerist að vor-
lagi en verðlaunin voru veitt síðast-
liðið haust og myndin varð að vera
tilbúin núna í vor. Frost og vetrar-
hörkur settu þannig strik í reikning-
inn.“
Myndin er frumraun þín sem
kvikmyndaleikstjóri. Hvemig
reynsla hefur þetta verið?
„Þetta hefur verið mjög harður
skóli en skemmtilegur. Tæknibún-
aðurinn vafðist svo sannarlega fyrir
mér framan af og það er óþægilegt
að þurfa að reiða sig á kunnáttu
annarra og hafa ekki nægilega
tækniþekkingu til að bera. Þetta
var reyndar ekki frumraun mín ein-
göngu, því í þessari mynd leikur
Sigríður Hagalín sitt fyrsta kvik-
myndahlutverk. Ég er hins vegar
mjög þakklát Steinunni Jóhannes-
dóttur og Listahátíð fyrir þetta
tækifæri fyrir leikhúsleikstjóra eins
og mig til að öðlast reynslu við
gerð kvikmynda. Af þeirri ástæðu
er þetta framtak Listahátíðar mjög
þýðingarmikið. Ég hef skilið þessa
verðlaunaveitingu á þann veg að
nýjum og óreyndum handritshöf-
undum og leikstjórum sé hér gefið
tækifæri til að kynnast kvikmynda-
gerðinni."
Hvernig hefur vinnslan á
myndinni gengið?
Tíminn hefur verið helst til
skammur til tæknivinnslu. Ég vil
einniggeta þess að aðstaða til hljóð-
setningar kvikmynda hefur versnað
til muna frá því sem var fyrir nokkr-
um árum. Undanfarin ár hefur
áherslan færst svo mikið yfír á
vinnslu myndbanda að hljóðvinnsla
kvikmynda er að flytjast úr landi.
Það er vandamál fyrir íslenska kvik-
myndagerðarlist hversu mikill hluti
vinnslunnar er að hætta innalands.
Ég vona þess vegna að framhald
verði á handritasamkeppni Lista-
hátíðar, þar sem kvikmyndagerðar-
fólki er gefínn kostur á að æfa sig
og þjálfa í gerð kvikmynda. An
þess verða engar stórar kvikmyndir
gerðar hérlendis."
María Krístjánsdóttir leikstjóri.
Brynja Benediktsdóttir
Reynslan úr leik-
húsinu kom sér vel
Kvikmyndin Símon Pétur fullu
nafni er verk þeirra Erlings Gísla-
sonar handritshöfundar, Brynju
Benediktsdóttur leikstjóra og Bald-
urs Hrafnkels Jónssonar kvikmynda-
tökumanns. Þessi þrjú skipta með
sér framkvæmdastjóm og eru fram-
leiðendur myndarinnar. „Símon Pét-
ur“ er lengsta myndin af þessum
þremur, 23 mínútur að lengd, og
lætur nærri að hún sé helmingi
lengri en hinar tvær. Frumsamin
tónlist við myndina er eftir Hjálmar
H. Ragnarsson og leikendur eru eft-
irtaldir: Erlingur Gíslason, Freyr
Ólafsson, Helga Jónsdóttir, Bjöm
Karlsson, Jens Baldursson, Gunn-
laugur Ólafsson, Hákon Waage,
Aðalsteinn Bergdal, Amór Benónýs-
son, Valdemar Helgason, Leó E.
Löve, Þórarinn Þorkelson. Aukaleik-
arar em 12 talsins.
Ég bað Brynju að segja fyrst frá
efni myndarinnar og umhverfi.
„Myndin segir frá litlum dreng
sem gæti allt eins verið fullorðinn
maður, vandamál hjá einum verða í
annars augum harla lítils virði.
Tíminn er fyrstu stríðsárin og stað-
urinn einhvers staðar í Þingholtun-
um. Það em margar ástæður fyrir
staðarvalinu og flestar þeirra prakt-
ískar. Aðstandendur eiga nefnilega
heima í Þingholtunum. Ef einhver
heldur að þetta sé æfisaga eða heim-
ildarmynd lendir sá hinn sami fljót-
lega á villigötum — hinsvegar er það
auðvitað víst að enginn hefur frá
neinu að segja nema hann styðjist
við eigin reynslu.“
Hvemig hefur gengið að vinna
myndina?
„Kvikmyndin „Símon Pétur" fullu
nafni hefur verið tilbúin frá okkur
framleiðendum síðan 5. mai. Við
komum frá Kaupmannahöfn fyrir
hálfri annarri viku og ég hef verið
að vinna með Böðvari Guðmundssyni
hljóðupptökumanni Símonar Péturs.
Eftir vem mína í Kaupmannahöfn
er mér ijóst að Böðvar hefur ekki
síður yfir tækni, tækjum og fæmi
að ráða í sínu litla fyrirtæki — Hljóð
og mynd — en þessi grónu fyrirtæki
á Norðurlöndum. Að öðm leyti má
segja um gerð þessarar myndar að
þar tengjast saman margir listrænir
þættir. Við emm öll sitt úr hverri
áttinni menntuð í mismunandi lönd-
um og Iistrænn ferill aðstandenda
mjög ólíkur. Allir hafa lagt sitt af
mörkum — upphafið er Erlingur
handritshöfundurinn og endirinn er
ég leikstjórinn — þar á milli koma
allir þessir skapandi, gefandi aðilar
saman. Alls komu nærri gerð mynd-
arinnar um fimmtíu manns, leikar-
ar, aukaleikarar og kvikmyndagerð-
arfólk og aðstoðarmenn. Ég hefði
aldrei trúað hvílíkt puð, hvílíkur tími
fer í að skapa nokkrar mínútur á
hinu hvíta tjaldi. Minnstur tími fór
í upptökumar sjálfar, tæp vika en
undirbúningurinn á undan og öll
handavinnan á eftir, drottinn minn!
En við urðum líka að stíla upp á
fjármagn sem er a.m.k. þrisvar sinn-
um lægra en eðlilegt getur talist.
Miðað við lengd myndarinnar þá er
hver mínúta hlægilega ódýr en þó
hafa flestir unnið tvöfalt verk og
gefið oftast annað. Við sjáum einnig
framúr þessu og í því njótum við
reynslu okkar úr leikhúsunum í því
að geta unnið hratt með leikurunum.
Þó ljótt sé að segja frá því þá spar-
aði ég æfingakaup leikaranna með
því að leikstýra þeim hvar sem var
á fomum vegi eða með því að bjóða
þeim heim í kaffi. Ég tala nú ekki
um hvað ég sparaði á eiginmannin-
um, en hann leikur aðalhlutverkið,"
sagði Brynja Benediktsdóttir að lok-
um.
H. Sig.