Morgunblaðið - 18.09.1992, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1992
B 5
Björn og Eva
láta draumana rætast
Á fjármálanámskeiði VÍB er tekið dæmi af ungum hjónum,
Birni og Evu, sem nánar er lýst í fjármálahandbókinni, en þau
eru 34 og 33 ára gömul. Þau eiga tvö börn, eins árs og sjö ára.
Hann er viðskiptafræðingur en hún vinnur hálfan daginn sem
sjúkraþjálfi.
Nýlega fóru Björn og Eva að
taka saman yfirlit fyrir tekjur og
gjöld sem fram kemur á töflu 1
(rauntölur á fyrri hluta árs, áætl-
un á síðari hluta). Þrátt fyrir
þokkalegar tekjur hefur þeim
gengið hálfilla að láta enda ná
saman. Eftir að börnin urðu tvö
er íbúð þeirra
orðin of þröng.
Draumur þeirra
er að geta
stækkað við sig
og eignast ný-
legt raðhús í
vesturbænum
sem þau áætla
að kosti um 13
milljónir króna. ■■■■■■■■■
Að öðru leyti
hafa markmið þeirra í fjármálum
ekki verið skýr og ljós fyrir utan
það að þau langaði að sjálfsögðu
að verða rík!
Eftir að þau höfðu farið yfir
dagskrána í fjármálahandbók VÍB
áttuðu þau sig á því að þau þurftu
að setja sér nákvæm markmið í
fjármálum, átta sig á því hvað
það kostaði að láta hvert þeirra
verða að veruleika og hvenær þau
gætu náð því marki. Jafnframt
yrðu þau að reyna að gera áætlun
um tekjur og gjöld nokkur ár fram
í tímann, helst áætlun sem næði
yfir mestalla starfsævina þar til
þau væru orðin skuldlaus og hefðu
tryggt fjárhag sinn á eftirlaunaár-
unum. Að öðrum kosti yrði erfitt
fyrir þau að gera sér grein fyrir
því hvað þau gætu í raun og veru
leyft sér.
Þau fylltu út meðfylgjandi
eyðublað (tafla 2) og röðuðu
markmiðum niður eftir mikilvægi.
Fyrst vildu þau tryggja hag sinn
á eftirlaunaárunum. Bæði greiða
þau í lífeyrissjóði (4% launa sinna
á móti 6% frá launagreiðanda) og
sjá fram á að eiga góð réttindi
Draumur þeirra er að
geta stækkað við sig og
eignast nýlegt raðhús í
vesturbænum sem þau
óætla að kosti um 13
milljónir króna.
þar. Þau telja að fimm milljóna
króna sjóður til eftiriaunaáranna,
sem jafnframt gæti verið öryggis-
sjóður, nægi þeim. Þau hafa 30
ár til að eignast hann og því næg-
ir að leggja fyrir fimm þúsund
krónur á mánuði. Síðan vilja þau
stækka húsnæðið og helst sem
fyrst. Reikningar
þeirra sýna að til
þess þurfa þau að
eignast 1,5 millj-
ónir *í útborgun
auk eigin íbúðar.
Þá ijárhæð geta
þau eignast á
Ijórum árum með
því að leggja fyrir
■■■■■■■■ 20 þúsund á mán-
uði.
Þá vilja þau eignast sjóð til að
geta staðið straum af menntun
barna sinna ef þess gerist þörf.
Þau telja að til þess þurfi þau 2
milljónir króna en hafa a.m.k. 12
ár til að eignast þær og nægir að
leggja fyrir 10 þúsund krónur á
mánuði í því skyni. Þá þarf að
leggja fyrir mánaðarlega til að
eiga fyrir endurnýjun bíls en þau
láta 5 þúsund krónur nægja til
þess. Loks langar þau að geta
farið í ferðalag til útlanda jafnvel
þó það geti ekki orðið fyrr en eft-
ir nokkur ár. Alls þurfa þau því

TEKJUR:
Laun Björns —
Laun Evu —-
Samtals-----
GJÖLD
Tekjuskattur —
Lífeyrissjóður-
Matur-------
Barnagæsla
Rekstur bíls
Föt og skór -
Tómstundir
Húsbúnaður
Rafmagn, hiti, sími
Læknir og lyf----
Afborganir lána —
Ýmislegt---------
Samtals--------
2.375
- 875
3.250
550
130
600
235
210
200
200
150
110
50
405
350
------ 3.190
Sparnaður á ári (T-G): 60

EIGNIR
íbúð-----
Bílar----
Sparifé —
Samtals
Lífeyriseign Evu -
7.500
-1.200
— 500
9.200
50
Áætl. iífeyrisr. Björns---2.300
Eignir og Lífeyrissj. — 11.550
SKULDIR
Húsnæðisstofnun-----------2.800
LÍN-----------------------2.100
Samtals skuldir----------4.900
HREIN EIGN með
áætl. lífeyrisrétt. —
6.650
1 Öll markmið á einum stað I Mánaðarlegur | sparnaður
Markmið ettir mikilvægi Fjárhæð, þ.kr. Eftir, ár til að ná markmiðinu
1 Öryggis-og eftirlaunasj. 5.000 30 5
Ný fasteign 1.500 4 20
Menntun barna 2.000 12 10
Endurnýjun bíls 300 4,5 5
„Draumaferð" 700 7 7
Samtals 47 þús.
I {2 Framtíðaráætlun - Yfirlit I
Tími Tekjur, þús. kr. Gjöld, þús. kr. Mis- munur til ráð- stöfunar
1992 3.250 3.190 60
1993 3.850 3.290 560
e. 5ár 3.850 3.290 560
e.10ár 4.250 3.560 690
e. 15 ár 4.650 3.930 720
e. 20 ár 4.650 3.930 720
að leggja fyrir
47 þúsund á
mánuði til að
geta látið
drauma sína og
óskir rætast.
Þá fóru Björn
og Eva við að
hugsa um hvern-
ig þau gætu auk-
ið mánaðarlegan
sparnað sinn úr
núverandi fimm þúsund krónum á
mánuði í 47 þúsund krónur. Niður-
staðan varð sú að fljótlega gæti
Eva aukið við sig vinnu úr hálfs
dags starfi í tvo þriðju. Laun
Björns eiga einnig samkvæmt
samningi hans að hækka lítillega
eftir fjóra mánuði. Útgjöldin tókst
þeim síðan að lækka um 16 þús-
und krónur á mánuði m.a. með
því að lækka matarkostnað og
ýmis smáútgjöld en einnig með
því að greiða upp ýmis skamm-
£ Framtíðareignir 38/39 ára Eftir 5 ár 43/44 ára Eftir 10 ár 48/49ára Eftir 15 ár 53/54 ára Eftir 20 ár
Veltufjármunir
Skuldabréf Skammtímakröfur 1.500 2.400 300 4.300 2.300
Áætl. lífeyrisr. Evu 700 1.600 2.900 4.500
Áætl. lífeyrisr. Bjarnar 3.300 4.900 6.300 7.900
Fastafjármunir
Fasteignir 13.000 13.000 13.000 13.000
Bifreiö 1.200 1.200 2.000 2.000
Eignir samtals 19.700 23.900 28.500 29.700
P Framtíðarskuldir 38/39 ára 43/44 ára 48/49 ára 53/54 áral Eftir 5 ár EftirfOár Eftir 15 ár Eftir 20 ár I

Skammtímaskuldir Skammtímalán 200 200 0 0
Langtímalán Veðskuldir v. húsnæðis LÍN 6.000 1.600 5.200 1.100 4.200 600 3.000 100
Skuldir alls 7.800 6.500 4.800 3.100
Nettó eign + lífeyrisr. 11.900 16.900 23.700 26.600
tímalán.
Eftir að Björn og Eva höfðu
séð hvernig útlit var fyrir að þeim
tækist að ná fyrstu markmiðum
sínum á næstu árum og sætt sig
við að bíða í fjögur ár eftir að
geta flutt í stærra hús ákváðu þau
að reyna að líta enn lengra fram
í tímann og framreikna fjárhag
sinn allt fram á sextugsaldurinn.
Þau létu sér nægja að reyna að
meta tekjur sfnar. og gjöld á fímm
ára fresti, þ.e. eftir 5 ár, 10 ár,
15 ár og 20 ár, þ.e. þegar Björn
væri orðinn 54 ára gamall, Eva
53 ára og börnin 21 árs og 27
ára. Tekjur þeirra og gjöld, eignir
og skuldir, létu þau nægja að
reikna í núverandi krónum og láta
eins og verðbólga væri ekki til.
Þau Björn og Eva reikna með
því að tekjurnar geti aukist um
1% á ári næstu 10 árin að jafnaði
en eftir sjö ár mun Eva bæta við
sig vinnu upp í fullt starf (tafla
3). Eftir það reikna þau með að
geta aukið árstekjur sínar um 10%
en síðan ekki meira. Eftir því sem
tekjumar hækka verða einnig
skattgreiðslur og iðgjöld til lífeyr-
issjóða hærri en þau reikna einnig
með því að neysla þeirra geti auk-
ist svolítið. Eftir 10 ár reikna þau
samt með því að geta aukið mán-
aðarlegan sparnað úr 47 þúsund
krónum í 57 þúsund krónur, bæði
til að geta ferðast meira og átt
betri bíl. Eftir 15 ár reikna þau
með því að mánaðarlegur sparn-
aður verði orðinn 60 þúsund krón-
ur. Hér er alls staðar átt við það
sem lagt er fyrir auk greiðslu ið-
gjalda til lífeyrissjóða og afborg-
ana af húsnæðisláni.
Neðsta línan á töflu 5 sýnir
loks hvernig þau áætla að hrein
eign þeirra aukist eftir því sem
árin líða og hafa þau þá áætlað
verðmæti réttinda í lífeyrissjóðum
út frá áunnum stigum sínum og
eftirlaunagreiðslum, m.a. að lifa
um 15 ár eftir starfslok. Eftir 20
ár verður hrein eign þeirra orðin
tæplega 27 milljónir en þar af er
um þriðjungur í formi réttinda í
lífeyrissjóðum. Skuldir þeirra eru
þá 3,1 milljón og munu greiðast
upp á næstu sjö til átta árum.
Réttindi í lífeyrissjóði Björns við
starfslok áætla þau að muni
nægja til 90 þúsunda króna mán-
aðargreiðslu til æviloka en að
auki fá þau 130 þúsund krónur
úr séreignasjóði mánaðarlega í
15 ár. ■
Krístinn Bríem
Stefnur og straumar
í tískunni vorið og sumarið 1993
ENGIN meginbylting í sumarklæðnaði er í augsýn, ef marka má
fatasýninguna, sem haldin var í Bella Center í Kaupmannahöfn
fyrir stuttu. Síddin
er stöðug spurning
og nú er röðin komin
að síðu tiskunni. Hún
er fylgifiskur efna-
hagskreppu, segja
þeir sem spá í sam-
hengi tísku og þjóð-
félagsástands. Þó er
ekki þar með sagt að
fótleggirnir sjáist
ekki, því mikið verð-
ur um opna kjóla og
pils, annað hvort með
háum klaufum eða
fráhnepptum.
Fötin í Bella Cent-
er eru yfirleitt lát-
laus og einföld í snið-
um. Axlapúðar eru
litlir eða engir og
jakkar kvenlegri.
Síðir jakkar voru
kynntir og við þá eru
ýmist notuð þröng og
síð pils eða þröngar
buxur úr ýmsum
pijónaefnum. ■
Sigrún Davíðsdóttir
F ærri dýr notuð
til rannsókna á snyrtivörum
DÝRATILRAUNIR verða sífellt sjaldgæfari við rannsóknir á
snyrtivöruin og þeim efnum sem í þær eru notaðar. Þetta kem-
ur fram í nýlegu tölublaði bandaríska kvennablaðsins Redbook.
Mörg helstu snyrtivörufyrir-
tæki heims auglýsa sérstaklega
að við vinnslu og rannsóknir á
varningi þeirra hafi dýr ekki
verið notuð við tilraunir. Samtök
dýraverndunarfélaga íslands
gáfu á síðasta ári út lítinn bækl-
ing með nöfnum þessara fyrir-
tækja, og liggja þeir víða
frammi, meðal annars í lyfja-
verslunum.
Almennir neytendur og dýra-
verndunarfélög hafa á undan-
förnum árum beitt snyrtivörufyr-
irtæki þrýstingi til að hætta til-
raunum á lifandi dýrum. í grein
tímaritsins Redbook segir að á
undanförnum árum hafi kanínur
mikið verið notaðar við rann-
sóknir á ákveðnum óþægindum
í augum, sem stöfuðu af efnum
í sumum snyrtivörum. Rann-
sóknir þessar munu vera afar
kvalafullar fyrir dýrin og fullyrt
er að á þessum áratug hafi notk-
un á kanínum í þessum tilgangi
minnkað um 87%. Alls hafi notk-
un á lifandi dýrum í snyrtivöru-
rannsóknum minnkað um 73% á
sl. 10 árum.
Haft er eftir Stephen D. Gett-
ings, framkvæmdastjóra sam-
taka um rannsóknir á eituráhrif-
um snyrti- og ilmvara, að svo
framarlega sem notuð séu efni
sem ekki hafi verið rannsökuð á
mannfólki sé nauðsynlegt að
notast við dýr í rannsóknar-
skyni. Þeir sem hafa áhuga á
að kynna sér hvaða snyrtivöru-
fyrirtæki nota engin lifandi dýr
til rannsókna, er bent á fyrr-
nefndan bækling Sambands
dýraverndunarfélaga íslands. ■
BT