Morgunblaðið - 24.03.1995, Blaðsíða 2

2 D FÖSTUDAGUR 24. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
•ij jJfateak
j * ~
STÓRIR steinar, annar úr
fjalli og hinn fjöru, frelsa
dagblöð úr hrúgunni.
LITLAR bækur passa í rista-
brauðsgrind, sem sumir kann-
ast við úr skápum afa og
ömmu eða búðum eins og
Habitat og Ikea.
Foreldrar eiga að stjórna
í ljósi skoðanakannanna þykir
tímabært að sjónvarpsmyndir
endurspegli líf venjulegra barna
og vandamál, sem þau þurfa að
glíma við í uppvextinum. „Nú til
dags virðist allt gert til að koma
í veg fyrir að börn fái að vera
börn. Sjónvarpinu ber skylda til
að hafa betri áhrif á þau og
kenna þeim hvað skiptir raun-
verulega máli í lífinu. Núna virð-
ast böm helst þurfa að ákveða
hvenær þau eigi að hefja kynlíf
eða hvort þau eigi að taka með
sér byssu í skólann,“ segir James
Steyer, forséti „Children Now“-
samtakanna.
Steyer segir að foreldrar ættu
að taka málin í sínar hendur og
stjóma sjónvarpsglápi bamanna.
Hann mælir með svonefndum
V-kubb, nýju tæki, sem hann
segir hið mesta þarfaþing. Þurfi
foreldrar að bregða sér af bæ
geti þeir stillt „barnapíuna“ svo
að bömin geti einungis horft á
þá þætti, sem foreldrunum era
þóknanlegir. Alríkisnefnd um
fjölmiðla er með V-kubbinn til
umfjöllunnar, en nokkir, þekktir
einstaklingar í skemmtanaiðnað-
inum reka áróður fyrir því að
sala hans verði bönnuð.
í úrtaki „Children Now“ sögðu
82% barna, 10-14 ára, að sjón-
varpið ætti að kenna þeim munin
á réttu og röngu, 70% töldu að
í sjónvarpi væri of mikið fjallað
um kynlíf fyrir hjónaband og
69% sögðu að fjölskyldur á
skjánum ættu ekki við sama
vanda að etja og venjulegar fjöl-
skyldur. Meirihluti bamanna var
sammála um að sjónvarpið gæfi
raunsanna mynd af stúlkum og
bömum úr minnihlutahópum.
Að svefni frátöldum veija böm
mestum tínia í sjónvarpsgláp.
58% bama horfír á sjónvarp í
tvær til fjórar eða jafnvel fleiri
klukkustundir á dag og meiri-
hlutinn er skemur í skólastofu
en við sjónvarpið. Til samanburð-
ar má geta þess að aðrar rann-
sóknir hafa sýnt að vitrænar
samræður foreldra og bama
standa yfír í nokkrar mínútur á
dag. Samkvæmt rannsókninni
búa 66% bama á heimili þar sem
BANDARÍSK fjölskylda sameinuð fyrir framan sjónvarpið
árið 1950 þegar Simpson-fjölskyldan hafði ekki enn litið dags-
ins ljós.
Börn horfa dag-
lega tvær til f jórar
klukkustundir ó
sjónvarp en til
samanburöar sýna
rannsóknir aó
vitrænar samræð-
ur foreldra og
barna standa
yfir I nokkrar mín-
útur ó dag
eru þrjú eða fleiri sjónvarpstæki
og 54% hafa sjónvarp í herbergi
sínu.
Velmegun og naflaskoðun
. Þegar niðurstöður rannsóknar
stuðningshóps „Children Now“
birtust var jafnframt gert heyr-
inkunn skilgreining Katherine
Heintz-Knowles, aðstoðarpró-
fessors í fjölmiðlafræði við há-
skólann í Washington, á ímynd
bama í sjónvarpsskemmtiþátt-
um. „Sjónvarpið sýnir böm lifa
og hrærast í heimi, þar sem lífíð
og tilveran er samfelldur dans á
rósum, velmegunin alls ráðandi
pg skemmtileg spenna í loftinu.
í mörgum táningaþáttum er eilíf
naflaskoðun söguhetja mjög
áberandi. Þær era gjörsamlega
ómeðvitaðir um að til sé annar
heimur en sá sem er nánasta
umhverfí þeirra," segir Heintz-
Knowles. Til að kanna hvort
bömum þættu ýmsir mannkostir
borga sig fremur en andfélagsleg
hegðun horfði hún á~þriggja
vikna skammt af 80 sjónvarps-
þáttum, þ. á m. „Rugrats",
„Rosenne", Sesame Street" og
„Superhuman Samurai Squad“.
Þættimir vora bæði á stöðvum
án auglýsinga og á kapalsjón-
varpsstöðvum, sem sýndu aug-
lýsingar. Samkvæmt niðurstöð-
um Heintz-Knowles birtist and-
félagsleg hegðun í líki lyga,
stulda og árásarhneigðar í 95%
tilvikum á síðamefndu stöðvun-
um en í 10% tilvikum á þeim
fyrmefndum.
Sögupersónum, sem sýndu já-
kvætt hegðunarmynstur, t.d.
samvinnu, hjálpsemi og tjáðu til-
fínningar sínar, var umbunað í
61% tilvika, en þeim illa innrættu
í 34% tilvika. Þrátt fyrir það
fengu söguhetjur, oftast drengir,
sem hótuðu slagsmálum eða
sýndu líkamlegt ofbeldi, það sem
þær sóttust eftir í 54% tilvika,
en þeim, oftast stúlkum, sem
sýndu umhyggju og kærleika
aðeins í 46% tilvika. ■
Þýtt og endursagt/vþj
hefur slæm áhrif á
MEIRA en 65% bandarískra bama segja að sjón-
varpsþættimir um Simpson-íjölskylduna hvetji þau
til að vera ókurteis við foreldra sína og ýmsir aðrir
sjónvarpsþættir ýti undir að þau að stundi kynlíf
löngu áður en þau hafí aldur og þroska til.
Þessi íhaldssömu viðhorf barnanna komu m.a. fram í viðamik-
illi, opinberri skoðanakönnun á afstöðu þeirra til sjónvarpsgláps.
Niðurstöðumar birtust í San Francisco Chronicle í lok febrúarmán-
aðar og um sama leyti var birt önnur rannsókn, sem stuðningshópur
„Children Now“-samtakanna gekkst fyrir. í henni er sjónvarpið sagt
þjóðarbamapía númer eitt, tvö og þrjú. Sú „barnapía" endurspegli óraun-
veralegan heim þar sem börnin, þ.e. söguhetjumar, era hvít og eiga
ekki við nein alvöravandamál að glíma. Siðferðisvitund „bamapíunnar"
sé brengluð því árásargimi sé alla jafna látin borga sig fremur en
umhyggja og kærleikur og hvers konar svik og prettir séu verðlaunað-
ir fremur en að höfðað sé til ábyrgðarkenndar og heiðarleika.
Bamasjónvarpsstjömumar virðast ekki heldur vera þrúgaðar af fjöl-
skyldunni, sem vart kemur við sögu, og áhugi þeirra á náminu er af-
skaplega takmarkaður. Þær era
vinmargar og lifa og hrærast í
heimi þar sem stefnumót og
skemmtanir eru allsráðandi. Þær
láta sig litlu varða trúmál, fjár-
hagsáhyggjur og þjóðfélagsleg
vandamál, eins og heimilisofbeldi
og vaxandi ijölda heimilislausra.
GLÆRIR glervasar fylltir
með mandarínum og marglit-
um brjóstsykri halda hér sæl-
kerablöðum í röð og reglu.
Bókastoðir
fyrir fegurðarskynið
BLÖÐ og bækur verða augnayndi
milli nýrra og fallegra bókastoða.
Allir geta útbúið þær með smá-
skammti af ímyndunarafli og vel
getur verið að eitthvað sem hingað
til hefur gegnt engu eða öðru hlut-
verki verði fínasta bókastoð. Hér
eru nokkrar tillögur úr franska
blaðinu Marie Claire — idées en
ábyggilega má fínna fleiri mögu-
leika. ■
EINFALDIR taupokar með
snúru styðja bækur, nógu fal-
legar til að standa á borði.
Pokarnir eru þyngdir með
hrísgrjónum.
REYFARARNIR breytast í
glæsikiljur milli svona virðu-
legra vasa. Hér hefur blómi
verið plantað í annan þeirra
og hinn fylltur með hnetum.
MEISTARAKOKKARNIR
Óskar og Ingvar
ÞESSAR frægu súkkulaðikökur
urðu til eins og margt annað í mat-
argerð fýrir slysni þegar húsmóðir
í Bandaríkjunum, Brownie að nafni,
gleymdi að setja lyftiduft í upp-
skrift að súkkulaðikökunum.
Brownies-súkkulaói
_______60 g suðusúkkulaði_____
125 g smjör/smjörlíki
____________2e99______________
_______1 tsk.vanilludropar____
__________60 g hveiti_________
________60 g sýrður rjómi_____
90 g gróft saxaðar valhnetur
ögn gf salti
Bræðið súkkulaði og smjör saman
í vatnsbaði og látið kólna aðeins.
Þeytið egg og sykur saman uns
blandan er létt, þeytið þá súkkul-
aðiblöndunni hægt út í og bætið
hveiti f ásamt vanillu. Hrærið sýrða
rjómann og setjið í með saiti og
valhnetunum. Bakið í smurðu fer-
köntuðu formi, 20x20, við 165
gráðu hita eða uns prjónn sem
stungið er í miðja kökuna kemur
hreinn út. Hvolfið kökunni úrform-
inu á grind og látið kólna. Skerið
í aflanga bita.
Frosinn ostakubbur
Stefaniu ömmu
1 lauf gráðostur
1 askja hvítlauksostur (stór)
6 blöð matarlím
Ví I rjómi
Leysið matarlímið upp í köldu
vatni. Setjið gráðost og hvítlauks-
ost í skál og bræðið yfir gufu.
Bætið matarlíminu í og hrærið í
með sleif þar til matarlímið hefur
samlagast. Takið skálina af hitan-
um og kælið blönduna þar til hún
er rétt volg. Bætið þeytta rjóman-
um hægt út í. Leggið plastfilmu í
jólakökuform og hellið blöndunni í
og frystið. Hefðbundið meðlæti er
rifsberjahlaup, fersk jarðarber, vín-
ber, kex, paprikustrimlarog sellerí-
bitar. Þessi réttur geymist mánuð-
um saman í frysti.