Alþýðublaðið - 20.09.1932, Blaðsíða 3

ALÞ’föOBLAÐIÐ
Tvær lelðlr
í stéttabaráttnnnl
Ein af aðaliskyldum aRllra jafn-
aðarmanna er sú, að fara þá leiÖ
fil sóknar fyrlr samtök aipýð-
unnar, sem reynslan hiefir sýnt
að er hagkvæmust. Um tvær lei'öir
í stéttabaráttu alþýðu er nú aðal-
'lega rætt í heiminum. Aðria léi'ð-
ina fara umbótasinnaðiir jafniaðar-
menn' (söcial-demiokratar), en
hina fara kommúríistar. Til þess
að v-crkamenn og aðrir, sem vílja
vinna að hagsmunum alþýðu,
geti valið sér rrétta leið út í
stéttabaráttuna, verða þeir að
gera sér glögga grein fyrir því,
hvernig þessar tvær leiðir hafa
reynst.
Jáfnaðarmenn hafa valið sér
þánn kost, að berjast fyrir hags-
munum vinnustéttanna á lögleg-
um grundvelli. Þiessi barátíit-
grundvöllur jafnaðarmanna hefir
sætt miklu ámæli a’f „kommúnist-
um“, serri telja það eitt af hlut-
verkum sinum, að sýnia með ýms-
um yfirtroðslum • á gildandi lög-
um andstöðtu sína við ríkjandi
þjóðlskipulag. Jafnaðarmenn líta
svo á, að batáttustyrkur verka-
iýðsins og fylgi hans við „socia’l-
ismann" náist fyrr með því að
leggja áherzlu á það, að baráttu-
þrek samtakanna og fyrirætlanir
séu í sem réttustum hlutföllum
hvort við annað. Með mörgum
simásigrum til umbóta á kjörum
alþýðunnar skapist smám samati
styrkur samtakanna, sem að síð-
uistu nægi til þess að vinna loka-
sigurinn yfir ríkjandii skipulagi
og drottnum þess. „Kommúnist-
ar“ hafa aftur á móti trú á nei-
kvæðni starfsemi. Þeir gera ráð
fyrir því, að stéttartilfiinniiing
verkalýðsins skerpist með því að
ráðast til störra áhlaupa á yfiir-
stéttina, án tillits til styrkleika
sínis, og bíða ósigur. Þeir trúa
því að samúð verkafólks náist
með því, að hlaupa á vopn and-
stæðiinganna og koma síðan und-
an þeim með skrámur á andliti
sem merki um grimd yfirstétt-
aninnar við unddrstéttina. Ef þessi
stköðun „kommúnista" væri rétt,
þá ætti það að draga úr baráttu-
þreki verkalýðsins hér á landi og
samúð hans með samtökum sín-
um, að hann hefir fyrir löggjaf-
arstörf þingfulltrúa sinna fengið
siett lög um slysatryggingar,
verkamannabústaði, hvíldartíma á
togurum o. s. frv. Allir, sem nokk-
úð þekkja til verklýðisfélagsskap-
ar, vita það, að einmiitt fyrir þess;
og önnur slík nýmæli í löggjöf
[andsin,s hafa augu fjölmargra al-
þýðumanna opnast fyrir því, hvað
góð samtök gilda, þegar þeim er
beitt á réttan hátt. Enda er slíkt
í fullu samræmi við þá eðlilegu
hneigð flestra manna, að vilja’
sjá árangur af því, sem þeir gera.
Þalð ætti því ekki að vera mjög
örðlugt fyrir íslenzkan verkalýð
a’ð glöggva sig á þvi, hvora leið-
ina réttast er að fara i stétta-
baráttunni. Kommúnistar nota
stór orð tíl fulltingis sér í verk-
lýðsstarfseminni. En að baki stór-
yrðanna rofar í ósigrana, sern
komjmúnistar háfa beðið, þar siem
þeir hafa nokkru fengið að ráða
í fé 1 agsmálastaríi alþýðu.*) Starf-
semi þeirra Mggur mest í þvi,
að franikalla grirnd yfirstéttar-
innar án tillits tíl þess, hvemig
þeir eru fyrirkallaðir tíl þess að
taka á móti henni, eins og áðtur
er sagt Kommúnxstiar fullyrða
það, að umbætur innan au'ðvaids-
skipulagsins verki eins og svefn-
mieðal á verkalýðinn. Af þessari
skoðun leiðar ándúð, sem kom-
múnistar hafa á öllúm þjóðfélags-
legum uimbótum. Verkamenn sem
kunna að vilja fela komimúniistmn
forsjá mála sinna, þurfa þvi ekki
að kvíða því, að umbætur á
kjömrn þéírra svæfi þá í hárátí-
unni við auðvaldið. Þessar tvær
lleiðfr í stéttabáráttunni, sem hér
hefir verið minst á, eru allólikar.
Önnur leiðfn, sú, sem jáfnaðar-
menn hafa valið sér, er eirikend
áf fors-jálni bóndans, sem kom
að niðurnýddri jörð og hóf um-
bætur, éfc í fyrstu voifu í ’siamræmi
við títla getu, en uxu í réttu hliurt-
falli við framkvæmdamögulieák-
ana, unz jörðin var komin í tölu
þeirra jarða, sem bezt eru bygðar
og ræktaðiar á Islándi. Öðru máli
er að gegna með kommúnistana.
Vinnubrögöi þeirra í félagsmálium
bera allajafna vott uin óforisjállni,
enda byggjast þau á þeirri marg-
afsönnuðiu skoðun, áð fátækt og
eymd meðal verkalýðsiins stæli
baráttuþrek hans, en mnbætur
brjóti það niðiur.
Islenzk alþýðá á nú fyrir sér að
velja um þessar tvær leiðir í
féliagsmálabaráttunná. —■ Á herð-
um liennar hvílir þung ábyrgð í
þessxí efni, því að framtíð kom-
andi kynslóða á íslandi byggist
að meira leiti en margan grunar á
því, hvor l.eiðin verður farin í bar-
áttunni við hið aftuxhaldissamia ís-
lenzka auðvald. En aðialhættan
Jiggur þó, í því, áð alþýðan ráðist
skift til atlögu viö andstöðuflokk-
ana. Við þeirri hættu getur al-
þýðán isjálf gert meö því að
ganga I einn fl-okk og þá þann
' flokk, sem á síðustu tveim ára-
tugum hefir • lagt grundvöltímn
undir þá viðreisnarbaráttu, sem
framundan er.
________ A. Á.
Ve3|rið. Grunn lægð er fyrir
vestan Island, og hreyfist senni-
lega suðaustur eftir. Ve’ðurútlit:
Sunman og suðvestan gola; mild-
ara veður.
fljálprwdishmnn. Hermarana-
vígsla ferl fram í kvöld kil. 8V2-
9 nýliðar verða vígðir undir fán-
ann. Hal, Beckett majór stjórnar.
Lúðraflokkurinn og strengjasvedt-
in aðstoða. Aðgangur er 50 aurar.
*) Sbr. gærurotunarverkfalliö á
Akuieyri o. ftí o. fl.
Landsspitalinn
og sængorkonurnar.
Piöfessor Guðm. Thoroddsen
skrifar grein í Alþbl, 15. þ. m. til
þess að leiðrétta „misskilning"
sem komi fram í grein, er ég rit-
aði í Alþbl. 12. þ. m., en því
miður er ekki um neinn misskiln-
ing að ræða í grein minni, heldur
áþreifanlegan sannleika.
í fyrra dæminu, sem ég nefndi,
segir prófessorinn, að konan hafi
augsýnilega ætlað að fæða heima
og aðstandendur ætlað að sjá
konunni borgið. Ég tök það skýrt
fram, að það var engum aðstand-
endum til að dreyfa, að eins ell-
efu mánaða gamalt barn og fað-
irinn var á öðru landshorni i at-
vinnuleít. Það var vandalaust fólk,
sem sendi konunni mat, föt og
peninga.
Seinna dæmið „skýtur skökku
við“, segir prófessorinn, ,konan er
ekki bágstödd hvað greiðslu snert-
ir“. Hér hafði ég sizt hugsað, að
okkur prófessorinn greindi á, eftir
þeirri kynningu, sem ég hefi haft
af honum í obkar samvinnu. Ég
kalla það bágstadda stúiku, senf
liggur alein og fárveik í kjallara,
sem búið er að dæma óhæfan til
íbúðar. Mér verður að spyrja, hvort
nokkur geti ábyrgst að ekki geti
stafað lifsháski af slíkum kringum-
stæðum. Ennfremur: Myndi nokkur
geta gengið fram hjá slíku, án þess
að reyna að útvega sjúkrahúspláss?
Prófessorinn tekur það fram, að
ég hafj „endilega" viljað koma
henni á fæðingardeildina. Það er
alveg rétt, ég vildi „endilega"
koma henni þangað, því konur
með þann sjúkdóm, sem þessi
stúlka hafði, fæða oft fyrir tímann,
og að hinu leytinu treysti ég svo
vel starfsfólki prófessorsins í deild-
inni, þótthann væri þá fjarverandi,
að það kæmi henni pá i viðeig-
andi deild. Að siðustu vil ég geta
pess í sambandi við þetta atvik,
að það var fyrir milligöngu Krist-
ins Bjarnarsonar læknis, að þessi
stúlka fékk pláss.
Prófessorinn segir að aldrei hafi
verið neitað um pláss í Lands-
spitalanum, ef um sjúkdóm hafi
verið að ræða eða bráðrar aðgerð-
ar þurft með.
En ég vil leyfa mér að spyfja,
getur hann eða ég ábyrgst þær
afleiðingar sem geta hlotist af því
að skilja sængurkonur með börn
eftir aleinar í ibúð, þótt fæðingin
hafi gengið alveg eðlilega. Mér
virðist lífsnausyn að koma konum
í slikum kringumstæðum í sjúkra-
hús, þegar engin hjálp er á heim-
ilunum.
Pröfessorinn telur sjúkrahús-
stjórriinni skylt að sjá hag spílal-
ans borgið, en ber ekki lœknun-
unum og Ijósmœðrunum fyrst og
fremst skylda til að hugsa um
velferð sjúklinganna.
I þessu sambandi má benda á
að ekki væri óeðlilegt að sjúkra-
hús, sem jafnframt er notað sem
sköli fyrir lækna- og ljósmæðra-
efni væri heldur vægari í kröfum
um borgun. í fæðingardeild Ríkis-
spítalans í Kaupmannahöfn, þa
sem lækna- og Ijósmæðra-nemar
læra fá allar munaðar-lausar stúlk-
ur ókeypis sjúkiahusvist og þar
að auki kr. 2,00 i dagpeninga.
Mér er nær að halda, að Lands-
spít. sé eini ríkisspítalinn á Norður-
löndum sem selur vinnukraf t lærlinga
fullu verði.
Prófessorinn segir, að konur hafi
9 mánaða umhugsunartima til að
hugsa fyrir sængurlegunni. Auð-
vitað er það rétt að ætlast til
þess, að fóík hugsi íyrir slíkum
hlutum. En það þýðii ekki í þessu
fremur en öðru að taka hlutina
eins og þeir œttu að vera, heldur
verður Jjósraóðirin að taka þá eins
og þeir eru, þegar fólk sendir lil henn-
ar að heita má á síðustu stundu
og heimilin hafa ekki neitt til af
þvi, sem sængurkonum er nauð-
synlegt að hafa. Prófessorinn bend-
ir á það, að bærinn ábyrgist
greiðslu fyrir sængurkonur. Ekki
mun sú ábyrgð fást fyrirvaralaust,
eða er ef til vill konum héðan úr
bænum og utanbæjarkonum heim-
ilt að fæða í Landspitalanum á
ábyigð bæjarins? Ég er því miður
lirædd um, að svarið verði néit-
andi.
Mér lxefir aldrei komið til hugar
að fara fram á það, að Landspít-
alinn brjóti lög og veiti ókeypis
sjúkrahúsvist á þann hátt, heldur
aö í fæðingardeildinni verði að
minsta kosti alt af eitt eða tvö
ókeypis rúm.
Ástæðuiaus mun ötti prófess-
orsins, að ef slíkt yrði tekið upp,
þá myndi spítalinn ekki geta tekið
á móti eins mörgum og nú Og
sjaldan mundu þessi ókeypis rúm
standa auð því að þötfin er mikil.
Þótt ég nefni ekki nema tvö dæmi
í grein minni, en það finst prófess-
ornum lítið, þá var það ekki
vegna þess að ekki væru td fjðlda-
mörg fleiri t. d. fyrir skömmu kom
ég til konu sem var alein, • að-
urinn lá veikur og heimilið bjarg-
arlitið.
Prófessorinn segist e^ki skilja
hvernig hægt sé að hafa eftirlit
með að þær konur, sem helst
þurfa þess með fái pláss i fæðinga-
deild Landspítalans, en nokkru
síðar segir hann, að brátt verði
deildin of litil „þá fyrst verður
regiuleg nauðsyn á því að geta
trygt þeim, sem deildin þarf að
vera i samvinnu við, svo þær
konur bomist að sem helst
purfa".
Ég sé ekki betur en að piófessorjnn
sé kominn á mitt mái i Jok greinar
sinnar að eftirlit sé nauðsynlegt og
sjálfsagt með því, að þær konur,
sem mesta þörfina hafa fyrir
sjukrahúsvist sitji fyrir piássi.
Mér virðist prófessorinn taka
giein mina sem árás á Landspít-
alann, en það er mikili misskiln-
ingur, \ég vildi að eins benda á
þörfina til þess að reynt sé að sjá
hinum mörgu bástöddu sængur-