Morgunblaðið - 15.04.1994, Qupperneq 5

4 C
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. APRÍL 1994
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. APRÍL1994
C 5
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Sigurður Heigi Jóhannsson, Bragi Steinsson og Auðunn Þorsteinsson eigendur
Kreppunnar á Akureyri
Ákváðu að skapa
sér eitthvað að gera
og fundu upp pokarörið
Uppfinning þremenn-
inganna, pokarörið
sem geymir notaða
plastpoka.
FYRIR nokkrum mánuðum stóðu þeir allir uppi atvinnulausir, einn
hafði unnið hjá Slippstöðinni á Akureyri, annar verið á vörubíl og sá
þriðji starfað hjá Þ.A. smiðjunni á Akureyri. Mennirnir ákváðu að ef
þeir fengju ekkert að gera þá skyldu þeir skapa sér atvinnu.
Sigurður Helgi Jóhannsson, Bragi Steinsson og Auðunn Þorsteins-
son stofnuðu síðan í nóvember síðastliðnum fyrirtækið Kreppu og
byrjuðu að framleiða uppfinningu sína - pokarörið.
Pokarörið er hólkur til að geyma
í notaða plastpoka. í hólkinn komast
um 24 plastpokar og hann má festa
innan á skáphurð eða upp á vegg.
„Við höfum verið að þróa pokarör-
ið síðan fyrirtækið var stofnað. Núna
tekur það okkur miklu skemmri tíma
að smíða hvert rör því við hönnuðum
vél sem hefur aukið vinnuhagræð-
inguna mikið.“ Þeir eru h'ka að velta
fyrir sér að framleiða fleiri stærðir
af hólkum til að mæta þörfum minni
heimila.
Þeir Sigurður, Bragi og Auðunn
hafa einnig hannað tunnulyftu. Um
er að ræða grind á fjórum hjólum
og á henni tveir armar sem ganga
undir lokbrún tunnunnar og með
einu handtaki lyftist tunnan um 4-5
sm og þá er hægt að keyra hvert
sem er. Lyftan er hönnuð fyrir 130
kílca tunnur, t.d. hrognatunnur.
Þá hefur fyrirtækið hafið fram-
leiðslu á ruslagrindum fyrir svarta
ruslapoka á fjórum snúningshjólum.
Auk þessa hafa þeir hannað falsk-
an botn úr áli sem er kræktur á
fiskkör sem trillukarlar nota. Þegar
fiskur er dreginn úr sjó er hann
húkkaður úr önglinum og fleygt í
falska botninn. Þegar allir krókar
hafa verið losaðir og slóðanum hent
út aftur þá tekur trillukarlinn við
að blóðga og slægja fiskinn. í stað-
inn fyrir að beygja sig ofan í botn
karsins þá réttir hann út höndina
og nær í fiskinn og blóðgar og setur
ofan í karið aftur í gegnum lúgu sem
er í horni botnsins. Þegar karið er
fullt þá er botninn færður á næsta
tóma kar.
Fyrirtækið hefur hafið framleiðslu
á grindum á snúningshjólum. Þær
eru notaðar undir vélsleða þannig
að hægt sé að geyma sleðana í bíl-
skúr og færa til.
Síðast en ekki síst er Kreppan
með í undirbúningi að steypa hjól-
koppa í mót úr trefjaplasti fyrir vöru-
bíla. Hugmyndirnar eru óteljandi og
ýmislegt fleira sem eigendur Kreppu
ætla að hrinda í framkvæmd þegar
fram líða stundir.
„Okkur finnst ótrúlegt hvernig
viðbrögðin hafa verið og með tíman-
um getum við kannski allir haft af
þessu fulla atvinnu. Núna stöndum
við frammi fyrir því að markaðsetn-
ingin skiptir mjög miklu máli. Miklir
ijármunir liggja í að koma á markað
vörum og við sem erum að reyna
að skapa okkur vinnu í kreppunni
höfum ekki bolmagn til að standa í
því. •
grg
Landsliðið í hárgreiðslu á
leið til London í heimsmeistarakeppni
ÞESSA dagana er landslið okkar í hár-
greiðslu á stifum æfingum því um helgina
keppir þar fyrir íslands hönd á heimsmeist-
aramótinu sem að þessu sinni verður haldið
í London. Á myndunum er hópurinn á síð-
utu æfingunni fyrir keppnina.
Það eru þrír í hvoru keppnisliði en um er
að ræða lið í hárskurði og hárgreiðslu. Þá verða
tveir varamenn með í för sem keppa í gesta-
keppni sem haldin verður samhliða heimsmeist-
aramótinu.
í landsliði hárskera eru Guðjón Þór Guðjóns-
son, Sigurkarl Aðalsteinsson og Ómar Diðriks-
son. Varamaður er Björgvin R. Emilsson. Þjálf-
ari hárskeranna er Vagn Boysen.
í Iandsliðinu í hárgreiðslu eru Björg Óskars-
dóttir, Þórdís Helgadóttir og Eyvindur Þorgils-
son. Varamaður er Þuríður Halldórsdóttir og
þjálfari Sólveig Leifsdóttir.
Keppt verður í þremur greinum, tveimur
fyrri daginn og einni þann seinni. Förðunar-
meistari verður með í för, Kristín Stefánsdóttir
og Sigrún Gunnarsdóttir listakona smíðaði hár-
skraut og skartgripi fyrir hárgreiðsluliðið.
Styrktaraðili hárskera er heildverslunin Ár-
gerði - Matrix en það er heildverslun Halldórs
Jónssonar hf. - Wella sem styrkir hárgreiðslulið-
ið. ■
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Ekki nóg að
stofna kvennaathvarf
nema „vandinn" heima sé leystur
Þeir, sem fremja
líkamiegt of-
beldi, bera því
gjarnan vid að
þeir hafi misst
stjórn á geróum
sínum og ekki
vitað hvaö þeir
hafi verið að
gera.En hvernig
vita þeir þó hve-
nær á að stoppa?
Staðreyndin er
einfaldlega sú að
þeir vita nó-
kvæmlega hvaö
þeir eru að gera
þegar þeir beita
ofbeldinu og eru
mjög meðvitaðir
um það.
HÚN hefur hjálpað ofbeldishneigð-
um karlmönnum við að ná stjórn á
skapi sínu og leggja af þeirri iðju
sinni að berja konur sínar þegar
þeim býður svo við. Hún segir það
vera frekar einfalt mál að fá ofbeld-
isseggina til að hætta barsmíðunum,
en síðan taki við erfiðara og lengra
tímabil, sem krefst mun dýpri sálar-
skoðunar. Oft er um að ræða menn,
sem á uppvaxtarárum hafa þurft
að horfa upp á heimilisofbeldi með
þeim afleiðingum að á fullorðinsá-
rum láta þeir sjálfir innri sárindi í
ljós með ofbeldi. Ekki fyrr en tekið
verður á undirrót fjölskyldu-ofbeld-
is með tilheyrandi úrræðum fyrir
þá sem beita ofbeldinu, verður
vandamálið úr sögunni þó hér væru
tíu kvennaathvörf.
Frekar auðvelt er að fá ofbeldisseggina til að láta af barsmíðunum,
en síðan tekur við erfiðara og lengra tímabil, sem krefst mun dýpri
sálarskoðunar.
mg, Heidi Greenfield fluttist hingað fyrir tæpu
ári ásamt íslenskum eiginmanni sínum sem
j hún hitti fyrir 7 árum í safarí-ferð í Afríku.
SÞau hafa búið í heimaborg hennar, Toronto
í Kanada, þar sem Heidi hefur verið félags-
JH ráðgjafi og sérhæft sig í meðferðarúrræðum
* fyrir karlmenn, sem beita eiginkonur of-
2 beldi. Frá því hún kom til íslands hefur hún
““ kynnt sér málin hér og komist að þeirri niður-
stöðu að engin slík úrræði er hér að finna.
Hún leggur ríka áherslu á að það sé aldeilis ekki
nóg að setja upp athvarf fyrir konur til að flýja
í þegar mikið liggur við á meðan „vandinn" sitji
eftir óleystur heima.
Réttlátari lög
„Kanadamenn búa við önnur og réttlátari lög
í þessu efni en Islendingar leyfi ég mér að full-
yrða,“ segir Heidi og hún bætir við að litið sé á
heimilisofbeldi í Kanada sem alvarlegan glæp.
Það sé í verkahring lögreglunnar að kæra, en
ekki konunnar, sem fyrir árás eiginmanns eða
sambýlings verður. „Við vitum að ef kæra er í
verkahring fórnarlambsins stíga fæstar konur það
skref þó þær séu beittar ofbeldi heima fyrir og
ef þær gera það draga þær yfirleitt kæruna til
baka innan viku eftir frekari hótanir, jafnvel
morðhótanir. En lögreglan er ekki hrædd við slík-
ar hótanir auk þess sem þessi aðferð hvetur of-
beldisseggina til að leita sér hjálpar, oftast þó
nauðbeygðir.“
Heidi segir að þegar menn komi loks til með-
ferðar séu flestir sannfærðir um að ekkert sé
athugavert við hegðunarmynstur þeirra og í raun
sjái þeir í fyrstu ekkert rangt við ofbeldið. Þeir
eigi einfaldlega konur, sem skilja þá ekki og séu
neyddir til að sækja hjálp því að eiginkonurnar
eigi við vanda að etja og þeir vilji gera allt til
að hjálpa sínum heittelskuðu. En þegar farið er
að hrófía við sálinni undir skrápnum kemur fljót-
lega í ljós að fæstum finnst þetta í lagi enda flest-
ir í sárri tiifinningakreppu þrátt fyrir ákveðna
grímu, sem þeir hafa komið sér upp. Þeir hvorki
þekki eigin tilfinningar né viti hvernig þeir eigi
að láta þær í ljós.
„Karlmenn, sem beita ofbeldi, koma ekki í
meðferð upp úr þurru og af sjálfsdáðun heldur
eftir þremur mismunandi leiðum. í fyrsta lagi
vegna þrýstings frá eiginkonu. Hún hótar að yfir-
gefa manninn ef hann geri ekki eitthvað í sínum
málum. í öðru lagi hefur maðurinn verið kærður
af lögreglu og bíður dóms. Lögfræðingur hans
mælir með meðferð, sem gæti orðið til að milda
dóminn. í þriðja lagi eru menn, sem hafa fengið
dóm og er meðferð einfaldlega hluti hans.“
Uppbygging
„Það fyrsta, sem við gerum í Kanada þegar
mennirnir koma, er að stöðva ofbeldið og þá meina
ég allt ofbeldi, líkamlegt og andlegt. Sá ferill er
mjög auðveldur og ekki tímafrekur fyrir líkamlegt
ofbeldi, en mun tímafrekari fyrir andlegt ofbeldi.
Þetta er hópmeðferð þar sem karlar koma saman
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Heidi Greenfield kemur frá Kanada þar sem
hún hefur sérhæft sig í meðferðarúrræðum
fyrir ofbeldishneigða karlmenn.
einu sinni í viku og tekur yfirleitt um 6 vikur að
stöðva ofbeldið. Þeir hitta aðra karla, miðla hvetj-
ir öðrum af eigin reynslu og læra með hjálp félags-
ráðgjafa, ekki ósvipað meðferð alkohólista. Við
höldum hinsvegar áfram með ofbeldismennina,
komumst að undirrót ofbeldisins sem oft eru vel
geymd leyndarmál frá æskuárum og byggjum þá
upp sem persónur á ný. Ymist hafa þessir menn
horft upp á feður betja mæður eða hafa sjálfir
sætt ofbeldi í æsku. Þeir læra smám saman að
umgangast eigin reiði á jákvæðari hátt en þeir
hafa gert. í stað þess að láta reiðina bitna á sín-
um nánustu, þjálfum við þá í að forðast vissar
aðstæður og það má gera á ýmsa vegu. Aðalatr-
iði er að þeir komi sér upp hegðunarmynstri, sem
ekki kallar á ofbeldisverk. Til dæmis geta þeir
labbað út í hvert skipti sem þeir lenda í þeim
aðstæðum, sem þeir áður notuðu til barsmíða.
í lok tólf vikna tímabils eru þeir látnir meta
meðferðina og að eigin ósk geta þeir framlengt
hana, en að mínu mati tekur virk meðferð u.þ.b
ár,“ segir Heidi og hún segir mér að andlegt of-
beldi sé á margan hátt mun skaðlegra konum en
það líkamlega og bætir við dæmisögu af hjónum,
sem hún þekkti til. „Fyrsta árið, sem þau bjuggu
saman, kom upp heiftarlegt rifrildi milli þeirra.
Maðurinn varð svo reiður að hann lét hnefann
ganga í gegnum svefnherbergishurðina. Ekki fór
milli mála hvað hann var að segja; ef konan héldi
uppteknum hætti, yrði hún næst fyrir barðinu í
stað hurðarinnar. Þau minntust aldrei á þennan
atburð, hvorki fyrr né síðar næstu 20 árin sem
þau bjuggu saman og aldrei lagði maðurinn hend-
ur á konu sína. En í hvert skipti sem þeim varð
sundurorða á öllum þessum árum benti hann ávallt
á hurðina með þeim afleiðingum að hún gafst upp
og sagði ekki orð.“
Ábyrgir gerða sinna
Heidi segir að ofbeldismenn komi úr öllum
stéttum og þjóðfélagsstigum og séu siður en svo
eingöngu drykkjumenn þó þeir séu auðvitað innan
um. „Flestir ofbeldismenn bera því við að þeir
hafi ekki vitað hvað þeir voru að gera eftir að
upp kemst um líkamlegt ofbeldi og farið er að
spyija spurninga. Þeir hafi gjörsamlega misst
stjórn á sér. Mitt svar við því er þetta: Af hveiju
eru konur þeirra ennþá á lífi? Hvernig vissu þeir
hvenær þeir áttu að stoppa ef þeir misstu svo
gersamlega stjórn á gerðum sínum?
Staðreyndin er sú að þeir vita nákvæmlega
hvað þeir eru að gera þegar þeir beita ofbeldi
og eru reyndar mjög meðvitaðir um það. Má nefna
lækna, sem vita nákvæmlega hvar á að beija svo
líkamlegir áverkar komi ekki fram.
Þessum mönnum er hægt að hjálpa þrátt fyrir
goðsögn um hið gagnstæða. Hluti vandans felst
í að karlar eru oftast tregir til að sækja sér hjálp,
þó þeir viðurkenni að þeir eigi við vanda að etja.
Ef þeir geta ekki einu sinni spurt til vegar þegar
þeir villast í umferðinni, getum við ímyndað okk-
ur hve erfitt það er að biðja um andlega hjálp.
Karlar eiga að vera sterkir, yfirvegaðir og þeir
eiga sjálfir að geta leyst þau vandamál, sem upp
koma, fljótt og vel. Fæstir eiga sér trúnaðarvini,
nema kannski helst eiginkonurnar," segir Heidi.
Víkinga-arfleífð
„Við þessi skilyrði búa íslenskir karlar líkt og
karlmenn margra annarra þjóða. íslendingar rekja
sína menningararfleifð til sterkra og nægjusamra
Víkinga, sem báru ekki tilfinningar sínar á torg.
Síðan hefur ekkert getað breytt hinni íslensku
karlímynd. En vitanlega hafa karlar tilfinningar
á borð við ótta, vonbrigði, sársauka og áhyggjur
alveg eins og konur þó ekki hafi þótt karlmann-
legt að láta slíkar tilfinningar í ljós. Með þennan
þjóðararf að leiðarljósi er ekkert skrýtið að karlar
leiti sér helst ekki hjálpar."
Heidi segir áberandi að þeir karlmenn, sem
komi til meðferðar, glími margir hveijir við viss-
an feðra-vanda, sem þeir sjái ekki í réttu ljósi.
Sumir feður hafi verið ókunnir sonum sínum frá
fæðingu og aðrir of uppteknir til að gefa þeim
félagslega og tilfinningalega hlutdeild í lífi sínu.
„Margir þessara karla trúðu að þeir hefðu samt
átt „fullkomna föðurímynd" en litu heldur á sjálfa
sig sem „slæma syni“.
Herferð gegn ofbeldi
Heidi hefur mikinn hug á því að aðstoða íslend-
inga við að koma upp ámóta meðferðarstofnun
og rekin hefur verið í Toronto um árabil með
góðum árangri. Slík stofnun yrði að ná til allra
fjölskyldumeðlima þó stór hluti starfseminnar
myndi beinast eingöngu að karlmönnum, sem
beita ofbeldi heima. Vonir eru bundnar við að
slík þjónusta komist á laggirnar síðar á þessu
ári og þá í tengslum við herferð gegn ofbeldi
karla sem Karlanefnd Jafnréttisráðs áformar með
haustinu. ■
Jóhanna Ingvarsdóttir
Góður árangur í
baráttunni við vöggudauða
í Danmörku hefur vöggudauði minnkað um meira en helming. Ástæð-
an er sú að undanfarið hafa Danir verið með herferð í gangi og
frætt foreldra um þrjú lykilatriði sem talið er að þurfi að passa
uppá þegar meðferð ungbarna er annars vegar.
Þetta kemur fram í fréttatilkynningu frá Foreldra-
samtökunum.
Samkvæmt
upplýsingum
Landlæknis-
embættisins
hafa tilfelli
vöggudauða
verið hlut-
fallslega færri
hér en í nó-
grannalönd-
unum.
Þetta ættu foreldrar
ungbarna að leggja á minnið
1. Ungbörn eiga aldrei að liggja á maganum þegar
þau sofa.
2. Gætið þess að ungbaminu sé aldrei of heitt.
3. Reykið ekki þar sem ungbörn eru nálægt.
í Danmörku hefur baráttan skilað sér í fækkun
dauðsfalla sem flokkast undir vöggudauða. Á fyrsta
fjórðungi ársins 1993 dóu 28 ungbörn vöggudauða
þar í landi en áður en herferðinni var hrundið af stokk-
unum dóu að meðaltali um 60-70 ungbörn vöggu-
dauða á jafnlöngu tímabili.
Samkvæmt upplýsingum frá Landlæknisembættinu
hafa tilfelli vöggudauða verið hlutfallslega færri hér
á landi en í nágrannalöndunum en á tólf ára tímabili
frá 1981-92 dóu alls 45 börn vöggudauða.
í grein um vöggudauða sem birtist nýlega í tímarit-
inu Uppeldi kemur fram að hitahækkun og smávægi-
leg sýking geti sett af stað óheilbrigt efnafræðilegt
ferli sem getur leitt til dauða á skömmum tíma. Ung-
barn losar sig við mestan hita í gegnum andlitið og
ef það sefur með andlitið ofan í rúmfötum verður
hitalosun Iítil sem engin. Að sama skapi eykst hættan
á vöggudauða ef hafður er of mikill hiti í því her-
bergi sem barnið sefur í.
Ekki reykja nálægt ungbörnum
Þá er það mat danskra sérfræðinga að með því að
stoppa reykingar í umhverfi ungbarna megi ná betri
árangri í baráttu við vöggudauða. Þetta á við um
meðgöngu og eftir fæðingu. Það á ekki að reykja í
návist barnshafandi konu fremur en í návist ungbarns.
Ungbörn eiga ekki að liggja á
maganum í vöggunni sinni
EITT QG ANNAD
Nýr ilmur
Nú er kominn nýr ilmur frá
Ulric De Varens sem heitir
Varensia. Varensia er bæði fá-
anlegt í 25 ml og 50 ml úðaglös-
um.
Hálskrem frá Marbert
Nú er
fáanlegt
hálskrem
í Profut-
ura lín-
unni frá
Marbert
svo og
svokallað
Serum
krem.
Hálskr-
emið inniheldur A- og E-vítam-
ín, olíur og efni úr vaxi sem
mýkja húðina. Serum kremið
er fyrir húð sem er þreytt. Auk
A- og E-vítamíns inniheldur
kremið efni sem er unnið úr
ungum beykivið sem ræktaður
er í Suður-Frakklandi fjarri iðn-
aðarsvæðum. Efnið á að örva
frumustarfsemi húðarinnar og
vinna gegn öldrun.
Insensé baðlína
Nýlega kom á markað baðlína
í nýja herrailminum Insensé frá
Givency. Kallast hún Tonic
Sensation en Insensé ilmurinn
er uppistaðan í baðlínunni. Fá-
anleg er sápa, fljótandi sturt-
usápa, rakfroða og síðan er
hægt að fá kælandi áburð til
að bera á eftir rakstur. Þá er
hægt að fá svitaúða og svita-
stein.
Olíulaus farði frá Dior
Mjög stutt er síðan nýr farði
kom á markaðinn frá Christian
Dior. Er hann olíulaus og hent-
ar sérstaklega þeim konum sem
eru með feita húð eða húð sem
hættir til að glansa. Teint Ideal
Mat heitir farðinn og á ekki
að stífla svitaholur og hefur
sólvarnarstuðulinn 8. ■
I takt við tilveruna
í HRESS í Hafnarfirði er verið að setja af stað nýtt námskeið, þar sem
verður Iögð jöfn áhersla á andlega og líkamlega þáttinn. Námskeiðið ber
yfirskriftina „I takt við tilveruna" og er unnið í samvinnu við Önnu Karls-
dóttur og Heiðrúnu Báru Jóhannesdóttur. Komið verður til móts við konur,
sem vilja hressa upp á útlitið, losna við aukakíló og bæta hugarástand sitt.
Á námskeiðinu verður leitast við að hjálpa þátttakendum við að ná tökum á
tilverunni með því að breyta um lífsmunstur og vera meðvitaðir um líkama og
sál. Þær Anna og Heiðrún ætla sjálfar að taka þátt í námskeiðinu. Anna fer m.a.
í gönguferðir, sér um vigtun, fitumælingu og persónulegar ráðleggingar. Heiðrún
sér um þann þátt er lítur að aðhaldi, fróðleiksmolum, heimaverkefnum og hópefli.
Þá munu gestafyrirlesarar koma í heimsókn, m.a. kvensjúkdómalæknir, sem fjalla
mun um fyrirtíðarspennu og breytingaskeiðið, sálfræðingur, sem fjalla mun um
aðra andlega þætti sem fylgja aukakílóum. Einnig verður boðin þolfimi-leikfimi
Heiðrún Bára Jóhannes

L Vjr"JL V ýjjfir
2svar í viku.
dóttir og Anna Karlsdóttir.