Alþýðublaðið - 20.09.1932, Blaðsíða 2

0
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Pétur ofaná,
Sigurður undir.
Við p ró f kosningurba fjölmentu
.^árhagslegir stuðningsmenn"
„VarðaT“-félagsins svo vel, að
Pétur Halldórsson náði kosndnigiu,
enda nrunu og maiigir Sigurðiar
Sfegerz-menn ekki hafa sótt kosn-
inguna, þar sem Sigurðiur hafði
#!st yfir pví, að hann myndi ekiki
te,ka úrslit pTöfkosningarinnar til
geeina. ^
A fundi í félaginu „Heimdallá“
í gærkveldi skilaði kjörnefnd
rtörfum. Um 40 manns höfðiu sótt
vn upptöku í félagið, en þeim
viar neitáð af meiri hlutanum, sem
vill una við Pétur, váld fjárhags-
legu stuðningsmannanna og fcosn- :
ingaréttarleysið. — Pétur var
samþyktur á fundinum, en Sig- !
urður Eggerz og menn hans urðu ;
svo, reiðiir, að þeir gengu af fundi.
I>áð má segja, að íhaldið í í-
liBldinu hafi sigráð.
Aurarnir réðu, því allir, sem j
vildu borga 2 kr. við prófkosning-
tcna;, fengu kosniingarétt og nafn-
bótina „fjárhágslegir stuðnángs-1
menn“ félagsins.
Nú er Pétur því ofan á, en Sig-
Mrðto undir.
Hvað verður á morgun?
Mpda jafnaðarmeim stjórn
í SvíÞjóð?
Samkvæmt símsikeytum til FB.
befir Hamrin fj árm á lará ðherra í
Svíþjóð beðist lausnar fyrir sig
og ráðtmeyti sitt, en leiðtogi jafn-
aðarmanna, Per Albin Hanson,
hefir verið kvaddur á konungs-
fuind til að ræða við hann um
stjómarmyndun. — Hamrin og
stjórn hans mun gegna stjórnar-
störfum þar til ný stjóm hefir
verið mynduð.
margt 'manna að sláturhúsinu og j
stöðváðist vinnian þegar í stað.
I gærkveldi var fundur haldiim
í verkamanLnafélaginu. Lá tilbjö
fyrir frá kaupiélagsstjórninná um
að greiða sama kaup og í fyrlra,
en þá greiddi félagið kr. 1,25 fyrir
erfiða vinniu, en kr. 1,00 fyrir þá
léttari.
Eftir miklar umræður varð það
að sámkoanulagi við kaupfélags-
.stjórninia, að kaupfélagið greiddi
félögum úr verkamannafélaginu
taxtakaup við erfiðari vinnu og
enn fremur nokkrum fleirum, en
við léttari vinnu veröur gneitt
kr. 1,10. — Að öðru leyti er
fárið éftir taxta félagsins að.öllu
leyti, um kaffihlé, eftirvinnu o. s.
frv.
Komimúnistar voru á móti
þesisu samkomulagi, og hafði Jón
Bafnsson orð fyrir þeim, en með
þessu töluöu þeir aðallega Þor-
stéinn Porsteinsson og Erlingur
Filðjónssion.
Var sættin samþykt með yfir-
gnæfandi meini hluta atkvæða.
Grænland.
Osló, 19. sept. NRP.-FB.
„Gustav Holm“ og „Godthaab“,
leióangiursskip Lauge Koch, komu
til Kaupmannahafnar árdegis í
gær. 1 viðtali við blöðin
segir dx. Lauge Koch, að leiðang-
ursmenn hafi fengið fulla vit-
neskju þess, að blý og zink
JiinnjiSt í jörð á Austiur-Grænlandi,
sennilega lika silfur. Hann heldur,
iáð í Landi Eiriks rauða, á svæð-
urium 'fyfir noröan landhelgunar-
svæðj Norðmanna, gætu 2000
Skrælingjar komist vel af. — Dr.
Koch kVeðst eigi hafa haft tal af
Norðmömmm, nema von Krogh
höfuðsmanni. Kveðst hann hafa
háft ánægju af að kynnast hoin-
um.
LannadeHa á Aknreyri.
Henni lanfe með
samkomnlagi í gærkveldi.
Kaupfélaig Eyfirðinga hefir í
haust greitt við síátrun sauðfjár
»kr. 1,10 á klst. við erfiða vininu,
en 90 aura fyrir léttari vinnu.
Taxti verk amannafélagsins er
ficr. 1,<25 á klst. í dáigvinnu.
Á sunnudagskvöld skriifaði
stjóra verkamiannafélagsins kaup-
iélagsstjór.anum bréf og tilkynti
hionum, að verkafólkið skyldi fá
gneitt taxtakaup. Þessu bréfi mun
kaup f é 1 agsst jó rn in ekki hafa sint í
fyrstu, því að í gamnorgun hófst :
slátrun eins og venjulega, án þess
áð talað væri um kauphækkun.
Var unnið til kl. 3, en þá kom for-
maðto vefkaimannafélagsins og
tilkynti að vimrati yrði stöðvu®
ef ekki væri fánið að vilja fé-
lagsins. — Um sama leyti kom
Ghaplin og kona
hans, sem var,
. '■■■ — é
Chaplin átti um daginn langt
tal við fyrverandi konu sína, sem
heitir Lita Grey, af því hún hafði
þá undirritað samning við Fox-
kvikmyndafélagið, um að synir
þeirra tveir Iéku í kvikmynd hjá
félaginu. En Chaplin vill ekki að
þeir fari svona ungir að leika.
Ekkert samkomulag varð milli
þeirra Chaþlins um þetta, og er
sagt að Chaplin muni ætla að
fara í mál út af#þessu og fá lagt
bann við því, að synir hans leiki.
Segir hann, að konan þurfi ekki
að kvarta um féleysi, því hún
hafi fengið 2’Va miijón króna er
þau skildu og fái auk þess 4000
krónur á mánuði með hverjum
drengjanna.
Tofjtcmrimir. „Geir“. kom ! nótt
frá Englandi.
Hefir þú aldrei séð nokkrum
bitum og hnútum kastað fyrir
hóp hungraðra rakka? Þeir sterk-
ari bítá hina frá og rífa í sig
það, sem þeir vilja. Þed'r veikari
'ná í fáa bita að eins, og þeár veik- ;
justu í ekkert. Það er matmfélagið [
kins og p: \di er, sem svona lítur út.
Hefirðu séð marga kurteisa og j
vel siðaða menn og konur sitja
til borð við góðan miðdegisverÖ ?
Engánn rifur þar í sig eiins og |
mathákur, enginn hriuddr öðtrum j
frá, hver urn sig veit, að hann |
nrnni fá nægju síná, og allir rétta j
hver öðrum og hjálpa hver öðr-
um til að ná í það, sam hver
girnist. Það er mannlegt ‘félag'
ei,ns\ og; padf gœti vem>, Þvi að
allir menn geta, fengið nægju sína
við náttúrunnar borð og enginn
parf að vera afskiftur.
Presturinn siegir þér ef til vill,
að| þétta sé staðlieysa ein og
draumórar. Þáó stríði gegn xitn-
ingunni. Kristur hafi sjálfur sagt :
„Fátæka hafið þér jafnan meðal
y'ðar.“ Fátæktin hljóti því að eiga
sér stað. sifelt meðal mannkyns-
ins.
Það geta nú legið ýms svör til
þessa. Eitt er það, mun fríhyggj-
andinn segja, að ritniingin siegir
svo margt, sem engam manni
íöettur í hug að henda reiöur á í
alvöru. En að því sleptu, þá er
eigi neitt, sem bendir til, að þéssi
orð hafi veriö töluð til als
mannkyns nm ókoimnar aldir,
heldur að eins til þeirra, sem
við vonx og á heyxðu, og fá-
tæktin entist út þeirra tfð í heim-
inumi, þvi að hún helzt enn.
Og þó eru og hafa uppi verið
prestar, sem hafa haldið því fram,
að örbirgð og fátækt væru vís-
dömsleg tilhögun guðliegrar for-
sjónax.
Ef húsastmiður gerði leikhús svo
úr garði, að tæpur tíundi hluti á-
horfendanna gætu séð eða heyrt
hvað fram fer á lieikísviðinu, þá
myndi hver maðto kalla hann
klaufa og amlóðabjálfa. Ef maður
gerði gestum veizlu og bæri svo
lítið fnám, að níu tíundu hlutar
gestanha yrðu að hverfa frá glor-
hungráðir, þá yrði hann kallaður
fól eða verra nafni. En fátækt-
'inni erum vér svo vánir orðnir,
að jafnvel þeir menn, sem pre-
dika það, sem þeir og aðrir kalla
ktístindóm, láta sér ko'mia til hug-
ar að telja oiss trú um, að hinn
mákli smiöur alhéáimsins, er þeir
segja oss að sé almáttugur, al-
vis og algóður, hafi gert ver-
öldina það klaufasmíði, að meiri
hluti mannkyns hljóti að vera
dæmdur til sífelds slits og stnits,
án þess að geta fengið fullnægju
brýnustu þöxfum síniuim, því síð-
ur veitt anda sínum nieina menn-
•ingu eða nautn.
Er það ekki guðlaist í mimni
þeirra manna, er trúa á guð, að
haldá því fram, að hann hafi
dæmt mairi hluta mannanma til
æfilangrar harðrar þrælkunar, að
eins til þess að þeir geti halddð
lí finu ?
Og þó þurfum vér hvergi á
bygðu bóli að litásit lengi1 um
kring til að sjá, að hver svo sem
orsök fátæktarinnar kann að veraf.
■þá er hún ekki náttúrunnar nízku
að kenna.
1 sumuim hinum auðugustu
löndum af náttúrunnar hendi að
frjósemi ganga hundruð þúsunda
'af mönnum iðjulausir og fá enga.
. vinnu, éigá hvorki þak yfir höf-
úð sér né mat að borða né fatn-
áð að skýla sér með. Þó eru
mllljónir dagslátta af frjóu landi
þar óbygðar, urmull verksimiðja,
siem eigi eru látnar starfa nema
hálft árið. Bændur framleiöæ
mjkla gnægð korns, en verðið er
svb lágt, að eigi þykir svara.
kostnaSi, og þeir hafa kora til
eldsneytis á sumum stöðum, með-
an fólk fellur úr hungri á öðrum.
Það er meira framleitt af mat-
vælum en auðiö er að selja, og
þö deyja þúsundir úr hungri og:
hor samtímis. Það er eitthvað
bogið við slíkt; það er ekki fá-
tækt náttúrunnar, sem þessu veld-
ur, en það virðist gawga miður
fynir mönnum að ryðja hagfeldar
brautir fyrir heppilega skifting
frataleiðBlunnar.
(Þessir eftirtektarverðu kaflar
eru skrifaðjr úr grein, sem skrif-
uð er fyrir 35 árum áf Jóni sál.
Ólafssyni.
Þá hafa fráleitt verið fleiri en
5 isocialistar til á öllu Islandi,
#>g þá var ekkert verkamannafé!ag
til, ekkert blað, sem talaði ámáili
alþýðu, engin bók á íslenzku, aem.
frætt gæti um socialisma, engiinn
skilningur, áhugi eða þekking á
þjóðfélagsmálum hjá öllum fjöld-
anum. Enga hugmynd hafði þá
almenningur um, að „krappur"
(sem hann kunni ekki að nefna)
stæðu í sambandi við frjálsa,
samkeppni og skipulag auðvalds-
ins. Og þá átti heldur enginn ó-
rólegar nætur af hræðslu við, að
„bölvaðdr bolsarnir tækju alit af
öllum“.
Þetta hefir alt breyzt — til.
batnaðar.
En ef þið lesið grein eins og
þessa, sem tekin er úr borgara-
legu blaði frá 1897, og 'berið
saman við það, sem „samborgar-
arnir“ Moggi, VísLr og Tíminn
segja á degi hverjum 1932, vona
ég að þið verðið mér sammála
um, að blaðamenska borgaranna
hafi ekki brayzt til batnaðar.
Gamli.
isfiskssala. „Skúli fógeti“ seldi'
afla siriti i gær, Ó50 „kítt“ fyrir
1126 sterlingspund, og „Karlsefni‘.‘
500 „kitt“ fyrir eitthvað á 7.
hundráð stpd.