Morgunblaðið - 25.03.1995, Blaðsíða 2

2 B LAUGARDAGUR 25. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSIMINGAR 8. APRÍL
Alltaf í boltanum
ÉG RAKST um daginn á gi'ein
í Morgunblaðinu hverrar innihald
var tilraun til ákveðinnar samlíking-
ar á stjómmálum og knattspymu.
Slíka samlíkingu hef ég reyndar
heyrt nokkmm sinnum áður en þá
á mun vitrænni nótum. í rauninni
er margt sameiginlegt með stjóm-
málum og knattspyrnu og þegar
betur er að gáð virðist það einnig
eiga við um ýmsar aðrar hópíþrótt-
ir, s.s. handbolta, körfubolta, ruðn-
ing og ísknattleik.
í þessum íþróttagreinum sést á
margan hátt svipað mynstur og í
stjórnmálum. Þannig má t.d. nefna
vinstri og hægri kantmenn, sóknar-
og varnarmenn og svo miðjumenn,
sem nær undantekningalaust em
leikstjómendur og mikilvægustu
leikmenn hvers liðs. Markmaður,
miðvörður (sweeper) og leikstjórn-
andi leika þannig allir á miðju vall-
arins og óþarfi ætti að vera að nefna
að mörkin eru skomð fyrir miðju
vallarins. Þannig að það er augljóst
og síður en svo nokkur tilviljun að
mikilvægustu leikmenn í fótboltaliði
eru þeir leikmenn sem leika á miðj-
unni. Og í alvöru fótboltaleikjum
er höfuðáherslan lögð á að ná undir-
tökum á miðjunni því menn vita sem
er að úrslit leikja ráðast mest af
árangri miðjumannanna. Þannig er
þetta í stjómmálunum líka, árang-
urinn verður til á miðjunni.
í umræddri grein er lögð ofur-
áhersla á að boltanum verði haldið
áfram á hægri kanti íslenska stjóm-
málaleiksins að afloknum alþingis-
kosningum.
Víst er Davíð Oddsson kant-
mannlega vaxinn og viljann vantar
hann ekki til einleiks á hægri kant-
inum. Og það sama á við um Ólaf
Ragnar Grímsson á vinstri kantin-
um. Ég hef í sjálfu sér ekkert á
móti því að leyfa strákunum að
vera með í leiknum en eigingjamir
einleikarar í prímadonnuleik á könt-
unum em einfaldlega ekki þeir leik-
menn sem þjóðin þarfnast núna í
fótboltaleik stjómmál-
anna.
Því það sem gleym-
ist oft í svona saman-
burði er mikilvægi liðs-
heildarinnar og sam-
vinna leikmannanna.
Það er nefnilega sama
hvort viðmiðunin er
fótbolti eða stjórnmál,
samvinna leikmanna
er algjört gmndvallar-
atriði sé það á annað
borð ætlunin að ná ár-
angri. Það vinnst eng-
inn varanlegur árang-
ur nema liðsheildin sé
sterk, samvinnan sé til
staðar og síðast en
ekki síst að leikstjómandinn sé
vandanum vaxinn. Þjóðin hefur því
afar brýna þörf fyrir traustan og
Þjóðin þarf útsjónar-
saman miðjuspilara,
segir Sigurður Sig-
urðsson, og setur því
fyrirliðabandið á
Halldór Ásgrímsson.
ábyrgan leikstjómanda á miðjunni.
Þjóðin þarf kraftmikinn og rögg-
saman skipuleggjanda fyrir þennan
pólitíska fótboltaleik. Þjóðin þarf
leikinn og útsjónarsaman miðjuspil-
ara með hæfileika til að fá það
besta út úr báðum köntum og leiða
liðið til sigurs. Þjóðin þarf því að
nýta tækifærið í komandi Alþingis-
kosningum og setja fyrirliðabandið
á Halldór Ásgrímsson, sem er okk-
ar Ásgeir Sigurvinsson íslenskra
stjórnmála. Með Halldór Ásgríms-
son sem leikstjómanda á miðju ís-
lenskra stjómmála þurfum við ekki
lengur að hafa jafn
miklar áhyggjur af ein-
leik prímadonnanna á
köntunum.
Stjórn-málalið
Ef við höldum okkur
aðeins lengur við fót-
boltann þá getur verið
dálítið gaman að skil-
greina flokkana sem
fótboltalið. Eins og
áður hefur komið fram
og allir vita sem vilja,
þá byggist varanlegur
árangur ávallt á liðs-
heild og samvinnu.
Hins vegar finnast í
öllum liðum leikmenn
sem eiga ákaflega erfítt með að
sætta sig við leikaðferðir og nauð-
synlegan aga. Þeir em sínöldrandi
út í dómarana og finnst þeir alltaf
órétti beittir, enda vanir að túlka
reglumar út frá eigin sjónarmiðum
og þörfum. Þessir leikmenn rekast
illa í öllum liðum og hrekjast frá
liði til liðs. Gott dæmi um slíkt
stjórn-málalið er Þjóðvaki sem sam-
anstendur af hópi vandræðagemsa
sem hafa átt erfitt uppdráttar í lið-
unum í úrvalsdeildinni. Slíkt lið
getur sjálfsagt unnið einstaka sigra
en getur engan veginn verið iíklegt
til nokkurs varanlegs árangurs, því
leikmennirnir munu fyrr en seinna
lenda aftur í sama vítahringnum.
Þeir munu nefnilega aldrei sætta
sig við leikaðferðina, því næst fara
þeir í fýlu út í þjálfarann, svo ríf-
ast þeir við fyrirliðann og að end-
ingu flæmast þeir yfir í næsta lið
sem vill taka við þeim. Og enn einu
sinni munu þeir kvarta og kveina
yfír vondu og spilltu strákunum í
liðinu sem svindla bara og gefa aldr-
ei boltann. Nei, má ég þá heldur
biðja um traustan miðjumann til
að halda spilinu gangandi.
Höfundur er tæknifræðingur og
æfir í yngri fiokkum framsóknar.
Sigurður
Sigurðsson
Jöfnun húshitun-
arkostnaðar
ÞAÐ er gömul og vin-
sæl lumma rétt fyrir
Alþingiskosningar að
ræða um nauðsyn þess
að jafna húshitunar-
kostnað á landinu. Fyrir
síðustu Alþingiskosn-
ingar voru þessi mál til
umljöllunar og þá lof-
uðu stjórnmálamenn því
hver í kapp við annan
að taka skyldi myndar-
lega á því að jafna hús-
hitunarkostnað í land-
inu. Þessi loforð voru
sérstaklega vinsæl á
hinum svonefndu
„köldu svæðum“ þar
sem húseigendur hita
íbúðarhús sín upp með raforku. Jöfn-
un húshitunarkostnaðar er áralangt
baráttumál þeirra sem búa á þessum
íbúar „kaldra“ svæða
eru langeygir orðnir,
segir Magnús Stefáns-
son, eftir jöfnun húshit-
unarkostnaðar.
„köldu svæðurn" og það verður að
segja eins og er að allt of lítið hefur
þokast í þessum málum.
Núverandi stjórnarflokkar munu
án efa stæra sig af því að mikið
átak hafí verið gert í lækkun húshit-
unarkostnaðar með alls kyns aðgerð-
um á yfirstandandi kjörtímabili.
Kjósendur eru varaðir við því að
taka of mikið mark á slíkum sjón-
hverfingum, því mjög lítið hefur
þokast í málinu og það sem þó hefur
áunnist geta stjórnvöld ekki þakkað
sér eingöngu, því fram hefur komið
að m.a. ýmiss konar hagræðing og
fleira í rekstri RARIK hefur skilað
sér að einhveiju leyti til viðskipta-
vina fyrirtækisins í
hagstæðara orkuverði.
Kjósendur verða einnig
að hafa það í huga að
eitt af verkum núver-
andi stjornyalda var að
leggja virðisaukaskatt á
raforku til húshitunar
og það olli hækkun á
húshitunarkostnaði en
síðan var því töfra-
bragði beitt að veita
sérstöku íjármagni til
niðurgreiðslu húshitun-
arkostnaðar og hafa
stjórnvöld hampað því
mjög og bent á göfug-
lyndi ríkisstjórnarinnar
gagnvart húseigendum
á hinum „köldu svæðum“.
Upp á síðkastið hefur mikið verið
rætt um jöfnun atkvæðisréttar milli
kjósenda höfuðborgarsvæðisins og
kjósenda í hinum dreifðu byggðum
landsins. Slík umræða á allan rétt á
sér og jöfnun atkvæðisréttar er eitt
af þeim málum sem stjórnmálamenn
bera skyldu til að fjalla um og leiða
til farsælla lykta. Á sama hátt hlýt-
ur krafa íbúanna í hinum dreifðu
byggðum landsins um jöfnun lífs-
kjara í landinu og þá ekki hvað síst
um jöfnun húshitunarkostnaðar að
eiga fullan rétt á sér og á sama
hátt bera stjórnmálamenn skyldu til
þess að frjalla um þau mál og leiða
þau til farsælla lykta.
Hinni áralöngu baráttu íbúanna á
hinum „köldu svæðum" fyrir jöfnun
húshitunarkostnaðar verður að fara
að ljúka. Framsóknarmenn munu
beita sér fyrir farsælum lyktum
þessarar baráttu ef kjósendur veita
flokknum stuðning til þess í kom-
andi alþingiskosningum.
Höfundur skipar 2. sæti á
framboðslista
Framsóknarflokksins í
Vesturlandskjördæmi.
Magnús Stefánsson
Leg-gjuin Alþing’is-
kosningar niður
ALÞINGISKOSNINGAR eru á
næsta leiti. Með póstinum berast
upplýsingar um hveija skuli kjósa
og þá blasir dýrðin við þjóðinni ef
hún kýs rétt. Hveijir senda þennan
áróður? Eru það ekki að stærstum
hluta sömu flokkar og sömu menn
og hafa undangengna áratugi sent
okkur svipuð loforð? Við höfum síðan
kosið og mennirnir sest á valdastóla
en þá bregður svo við að allt er orð-
ið breytt frá því loforðin voru gefín.
Aðrir tímar eru komnir og þjóðin
verður að skilja það. Það stóð líka
hvergi að til stæði að standa við
loforðin.
Um hvað snýst pólitík stjórnmála-
flokkanna? Ekkert annað en koma
sér og sínum í feitt. íslenskir pólitík-
usar eru þekktastir fyrir að troða
sjálfum sér og vinum og vandamönn-
um í feitar stöður þar sem þeir geta
síðan setið ábyrgðarlaust og hirt
laun sem eru allt upp í þrítugföld
laun „litla mannsins“ og jafnframt
þóst vera vinir hans. íslenskt launa-
kerfí er gjörónýtt. Hæstu laun ættu
ekki að vera hærri en þreföld lægstu
laun og kjaradómur gæti haft það
verkefni að raða stéttum í launa-
flokka. Þá værum við líklega að
mestu laus við baráttuna um brauð-
ið og þær hrikalegu afleiðingar sem
hún veldur oft. Kjaradómur er líka
þekktur fyrir að dæma mönnum góð
laun og það vita Alþingismenn og
ráðherrar manna best.
Hvernig er annars umhorfs á Al-
þingi? Þar eru stjómarsinnar og
stjómarandstæðingar. Stjómarand-
stæðingar ættu að fara
heim að lokinni stjóm-
armyndun, því frum-
vörp þeirra em flest svo
vitlaus að stjórnarsinn-
ar fella þau. Hér er því
verið að halda uppi at-
vinnuleysingjum á
margföldum atvinnu-
leysisbótum. Hins veg-
ar em fmmvörp hinna
samþykkt þótt svo og
svo margir stjórnar-
sinnar séu í hjarta sínu
á móti þeim. Það er því
ekki lýðræði sem ræður
á Alþingi heldur ofur-
vald flokkanna sem
sitja í stjórn hveiju
sinni. Svo höldum við að ísland sé
lýðræðisríki.
Hvernig eru vinnubrögðin á lög-
gjafarsamkomunni? Þar sitja þessir
63 í tvo til þijá mánuði seinni hluta
árs og annan ámóta tíma hinn fyrri.
Mörg fmmvörp og margar ályktanir
koma fram. Málin em sett í nefnd
og hvað svo! Hluti mála er svæfður
í nefndinni, jafnvel sama málið ár
eftir ár. Hvers konar mál skyldu það
vera? Nokkur virðast fara eðlilega
leið. Hins vegar fara mörg mál og
ekki hvað síst þau sem mestu skipta,
til afgreiðslu síðustu tvo til fjóra
daga þingsins fyrir jól og þinglausn-
ir að vori. Þá er setið dag og nótt
við að renna þessu í gegn. Þingmenn
halda að þeir sýni mikinn dugnað
og fómfýsi með þessu háttalagi. Ég
held aftur á móti að þetta sýni að-
eins hvers konar stjórn-
leysi ríkir á „sam-
komunni" og algert
ábyrgðarleysi — van-
virðing við þjóðina. Það
er ekki að furða þótt
virðingin sem menn
báru fyrir þessari stofn-
un sé horfin.
Hvernig eru lögin
sem Alþingi setur okk-
ur? Miðað við alla þá
lögfræðinga sem hér
eru við að túlká lögin,
dettur manni í hug að
þau séu ansi götótt.
Þau géra mönnum ekki
heldur jafn hátt undir
höfði. Ef þú myrðir
mann með „gamaldags aðferð",
færðu 10-20 ára tugthús en ef þú
notar eiturlyf til verksins ertu fljót-
lega fijáls ferða þinna. Menn stela,
ræna, beija og nauðga, sumir dag
eftir dag, og það er ekkert sérstakt
við það að athuga. Það nægir að
játa og þá ertu sloppinn. Hefur
gleymst að setja lög sem taka á
svona málum eða fínnst Alþingis-
mönnum að svona eigi þetta að vera?
Á síðustu árum hafa mörg fyrirtæki
farið á hausinn. Hjá sumum var
þetta fyrirfram ákveðið eftir að eig-
endurnir höfðu skotið undan tugum
eða hundruðum milljóna króna.
Þessir menn ganga líka lausir og
við hin borgum brúsann. Ráðherrar
telja sig ekki bundna af þeim samn-
ingum sem þeir^gera við fólk. Þeir
setja bara lög ef þeim sýnist svo sem
Þorsteinn
Pétursson
gera samninginn marklausan. Hví-
líkur hroki — hvílík vanvirðing fyrir
sjájfum sér og öðru fólki.
I ár lauk þinghaldinu óvenju
snemma, með vökum, amstri og erf-
iði eins og venjulega. Það varð þó
ljós í myrkrinu þegar einn þingmað-
urinn flutti þingheimi fimm klukku-
tíma skemmtiþátt — góð tilbreyting
í tímahrakinu. Hvers virði er að sitja
á Alþingi? Það sýnist skipta öllu að
halda sætinu. Ef menn telja að þeir
eigi ekki lengur öruggt sæti á lista,
þá er bara að komast í það á öðrum
lista eða stofna nýjan flokk. Það er
sárt að sjá á eftir feita bitanum ofan
í aðra.
Undanfarnar vikur hefur vetur
konungur haldið stórum svæðum á
landinu í heljargreipum með afleið-
ingum sem öllum eru kunnar. Nú
gerðist það einn daginn, á einu
ófærðarsvæðinu, að vegir, sem hafa
Ráðherrar eru ævinlega
valdir úr röðum alþing-
ismanna. Hvers vegna,
spyr Þorsteinn Péturs-
son. Er annað starfið
svo lítilQorlegt, að hægt
er að hafa það sem
aukastarf?
verið meira og minna lokaðir vikum
saman, voru ruddir og ástæðan, jú!,
það var. boðað til framboðsfundar.
Auðvitað þarf að kynna kjósendum
stefnuna. Hver er svo stefnan? Alls
kyns loforð um að stefnt skuli að
þessu og hinu og að þetta og hitt
skuli gert. Auk þess, hversu vitlausa
stefnu hinir flokkarnir hafi og hve
aumir frambjóðendur þeirra séu.
Svona hefur stefnan verið kynnt á
framboðsfundum síðustu tveggja
áratuga svo það eru bara yngstu
kjósendurnir sem þurfa að mæta til
að kynnast því hvernig íslensk póli-
tík er. Þegar ríkisstjórn er mynduð
eru ráðherrar ævinlega valdir úr
röðum Alþingismanna. Hvers vegna?
Er annað starfíð svo lítilfjörlegt að
hægt sé að hafa það sem aukastarf?
Væri ekki nær að setja einhveija
atvinnulausa í annað hvort starfíð,
þó það væri ekki nema til að spara
peninga? Sparnaðinn mætti nota í
eitthvað — þörfín er víða.
Alþingi ætti að leggja niður í þeirri
mynd sem það er. Stofnunin er of
dýr miðað við afraksturinn. Einar
Alþingiskosningar kosta þjóðina
marga tugi ef ekki hundruð milljóna
og þeir sem hafa hlustað á umræður
frá Alþingi vita að þar eru misjafnir
sauðir í marglitu fé. Eiginhagsmuna-
stefnan, pólitík, þarf að hverfa úr
sölum Álþingis. Tillaga mín er að í
stað Alþingiskosninga og stjórnar-
myndunar skipi forseti þjóðarinnar
ríkisstjórn og velji í hana fólk sem
er ósýkt af pólitíkinni eins og henni
hefur verið lýst. Þeim sem ekki
stendur sig verði snarlega sagt upp
störfum og nýr skipaður. Forsetinn
þarf einnig að skipa fólk í „Iöggjafar-
nefnd“, ekki 63 heldur u.þ.b. 10, til
að endurskoða og semja lög. Um
þetta fólk gildi sömu reglur og ríkis-
stjórnina. Valdið til að gera svona
breytingu liggur að sjálfsögðu hjá
Alþingi og í ljósi þess sem hér hefur
verið sagt þarf ekki að búast við
vilja hjá þeirri stofnun til breytinga
í þessa átt.
Ef þú, kjósandi góður, ert ánægð-
ur með ástandið eins og það er þá
kýstu bara gamla flokkinn þinn eða
einhvem nýjan. Sértu óánægður, skil-
aðu þá auðu í kosningunum 8. apríl.
Með því móti lætur þú í ljós vanþókn-
un þína á því lága siðferði sem við-
gengst í íslenskum stjómmálum.
Höfundur er kcnnnri við
Klcppjárnsreykjaskóla.