Morgunblaðið - 19.03.1992, Side 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ VIDSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 19. MARZ 1992
✓
Iðnaður
Saltverksmiðjan gangsett á ný
Rætt við Wilmar F. Fredriksen framkvæmdastj. og Ingólf Kristjánsson verksmiðjustj.
Mbl/Björn Blöndal
IÐNAÐUR —— Verksmiðja íslenska saltfélagsins hf. á Reykjanesi hefur nú verið endurbætt til þess
að geta sinnt aukinni og fjölbreyttari framleiðslu. Þar eru framleiddar mismunandi tegundir af salti. Það
sem mestar vonir eru bundnar við er framleiðsla á heilsusalti, sem sett verður á markað á þessu ári. A
myndinni sést gufa stíga upp frá verksmiðjunni þar sem heitur jarðsjór er eimaður til saltframleiðslunnar.
ÍSLENSKA saltfélagið hf. á
Reykjanesi setti í gang verksmiðju
sína um sl. helgi. Endurskipulagn-
ing og umfangsmiklar breytingar
hafa verið á verksmiðjunni frá því
í ágústmánuði á sl. ári til að auka
afkastagetuna og hefja fram-
leiðslu á heilsusalti. Islenska salt-
félagið hf. hefur þá sérstöðu með-
al fyrirtækja hérlendis að það er
að fullu í eigu danska fyrirtækis-
ins Saga Food Ingredients (SFI),
sem stofnað var árið 1989 en leyfi
til starfseminnar var fengið hjá
iðnaðarráðuneytinu. Af 320 millj-
ón íkr. hlutafé eiga danskir aðilar
85% en íslendingar eiga einungis
15% af hlutafé fyrirtækisins.
Aformað er að auka hlutaféð á
næstunni um 50% í tæplega 480
milijónir. Nú þegar hefur fyrir-
tækið fjárfest fyrir um 440 millj-
ónir á Reykjanesi.
Segja má að saltframleiðsla sé nú
hafin aftur á Reykjanesi eftir nokk-
urt hlé frá því verksmiðjan var tekin
til endurskipulagningar og uppbygg-
ingar. Upphaf saltframleiðslunnar
þar má rekja til ársins 1976 er salt-
verksmiðja var þar sett á laggirnar
í kjölfar stofnunar undirbúningsfé-
lags um saltverksmiðju á Reykja-
nesi. Henni var síðar breytt í Sjóefna-
vinnsluna hf. árið 1981. Sú fram-
leiðsla gekk ekki vel og m.a. tapaði
ríkissjóður miklum íjármunum á
þátttöku í þeim rekstri. Þá tók fyrir-
tækið Jarðvarmi við rekstrinum tii
ársins 1990 þegar ísienska saltfélag-
ið hf. samdi við Hitaveitu Suður-
nesja, eiganda Sjóefnavinnslunnar,
um leigu á aðstöðunni á Reykjanesi.
Til að byrja með mun íslenska
saltfélagið framleiða tvenns .konar
salt. í fyrsta lagi salt með lágu natr-
íumklóríð innihaldi og markaðssett
verður sem heilsusalt af hollenska
fyrirtækinu Akzo sem er stærsti salt-
framleiðandi í heiminum. Ekki er enn
búið að ákveða nákvæmlega hversu
mikið verður framleitt af heilsusalt-
inu en það mun fara eftir markaðsað-
stæðum hverju sinni. í öðru lagi mun
fyrirtækið framleiða salt fyrir fisk-
vinnslu sem á að setja á markað
hérlendis og reiknað er með að sú
framleiðsla verði um 20.000 tonn á
ári. Að sögn Ingóifs Kristjánssonar
efnaverkfræðings og verksmiðju-
stjóra mun saltfélagið setja afurðina
á markað hér á landi í apríl eða maí
nk. og mun hún aðallega vera í sam-
keppni við innflutt sjávarsalt. „Okkar
afurð verður mun stöðugri og hreinni
en hið innflutta salt. Því mun inn-
flutningur á salti vonandi minnka.
Heilsusaltið mun hins vegar verða
sent til Akzo í haust, sem mun síðan
sjá um að setja það á markað í neyt-
endapakkningum."
Wilmar F. Fredriksen fram-
kvæmdastjóri Saga Food Ingredients
og íslenska saltfélagsins segir hið
nýja salt frá fyrirtækinu vera áhuga-
vert fyrir ýmsa matvælaframleiðend-
ur á Islandi þar sem þeir geti aug-
lýst að í framleiðslu sinni notist þeir
eingöngu við hreint og stöðugt salt
sem framleitt sé í verksmiðju við
bestu aðstæður. Þetta sé ekki síst
jákvætt fyrir fiskiðnaðinn sem hing-
að til hafí að mestu notað salt frá
löndunum umhverfis Miðjarðarhaf.
Danskir lífeyrissjóðir
eiga 50%
íslenskra saltfélagið er í eigu 9
aðila. Þar á meðal eru 4 af stærstu
lífeyrissjóðum í Danmörku með sam-
tals 50% hlutafjár, Den danske bank
sem er stærsti bankinn í Danmörku
með 15,6% og Sodinol Proteins sem
er í eigu jWilmar F. Fredriksen sem
á 19,4%. íslensku aðilarnir eru Burð-
arás og Iðnlánasjóður sem hvor um
sig eiga 6,25% og Þróunarfélagið
sem á 2,5%. Athygli vekur að lífeyris-
sjóðir í Danmörku skuli fjárfesta í
fyrirtæki á íslandi sérstaklega í ljósi
þess að saltframleiðslan gekk ekki
sem skyldi fyrr á árum. Fjárfesting
í fyrirtækinu hefur jafnvel verið
nefnd áhættufjárfesting. Að sögn
Ingólfs er það hins vegar mat þess-
ara dönsku lífeyrissjóða að fjárfest-
ingin sé ekki mikil áhætta sérstak-
lega vegna þess að sölusamningurinn
liggi fyrir bundinn til 8 ára.
Að sögn Wilmar F. Frederiksen
framkvæmdastjóra er áformað að
auka hlutafé fyrirtækisins úr tæp-
lega 320 milljónum króna í tæplega
480 milljónir, en endanleg ákvörðun
verður tekin innan næstu 6 mánaða.
Að sinni mun ekki vera ætlunin að
vera með opið hlutafjárútboð heldur
munu hluthafar líklega auka sinn
hlut í samræmi við núverandi hlutafj-
áreign. Ástæðan fyrir hlutafjáraukn-
ingunni er aðallega sú að forsvars-
mönnum fyrirtækisins fínnst æski-
legt að bæta eiginijárstöðu fyrirtæk-
isins en nú þegar hafi verið fjárfest
fyrir 44 milljónir Dkr.
Wilmar fékk áhuga á rekstri salt-
verksmiðju á Reykjanesi fyrir um
þremur árum. Fyrirtæki hans Sodin-
ol Proteins kannaði möguleikann og
unnið var að rannsóknum á mögu-
legri saltframleiðslu á Reykjanesi.
Wilmar leitaði eftir Ijármagni til að
byggja upp verksmiðjuna og fyrr-
greindir aðilar sýndu áhuga og lögðu
til hlutafé. Aðspurður um hvers
vegna hann hefði talið heppilegt að
fjárfesta í saltverksmiðju á Reykja-
nesi sagði Wilmar þrjár ástæður vera
fyrir því. „í fyrsta lagi vegna ein-
stæðrar samsetningar jarðsjávarins
á Reykjanesi en hann er mjög hent:
ugur tíl framleiðslu á heilsusalti. I
öðru lagi er opkuverð til lengri tíma
mjög lágt á íslandi en til að eima
vatna og framleiða salt þarf mikla
orku. í þriðja lagi hafi verið hægt
að leigja aðstöðuna til saltframleiðsl-
unnar til ársins 2017 af Hitaveitu
Suðurnesja sem er stærsti eigandi
Sjóefnavinnslunnar." Hitaveitan
leigir saltfélaginu húsnæði, tækja-
búnað og það sem þarf til framleiðsl-
unnar, þ.e. rafmagn, gufu, jarðsjó
og ferskt vatn.
Óriftanlegur samningur
til 8 ára
Að sögn Wilmars hefur mikill áhugi
verið fyrir heilsusalti undanfarið.
Margir tali um að hér sé á ferðinni
ný tegund af salti sem eigi góða
möguleika í framtíðinni. Þetta hafi
skapað tækifæri til að byggja upp
verksmiðjuna á traustum grunni með
nægilega miklu fjármagni til að
framleiðslan geti orðið mikil og íjöl-
breytt. Samningar hafi verið gerðir
um markaðssetningu, aðgang að
orku, íjármagni og tækni. „Lang-
tímasamningur hefur verið gerður
við stærsta saltfyrirtæki í heimi,
Akzo. Samningurinn er óriftanlegur
til 8 ára og tryggir okkur sölu á allri
okkar framleiðslu af heilsusaltinu.
Fyrir venjulegt salt höfum við gert
dreifingarsamning við Hafnar-
bakka.“
Hafnarbakki- er dótturfyrirtæki
Eimskips sem áður dreifði salti fyrir
Sjóefnavinnsluna. Fyrirtækið flytur
einnig inn salt erlendis frá og setur
á markað hér á landi. Islenska saltfé-
lagið kemur til með að selja saltið í
stórum sekkjum en Akzo og Hafnar-
bakki sjá um frekari pökkun og
markaðssetningu.
Nú er fyrirtækið rétt að hefja
framleiðslu sína og mun fyrst um
sinn reyna að greiða upp þær miklu
fjárfestingar sem hafa verið lagðar
í uppbygginguna. Wilmar segist bú-
ast við að einhver hagnaður fari að
skila sér upp úr árinu 1994. En verð
á framleiðslunni mun nokkurn veg-
inn ráðast af markaðsverði hveiju
sinni. Þar séu hins vegar alltaf ein-
hveíjar sveiflur.
Salt er ekki bara salt
Að sögn Ingólfs Kristjánssonar
hefur átt sér stað ákveðin tæknibylt-
ing á undanförnum mánuðum innan
verksmiðjunnar. „íslenska saltfélag-
ið mun framleiða mismunandi gerðir
salts sem hægt er að nota við fisk-
söltun og aðra matvælaframleiðslu,
en ekki bara eina tegund salts líkt
og Sjóefnavinnslan gerði. Því munum
við geta þjónað markaðinum mun
betur með fjölbreyttari framleiðslu.
Sjóefnavinnslan hætti rekstri árið
1988 m.a. vegna þess að hún hafði
ekki nægileg framleiðsluafköst til að
reksturinn stæði undir sér. Eina leið-
in til að fá dýra saltverksmiðju til
að skila hagnaði er að framleiða
mjög mikið magn eða hafa dýrari
aukaafurðir. M.a. vegna þess ætlum
einnig að framleiða heilsusalt. Það
er frábrugðið öðru salti að því leyti
að í því er minna natríum innihald
en venjulegu matarsalti, sem er nán-
ast hreint natríum klóríð. Með tækni-
þekkingu getum við komið í veg fyr-
ir að saltið missi hið „rétta“ salt-
bragð líkt og gerst hefur hjá öðrum
aðilum sem hafa verið að framleiða
heilsusalt. Að því leyti stöndum við
skrefi framar öðrum saltframleiðend-
um.
Danirnir sáu möguleika á að fram-
leiða hér heilsusalt og fundu leið til
að hefja slíka framleiðslu. Að þessum
rannsóknum og annarri tækniþekk-
ingu störfuðu þeir í samstarfi með
hollenska fyrirtækinu Akzo. Grunn-
hönnunin að verksmiðjunni kom t.d.
frá Akzo en sjálf uppbyggingin var
fyrst og fremst í höndum á íslenskum
verktökum, aðallega Vélsmiðju Orms
og Víglundar og Verkfræðistofunnar
Varmaverk.
Framleiðsla okkar er í grófum
dráttum mjög einföld. Hráefnið er
heitur jarðsjór sem inniheldur upp-
leyst sölt sem við fáum úr borholu
okkar, sem er ein öflugasta í heimi.
Hitaorkuna í jarðsjónum notum við
til að eima vatnið í burtu. Smám
saman þéttist vökvinn og saltkristall-
ar falla út. Það sem eftir stendur er
salt og við höfum ákveðna tækni til
að aðskilja. efnasamböndin og stýra
efnasamsetningunni. Með vissri
efnasamsetningu getum við því feng-
ið heilsusalt og með öðrum efnasetn-
ingum fáum við aðrar gerðir af salti.
Salt er ekki bara salt.“
Erlent fjármagn það sem
koma skal?
Hugmyndin að því að nýta jarðhit-
ann til saltframleiðslu er gömul og
ég held að hún hafi fyrst komið fram
á sjötta áratugnum. Það er ekki fyrr
en um 1978 að merin byija með til-
raunaframleiðslu og nokkrum árum
seinna var hafin alvöru saltfram-
leiðsla. “ segir Ingólfur.
Að sögn Ingólfs starfa nú í salt-
verksmiðjunni 15 manns og þar af
eru 9 manns við framleiðsluna sjálfa.
Reiknað er með að 20 manns muni
starfa í verksmiðjunni þegar hún
hefur hafið fulla starfsemi. Við upp-
bygginguna störfuðu 30-40 manns,
þ.á m. verktakar og iðnaðarmenn.
Uppbyggingin hefur gengið mjög
hratt fyrir sig frá því verksmiðjan
var lokuð og uppbygging var hafin
í ágúst á síðastliðnu ári.
Aðspurður um hvernig tilfinning
það væri að starfa á íslandi í fyrir-
tæki sem væri að 85% hluta í eigu
erlendra aðila sagði Ingólfur sam-
starfið vera mjög gott. „Það hefur
verið faglega staðið að uppbyggingu
verksmiðjunnar og ég kann vel við
það. Það að erlendir aðilar eigi meiri-
hluta fyrirtækisins á að öllum líkind-
um eftir að verða mun algengara á
íslandi þegar hugsað er til framtíðar-
innar og EES-samninga o.s.frv. Það
hefði líklega ekkert gerst með þessa
saltframleiðslu ef erlendir aðilar með
umtalsvert fjármagn hefðu ekki þor-
að að fjárfesta hérlendis. Til að
byggja upp hátækniiðnað á íslandi
verðum við að fá erlenda aðila með
tækniþekkingu og sterkan fjárhag
til að taka þátt í því með okkur.
Erlent samstarf er stundað í flestum
ríkjum í meira eða minna mæli og
það er ekkert óeðlilegt við það,“ seg-
ir Ingólfur Kristjánsson.
ÁHB
Frá hugmynd...
... til framkvæmdar
Við leysum verkefnið frá byrjun til loka,
fljótt og örugglega.
.©
Leitaðu í smiðju til okkar
= HÉÐINN =
SMIÐJA
STÓRÁSI6 • GARÐABÆ • SÍMI 52000
Hönnun • smíöi • viögeröir- þjónusta

K Y N N I N G
Excel 3.0
fyrir Windows
* í dag kl.13 á 2. hæb.

..4-
i
EINAR J.SKULASON HF
Grensásvegi 10, Sími 68 6933