Morgunblaðið - 10.01.1997, Page 1

í
M’r
■ SIFELLT FLEIRI VIUA BARA BORÐA GRÆIMMETI/3 ■ KYNNI AF FIMM
SKÁLDUM/q S FELAG ÞRIBURAFORELDRA/6 ■ LITIL SAGA UM HÍN
MÖRGU ANDLIT KONUNNAR/7 ■ TEIKNIMYNDASAGA UM EGIL/8 ■
Morgunlaðið/Kristinn
SÝNISHORN úr safni Jónu Þóru Jensdóttur.
Smáhlutir
af öllu mögulegu
tagi til sýnis á bókasafni
í BÓKASAFNI Kópavogs er ýmis-
legt annað á seyði en leiga á bók-
um og blöðum. Þar hafa undanfar-
ið staðið yfir sýningar á alls kyns
litlum munum í einkaeign íbúa
bæjarins.
Sýningarnar nefnast einu nafni
Smásýningar en skipt er um
einkasafn á mánaðarfresti og
söfnunargleðin er margs konar. I
desember voru til sýnis jólakort
frá byrjun 20. aldar en nú getur
þar að líta sýningu á yfir 200 eld-
spýtustokkum úr safni Jónu Þóru
Jensdóttur.
Eldspýtur frð
Amish-fólkinu
Frá sautján ára aldri hefur Jóna
Þóra safnað eldspýtustokkum en
áhuginn kviknaði þegar hún vann
sumarlangt á hóteli í Reykjavík
fyrir sjö árum. „Þegar gestirnir
fóru skildu þeir oft á tíðum eftir
eldspýtustokka, marga ansi
skemmtilega og áhugaverða."
Eldspýtustokkarnir hennar eru
alla vega; ferkantaðir eða í bréfi,
íslenskir sem erlendir, gamlir og
nýir. Jóna Þóra hefur flakkað tölu-
vert um heiminn og alltaf gætt
þess að hirða til minja eldspýtu-
stokka meðal annars frá skemmti-
og veitingastöðum.,, Sá elsti er
tæplega tuttugu ára gamall og
kemur frá Amish-fólkinu í Pensil-
vaníufylki í Bandaríkjunum." Að
sögn Jónu Þóru er áhugi hennar á
eldspýtustokkum óslökkvandi og
ótrauð ætlar hún að safna þeim
fram í rauðan dauðann.
Persónulegir munir af
ýmsum toga
„Það er aldrei hörgull á fólki sem
vill sýna hér á safninu," segir Inga
Kristjánsdóttir, skipuleggjandi
Smásýninganna og bókasafnsvörð-
ur í Kópavogsbókasafni. „Það eru
ótrúlegustu hlutir sem bæjarbúar
safna og alltaf kemur einhver fram
sem safnar einhveiju áhugaverðu."
Safninu áskotnaðist haustið
1995, tveir stórir trékassar með
glerloki þar sem ætlunin var að
geyma gamlar bækur. „Þess í stað
fannst okkur bráðupplagt að aug-
lýsa eftir persónulegum munum
úr einkasafni fólks svo sett var
auglýsing í anddyrið þessa efnis
og viðbrögðin létu ekki á sér
standa.“
Alls kyns safnarar eiga mögu-
leika á að taka þátt í Smásýning-
um, að sögn Ingu. „Eina skilyrðið
er að hlutirnir komist í kassana
en þeir eru hæstir 28 sentímetrar.“
Hlutir tengdir Jóni
Sigurðssyni
Inga segir einkasöfnin jafnan
vekja mikla athygli, yngri jafnt sem
eldri bókasafnsgesta, en glerkass-
arnir standa við inngang safnsins.
„Oftast er reynt að tengja sýning-
arnar viðkomandi árstíma, til dæm-
is voru í júní sýndir munir sem
tengjast Jóni Sigurðssyni forseta,
Skipt er um
einkasafn á
mánadarfresti
Eldspýtustokkur
sem man fífil
sinn fegri.
svo sem gamlar ljósmyndir af hon-
um utan af sælgætisumbúðum en
hann auglýsti um tíma súkkulaði-
tegund, myndir frá Hrafnseyri, alls
konar bækur úr eigu hans og erfi-
ljóð ort af honum.“
Að auki hafa verið til sýnis í
bókasafni Kópavogs; pínulítil
dúkkuhús, munir tengdir verkalýðs-
baráttu Rússlands, gamlir skór,
strengjabrúður og smáhlutir í
prentarakössum, teskeiðar, frí-
merki og fermingargripir, s.s. serví-
ettur, kerti og sálmabækur. ■
Gleðin í lífinu
HVAÐ er svo glatt sem góðra vinafundur, er
gleðin skín á vonarhýrri brá?“ er sungið þegar
vinir og ættingar hittast til að
skemmta sér saman. Gleðin er
tilfinning sem gerir lífið bærilegt
og sennilega er það hún sem
knýr mannlífið áfram. Völd,
ríkidæmi, ást, vinna og hvað-
eina virðist missa tilgang sinn
og aðdráttarafl vanti gleðina
sem af þeim hlýst.
„Bros þitt kemur til baka,“
sagði spekingur. Gleðin smit-
ar og lífgar en leiðinn dregur
ský fyrir sólu. Gleðin er líka
skilyrði gjafa og góðmennsku,
því annars eru þær ekki það sem
þær eiga að vera.
Kenningar eru um til stöðu gleðinnar í lífínu
og mátt. Einnig um hvernig hún breytist með
árunum en flestir öfunda börnin af hæfileika sín-
um til að gleðjast. í blaðinu í dag er gleðin til
umijöllunar og rætt við fólk um gildi hennar. ■
2
Sannleikurinn
um hunda og ketti?
TRÚLEGA rennur sú stund aldrei
upp að sálfræðingar hafi ekki úr
nógu að moða þegar kemur að
rannsóknum á skringilegheitum
mannanna. Við Berkeley-háskól-
ann í Kaliforníu komust þeir að
raun um að eigendur hunda og
katta töldu fullvíst að persónu-
leiki litlu, sætu og loðnu vinanna
sinna væri mjög í likingu við per-
sónuleika þeirra sjálfra, þ.e. eig-
andanna.
í ljós kom að þeir félagslyndu
höfðu tilhneigingu til að lýsa
gæludýrinu sínu sem mann-
blendnara, en það ætti yfirleitt
kyn til, og menningarvitarnir
sögðu jafnt um kött sinn sem kan-
ínu að gáfnafarið væri langt yfir
meðallagi. Sálfræðingarnir segja
niðurstöðurnar skýra hvers vegna
margir koma fram við gæludýr
sín eins og mannlegar verur og
skírskota til þeirra sem merkja
jólakort til vina og vandamanna
með loppufari ásamt undirskrift-
um sínum, sýna Ijósmyndir af
dýrinu jafn stoitir og væri það
eigið afkvæmi og fleira í þeim
dúr.
Af þessu þykir líklegt að það
sé á valdi eigendanna að hafa
áhrif á persónuleika gæludýr-
anna, en þó er sá möguleiki fyrir
hendi að því sé öfugt farið. Einn
hugvísindakennari við Berkely
getur sér tii að mannblendið fólk
velji sér einfaldlega hunda af
kyni sem hefur orð á sér fyrir
að vera félagslynt. Eins segir
hann að verið geti að gæludýrin
séu verðlaunuð fyrir að haga sér
likt og eigendurnir. ■
Heimild/Psychology Today
■f