Morgunblaðið - 14.03.1995, Blaðsíða 2

2 B ÞRIÐJUDAGUR 14. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSNINGAR 8.APRÍL
STJÓRNUN á fisk-
veiðum íslendinga og
sókn í takmarkaða
fiskistofna lands-
manna er ekki auðvelt
verk svo öllum líki.
Góð ráð eru dýr því
engin lausn hefur
fundist enn til að full-
nægja kröfunum um
að allir fái þann skerf
sem þeir telja réttlát-
an. Stefna Sjálfstæð-
isflokksins er að fylgja
virkri fískveiðistjóm-
un þar sem uppbygg-
ing fiskistofnanna svo
og markviss og hag-
kvæm nýting þeirra
situr í fyrirrúmi. Jafnframt að
tryggt sé frelsi til veiða á þeim
tegundum, þar sem veiðarnar eru
innan leyfðra nýtingarmarka.
Auðlindin
gengur í erfðir
Fiskimiðin og sú eign sem auð-
lindin er, á ekki að ganga í erfðir.
Sú þróun að aflaheimildir séu í
Ég fagna því, segir
Kristján Pálsson, að
sj ávarútvegsráðherra
vill endurskoða verð-
myndun á fiski og vona
að það leiði til þess að
verðmyndunin verði á
fiskmörkuðunum.
fárra manna höndum er að mínu
mati tvíeggja og ef á um leið að
líðast að aflaheimildir gangi í erfð-
ir, er þróunin beinlínis varasöm.
Þessu verður að breyta enda ætti
það að vera auðvelt verk á næsta
Alþingi þar sem eng-
inn hefur enn heyrst
mæla þessari þróun
bót.
Jafn réttur til að
nýta aflann sem berst
á land er að mínu
mati einnig sjálfsögð
réttindi og full ástæða
er til að taka undir
áhyggjur eigenda
fiskvinnslustöðva án
aflaheimilda um sam-
keppnismismun.
Frelsi í
verðlagningu
Aðskilnaður á milli
veiða og vinnslu hefur
ávallt verið deilumál. Þeir sem eiga
aflaheimildir og jafnframt reka
fiskvinnslu hafa mælt gegn slíkri
skiptingu. Það hlýtur að vera gleði-
efni þeim sem vilja aukið frelsi í
verðlagningu fisks, þegar sjávarút-
vegsráðherra landsins, Þorsteinn
Pálsson, telur að breytinga sé þörf
á sviði verðlagningar. Vald fárra
á ekki að vera slíkt að þeir geti
ákveðið verð til áhafna og deilt út
fiski að eigin geðþótta. Fiskistofn-
amir eru eign allra landsmanna
og þó veiðiréttindum sé úthlutað
til ákveðinna aðila, þýðir það ekki
sjálfkrafa að viðkomandi megi einn
ráðstafa honum að vild. Verðlagn-
ing aflans á opnum fiskmörkuðum
hlýtur að vera keppikefli öllum
þeim, sem bera hag einstaklingsins
fyrir bijósti.
Formaður LÍÚ, sem hefur mikil
áhrif í þessum málum, telur þessar
hugmyndir ekki koma til greina
og hefur þar uppi sömu rök og
þeir sem eiga bæði kvótann og
fiskvinnsluna. Um 80% aflaheim-
ildanna eru í höndum þeirra sem
eiga hvort tveggja.
Fiskurinn á markaðina
Þegar uppi eru hugmyndir um
breytingar á verðlagningu í fisk-
sölukerfinu er reynt að slá á
strengi þeirra sem vinna á landi
og sagt að með breytingunum sé
verið að taka frá þeim vinnuna.
Að mínu mati eru þessi rök mjög
undir beltisstað, því ekki veit ég
til þess að fiskvinnslukonan í
Bolungarvík verði spurð að því
hvort breyta megi t.d. Dagrúnu í
frystiskip. í þessum efnum verður
að líta á hagsmuni heildarinnar.
Það er ekkert í þessu sambandi
sem bendir til þess að fiskvinnslu-
konan í Bolungarvík eða á Rauf-
arhöfn tapi vinnunni ef allur fisk-
ur fer á markað. Ég tel að færa
megi gild rök fyrir því að breyt-
ingar á fisksölukerfinu tryggi
vinnu fiskvinnslukonunnar frekar
en hitt.
Ef allur fiskur fer á markað,
er gert ráð fyrir því að skip landi
í heimahöfn og verður þá aðstaða
heimamanna til að bjóða í fiskinn
ávallt betri en annarra. Einnig
er full ástæða til að ætla að hærra
verð fáist fyrir fiskinn og þar með
skili útgerðin betri afkomu. Betri
afkoma gæti jafnvel komið í veg
fyrir að útgerðin neyddist til að
breyta skipi í frystiskip sem tekur
síðan vinnuna frá fiskvinnslufólki
í landi. Fiskmarkaðir hafa sannað
gildi sitt og má segja að með
þeim hafi byijað nýtt tímabil þar
sem sérhæfing og nýjar vinnslu-
aðferðir hafa náð fótfestu og nýir
markaðir opnast með hærra verði.
Ábyrg stefna
Sú staðreynd að vinnslan og
veiðarnar séu á einni hendi hefur
ekki hjálpað litlu plássunum úti á
landi eins og formaður LÍÚ heldur
fram í Morgunblaðinu 9. þ.m. Það
má benda á marga staði til að
sýna hið gagnstæða, að núverandi
fyrirkomulag hafi frekar leitt til
hnignunar í sjávarplássum víða
um^ land.
Ég fagna því að sjávarútvegs-
ráðherra vilji endurskoða verð-
myndun á fiski og vona ég að það
leiði til þess að verðmyndunin
verði á fiskmörkuðunum.
Forysta Sjálfstæðisflokksins
hefur verið traust í þessum málum
og tel ég heilladrýgst að þessi
mál verði leidd til farsælla lykta
undir hans stjórn. Það er þjóðinni
mikilvægt.
Höfundur er 5. maður á lista
Sjálfstæðisflokksins á Reykjanesi.
Allan fisk á
fiskmarkað
Kristján
Pálsson
Yinstri afstaða
STJÓRNMÁLA-
FRÆÐINEMAR hafa
tekið að sér það þarfa
verkefni að hvetja ungt
fólk til að taka afstöðu
í stjómmálum. Fyrir
það eiga þeir þakkir
skildar. Því það er
brýnt og brýnna nú en
oft áður, að ungt fólk
taki afstöðu. Ekki að-
eins sem kjósendur,
heldur líka sem gerend-
ur í pólitík.
Framtíðin er okkar,
21. öldin með öllum sín-
um aragrúa tækifæra.
Heimurinn minnkar og
minnkar, 'möguleikunum fjölgar og
fjölgar og samkeppnin harðar. Það
hvernig landinu verður stjórnað á
næstu árum mun ráða úrslitum um
stöðu okkar, íslendinga, á nýrri öld.
Og þeirri landsstjóm sem verið hefur
verður að hrinda og innleiða nýja,
skapandi og framsækna hugsun við
stjórn landsins.
Hægri flokkamir, Alþýðuflokkur
og Sjálfstæðisflokkur, hafa nú ráðið
landsmálum í fjögur ár. Þeir hafa
fylgt þeirri stefnu að skattleggja beri
sérstaklega ungt fólk. Kannski vegna
þess að það tekur ekki afstöðu,
kannski vegna þess að það á sér fáa
málsvara í stjómmálaumræðu. Þann-
ig hafa þeir lagt á skólagjöld, flutt
vaxtakostnað af ríkinu yfir á náms-
menn með eftirágreiðslukerfi, stór-
hækkað endurgreiðsluhlutfall námsl-
ána og þannig mætti áfram
telja.
Nú er það auðvitað
þannig að þegar hart er
í ári verðum við að spara.
En þeirri stefnu ríkis-
stjórnarinnar að skatt-
leggja sérstaklega ungt
fólk verður að hnekkja.
Nýleg könnun Þjóðhags-
stofnunar sýnir að hjón á mínum
aldri eiga að meðaltali tvær milljónir
í eignum, en skulda fimm.
Til þessa veruleika þarf ungt fólk
að taka afstöðu. Skýra afstöðu. Við
og bömin okkar eigum að standa
undir velferðinni í þessu landi á kom-
andi öld. Að skattleggja sífellt okkar
kynslóð sérstaklega er skammsýni.
Að veija jafn miklu til menntamála
og Tyrkland og Grikkland er sömu-
leiðis skammsýni._ Því hin nýja öld
er öld þekkingar. Árangur þjóðarinn-
ar þar ræðst af þeim aðstæðum sem
okkur eru búnar.
Framsóknarflokkur-
inn hefur lýst því sér-
staklega yfir að hann
sé ekki félagshyggju-
flokkur, heldur miðju-
flokkur. Hann hefur því
sjálfur beðist undan því
að vera valkostur fyrir
þá sem vilja taka skýra
afstöðu, vinstri afstöðu,
um uppbyggingu og
framþróun til nýrrar
aldar. Eftir stendur því
Alþýðubandalagið eitt
§em skýrt andsvar við
hægri stefnu ríkis-
stjórnarinnar. Það vill
setja menntun í öndvegi og reka
framsækna atvinnustefnu með skýr-
um markmiðum um að öflun gjald-
eyristekna og sókn á nýja markaði
hafi forgang. Og ekki síst að fimm
milljarða sköttum, m.a. skólagjöld-
Alþýðubandalagið legg-
ur fram, að mati Helga
Hjörvar, frumlegar og
ígrundaðar hugmyndir.
um, verði létt af almenningi, en þess
í stað tekinn upp raunverulegur há-
tekjuskattur og fjármagnstekju-
skattur. Þannig gerir Alþýðubanda-
lagið ekki aðeins grein fyrir því
hvernig eyða á peningum, heldur líka
hvernig á að afla þeirra.
Þessar kosningar snúast
um alvörumál, atvinnu- og
kjaramál. Ef við eigum
að bæta hér lífskjör er
nauðsynlegt að taka á
þeim málum af framsýni
og festu. Það þarf einfald-
lega að auka hér hagvöxt.
Alþýðubandalagið er eini
flokkurinn sem leggur fram
frumlegar og ígrundaðar hugmyndir
um hvernig við getum gert að. Sú
atvinnustefna er stefna nýrrar aldar.
Okkar aldar, okkar atvinnustefna.
Útflutningsleiðin byggist nefnilega á
því besta sem þessi þjóð á, ungu
fólki. Að hlúa hér að framsækinni
og vel menntaðri kynslóð sem sótt
getur á nýja markaði, eflt hagvöxt
og búið okkur þau lífskjör sem við
viljum.
Höfundur er háskólanemi.
Helgi Hjörvar
Hverjum glymur klukkan?
í ALÞÝÐUBLAÐINU 27. jan. sl.
ritar foringinn Jón Baldvin grein,
sem hann kallar „Að þekkja sinn
vitjunartíma“.
Innihald greinarinnar er að koma
því inn, að bein aðild að ESB (Efna-
hagsbandalaginu) sé það farsælasta
fyrir okkur sem allra fyrst. Vilji hans
er enn ótvíræður og JBH vill ekki
hugleiða viðhorf mikils meirihluta
þjóðarinnar varðandi afstöðu til ESB.
Það er auðvitað hans mál. JBH seg-
ir „Evrópuríki hafa lært af biturri
reynslu að þjóðríki er of lítið til þess
að ráða við að leysa stærstu vanda-
mál, sem upp koma í samskiptum
þjóða". Þessi staðhæfing út af fyrir
sig er rétt, en felur engan veginn'í
sér að íslendinga hlaupi til og verði
fullgildir innan ESB. Hér er vitnað
til stríðsátaka liðins tíma. Vissulega
kom frumhugmynd um ESB upp úr
rústum seinni heimsstyijaldarinnar.
En það voru viðskiptaleg sjónarmið,
sem varð hvati til samtarfsins. Inn-
byrðis tollahagkvæmni og samstaða
risafyrirtækja til að ná aftur gróða-
vænlegum áhrifum. Það var mjög í
hag stríðhijáðra sigurvegara.
Síðar segir. „Aðild að EBS er ef
til vill tryggasta leiðin, sem við get-
um farið til að halda til jafns við
aðrar þjóðir um réttindi einstakl-
inga.“ Þetta er furðuleg staðhæfing
og ber aðeins vott um hve alvarlega
foringinn sjálfur og forustulið hans
í flokknum hefur sofið um hags-
munamál almennings. Einnig hversu
flokkurinn er langt frá uppruna sín-
um og margyfirlýstum
markmiðum og sam-
þykktri stefnuskrá.
Spumingin er því ein-
faldlega þessi, frá hin-
um almenna kjósanda:
Þekkir foringinn og
flokkurinn ekki sinn
vitjunartíma? Hvers
vegna getur flokkur,
sem er í ríkisstjóm í 8
ár samfleytt ekki Jcomið
viðunandi mannréttind-
um í löggjöf á íslandi?
Gerir foringinn sér ekki
ljóst hvaða flokkar vilja
standa að löggjöf, sem
er ekki síðri um mann-
réttindi en löggjöfín í
ESB um þessi mál? Fyr-
ir mér er sitt hvað löggjöfm í ESB
og raunveruleikinn varðandi þessi
mál. Svo mikið þekki ég þar til i viss-
um löndum. Það er alls ekki staðið
við bókstafinn f framkvæmd. Þeir
íslenskir stjómmálamenn, sem telja
að réttindalöggjöf ESB sé með betri
vemdarákvæði en nú er hjá okkur,
eiga einfaldlega að sameinast um að
koma á hér ekki síðri lögum varð-
andi þessi mikilvægu mál. Þá kemur
í ljós hvaða menn og flokkar vilja
reynast þjóð sinni vel og vera sjálfum
sér samkvæmir í verki og orðum.
Við þurfum að auðvitað enga beina
aðild að ESB til að koma á slíkri
löggjöf. Enn segir. „Saga íslendinga
kennir okkur að þjóðinni hefur vegn-
að verst þegar hún hefur einangrast
frá grannþjóðum sín-
um.“ Hvað eiga svona
orð að þýða eiginlega?
Þau em svo algjörlega
út í hött, að furðu gegn-
ir. Frá því að við feng-
um fullveldið 1918 hafa
vinsamleg samskipti
vaxið við nágrannaþjóð-
irnar. Á að beita margra
alda einangmn nú til
að fá almenning hlið-
hollan fullri aðild að
ESB? Það er svo hallær-
islegt að undran sætir.
Þetta furðulega við-
horf kemur einnig fram
hjá Vilhjálmi Þorsteins-
syni í grein í Alþbl. 12.
jan. sl. Þar setur hann
okkur, sem emm andvígir fullri að-
ild, einfaldlega upp á Árbæjarsafnið.
Mikilvægast fyrir fram-
tíðina, að mati Jóns
—jf—----------------------
Armanns Héðinsson-
ar, er að ungir sem
aldnir trúi á framtíðina
hér á landi.
Ekki má nú minna vera. Slíkur er
ákafinn fyrir aðildinni. Sjá menn
ekki blinduna til að fylgja foringjan-
um? VÞ segir svo: „Ætlum við að
dunda hér yfir hverfulum físki og
kenjóttum rollum og ætlast til að það
færi okkur lífskjör á við aðrar þjóð-
ir, eða ætlum við að taka þátt í
mótun nýrrar aldar upplýsinga og
tækni? - Ætlum við að vera fullgild-
ir þátttakendur í Evrópu framtíðar-
innar eða vera stærsta Árbæjarsafn
heims? Um þetta verður kosið í vor.“
Hvað er gefið hér ákveðið í skyn?
Einfaldlega að bein aðild sé frelsis-
og vaxtarkyndill fyrir unga fólkið á
íslandi, ella hrörnun og eymd fram-
undan. Það hlýtur að vera ofurtiltrú
trúboðans að setja slíkt á blað fyrir
almenning. Þetta er svo langt frá
raunveruleikanum sem mest má
vera. Á það að vera kosningaboð-
skapur Alþýðuflokksins nú, að við
kunnum okkur ekki neina forsjá
sjálfír í lok tuttugustu aldarinnar?
Við höfum meiri menntun, meiri
samskipti en nokkru sinni við um-
heiminn og þessi samskipti fara
blessunarlega ört vaxandi til heilla
fyrir þjóðina. Þetta er algjörlega eig-
ið val og engin þvingun né eftir for-
skrift einhverra risavelda eða einok-
unarhringa. Þetta er það, sem þjóðin
hefur kosið fulltrúa sína til að ráða
fram úr á hinu háa Alþingi og mun
auðvitað í vor gera það.
Ég gerði mér það til fróðleiks að
hafa samband við upplýsingamiðstöð
um menntun víða um heim. Ekki
stóð á svarinu. Ég fékk þegar sendar
fjórar bækur, mikla doðranta, um
hátt í 500 háskóla og æðri mennta-
Jón Ármann
Héðinsson
stofnanir um allan heim. Þessar
menntastofnanir eru öllum opnar,
sem vilja reyna. Auðvitað kostar
námið misjafnt. Það er hvers og eins
að velja frá 4 vikum upp í mörg ár
og valið er gífurlegt. Þetta er nú
heldur annað en ég mátti ganga í
gegnum fyrir liðlega 40 árum er ég
valdi land til málanáms, sem enginn
íslendingur hafði gert löngu fyrir
stríð. Þá var „kontról“, pappír,
myndir, umsagnir, enginn gjaldeyrir
nema knékijúpa úthlutunarnefnd við
þekkta götu, er menn máttu arka
upp eftir til að fá hungurlús í uppi-
hald. Þetta var þeirra tíma viðhorf.
Blessunarlega er þetta kerfi löngu
dautt, þótt sumir lifi enn, sem komu
því á og unnu við það.
Mikilvægast fyrir framtíðina, að
mínu mati, er að ungir sem aldnir
trúi á framtíðina hér á landi, og
unga fólkið, hvort sem það menntar
sig skemur eða lengur, fái vinnu við
sitt hæfí og geti lifað sómasamlega
af. Annað ástand er ekki viðunandi.
Þetta eru megin mál komandi kosn-
inga. Atvinnuleysi 6-7.000 manna
og vaxandi misskipting tekna er
óþolandi. Þessi litla þjóð verður að
átta sig á þessu. Það eru grundvall-
ar mannréttindi hér, að hver hafi
val og tækifæri til vinnu og mennt-
unar eins og geta hans segir til um.
Þarf þetta að vera mikið ágreinings-
mál?
Lítil spurning að lokum. Fimm
þúsund sjómenn og fimm þúsund
tölvusérfræðingar árið 2020. Hvaða
hópur skyldi afla meiri gjaldeyris
brúttó fyrir þjóðina?
Höfundur er fyrrverandi
þingmaður Alþýðuflokksins.