Alþýðublaðið - 13.01.1933, Blaðsíða 2

ALft vÐUBLAÐI®
■
Þýzkaland f dezember.
Bak við tpidin.
Bréf frð frétfaritara AlþýOnblaðsins f Berifn
Von Schleicher getur orðið
lengi ráðandi í Þýzkalandi, en
hawn getint fallið fyiúr öflum, sem
viima einis og hamn hefir uimið,
bak við tjöldin“.
Það er engim vafi á því, að
I>að er von Schleicber, sem hefir
steypt von Papen, og það var
fyrÍTtsjáianlegt löngu í halust, að
hann sétlaði sér það. Haam fór
a!ð gefa út blað, „opinhert mál-
gagn heranáiaráðlu,neytisins“, sesm
bemlírás réðst á stjónnina. Eng-
itffl vafi er heldur á því, að Hiin-
denbuqg og von Schleicher erai nú
miimi vinin en ád-ur, því að Hin-
clenburg hefir tekið hinu mesta
ástfóstm við von Papen, og hefir
mikið álit á honum, og kveðst
hafa látið hann fara „með sorg
og söknuði". En klíkan, sem
stendur að von Papen, þýzki
þjóðernisflokkurinn og fyrir hon-
tum klíka Hugenber.gs og „Stál-
hjálmarnir“ höfðu undanfamar
vikur hin mestu stórræði í huga.
Hugenberg, sem hefir xnikið saiú-
band við Hindenbuig, hefir opin-
berlega krafist þess af honum í
blaði sínu, „Der Tag“, að hann
liti á sig „eingöngu sem fulltrúa
keisaraættarinnar og ekkert ann-
að“. Þessi klíka hafði það í
hyggju — og hvorki meina né
miimá — nú, er rikisdaguranin
kæra isataan og sataþykti vam-
tijaust á stjóm von- Papens, að
leysa hamn upp aftur 'áji þess að
lájta kosningar faija frami, afnema
rikisdaginn og brjóta stjörnar-
sknáma algeriega og opinbenlega,
svo að þar stæði ekki snefill eft-
ir af lýðveldinu frá 1918. Það var
áSkveðið og undirbúið, að Hinden-
buijg segði af sér í vetur, og rik-
isstjóri (Reichsverweser) yrði
sIííikww, en ekki kosirm, x hans
stað. Sá mkisstjóri átti að vera
mtyia af keimrpœtiinnL Ekki var
ákveðið, hveA það skyldi vera. Það
er talið víst, áð Hecmína, kona
Vilhjálmis II. f. keisara, hafi verið
send af honium til Berlíinar nú
nýlega, beinlinis til þess að hafa
áthiýif á vál þessa manns og komia
í vag fyrir, áð krónprimzinn, son-
ta! Vilhjáhns, yrði fyrir valin-u.
En kona krónprinzins, Cecilía, var
um sama leyti send út af örk-
inni tál þess að agitera fyi,ir elzta
syni þeirra hjóna, ef krónpiinz-
inn yrði ekki kjörinn. Þessi orð-
rómur er áreiðanlega ekki úr
lausu Iofti gripinn, því að blöð
kieisárasinna hafa beinlínás leyft
sér áð ræða um þessi mál, eins
og það væri þegar ákveðið, að
Himdenbuig skyldi fára, og að
eins þyrfti að fá eftiimanm hans
peggi\ i sixfá, Menn vita og, að
Hin^enburg hefir undanfarið ver-
ið umkringdur mjög og umisetinn
af vinum sínum, þ. á. m. nokkr-
um aftmðnum barónium austam úr
Austur-Prússlandi, sem ■ notaðir
eiru óspart af hxrðklikunum til
þess m. a. að telja honum trú
um, áð von Schleicher sé oiiðinm
hættuiegur „bolsivíki" og ekki
trúamdi í nemu. Von Schleicher
hefic því vafalauist i bili gert að
engu ráðábrugg allra versta aft-
urhal dshyskisins og keisarasinma-
pakksing í Þýzkalandi, en það
getutí fárið svo, áð það verði hort-
um hættulegt, etí ftíam líðá stund-
ir, og ef til vill hættulegra en hin
pólitíska andstaða frá hópi vinstri
manmá gegn því, sem hann kanm
áð gera, því að hann mun ýmis-
legt gera nýtilegt í bili. Hanri
befití tekið völdin bak við tjöldin
og hanm getur fallið bak við
tjöldin. Hitt er anmað mál, að von
Schleicher bjatígar ekki við kapi-
tálismanuta í Þýzkalandi. Þar
kernutí fyrr eða síðar sosialisimi í
einhverri mynd. En þáð hættu-
legasta við komu Schleichers til
válda er það, að ef hanm nær nú
vopnahléi við nationa] sozialistana
(Hitler), þá getur það farið svo,
a!ð það vopnahlé leiði til þess,
áð hanin taki þá inn í ráðuneyti
sitt, því að á þvi leikur honum
vafalaust hugur. En völdum sín-
um yfin hernum sleppir hann
ekki í bili, og þess vegna má
reikna með því, að von Schlei-
chetí verði enn lengi mikilsróðandi
í Þýzkálandi — opinberlega eða
á bak við tjöldin.
Til hvers
svona blaðamenska?
Morgiumblaðið hefir tekið upp
alveg nýja aðfiesrð í blaðamensk-
unni, sem er það að halda fram
að jaína'ðarmenn séu á sarna máli
og Moiigumblaðáð. Eftir síðasta
bæjarstjórnarfund sagði Morgun-
blaðáð að jafnaðarmenn hefðu
haldið því fram að togaraútgerð
bæjariins myndi ekki borga sig,
(og aftur í dag endurtekur Morg-
nnbliaðáð þessa heimskulegu lýgi.
Það voiu samherjar Morgunblaðs-
ins, sem héldu því fram að tog-
araútgerð bæjarins myndi ekki
bera sig, og sumir þeirra vildu
jafnvel láta líta svo út að tog-
anaútgerð hefði aidrei borið siig
hér, heldur alt af verið nekin með
tapi. Pulltrúar jafnaðarmanna
munu bem fram tillögu á næsta
fundá um að bærinn leigi nú
þegar 5—10 togara yfir vertíö-
ina, og síðar að bærinn sum-
part káupi eða láti smiða togara
er hann geri út.
St. Berahardsmúnkar
til Himalaja fjaila.
Fyrsti hópurinn af munkum frá
hinu fræga St. Bemhards klaustri
í Mundíufjöllum lagði af stað
til Tíbet núna rétt fyrir jólin.
Ætla þeir að setja upp klaustur
og hjálparstöð í hinu illræmda
Si-La skarði í Himalajafjöllum,
og hafa æfða St Bemhards hunda
til hjálpar vegfarendium, er lenda
í háiska í hríðaréljum, eins og
frægt er orðið í Mundíufjöllum.
Hafa þeir valið þetta skarð af því,
að það er eitt fjölfamasta og
hættulegasta skarðið í Himálaja-
fjölium. Fóru, munkar frá St.
Bernhard rannsóknarferð um Hi-
malajafjöll árið 1930, tii þess að
tíannsaka hvar hjálparstöð, sem
reist yrði þar, mundi koma að
mestu gagni, og fóru þeir vega-
lengd þar, sem samtals var 2800
km. (eða eins og sjö sinnum frá
Reykjavik oig norður á Langanes)
sumpart gangandi , sumpart á
skíðum, en nokkuð iíka á hest-
baki Þurftu þeir oft að leggja
úti, og einu sinnd í 11000 feta
hæð yfir sjávaranál.
Munkamir ætla enga trú að
predika þarna eys,tra, beldur að
eilns að gera góðverk og bjarga
mannslífum fyrir enga borgun.
KetlvikiVgaff
vilja fá
IBIalr e g Mis t i ótfa*.
Um daginn var haldinn borg-
firafundur í Keflavík og þar. sam-
þykt að fara fram á, að settur
yrði sérstakur lögreglustjóri fyrir
Keflavík. Er krafa þessi næsta
eðlileg, því Keflavík er nú orðinn
aLlistór kaupstaður, og mun þó
vena meiri þörf fyrir lögreglu-
stjóra þar en í flestum öðium
kaupstöðum af sömu stærð, því
Keflavík hefir lengi haft orð á
sér fyrir að eiga meira af b'er-
serkjum en aðrir kaupstaðir.
En það sem valdið hefir því að
þessi krafa keniur fram nú, er,
hvað mikið hefir borið á því á
síðastliðnu á|ri að friðsamir borg-
arar hafa ekki getað farið ferða
sinna fyrir drukknum mönnum.
Hefir það iðulega komið fyrir á
skemtunum, að allsherjar slags-
máá hafi orðið, og að ráðist hafi
verið þar á saklausa menn. Líka
hefir það komið fyrir, að fullir
og vitlausir menn hafi vaðið inn á
heimili, þar sem ekki var annað
en kvenfólk og börn fyrir, og gert
þar óskunda.
x Eitmn, í Rúmenf U. Fimm manns
í Bukarest önduðust með mikl-
um kvölum skömtau eftir máltíð
iö)g komi í Ijóis, að af vamgá hafði
vetíið sett arsenikf í xnatim^ í stað
salts^ O.
Irsku kosningarnar
Kaldare, 12. jan. UP.-FB. Ræða,
sem Cosgrave befir haldið hér,
hefir vakið fádæma athygli.
Kvaðst hann, ef hann kæntist aft-
ur að völdum, ætla að fresta
greiðslum af hiniuim umdeildu
skuidum t?ð Breta þangað til í
nóvember 1934. „Að minni hyggju
geta irskir bændur ekki greitít
helming þesis, sem þeir hafa orð-
ið að greiða til þessa, og ég mun
ekki gera kröfur til þeirria, sem
þed'r geta ekki risið undir.“ Einn-
dlg kvaö Cosgmve svo að orði, að
ekki mætti skilja sig svo, að hanu
með þessum ummælum væri að
afla sér kosnángafylgis.
Tímaritið „Jðrðu.
(Nl.)
Eiigi flokkurinn að dafna hér á
landi, verður hann edns og ann-
ars staðar að byggjast á skoðuu
hins einstaka flokksmamns, siesm
hann, hefir aflað sér með því að
athuga og álykta, og þá er engán
hætta á að flokkurinn týni töl-
unni, enda þótt einhverjum verði
litið út um gluggann.
'Annars* býzt ég við að þetta
verði öllium, fullljóst, ef, menn
hugsuðu sér að það stæði t. d. í
„Morgunblaðinu", að öllum íhalds-
imönnum væri bannað að lesa
„Kyndil" af þvi, að hann væri í-
haldsstefnunni fjandsamiegur.
Ætli okkur myndi þá ekki blöskra
sú „nesjaimenskan“, svo að ég
noti það orð, sem séra Sigurður
hefir sjálfiur haft um þetta hug-
erfar.
Flokksþrædahaldið er ekki síður
andstygð heldur en pólitískt man-
sál, sem eins og menn vita er
ekki alveg dæmalaust. Það er við
kunnanlegra, að við séum frjálsir
menn í frjálsum flokká.
Annars kennir í þesisiu líka ein-
kennilegrar og óviðkunnanlegrar
fyrirlitningar fyrir skoðunum
annara manna, sem því miður er
svo sorglega algeng og ber vott
um sáralitla menningu. Það er
þessi ógeðfelda trú á að engum
geti gengið neitt annað en fúl-
Imenska til að-hafa aðrár skoð-
anir en maður Iiefir sjálfur. Nif
skyldi miaður halda að maður,
sem áður hefir haft þveröfugar
skoðanir við það, sem hann hefir
nú, og vafalaust hvorttveggja af
heilum hug, hefði sérstaklega góð
skilyrði til þess að skxlja að þ,að,
sé fjarri því að svo þurfi að
vera'. En eftir linum séra Sigurð-
ar virðist það vera misskilniling-
(ur. Það eru í öllium flokkum heið-
virðir og hugheilir menn, en, við-
horf manna skapast af geðslagi,
gáfnafari, tilfinrúngum og ótal að-
steðjandi atvikum, sem rnenn
ráða ekki sjálfir, og er því von-
legt að skoðanir Verði ólílcar,
enda þótt alt sé í sóma. Og þaðl
verður að hafia vandlega hug-