Alþýðublaðið - 24.11.1920, Blaðsíða 2

2
ÁLÞ¥ÐUSLAÐIÐ
Fólag-sleg- áhrif óMðarins
(Krigens sociale Ffilger.)
Eftir F. Siegmund-Schultze.
(Nl.)
Yfírleitt fengum við þess fulla
vissu, á fyrstu stríðsárunum, að
siðgæði kvenna í stórborgunum
var miklu óstöðugra og á lægra
stigi, en flestir höfðu áður haldið
að það væri. Oili það okkur mikils
sársauka. Þegar maðurinn er far-
inn burtu missa flestar öreiga,
konuraar alla festu. Og hér ber
að sama brunni: Siðleysið varð
ekki neitt fágætt undur; heldur
kom það fram f heildinni, svo að
hver og einn sem athugaði, það
er fram fór, rakst stöðugt á það.
Götulífið gerbreyttist á strfðsár-
unum. Konurnar, sem nú gengu
til vinnu fjöldinn allur, og urðu
að standa f röðum svo þúsundum
skifti við matvælabúðirnar, en
sem einnig af öðrum ástæðum
flyktust um göturnar og fyltu hina
opinberu skemtistaði, voru ekki
lengur konurnar frá góðu dögun
um. Þó gamli vaninn hafi áður
þakið margt óheilbrygt, þá voru
„siðgæðishöftin* áður þó miklu
fastari.
Konurnar höfðu bein áhrif á
börnin. Við sem höfura barna-
uppeldi og unglingaumsjá með
höndum, eigum örðugast með að
sigra áhrif ófriðarins. Stríðið sjálft
er hræðileg sóun og eyðilegging
á barnslffunura. Sé hægt að segja
að einhver hafi Iiðið mestar hörm-
ungar, bæði til sálar og lfkama
vegna strfðsins, þá er það hin
unga kynslóð Þýzkalands. En sé
það satt, er það lfka rétt að eng-
um ætti að vera frekar þægð í
að breyta hinu núverandi ástandi,
en einmitt þýzku unglingunum.
Og ef til vill er einnig hægt að
segja: Hvergi í víðri veröld er'
jafn sterk hreyfing f þá átt að
sigra þá heimsskoðun, sem hylti
herguðinn, eins og meðal ung-
menna f Þýzkalandi."
Þannig farast hinum merka upp-
eldisfræðingi orð, um ófriðinn
mikla, Ofriðurinn var eins og ajiir
vita, nú orðið, bein áhril, aí fé-
græðgi auðmannanna, þessara
grimmustu rándýra siðmenningar-
innar, sem ekki hika við að út-
hella blóði karla, kvenna og barna
svo miljónum skiftir til að geta
haldið áfram að lifa f auði og
allsnægtum á kostnað fjöldans.
En þeim tekst þetta ekki til lengd-
ar. Augu allra góðra manna eru
að opnast fyrir svívirðingu þessar
löghelguðu stórmorða. Má nefna
því til sönnunar að kjarninn af
mentamönnum listamönnum, skáld-
um og rithöfundum Englendinga
og annara þjóða, fylkja sér nú
óðum undir merki jafnaðarmanna.
Starfsrnenn heila og handa vinna
sameinaðir að viðreisn þjóðanna
og reka af höndum sér þá, sem
ekkert handarvik vinna, og enga
hugsun hugsa aðrar en þær,
hvernig þeir eigi að halda áfram
að hirða arðinn af erfiði og striti
fjöidans á sem allra auðveldast
ann hátt. Hér á íslandi fer tala
þeirra menta og gáfumanna sem
aðhyllast kenningar jafnaðarmanna
dagvaxandi, en þó má sjá þess
merki, hér sem annarsstaðar, að
ýmir rithöfundar, sem ekki eru
þeir andans menn að geta sagt
hvað sem er, án þess að missa
brauðs síns, halda dauð^haldi í
auðvaldið til að vinna fyrir fæði,
þeir eru „eins og lúsin sem lifir
á kind“, og þora hvorki að ærnta
né skræmta fyrir þeim sem lykla-
völdin hafa, — auðmonnunum,
þetta er einn af stórgöllum rfkj
andi þjóðfélags, að skapa skriðdýr
úr mönnum sem annars hefðu
getað orðið nýtir og sannleiks-
elskandi borgarar. Þó er þegar
farin að myndast andúð gegn
þessháttar verkum í þjóðinni, og
má marka það m. a. af þvf að
enginn af betri mönnum landsins
vili taka að sér störf fyrir Morgun
blaðseigendurna. Enda er skrið-
dýrseðiið ein af þeim mörgu sið-
spillingaáhrifum sem upprætast úr
þjóðlífinu þegar jafnaðarstefnan
hefir náð tökum á þjóðinni.
Vitar.
Slys. Eiríkur Éiríksson verka-
maður varð undir bifreið í fyrra-
dag og shsaðist mjög mikið.
blaðsias er í Alþýðuhúsinu við
íngólfsstræti og Hverfisgötu.
Sími 088.
Anglýsingum sé skilað þacgað
eða f Gutenberg í síðasta lagi kl.
io árdegis, þann dag, sem þær
eiga að koma f blaðið.
Áskriftargjald ein kr. á
mánuði.
Auglýsingaverð kr. 1,50 cm.
eindálkuð.
Utsölumenn beðnir að gera skil
til afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársfjórðungslega.
Tunga.
Fyrir fáum árum keypti Dýra-
verndunarfélagið húseignina Tungu
hér fyrir innan bæinn, ásamt um
18 dagslátta túni Verð eignarinn-
ar var 40 þús kr. Félagið keypti
Tungu vegna þess, að það sá
þörfina fyrir hesthús, þar sem að-
komumenn gætu fegið hesta sína
hýsta. En það kom brátt í Ijós,
að ýmsar breytingar varð að gera
á úthúsunum og í haust réðist svo
félagið í að gera ýmsar nauðsyn-
legar endurbætnr á þeim.
í gærmorgun bauð stjórn íé*
lagsins blaðamönnum inn eftir og
sýndi hún þeim húsin hátt og
lágt. AIIs er hægt að hýsa um
50 hesta í einu og árið 1919 voru
1100 hestar hýstir samtals auk
900 fjár.
Nýtt gólf hefir verið lagt i alt
höfuðhesthúsið og það hólfað t
sundur í tvent. Bas er handa hverj-
um hesti og gjafagangur meðfram
jötunum, svo ekki þarf að fara upp
í básana til þess að gefa eða
brynna hestunum Fjós er í hús-
unum og tryppaskýli auk dálítils
fjárskýlis, Ferðamenn geta þar líka
fengi hunda sína geymda í sér-
stökum króm. 500 hesta hlaða er
áföst við húsin og fá þeir, sem
ekki hafa hey handa hestum sín-
um, það keypt af forða félagsins.
Líka geta menn fengið kornmat y
handa þeim,
Viðgerðin öil kostaði um 10
þús. kr. og má scgja að félagið
hafi ráðist í mikið, þegar þess er.