Morgunblaðið - 18.02.1996, Blaðsíða 3

2 C SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
+'
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1996 C 3
FERÐALOG
FERÐALOG
Á gönguskóm
yfir Nuussuaq
iMaarmorilik
t'n,°nr>Oq o^gpciú"- -,
9 fJörö, .M/,
uOr », * o r~~y(
Qaarsut^^x^qm^íihnaíí^:;;
^lkerasak ■<$.
yÁ-á&&
í Uummannaq búa um fimmtán hundruð manns.
FERJAN siglir makindalega eftir
spegilsléttum sjónum milli borgar-
ísjakana á Diskó-flóa. Ferðinni er
heitið norður fyrir Diskó-eyju, út
fyrir Nuussuaq-skagann og til
Ummannaq. Siglingin hófst í Iluliss-
at („ísjakastaðnum"), en þangað
komum við Unnur Svavarsdóttir
flugleiðina frá Kefiavik eftir flug-
vélaskipti í Kangerlussuaq (Syðri
Straumsfirði). Það er farið að síga
á seinni hluta júlímánaðar.
Stemmningin er sérstök í þessum
heimi borgarísjaka og eftirvænting-
in eftir að komast á áfangastað,
500 km norðan við heimskauts-
baug, er mikil.
15 tíma sigling til Uummannaq
Við höfðum enga vitneskju um
ferðir göngugarpa á Nuussuaq en
eftir að hafa rýnt nokkuð í kort
sýndist okkur vera fært að ganga
þvert yfir innanverðan skagann. Til
þess að þetta væri mögulegt þurft-
um við að komast að landi á af-
skekktum stað við botn Um-
mannaq-fjarðar norðanvert á skag-
anum. Þaðan lá hin fyrirhugaða
gönguleið yfir fjallendi skagans að
bænum Saqqaq sem stendur við
Diskó-flóa, sunnan til á Nuussuaq.
Alls er þessi leið um 75 km löng.
Hvort og hvernig við kæmumst að
upphafsstað gönguleiðarinnar var
óljóst en frá Saqqaq var ætlunin
að taka fetju til Ilulissat.
Eftir 15 tíma siglingu komum
við til Uummannaq. Bærinn stend-
ur undir samnefndu fjalli á lítilli
Eftir vel heppnaða gönguferð um syðsta hluta Grænlands
sumorið 1994 ókváðu Jén Viðar Sigurðsson og llnnur
Svavarsdótfir að leggja land undir fót á Grænlandi að nýju
síðasta sumar. Þau vildu komast á framandi og fáfarnar slóðir
og augu þeirra beindust að hinum mikla skaga Nuussuaq sem
skilur að Diskó-flóa í suðri og Ummannaq-fjörð í norðri.
eyju innarlega í Uummannaq-firði.
Litskrúðugt fjallið gnæfir tignar-
lega yfir bænum. í Ummannaq búa
um 1.500 manns en nokkuð er um
fámenna bæi í nágrenninu. Ekkert
undirlendi er á eyjunni og eru hús-
in reist á mishæðóttum klöppum.
Það reyndist ekki auðhlaupið að
finna stað til að koma niður tjaldi
en eftir töluverða leit fundum við
lítinn blett skammt utan við bæinn
sem var nothæfur til þess brúks.
Á þessum slóðum lifa menn fyrst
og fremst á veiðum. Selur er veidd-
ur allan ársins hring en á sumrin
er nokkuð veitt af grálúðu og
rækju. Á veturna leggur hafið og
leggjast þá allar siglingar af. Ferð-
ast menn þá á hundasleðum. Mikið
er af hval í firðinum og stunduðu
Evrópumenn hvalveiðar hér fyrr á
öldum. Mannlíf er heillandi og frá-
brugðið því sem maður þekkir ann-
ars staðar, þar sem amstur nútím-
ans setur mark sitt á líf manna.
Á norðurströnd Nuussuaq gegnt
Ummannaq er óbyggður staður
sem öðlaðist heimsfrægð fyrir um
tveimur áratugum. Þessi staður
nefnist Qilaqitsoq. Þar fundust
mjög vel varðveittar 500 ára gaml-
ar múmíur í hellisskúta. Þessi fund-
ur þótti afar merkilegur. Nokkrar
af múmíunum eru nú til sýnis í
Nuuk, höfuðstað Grænlands.
Árið 1930 lagði þýski vísinda-
maðurinn Alfred Wegener upp frá
Ummannaq-firði í leiðangur á
Grænlandsjökul. Það reyndist hans
hinsta för. Á litlu safni í Um-
mannaq er að finna ýmsa muni frá
þessum leiðangri. Þar á meðal bein
úr íslensku hestunum sem notaðir
voru við að koma tækjum og bún-
aði upp á jökulinn.
Nokkur námuvinnsla hefur verið
stunduð við Uummannaq-fjörðinn.
Við Qaarsut voru kol numin úr
jörðu á árunum 1905-1924. Á eyj-
unni Agpat var eitt sinn marmara-
náma og er marmara þaðan víða
að finna í byggingum á danskri
grund. Þriðji námustaðurinn, Ma-
armorilik, er e.t.v. sá frægasti á
Grænlandi. Fyrst var þar numinn
marmari en síðar var blý, sink og
silfur unnið úr námu er nefndist
Svarti engillinn. Námuvinnslu þar
var hætt árið 1990 og lauk þar
með 300 ára námusögu Grænlands
í bili a.m.k.
„Þá skulum við bara tala
íslensku“
Frá Uummannaq höldum við með
póstbátnum til Ikerasak sem er
innsti bærinn við Ummannaq-fjörð.
Veðrið er fallegt og hvalir skjóta
upp kollinum af og til. Ikerasak kom
á óvart. Þessi fámenni og frum-
stæði bær stendur á eyju í ótrúlega
fallegu umhverfi. Flest húsanna eru
úr timbri en eitthvað er þó um að
fólk búi í myndarlegum torfhúsum.
Við gengum um bæinn til að
freista þess að finna einhvern sem
ætti bát og gæti flutt okkur yfir
til Nuussuaq. Á vegi okkar varð
eldri maður sem var að verka sel.
Okkur fannst hann efnilegur og
freistuðumst til að taka hann tali.
Við spurðum hvort hann talaði
dönsku og jú hann kvaðst geta
bjargað sér á því tungumáli en
spurði á móti hvaðan við værum.
Þegar hann heyrir það svarar hann
að bragði: ,Já fínt, þá skulum við
bara tala íslensku“! Dvölin i Ikeras-
ak varð lengri en til stóð því þessi
nýi vinur okkar, Jörgen Dahl, hafði
margt að sýna og segja frá. Hann
bjó á íslandi í einhver ár um miðja
öldina og langt var um liðið frá því
að hann hafði tækifæri til að tala
íslensku.
Jörgen er dæmigerður veiðimað-
ur og lifir á því sem umhverfið
hefur uppá að bjóða. Hann sýndi
okkur sleðahundana sína og veiði-
húsið. Ljósgjafinn í húsinu var
lampi sem hann hafði unnið úr
tálgusteini en slíkan stein má finna
í nágrenninu. Lýsið kom af dýrun-
um sem hann veiðir og kveikurinn
var fífa af blettinum fyrir utan.
Jörgen átti hvorki kiukku né úr
enda engin þörf fyrir slík tæki á
þessum slóðum. —
Jörgen óttaðist að við hefðum
ekki nóg að borða á Nuusuaq og
sýndi okkur ýmsar plöntur sem eru
góðar til átu. Af nógu virtist að
taka.
Logn, léttskýjað og
15-17 stlga hiti
Nú tók við sigling á litlum bát
frá Ikerasak og inn Qarajaq-fjörð-
inn. Þéttleiki borgarísjaka fór stöð-
ugt vaxandi og þeir urðu sífellt
stærri. Hæsti jakinn sem varð á
vegi okkar náði tæplega 100 m hæð
frá sjávarborði. Maður fann fyrir
smæð bátsins innan um þessi fer-
líki. Brátt sáum við til upprunastað-
ar jakanna en það er Qarajaq-skrið-
jökullinn sem teygir sig frá megin-
jöklinum og niður í botn íjarðarins.
Þessi jökull skríður fram um 25 m
á sólarhring sem mun vera mesti
skriðhraði jökuls á norðurhveli jarð-
ar.
Við náum áfangastað sem er lít-
ill vogur á norðurströnd Nuussuaq
VIÐ Ikerasak.
ÍSFYLLTUR fjörður við Ilulissat.
og kveðjum fylgdarmann okkar.
Tjaldi er slegið upp og í kvöldkyrrð-
inni njótum við útsýnisins yfir ijörð-
inn sem lítur út eins og fljótandi
skriðjökull. Sól er á lofti allan sólar-
hringinn. Á þessum slóðum sest
sumarsólin ekki fyrr en komið er
fram í ágúst.
GENGIÐ um hreindýraslóðir á Nuussuaq.
Byrðarnar eru axlaðar morgun-
inn eftir og gangan yfir Nuussuaq
hefst. Við treystum því að engar
óyfirstíganlegar hindranir verði á
vegi okkar því að engu er að
hverfa með því að snúa við. Lög-
regluþjónn í Uummannaq benti
okkur hins vegar í gamni á að
fjörðinn mundi þó alltént leggja í
janúar. Þægilegt land er undir
fótum. Það er logn, léttskýjað og
15-17 stiga hiti. Þannig reyndist
veðrið alla dagana sem við vorum
á göngu. Gróður er töluverður og
bláber jafnt sem krækiber eru full-
þroskuð. í lofti eru stórir sem
smáir fuglar og litskrúðug fiðrildi
eru á sveimi. Af og til
rekumst við á ferfætl-
inga á borð við snæhéra
og hreindýr. Skammt
er milli lækja er gefa
tært og gott vatn.
Kyrrðin, náttúrufeg-
urðin og vitneskjan um
að vera ein á þessu af-
skekkta svæði skapar
einstaka stemmningu
og ekkert er fjarri hug-
anum en ys og þys
hversdagsins.
Leiðin liggur um dali
og fjallaskörð milli jökla
inn á skagann. Hæst
liggur leið okkar upp í
750 m en hæstu fjöll á
þessum slóðum ná yfir
2000 m. Allt er miklu
stórbrotnara en litla
kortið okkar hafði gefið til kynna.
Af og til sjáum við inn til megin-
jökulsins eða yfir löng og mikil
vötn sem kúra milli fjallgarða á
skaganum. Eitt þeirra, Sarqap
taserssua, er yfir 40 km á lengd.
Litlir skriðjöklar teygja sig niður
hlíðar hér og þar.
Síðasti spölurinn
var torfær
Okkur miðar vel og einu farar-
tálmarnir eru ár sem auðvelt er
þó að vaða. Einn morguninn sjáum
við torkennilega díla á lofti, neðst
við sjóndeildarhringinn. Við betri
skoðun kemur í ljós að þetta eru
borgarísjakar á Diskó-flóa. Speg-
ilsléttur hafflöturinn rennur sam-
an við himinn. Það er farið að
halla undan fæti að suðurströnd-
inni. Leiðin niður að sjó liggur um
myndarlegan dal sem hefur að
geyma stöðuvatn. Tveir skriðjö-
Nú fór gumanið
að kórna.
Hryggurinn
reyndist vera
stórbrotinn jök-
ulgarður. Það
sem gerði hann
fróbrugðinn
öðrum var að
hann reyndist
samsettur nær
eingöngu úr
björgum sem
voru 15- 25 m
í þvermúl.
klar ná niður að vatninu. Milli
vatnsins og sjávar tökum við eftir
dökkum hrygg sem girðir af dal-
inn. Þessi síðasti spölur að sjó
reyndist afar torfær. Nokkrar ár
þurfti að vaða. Við gátum krækt
út fyrir annan skriðjökulinn en
þurftum að fara yfir hinn. Erfið
stórgrýtisskriða í brattri hlíð milli
jöklanna bætti ekki úr.
Við erum orðin þreytt
þegar niður fyrir stöðu-
vatnið er komið og að
þeim dökka hrygg sem
við höfðum séð til ofar
úr dalnum. Nú fór gam-
anið að kárna. Hryggur-
inn reyndist vera stór-
brotinn jökulgarður.
Það sem gerði hann frá-
brugðinn öðrum var að
hann reyhdist samsett-
ur nær eingöngu úr
björgum sem voru 15-
25 m í þvermál. Að kom-
ast yfir slíkan farar-
tálma er ekki auðvelt.
Ýmist þurfti að klifra
upp á björgin, klöngrast
________ milli þeirra eða undir.
Þungir bakpokar bættu
ekki úr skák. Hindranir urðu si-
fellt til þess að snúa þurfti við og
leita nýrra leiða um stórgrýtið.
Þetta tókst þó að lokum en þau
voru þreytt skötuhjúin sem settust
niður við strönd Diskó-flóans að
degi loknum. Engu að síður var
veiðistöngin tekin upp og þess
freistað að krækja í uvaq en svo
nefnist smágerður fjarðaþorskur á
máli innfæddra.
Síðasta dag göngunnar lá leiðin
um þægilegt land meðfram
ströndinni til Saqqaq. Af og til var
kyrrðin rofin með mjög háværum
drunum frá borgarísjökum. Við
náðum til menningarinnar í
Saqqaq eftir mjög vel heppnaða 5
daga göngu yfir Nuussuaq. í
seinni hluta þessarar ferðar okkar
héldum við suður á bóginn, heim-
sóttum Diskó-eyju og sigldum síð-
an áfram suður með þessari ævin-
týraströnd Vestur-Grænlands. ■
Blackpool er eftirsóttur ferðamannastaður
Perlan við írska hafið
Á STRÖNDUM Englands er að
fihna marga fagra og fjölsótta
útilífs- og skemmtistaði sem
ferðamenn úr öllum áttum flykkj-
ast til á sumardögum. Af flestum
og jafnvel öllum þeirra ber þó
Blackpool, skemmtanaborgin
mikla á suðvesturströnd Eng-
lands, í nágrenni við hafnarbæ1
inn góðkunna Fleetwood og
Vatnahéruðin frægu, sem skáld
og myndlistarmenn hafa gert
ódauðleg í verkum sínum.
Um aidaraðir stóð á þessum
stað lítið þorp umhverfis dálitla
tjörn sem frá fornu fari nefndist
Svartipollur eða Blackpool, ör-
skammt upp frá strönd írska
hafsins. En á síðari hluta 19.
aldar hristi þorpið skyndilega af
sér einhvern álagaham og tók
að breytast og vaxa á örskömm-
um tíma upp í að verða allstór
borg sem bauð upp á gleði og
afþreyingu við allra hæfi handa
fólki sem lítur upp úr dagsins önn
og vill skemmta sér og njóta lífs-
ins.
Margt stuðlaði að þessum
breytingum, en þó einkum ný
samgöngutækni með tilkomu
járnbrauta og vaxandi iðnaðar/
borgir í nágrenninu, svo sem
Manchester, Liverpool og margar
HINN aldargamli Blackpoolturn er 158
metra hár og sniðinn eftir Eiffelturninum
í París.
aðrar. Og þar með varð Black-
pool og baðströndin við Irska
hafið brátt eftirsóttur staður til
hvíldar, hressingar og heilsubót-
ar fyrir þúsundir og niilljónir
manna sem flykktust þangað til
að skemmta sér og láta sér líða
vel. Heimamenn voru líka fljótir
að átta sig á nýjum aðstæðum
og lögðu sig fram um að mæta
þörfum þessa sívaxandi ferða-
mannafjölda fyrir aðstöðu og af-
þreyingu.
8 milljónir ferðamanna
á hverju ári
Brátt risu því í Blackpool hótel
og gististaðir, verslanir og veit-
ingahús, krár og spilavíti, bíla-
stæði og tjaldstæði, skemmti-
garðar og golfvellir, sundlaugar
og baðstaðir og sitthvað fleira.
En upp fyrir öll önnur mannvirki
í borginni gnæfir þó Blackpool-
turn sem reistur var árið 1895
og hélt upp á aldarafmæli sitt á
X
■mrmrr

STRANDLENGJAN í Blackpool við írska hafið býður upp á víðáttu,
hvíld og andlega endurnæringu.
HLUTI af ljósaskreytingum við Strandgötuna i Blackpool.
Ferðafólk
fundar um
gæðamól
FERÐAMÁLAHÓPUR Gæða-
stjórnunarfélags íslands (G.S.F.Í.)
heldur fræðslu- og kynningar-
fund miðvikudaginn 21. febrúar
nk. Fundurinn er haldinn á Hótel
íslandi og hefst klukkan 20.30.
Markmið fundarins er að kynna
hugmynda- og aðferðafræði
gæðastjórnunar og á hvern hátt
hún nýtist í ferðaþjónustu.
Fundurinn er liður í starfi ferða-
málahóps G.S.F.Í. en innan hans
starfar fólk víðsvegar úr ferða-
þjónustu.
Á fundinum verða 3 framsögu-
menn: Guðrún Högnadóttir, for-
maður G.S.F.Í. kynnir starfsemi
félagsins og helstu hugtök gæða-
stjórnunar, Magnús Pálsson,
rekstrarráðgjafi fjallar um gæða-
stjórnun í ferðaþjónustu, Elín
Agnarsdóttir hjá Hans Petersen
hf. rekur reynslusögu af gæða-
stjórnun í þjónustufyrirtæki.
Fundarstjóri er Haukur Alfreðs-
son, rekstrarráðgjafi. ■
liðnu sumri. Turn þessi sem er
158 m hár og allnákvæm eftirlík-
ing af Eiffelturninum í París er
ásamt fjölbreytilegum ljósa-
skreytingum við strandlengju
borgarinnar það helsta sem ein-
kennir og setur svip á Blackpool
og ferðamenn taka eftir öðru
fremur.
Á breskan mælikvarða er
Blackpool ekki nein stórborg,
þótt hún hafi um 160 þúsund
íbúa. En það segir ekki alla sög-
una, því á hverju ári sækja um
átta milljónir ferðamanna borg-
ina heirn og dveljast þar um
lengri eða skemmri tíma. Mestur
er gestafjöldinn á hinum hefð-
bundna ferðamannatíma á sumr-
in, en á haustin og veturna koma
Skíðasvæði
Frakklands
ó alnetinu
ÞEIR sem hafa áhuga á skíða-
svæðunum í Frakklandi geta
nú skoðað myndir þaðan og
fengið hugmynd um hvað þau
bjóða á ainetinu. Slóðin er
(http://www.skifrance.fr) Það
er hægt að fá grundvallarupp-
lýsingar á ensku, en nánari
upplýsingar, t.d. um Val d’Is-
ere, eru á frönsku. Kortið af
skíðasvæðinu þar og vegakort-
ið sem sýnir hvernig best er að^
komast til þorpsins eru ágæt. Á
sumum stöðunum er hægt að
bóka hótelherbergi beint, en
önnur gefa lista yfir gististaði
með síma og símbréfsnúmeri.
Sum bjóða upp á 20-40% af-
slátt. Nánari upplýsingar um
hótelin fást á ainetinu. ■
AB
einnig margir, því að borgin hef-
ur öðlast fastan sess sem hentug-
ur staður til alls kyns funda-,
móta- og ráðstefnuhalds. Tíl
dæmis leita þangað gjarna
stjórnmálaflokkar Stóra Bret-
lands til að halda fjölmenna
landsfundi sína sem og fjölmörg
önnur félagasamtök.
í seinni tíð hefur ísland orðið
talsvert ferðamannaland og ýms-
um þykir það allmikið, þegai
gestafjöldinn á ári hverju er far-
inn að slaga nokkuð upp í 20t
þúsund manns. En samt er þetta
fátæklegt, ef við berum okkur
saman við baðstrandarborgina
fögru, Blackpool á strönd írska
hafsins í Englandi, þar sem átta
milljónir ferðamanna ganga um
garða á ári liverju. Þessi góða
borg hefur líka upp á margt að
bjóða og býr yfir töfrum sen
aðeins fáum stöðum eru gefnir.
■
Jón R. Hjálmarsson