Morgunblaðið - 11.10.1992, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 1992
Kristín Aðalsteins-
dóttir — Minning
Fædd 11. maí 1920
Dáin 2. október 1992
„Hin sanna gjöf er að gefa af sjálfum sér“.
Spámaðurinn.
Amma okkar, Kristín Aðalsteins-
dóttir, lést 2. október sl. eftir mán-
aðar veikindi. Fram í andlátið var
hún sjálfri sér lík, æðrulaus og
umfram allt hjartahlý.
Við vorum þess aðnjótandi að
eiga með henni margar og eftir-
minnilegar stundir og áttum hver
,um sig innilegt og sérstakt sam-
.band við hana sem litlar stelpur og
ungar konur.
Oft var trítlað yfír holtið, því allt
sem var skemmtilegt var leyfílegt
hjá ömmu, þó oft kostaði það bæði
tíma og fyrirhöfn. Búleikur í kjallar-
anum á Laugarásveginum með hrá-
efni úr eldhúsinu, marías við eldhús-
borðið á rigningardögum, að fá að
sofa hjá ömmu og vaka fram eftir
með sæng og Mosa, Trásý og sötra
mjólk með kleinum, að ógleymdum
bestu skonsum í heimi. í fallega
garðinum hennar áttum við góðar
stundir og í minningunni var alltaf
sól. Amma Stína var húsmóðir fram
í fíngurgóma og bar heimili hennar
j^ess merki, þó aldrei væri amast
við litlum puttum sem þurftu að
snerta á öllu og reyna allt.
Árin liðu, við eltumst og amma
flutti af Laugarásveginum nokkrum
árum eftir að afí dó. Þama var ein-
um kafla lokið, en annar tók við.
Við áttum samt alltaf athvarf hjá
ömmu sem hægt var að tala við
um allt, skildi okkur svo vel og
hlustaði án þess áð dæma.
Við hefðum viljað hafa ömmu
lengur hjá okkur, en lífið gengur
^sinn gang, þessi eilífa hringrás
heldur áfram, mennimir fæðast og
deyja og það sem gerist þar á milli
er það sem máii skiptir, gæði tímans
skiptir máli fremur en lengdin. Á
þeim tíma sem hún dvaldi með okk-
ur öllum í þessu lífí gaf hún hverjum
og einum kærleik og hlýju þannig
að öllum leið vel í návist hennar.
Og hvemig er hægt að þjóna betur
hlutverki sínu?
Við emm þakklátar fyrir að eiga
þessar ljúfu minningar af henni
ömmu okkar og þegar söknuður
kemur upp getum við yljað okkur
við þær, vitandi að henni líður vel
á góðum stað hjá þeim sem elska
hana og hafa saknað hennar.
Við biðjum Guð að geyma ömmu
og styrkja pabba, Helgu, Pétur, Óla
og alla sem eiga um sárt að binda
við þennan missi.
Nú legg ég augun aftur,
Ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(J. Egilsson.)
Helga Stína, Solveig
og Rannveig.
Ég vil minnast í fáeinum orðum
æskuvinkonu minnar, Kristínar
Aðalsteinsdóttur, en hún er nýlátin
eftir stutta en mjög stranga sjúkra-
legu. Andlát Kristínar átti svo
skamman aðdraganda að ég tek
mér í munn orðin „skjótt hefur sól
brugðið sumri“. En svona eru örlög
okkar mannanna óútreiknanleg hér
á jörðu. Þó er víst að þegar árin
færast yfír er það heilsan sem
mestu ræður um hlutskipti okkar
og ýmsir æðri þættir sem við fáum
minnstu um ráðið.
Að leiðarlokum vil ég þakka vin-
konu minni fyrir áralanga trausta
vináttu sem aldrei bar skugga á
þótt oft væri vík milli vina. Síðari
heimsstyijöld og sitthvað annað
kom þar í milli, en ég dvaldi erlend-
is á stríðsárunum. Þegar ég hélt
svo loks heim á leið og við hitt-
umst á ný eftir langan aðskilnað
var eins og við hefðum kvaðst dag-
inn áður.
Kristín hafði þá fest ráð sitt og
var gift Hallgrími Péturssyni sem
ættaður var frá Hellissandi. Þeim
hafði orðið þriggja sona auðið, eign-
ast þijá hrausta og fallega drengi.
Síðar áttu þau dóttur, prýðis mynd-
arstúlku.
Það skiptust á skin og skúrir i
lífí Kristínar. Kornung missti hún
föður sinn og manni sínum þurfti
hún að sjá á bak fyrir 17 árum.
Var það henni afar þungbær raun
eins og gefur augaleið. Móðir henn-
ar lést fyrir allmörgum árum.
En ekki voru allir stormar lægð-
ir. í lok janúar í ár varð hún að
standa jrfír moldum eista sonar síns,
en hann varð aðeins 51 árs. Með
honum hvarf á braut einstakur öð-
lingur, enda varð hann harmdauði
öllum sem honum kynntust. Kristín
mætti þessari þungu raun af sömu
stillingu og hugprýði og hún sýndi
jafnan þegar harmar steðjuðu að.
Hógværð, háttvísi og þrúð-
mennska einkenndu Kristínu og
þessir kostir hennar mótuðu allt
háttemi hennar í lífínu. Hún vann
hörðum höndum alla ævi og þótt
stundum væri langur vinnudagur
að baki var Kristín ávallt glöð reif.
öllum þeim sem hún kynntist gaf
hún mikið, enda hjartað stórt.
Ég’ þakka af alhug allar góðu
samverustundimar. Einnig flyt ég
kveðjur frá bömum mínum, en hún
var þeim afar góð alla tíð.
Ég bið algóðan Guð að hugga
börn, barnaböm og tengdaböm
Kristínar. Einnig alla hina Qöl-
mörgu vini og ættingja sem nú
sakna vinar í stað og kveðja Krist-
ínu hinstu kveðju.
í Guðs friði.
Jóhanna Kristófersdóttir.
M í BLÍÐU OG STRÍÐU
v/Gullinbrú,
Stórhöfða 17
g 67 U 70
Kransar • Krossar
• Kistuskreytingar
Símaþjónusta - kreditkortaþjónusta -
sendingarþjónusta
Mánudaginn 12. október verður
Kristín Aðalsteinsdóttir jarðsungin
frá Áskirkju í Reykjavík. Það er
sárt að kveðja hana, en ljúft að
minnast hennar.
Að fínna eitt orð, sem lýsir henni
best, kemur mér í hug orðið „sam-
rærni", því það var sem hún ætti í
fómm sínum ágæta uppskrift í rétt-
um hlutföllum að því hvemig ætti
að lifa lífíinu í réttum takti. Hún
tók því sem að höndum bar eins
og einmitt nú væri rétti tíminn til
að fást við þessa hluti, hvort heldur
var gleði eða sorg. — Þannig mætti
hún dauðanum þegar hann varð
ekki umflúinn, var sátt, kvaddi alla
með ástúð og var farin. Samræmi.
Árið 1971 hitti ég hana fyrst.
Hún átti eftir að vera mér góð
tengdamóðir í tólf ár og dýrmætur
vinur þegar því sleppti.
Sannast sagna leist mér ekkert
sérstaklega vel á hana í byijun.
Þann dag sumarið 1971 var gest-
kvæmt á Laugarásvegi 29 einu
sinni sem oftar, og hún á þönum
að gera vel við gesti sína og það
gerði hún áreynslulaust og eðlilega.
Þá fannst mér hún vera þessi „ís-
lenska þúsundára kvenímynd," sí-
skúrandi, skrúbbandi, saumandi,
bakandi og eldandi og troðandi mat
í alla sem komu nálægt henni. Á
þessum árum áttu slíkar kvengerðir
ekki uppá pallborðið hjá mér og
mörgum öðrum konum af minni
kynslóð. Vesalings konan, hvílíkt
hlutskipti. — Viðhorf mitt til hennar
átti eftir að breytast, heldur betur.
Það var lærdómsríkt að fá að horfa
á hana lifa I þessa tvo áratugi.
Endalaus námskeið í lífsspeki, án
predikunar.
Að skoða blómagarð var ein af
fyrstu sýnikennslunum. Hún gekk
með gesti sínum um fallega garðinn
þeirra Hallgríms. Gesturinn, jafnvel
áhugalaus og fáfróður um garða-
gróður, kunni upp frá því að skoða
blómagarð. Hún beindi orðum sín-
um til jurtanna og tijánna, veitti
öllum athygli, hrósaði eða vandaði
um eftir atvikum. Nýútsprungin rós
undir suðurvegg fékk sitt kompli-
ment; „þú ert nú svolítið montin"
sagið hún svo rósin ofmetnaðist
ekki. Hún tilkynnti runnanum við
garðstíginn að hann væri orðin dá-
lítið druslulegur. Það þyrfti að
klippa hann. Gullsteinabijótur var
atyrtur mildilega fyrir að þenja sig
út um allt steinbeðið, þannig að hún
þyrfti að fara að grisja. Við svona
persónulega umönnun döfnuðu jurt-
imar auðvitað mjög vel, og ef sum-
ar jurtir fóru að þrengja um of að
öðram, þá vissi hún alltaf af góðu
fólki sem var að gera garð eða
bæta við sig blómum. Þannig gaf
hún blómin sín út og suður og þau
hafa víða skotið rótum.
Hún hafði fastmótaðar skoðanir
og það fór aldrei á milli mála ef
henni mislíkaði, en hún kom því á
framfæri hávaðalaust. „Dálítið
óþekkur" eða „óþekk“ sagði hún
stundum um fólk ef henni líkaði
ekki framferði þeirra. Óþekkir gátu
þeir verið sem Voru á milli tvítugs
og níræðs, en aldrei böm og ung-
lingar.
Ef eitthvað bar útaf með ungvið-
ið, þá var það vegna þess að hinir
óþekku höfðu ekki nógu gott lag á
því.
Það var með bamabörnin eins
og aðrar lífverar. Samband hennar
við þau, hvert og eitt, var ástúð-
legt. Hún var fljót að koma auga
á manneskjuna í þeim og umgekkst
þau frá fyrstu tíð eins og mikilvæga
einstaklinga. Hún átti líka virðingu
þeirra og ást.
Það var dýrmæt reynsla að fá
að fylgjast með henni takast á við
sorgina þegar Hallgrímur lést árið
1975 eftir erfíð veikindi langt um
aldur fram. — Hún tók á móti sorg-
inni fyrst hún var óumflýjanleg,
leyfði henni að dvelja og hafa sinn
gang, dýpka og mildast þegar tími
var kominn til þess. Þá lagði Krist-
ín rækt við góðar minningar úr
farsælu hjónabandi þeirra Hall-
gríms og lífí þeirra og bamanna.
Lífínu úr „Holtinu" þangað sem þau
höfðu flutt í byrjun hjúskapar um
1940, þegar Laugarásinn var ennþá
sveit. Þegar þau fylgdust með og
áttu þátt í að gera þessa sveit að
þeirri fallegu' byggð, sem er þar í
dag. Hún veitti okkur, sem voru
nálægt henni, hlutdeild í þessum
minningum og gaf um leið innsýn
í þá lífsbaráttu, sem var háð á þess-
um áram. Þau vora ekki efnafólk,
en veganestið sem þau höfðu feng-
ið í uppvextinum, samheldni, dugn-
aður og barnalánið, nægði þeim til
að lifa lífínu með reisn. Þeim tókst
að gera mikið úr þessum efniviði
að gera það fallega. — Þegar sorg-
in sefaðist fór Kristín að byggja
upp líf sitt án Hallgríms. Bömin
vora öll flutt að heiman og allt líf
hennar hafði breyst á mjög skömm-
um tíma. Henni tókst að gera þau
ár sem hún átti eftir innihaldsrík.
Var alltaf að skapa með högum
höndum, ferðaðist innanlands og
utan. Það var nýtt. Stundum var
erfítt að henda reiður á hvort held-
ur hún var nýfarin eða nýkomin
úr ferðalagi. Hún hélt samt áfram
að vera sama Kristín, en með nýjum
tilbrigðum. Var alltaf starfsöm og
veitandi. Hún átti heimili á Háaleit-
isbraut 48 síðustu árin. Þangað
flutti líka andrúmið á Laugarásvegi
29. Hún vann á sambýli eldri borg-
ara þar til í ágúst sl. þegar hún
þurfti að fara að sinna síðasta verk-
efninu. Að mæta dauðanum.
í byijun þessa árs barði sorgin
harkalega að dyrum hjá henni og
fjölskyldu hennar, þegar Aðalsteinn
elsti sonur hennar lést. Trúlega
hefur henni fundist þá, að nú væri
farið aftan að siðunum, þegar henni
var gert að standa' yfír moldum
þessa ljúfa drengs, sem háði svo
hetjulega baráttu fyrir lífí sínu.
Kristín varð 72 ára en var aldrei
gömul. Hún var lágvaxin, rétt einn
og hálfur metó,_en það bar ekki á
því, því henni tókst svo oft að gera
mikið úr litlu. Hún var ætíð vel
búin og glæsileg og sómdi sér hvar-
vetna.
Kannske var hún þessi „íslenska
þúsundára kvenímynd". Það er þá
bara gott og vel. Ekki er hægt að
líkja henni við „Bjart í Sumarhús-
um“. („sem sáði í akur óvinar síns
allt sitt líf, dag og nótt“ H.L. Sjálf-
stætt fólk II.). Því Kristín Aðal-
steinsdóttir sáði vel í sinn eigin
akur, en var samt alltaf aflögufær.
Öllum ástvinum hennar sendi ég
samúðarkveðjur og kveð hana með
hjartans þökk og virðingu.
Ólöf Marín Einarsdóttir.
Stína okkar úr Laugarásnum
hefur kvatt þetta jarðlíf. Foreldrar
hennar voru Aðalsteinn Elíasson
sem var ættaður undan jökli og
Helga Sigurðardóttir sem var ættuð
frá Mýranum. Aðalsteinn drakkn-
aði þegar Stína var aðeins tveggja
ára gömul. Þær mæðgur voru á
ýmsum stöðum eftir það þar til þær
fluttu til Friðjóns skósmiðs bróður
Helgu 1927. Hann bjó á Vesturgötu
52. Friðjón var Stínu eins og besti
faðir.
1941 kvæntist hún Hallgrími
Péturssyni skósmið. Hann var ætt-
aður af Snæfellsnesi. það sumar
flytja þau inn á Laugarásveg, en
Friðjón átti þar lítinn bústað sem
ungu hjónin fengu til afnota. Þetta
vora ekki stór húsakynni en öllum
leið vel þar og alltaf var nóg pláss
fyrir gesti og gangandi. Eg var
aðeins íjögurra ára þegar þau fluttu
að Stað, en húsakynni þeirra vora
þá aðeins fimmtán fermetrar. Það
varð strax mjög góð vinátta milli
heimilis míns að Sólheimatungu við
Laugarásveg og heimilis ungu hjón-
anna. Þau fluttu nokkram áram
seinna í stærra húsið á lóðinni en
árið 1960 flytja þau í nýtt glæsilegt
hús sem þau reistu af miklum dugn-
aði á lóðinni, en þá breyttist heimil-
isfangið í Laugarásvegur 29.
Dugnaður þeirra og ósérhlífni var
öllum sýnilegur og garðurinn var
þeirra stolt. Það geta fáir ímyndað
sér hversu erfítt var að eiga við
stórgrýtið í Laugarásnum með tak-
mörkuðum vinnuvélum til hjálpar.
Ég man eftir að eitt sinn stóðum
við Jón Kaldal ljósmyndari á stræt-
isvagnastoppustöðinni fyrir neðan
lóð þeirra, en Jón bjó í Laugar-
holti, sem stóð á móti þeirra lóð.
Við horfðum saman á lóðina og hús
Stínu og Halla og ræddum um
dugnað þeirra og þá sagði Jón: „Ég
er stoltur af að vera nágranni þessa
fólks.“ Ég hef oft síðan hlýjað mér
við þessi orð.
Stína var mjög sérstök kona. Hún
var öllum góð og ég heyrði hana
aldrei kvarta. Þegar við í Sólheima-
tungu urðum fyrir þungum áföllum
gerði hún allt sem í hennar valdi
stóð til að létta okkur byrðamar.
Þegar ég missti móður mína af slys-
föram sem ung kona kom hún við
hlið mér og vék þaðan aldrei. Það
var ótrúlegt hvað hún gat gert til
að létta byrðir fólks. Eitt sinn þeg-
ar ég minntist á hvað hún ætti
mikið inni hjá mér eftir allt það sem
hún hefði gert fyrir mig og mína,
þá hló Stína mín og sagði: „Selma
mín, það er hægt að leggja inn á
fleiri staði en peningabanka.“ Stína
okkar á áreiðanlega stórar inn-
stæðistæður víða og vona ég að
hennar böm og bamaböm og aðrir
niðjar njóti góðs af.
Stína og Halli eignuðust 4 böm,
Aðalstein, fæddur 1. desember
1940, dáinn 23. janúar 1992; Frið-
jón, fæddur 6. nóvember 1946;
Pétur, fæddur 11. desember 1948;
og Helgu, fædd 15. september
1957.
Aðalsteinn var kvæntur Sigur-
björgu Ragnarsdóttur. Böm þeirra
eru Ragnar Svanur, Eggert Birgir,
Kristín og Svanlaug. Barnaböm
þeirra era Hjalti og Aðalsteinn.
Friðjón var giftur Ólöfu Marín
Einarsdóttur og ól upp tvær dætur
hennar, Rannveigu Þöll og Solveigu
Björk. Þau eiga saman dótturina
Helgu Kristínu.
Pétur er giftur Lenu Andersen
frá Malmö í Svíþjóð og eiga þau
bömin Ásu Ulrikku og Ara Sævar.
Helga er gift Ragnari Kristjáns-
syn og þeirra synir eru Elías Már
og Magnús Öm.
Fjölskyldan missti Hallgrím árið
1975 eftir erfíð veikindi. Aldrei sá
ég Stínu bregða eða kvarta. Hún
hélt áfram að styðja börn sin og
skapa öryggi og gleði í kringum
sig. Fyrir nokkram áram seldi hún
hús sitt á Laugarásveginum og
flutti á Háaleitisbraut 48. Aðal-
steinn sonur hennar varð fyrir mikl-
um veikindum oftar en einu sinni
en með ótrúlegum dugnaði náði
hann að rétta sig við þar til að
veikindi hans urðu óviðráðanleg og
kvaddi hann jarðvistina síðastliðinn
janúar. Þetta var mikið áfall fyrir
alla fjölskylduna. Stínu sást ekki
bregða en sorg hennar var mikil.
2. september gekkst hún undir upp-
skurð sem sýndi að hún var afar
veik. Það var ótrúlegt að fylgjast
með andlegu þreki hennar þennan
síðasta mánuð sem hún lifði. Hún
kvaddi á sama hátt og hún lifði
öllu sínu lífí, með hugrekki og reisn.
Það er erfitt að þurfa að sætta
sig við að Stína okkar sé farin yfír
móðuna miklu en mikið eigum við
Guði að þakka sem fengum að vera
samferða henni á lífsleiðinni.
Ég votta Qölskyldu hennar sam-
úð mína og bið Guð um að leiða þau
í þeim anda sem Stína gaf þeim
fordæmi um. Ég þakka henni að
leiðarlokum fyrir allt sem hún gaf
mér og fjölskyldu minni.
Selma Júlíusdóttir
frá Sólheimatungu.