Morgunblaðið - 16.06.1992, Side 1

56 SIÐUR B
134. tbl. 80. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 16. JUNI 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Varaforsætisráðherra Króatíu:
Bosnía og Króatía
stofnavamarbanda-
lag gegn Serbum
Zagreb, Belgrad, Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
KROATÍA og Bosnía-Herzegovína hyggjast mynda varnarbahdalag
og berjast sameiginlega gegn sveitum Serba, að því að varaforsætis-
ráðherra Króatíu sagði í gær. Utanríkisráðherra Bosníu bað Öryggis-
ráð Sameinuðu þjóðanna í gær um heimild til að beita loftárásum
til að opna flugvöllinn í Sarajevo og sagði að Atlantshafsbandalagið
væri best til verksins fallið. Nokkur átök voru í Sarajevo og nágrenni
í gær þrátt fyrir yfirlýst vopnahlé.
Zoravko Tomac, varaforsætis-
ráðherra Króatíu, sagði að forsetar
ríkjanna tveggja væru að reka
smiðshöggið á yfirlýsingu um varn-
arbandalag þeirra. Hann sagðist
myndu fagna því ef stjórn Bosníu-
Herzegóvínu biði Króatíu um hern-
aðaraðstoð og sagði að sveitir ríkj-
anna ættu að beijast sameiginlega
Kommúnistar og rússneskir þjóðernissinnar efndu i gær til mótmæla fyrir utan höfuðstöðvar rússneska
sjónvarpsins um það leyti sem Borís Jeltsín var að leggja af stað til Bandaríkjanna. Fólkið mótmælti
umbótum Jeltsíns og því sem það sagði vera yfirráð gyðinga yfir útvarpi og sjónvarpi.
Jeltsín boðar frekari efnahagsumbætur fyrir Bandaríkjaför:
Einkavæðingn flýtt og Gajdar
gerður að forsætisráðherra
Solzhenítsyn boðið að flytjast aftur til Rússlands eftir 18 ára útlegð
Moskvu, Washington. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, gaf fyrirskipanir um hröðun einka-
væðingar áður en hann hélt til fundar við George Bush Bandaríkja-
forseta í gær. Hann sagði að þúsundum óarðbærra ríkisfyrirtælqa
yrði gert að greiða skuldir sínar innan þriggja mánaða, ellegar yrðu
þau gerð gjaldþrota og starfsemi þeirra einkavædd. Einnig skipaði
hann Jegor Gajdar, helsta talsmann róttækra efnahagsumbóta, starf-
andi forsætisráðherra Rússlands.
Jeltsín kom til Washington í
gærkvöldi að íslenskum tíma. Talið
Líbýa uppiýsir
Breta um IRA
London, Reuter.
LÍBÝUMENN hafa gefið bresk-
um stjórnvöldum upplýsingar um
tengsl sín við írska Iýðveldisher-
inn, IRA, sem kunna að reynast
nýög verðmætar í baráttunni við
hryðjuverkasamtökin, að sögn
breskra embættismanna. Þetta
þykir merkja aukinn sáttavilja
Gaddafis Líbýuleiðtoga við vest-
ræn ríki.
Breska utanríkisráðuneytið sagði
að upplýsingarnar væru þó aðeins
eitt af skilyrðum vestrænna ríkja
sem Líbýumenn yrðu að fullnægja
til að koma sambúð þeirra í eðlilegt
horf. Áður en viðskiptabanni Sam-
einuðu þjóðanna yrði aflétt þyrftu
líbýsk stjórnvöld að framselja tvo
menn sem sakaðir eru um að bera
ábyrgð-4 því þegar bandarísk far-
þegaþota var sprengd í loft upp
yfir Lockerbie í Skotlandi með þeim
afleiðingum að 270 manns forust.
Yfirvöld í Líbýu studdu IRA árum
saman, sem sannaðist árið 1987,
þegar frönsk lögregla tók yfir skip
á leið til írlands með líbýsk vopn.
Vopnasendingarnar urðu til þess að
írski lýðveldisherinn varð að langö-
flugasta hryðjuverkahópi í Evrópu,
að sögn breskra sérfræðinga.
er að hann hafi tímasett fyrirskip-
anir sínar með það fýrir augum að
sýna gestgjöfum sínum að hann sé
fastur fyrir í ásetning sínum að
koma á markaðskerfi í Rússlandi,
en ýmis nýleg ummæli Jeltsíns og
skipanir harðlínumanna í embætti
hafa þótt benda til hins gagnstæða.
James Baker, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna fagnaði í gær skipan
Gajdars í embætti.
Jeltsín og Bush munu einkum
ræða um mikinn niðurskurð á
kjarnorkuherafla. Baker sagði í
gær að enn væru fjögur eða fimm
vandamál óleyst, þar af hefðu tvö
reynst samningamönnum erfið í
skauti. Bush hefur sagst vilja meira
en helmings fækkun kjarnorku-
vopna, sem leyfði hvoru ríkinu fýr-
ir sig að halda 4.700 kjamaoddum,
en Jeltsín hefur sagst vilja skera
niður enn meira. Nú ráða Banda-
ríkjamenn yfir um 12.000 kjama-
oddum, en Rússar 10.000. Frétta-
skýrendur telja að Bush kunni að
samþykkja lægra þak á heildar-
fjölda kjarnaodda, ef Rússar sam-
þykki að eyðileggja allar 154 SS-18
flaugar sínar, sem hver um sig
getur borið 10 kjarnaodda.
Jeltsín sagði í gær að hann myndi
hringja í rithöfundinn Alexander
Solzhenitsyn á meðan á tveggja
daga dvöl sinni í Bandaríkjunum
stæði og bjóða honum að flytjast
aftur til Rússlands. Solzhenitsyn,
sem er nú 74 ára að aldri, var gerð-
ur útlægur frá Sovétríkjunum árið
1974.
Rússneskir embættismenn sögðu
í gær að þeir væru að rannsaka
orðróm um að bandarískur flug-
maður sem skotinn var niður yfir
Sovétríkjunum á sjötta áratugnum
væri enn á lífi í rússnesku fang-
elsi. Jeltsín sagði nýlega að hann
myndi opna leyniskjöl um afdrif
tólf bandarískra flugmanna sem
skotnir vom niður í sovéskri loft-
helgi í kalda stríðinu.
Fundur Jeltsíns og Bush er talinn
pólitískt mikilvægur fýrir báða leið-
togana. Jeltsín vill fá aukin fjár-
framlög frá vestrænum ríkjum við
umbætur sínar til að sýna árangur
af þeim og hrinda gagnrýni íhalds-
manna og kommúnista. Bush von-
ast eftir að samningur um róttækan
niðurskurð á kjarnorkuvopnum
auki fylgi hans í skoðanakönnun-
um, en hann nýtur nú samkvæmt
þeim minna fylgis en auðjöfurinn
Ross Perot.
gegn Serbum í norðurhluta Bosníu.
Atökin í Sarajevo kostuðu að
minnsta kosti tvo menn lífíð, en
voru að sögn heldur minni en áður
en leiðtogar Serba í Bosníu-
Herzegóvínu lýstu yfír einhliða
vopnahléi á föstudaginn síðastlið-
inn. íbúar komu margir upp úr kjöll-
umm sínum og reyndu að afla sér
matar, sem er nánast á þrotum.
Ef ekki verða stórfelld brot á vopna-
hléinu mun Öryggisráð SÞ væntan-
lega samþykkja að senda þúsund
manna friðargæslulið til Sarajevo
til að opna flugvöllinn og koma vist-
um til 300.000 íbúa borgarinnar,
sem hafa verið einangraðir í herkví
Serba í tvo mánuði.
Utanríkisráðherra Bosníu-
Herzegóvínu, Haris Silajdzic, sagði
á blaðamannafundi í SÞ í gær að
Serbar væru að nota vopnahlé og
samningaviðræður til að draga
umsátur sitt um Sarajevo á langinn
og svelta íbúana til uppgjafar. Serb-
ar ráða nú yfír tveimur þriðju hlut-
um Bosníu.
í Serbíu sjálfri eykst andspyma
gegn stjóm Slobodans Milosevics
og í gær gengu 10.000 stúdentar
og kennarar um götur Bélgrad til
að krefjast afsagnar hans. Ráða-
menn í Evrópubandalaginu og Alb-
aníu sögðu í gær að héraðið Kosovo
í Serbíu, þar sem fólk af albönsku
þjóðemi er í miklum meirihluta,
gæti fljótlega orðið næsti vettvang-
ur stórátaka í fyrrum lýðveldum
Júgóslavíu.
Tveir Þjóðveijar leystir úr haldi í Líbanon;
Síðustu gíslamir frjálsir
eftir 1.127 daora prísund
Beirút. Reuter.
TVEIR Þjóðverjar voru látnir lausir í Beirút í Líbanon í gær eftir
að mannræningjar höfðu haft þá í gíslingu í 1.127 daga. Þeir voru
síðustu vestrænu gíslarnir í haldi í Líbanon, en mannræningjar tóku
80 vestræna ríkisborgara í gíslingu í landinu á síðustu tíu árum.
Mennirnir tveir, Heinrich Striibig
og Thomas Kempter, vom afhentir
líbönskum og sýrlenskum yfirvöld-
um í gær, að sögn embættismanna
í löndunum og írönsku fréttastof-
unnar IRNA. Aður höfðu mannræn-
ingjarnir gefíð út yfirlýsingu um
að þeir yrðu látnir lausir innan 48
stunda og létu fylgja ljósmynd af
þeim, þar sem þeir virtust vel á sig
komnir. Búist var við að þeir yrðu
fljótlega afhentir þýskum yfirvöld-
um, sem sendu sérlegan fulltrúa til
Damaskus og Beirút til að taka á
móti þeim.
Embættismenn í Líbanon sögðu
í gær að Striibig og Kempter hefðu
verið látnir lausir eftir að stjómin
í Bonn hefði samið um lausn á
máli tveggja líbanskra bræðra, sem
sitja af sér dóm fyrir hryðjuverk í
þýsku fangelsi. Ekki var frá því
skýrt í hveiju sú lausn væri fólgin.
í yfirlýsingu mannræningjanna
sagði að þó að síðustu „njósnararn-
ir“ hefðu nú verið leystir úr haldi
gæti sagan endurtekið sig ef Ham-
adi-bræðrunum yrði ekki sleppt.
Þjóðveijunum tveimur, sem
störfuðu fyrir samtök til hjálpar
palestínskum flóttamönnum, var
rænt í maí 1989 af fylgismönnum
Flokks Guðs, öfgasamtaka sem
fylgja írönum að málum. George
Reuter
Heinrich Strubig (til vinstri) og
Thomas Kempter á mynd sem
mannræningjamir sendu fjöl-
miðlum.
Bush Bandaríkjaforseti sagði í gær
að endanleg lausn gíslamálsins í
Líbanon kynni að bæta samskiptin
við íran.