Morgunblaðið - 21.01.1990, Qupperneq 18

18 B
MORGUNBLAÐIÐ FASTEIGMiR SUNNUBAGUR 21. JANÚAR 1990
MlWlSltl, \l>
SELJEMDUR
■ SÖLUYFIRLIT — Áður en
heimilt er að bjóða eign til sölu,
verður að útbúa söluyfirlit yfir
hana. í þeim tilgangi þarf eftirtalin
skjöl:
■ VEÐBÓKARVOTTORÐ —
Þau kostar nú kr. 200 og fást hjá
borgarfógetaembættinu, ef eignin
er í Reykjavík, en annars á skrif-
stofu viðkomandi bæjarfógeta- eða
sýslumannsembættis. Opnunartím-
inn eryfirleitt milli kl. 10.00 og
15.00 Á veðbókarvottorði sést
hvaða skuldir (veðbönd) hvíla á
eigninni og hvaða þinglýstar kvaðir
eru á henni.
■ GREIÐSLUR — Hér er átt við
kvittanir allra áhvílandi lána, jafnt
þeirra sem eiga að fylgja eigninni
og þeirra, sem á að af lýsa.
■ FASTEIGNAMAT — Hér er
um að ræða matsseðil, sem Fast-
eignamat ríkisins sendir öllum fast-
eignaeigendum í upphafi árs og
menn nota m. a. við gerð skatt-
framtals. Fasteignamat ríkisins er
til húsa að Borgartúni 21,
Reykjavík sími 84211.
■ FASTEIGNAGJÖLD — Sveit-
arfélög eða gjaldheimtur senda seð-
il með álagningu fasteignagjalda í
upphafi árs og er hann yf irleitt
jafn-
framt greiðsluseðill fyrir fyrsta
gjalddaga fasteignagjalda ár hvert.
Kvittanir þarf vegna greiðslu fast-
eignagjaldanna.
■ BRUN ABÓTAM ATS V OTT -
ORÐ — í Reykjavík fást vottorðin
hjá Húsatryggingum Reykjavíkur,
Skúlatúni 2, II. hæð, en annars
staðar á skrifstofu þess tryggingar-
félags, sem annast brunatryggingar
í viðkomandi sveitarfélagi. Vottorð-
in eru ókeypis. Einnig þarf kvittan-
ir um greiðslu brunatryggingar. í
Reykjavík eru iðgjöld vegna bruna-
trygginga innheimt með fasteigna-
gjöldum og þar duga því kvittanir
vegna þeirra. Annars staðar er um
að ræða kvittanir viðkomandi
tryggingafélags.
■ HÚSSJÓÐUR — Hér eru um
að ræða yf irlifyf ir stöðu hússjóðs
og yfirlýsingu húsfélags um vænt-
anlegar eða yf irstandandi fram-
kvæmdir. Formaður eða gjaldkeri
húsfélagsins þarf að útfylla sérstakt
eyðublað Félags fasteignasala í
þessu skyni.
■ AFSAL — Afsal fyrir eign þarf
að liggja fyrir. Ef afsalið er glatað,
er hægt að fá ljósrit af því hjá við-
komandi fógetaembætti og kostar
það nú kr. 130. Afsalið er nauðsyn-
legt, því að það er eignarheimildin
fyrir fasteigninni og þar kemur
fram lýsing á henni.
■ KAUPSAMNINGUR — Ef lagt
er fram ljósrit afsals, er ekki nauð-
synlegt að leggja fram ljósrit kaup-
samnings. Það er því aðeins nauð-
synlegt íþeim tilvikum, að ekki
haf i fengist afsal frá fyrri eiganda
eða því ekki enn verið þinglýst.
■ EIGNASKIPTASAMNING-
UR — Eignaskiptasamningur er
nauðsynlegur, því að í honum eiga
að koma fram eignarhlutdeild í
húsi og lóð og hvernig afnotum af
sameign og lóð er háttað.
■ UMBOÐ — Ef eigandi annast
ekki sjálfur sölu eignarinnar, þarf
umboðsmaður að leggja fram um-
boð, þar sem eigandi veitir honum
umboð til þess fyrir sína hönd að
undirrita öll skjöl vegna sölu eignar-
innar.
■ YFIRLÝSINGAR — Ef sér-
stakar kvaðir eru á eigninni s. s.
forkaupsréttur, umferðarréttur,
viðbyggingarréttur o. f 1. þarf að
leggja fram skjöl þar að lútandi.
Ljósrit af slíkum skjölum fást yf ir-
leitt hjá viðkomandi fógetaembætti.
■ TEIKNINGAR — Leggja þarf
fram samþykktar teikningar af
eigninni. Hér er um að ræða svo-
kallaðar byggingarnefndarteikn-
ingar. Vanti þær má fá ljósrit af
þeim hjábyggingarfulltrúa.
■ FASTEIGNASALAR — í
mörgum tilvikum mun fasteignasal-
inn geta veitt aðstoð við útvegun
þeirra skjala, sem að framan grein-
ir. Fyrir þá þjónustu þarf þá að
greiða samkvæmt Viðmiðunar-
gjaldskrá Félags fasteignasala auk
beins útlagðs kostnaðar fasteigna-
salans við útvegun skjalanna.
KAVPEKDIR
■ ÞINGLÝSING — Nauðsynlegt
er að þinglýsa kaupsamningi strax
hjá viðkomandi fógetaembætti. Það
er mikilvægt öryggisatriði.
■ GREIÐSLUR - Inna skal allar
greiðslur af hendi á gjalddaga. Selj-
anda er heimilt að reikna dráttar-
vexti strax frá gjalddaga. Hér gild-
ir ekki 15 daga greiðslufrestur.
■ LÁNAYFIRTAKA — Tilkynna
ber lánveitendum um yfirtöku lána.
Ef Byggingarsjóðslán er yf irtekið,
skal greiða fyrstu afborgun hjá
Veðdeild Landsbanka Islands,
Suðurlandsbraut 24, Reykjavík og
til-
kynna skuldaraskipti um leið.
■ LÁNTÖKUR — Skynsamlegt
er að gefa sér góðan tíma fyrir lán-
tökur. Það getur verið tímafrekt
að af la tilskilinna gagna s. s. veð-
bókarvottorðs, brunabótsmats og
veðleyfa.
H AFSAL — Tilkynning um eig-
endaskipti frá Fasteignamati ríkis-
ins verður að fylgja afsali, sem fer
í þinglýsingu. Ef skjöl, sem þing-
lýsa á, hafa verið undirrituð sam-
kvæmt umboði, verður umboðið
einnig að fylgja með til þinglýsing-
ar. Ef eign er háð ákvæðum laga
um byggingarsamvinnufélög, þarf
áritun byggingarsamvinnufélagsins
á afsal fyrir þinglýsingu þess.
■ SAMÞYKKIMAKA — Sam-
þykki maka þinglýsts eiganda þarf
fýrir sölu og veðsetningu fast-
eignar, ef fjölskyldan býr í eigninni.
M GALLAR — Ef leyndir gallar
á eigninni koma í ljós eftir af-
hendingu, ber að tilkynna seljanda
slíkt strax. Að öðrum kosti getur
kaupandi fyrirgert hugsanlegum
bótarétti sakir tómlsétis.
LÁATAKEADIJR
■ NÝBYGGING — Hámarkslán
Byggingarsjóðs ríkisins vegna
nýrra íbúða nema nú — jan-marz —
kr. 4.284.000.- fyrir fyrstu íbúð
en kr. 2.999.000,- fyrir seinni íbúð.
Skilyrði er að umsækjandi hafi ver-
ið virkur félagi í lífeyrissjóði í amk.
20 af síðustu 24 mánuðum og að
hlutaðeigandi lífeyrissjóðir hafi
keypt skuldabréf af byggingarsjóði
ríkisins fyrir amk. 55% af ráðstöf-
urnarfé sínu til að fullt lán fáist.
Þremur mánuðum fyrir lánveitingu
þurfa eftirtalin gögn að liggja fyrir:
— Samþykki byggingarnefndar
— Fokheldisvottorð byggingarfull-
trúa. Aðeins þarf að skila einu vott-
orði fyrir húsið eðastigaganginn.
— Kaupsamningur.
— Brunabótamat eða smíðatrygg-
ing, ef húsið er í smíðum.
■ ELDRA HÚSNÆÐI — Lán til
kaupa á notaðri íbúð nemur nú kr.
2.999.000.-, ef um er að ræða
fyrstu íbúð en 2.099.000.- fyrir
seinni íbúð. Umsækjandi þarf að
uppfylla sömu skilyrði varðandi
lánshæfni og gilda um nýbygging-
arlán, sem rakin eru hér á undan.
Þremur mánuðum fyrir lánveitingu
þurfa eftirtalin gögn að liggja fyrir:
— Kaupsamningur vegna íbúðar-
innar.
— Samþykki byggingarnefndar, ef
um kjallara eða ris er að ræða, þ.e.
samþykktar teikningar.
— Brunabótamat.
■ LÁNSKJÖR - Lánstími hús-
næðislána er 40 ár og ársvextir af
nýjum lánum
4,5%. Gjalddagar eru 1. febrúar,
1. maí, 1. ágúst og 1. nóvember
ár hvert. Lán eru afborgunarlaus
fyrstu tvö árin og greiðast þá ein-
ungis vextir og verðbætur á þá.
■ ÖNNUR LÁN — Húsnæðis-
stofnun veitir einnig ýmiss sérlán,
svo sem lán til byggingar leiguíbúða
eða heimila fyrir aldraða, lán til
meiriháttar endurnýjunar og endur-
bóta eða viðbyggingar við eldra
íbúðarhúsnæði, svo og lán til útrým-
ingar á heilsuspillandi húsnæði.
Innan Húsnæðisstofnunar er einnig
Byggingarsjóður verkamanna, sem
veitir lán til eignaríbúða í verka-
mannabústöðum, lán til leiguíbúða
sveitarfélaga, stofnana á vegum
ríkisins og félagasamtaka. Margir
lífeyrissjóðir veita einnig lán til fé-
laga sinna vegna húsnæðiskaupa,
svo að rétt er fyrir hvern og einn
að kanna rétt sinn þar.
SMIÐJAIU
(■öiiinl húsgögn - ..anlík"
II. hluti
í SÍÐUSTU ferð í smiðjuna var
ég að vekja athygli á nauðsyn
þess að varðveita og gera upp
gamla húsmuni svo sem húsgögn,
kistur, kistla o.fl. þessháttar.
Þessir munir geyma í sér sögu
frá liðnum öldum. Ungir sveinar
lærðu smíðar hjá gömlum meist-
urum, sem höfðu frá mörgu að
segja.
inir gömlu iðnmeistarar í
Reykjavík byggðu upp iðn
Reykjavík byggðu upp iðn menntun
og stofnuðu skóla sem þeir byggðu
yfir myndarlegt og fagurt hús. Það
stendur á horni Vonarstrætis og
Lækjargötu og er
auðþekkt af turn-
inum sem hæst
ber á horni húss-
ins.
Með greininni
14. janúar birtist
mynd af ungum
trésmiði er lauk
prófi um 1920 og
fékk ljósmyndara til að taka mynd
af sér og lokaprófverkefni sínu.
Slík prófverkefni áttu að ná yfir
víðtæka verkkunnáttu, ýmiss konar
samsetningar, töppun, geimeglingu
á skúffum, smíði Þ hurða, spónlagn-
ingu og bæði bónun og póleringu í
yfirborðsmeðferð. Allt skyldi þetta
unnið með handverkfærum og inn-
an ákveðinna tímamarka.
Oft voru hinir ungu smiðir félitl-
ir er þeir luku prófí og urðu þá að
selja kjörgripinn að loknu prófí,
svo að unnt væri að greiða efnis-
kostnaðinn. Það mun m.a. hafa ýtt
undir myndatöku af gripnum.
í lok fyrri greinar talaði ég um
að einhvetjir kynnu að verða búnir
að draga fram geymd verðmæti af
háaloftinu, þegar þessi grein birtist.
Ég á ekki von á að slíkir kjörgrip-
ir, sem gömul sveinsstykki em,
þarfnist mikilla viðgerða, nema því
aðeins að raki eða ill meðferð hafí
valdið skemmdum á gripnum.
Það kann að vera að einhver eigi
gamlan stól, koffort, kistu eða
kommóðu, sem mun vera býsna
algengt.
Nauðsynlegustu verkfærin voru
nefnd til smiðjunnar síðast.
Hvað er helst að þeim grip sem
nú er ætlunin að gera við? Ef um
stól er að ræða, þá er mjög líklegt
að lím sé bilað í samsetningum.
Þegar viðurinn eldist og þornar
meir og meir þá rýmar hann líka.
Tappamir verða því of rúmir í
götum lappanna á stólnum og þá
bilar límingin. Þá er best að draga
lausu þverstykkin útúr löppum
stólsins, hreinsa brott gamalt og
hart lím eftir bestu getu og líma
spónblað öðru megin á tappann,
svo að hann verði aftur hæfílega
þykkur i gatið á stólfætinum. Sé
ekki nægjanlegt að líma spónblað
öðru megin á tappann, er betra að
líma hinum megin á tappann líka,
fremur en að límd séu tvö blöð
hvert ofan á annað. Aliar límingar
þarf að þvinga saman á meðan
límið þornar.
Spennikubbar skulu notaðir á
milli þvingu og stóls. Til þess að
spennikubburinn festist ekki við
stólinn, ef lím pressast út fyrir, þá
er gott að leggja þunnt pappírsblað
á milli, sem þá h'mist sennilega
fast, en það má þvo af.
Ef svo illa vill til að tappi hafi
brotnað á þverstykki í stól, þá er
tvennt sem hægt er að gera, annað-
hvort að saga upp í stykkið og
fella nýtt hæfilega þykkt tappa-
stykki inn í enda þverstykkisins,
eða að smíða verður alveg nýtt
þverstykki.
1. skýringarmynd.
Stundum kemur fyrir að lappir á
gömlum stól eru eyddar, slitnar
eða að brotnað hefur neðan af
einni löpp. Það má gera við svo að
tæpast sjárst annað en að löppin
sé heil. Þá þarf að fella haganlega
og líma nýtt stykki við löppina.
2. skýringarmynd.
Á þennan hátt er nauðsynlegt
að gera við hvern hluta stólsins
áður en farið verður að líma hann
saman í heild. Hið sama á við um
hreinsun stykkjanna, t.d. ef fjar-
lægja þarf gamla málningu eða
lakk.
Þegar lokið er allri viðgerð á
hveiju stykki fyrir sig, er komið að
því að líma stólgrindina saman. Þá
er best að byija á að líma t.d. fram-
stykkið saman, þ.e. báðar framlapp-
ir og þverstykkið á milli þeirra.
Ekki hliðarþverstykkin, svo límist
bakið saman, en að því loknu
límast bæði hliðarþverstykkin
samtímis á milli bak- og framlap-
panna. Ekki má geyma að líma eina
löpp þar til síðast, því að þá er
hætta á að einhver hinna lappanna
rifni við það að síðasta löpp spenn-
ist inn á sinn stað. 3. skýringar-
mynd.
Það eykur styrkleika stólsins að
miklum mun ef hornklossar eru
límdir og skrúfaðir inn í rammann
við afturlappirnar, undir setunni.
Þegar stólgrindin hefur verið
límd saman er komið að því að
bera yfir hana þau efni sem ætlun-
in er að nota, svo sem bæs, ef lita
skal viðinn og síðan lakk eða
pólítúr ef það verður notað.
Síðast er setan fest á stólinn og
hún bólstruð og klædd með viðeig-
andi áklæði. Á sumum gömlum stól-
um eru samlímdar setur úr massí
fum viði, en þá getur verið að fella
þurfi inn í rifur til að geta límt
setuna heila saman.
Hér hefi ég rætt lítillega um
viðgerð á gömlum stól. Mér er vel
ljóst að margar spurningar og
vandamál kunna að koma upp, sem
ég hefí ekki gert skil hér. Hér er
stiklað á fáeinum atriðum, sem eiga
oft einnig við í sambandi við við-
gerðir á öðrum gömlum gripum,
svo sem borðum, stólkollum o.fl.
Það er nefnilega þannig í þessari
smiðju, eins og öðrum verkstæðum,
að tíminn er floginn áður en hægt
er að gera verkinu nægjanlega
mikil skil.
Mig langar að fjalla um gamla
gripi í a.m.k. einni grein ennþá,
hugsanlega mismunandi stílgerðir.
Hjá sænskum sérfræðingi um
gömul húsgögn og muni frétti ég
af gömlu línrúllubretti, sem hann
mat mjög hátt af því að það var
frá íslandi komið. Slíkir gripir eru
fágætir frá þessu litla landi.
Ég hvet lesendur þessarar grein-
ar því til að halda til haga gömlum
búshlutum og reyna að gera við þá,
eða að láta gera við þá.
Trog, síur, stafaílát hverskonar
svo sem könnur, skjólur eða keröld,
-rokkar, amboð m.a. hrífuhausar
með viðartindum, auk muna sem
ég hefí áður nefnt, eru allt munir
sem gera má upp, hversu mikið
sem þeir eru brotnir.
eftir Bjarna
Olafsson