Morgunblaðið - 10.01.1997, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1997 B 7
DAGLEGT LÍF
ÞRÍBURASYSTURNAR þaer Dagrún Björk, Heiðrún Sunna og Ásrún Dóra, sem
verða þriggja ára í janúar, ásamt Róbert Inga bróður sínum sem er tveggja ára.
ýmsum hætti. Þegar von væri á þrí-
burum söfnuðu þeir ýmsu dóti í gjaf-
akörfu, eins og þurrmjólk, barna-
mat, fatnaði og barnasnyrtivörum,
sem þeir fengju gefins hjá fyrirtækj-
um og væru mjög þakklátir fyrir.
Þá ættu félagsmenn töluverðar
birgðir af fatnaði sem til væri í köss-
um heima hjá Guðbjörgu og gengi
á milli. Væri þetta einkum fatnaður
á ungabörn því auðvitað slitnuðu
fötin meira eftir því sem börnin yrðu
eidri. Sama ætti við um tæki ýmiss
konar eins og kerrur, vagna og
barnastóla. Sagði hún þetta dýra
hluti sem gengju á milli fjölskyldna
á sanngjörnu verði. Þá hefðu félags-
menn útvegað sér afslátt á vörum
og þjónustu hjá ýmsum fyrirtækjum
sem kæmi sér vel því verulega auk-
in fjárútlát fylgdu slíkri stækkun á
fjölskyldu.
Vilja lengra fæðingarorlof
Þá hafa félagsmenn verið að beij-
ast fyrir bættum kjörum eins og
lengingu fæðingarorlofs. „Á íslandi
fá konur sem eignast þríbura átta
mánaða fæðingarorlof sem við telj-
um alls ekki nóg. Orlofið reiknast
þannig að konur fá sex mánuði með
fyrsta barni og svo bætist einn mán-
uður við með hveiju barni umfram
eitt. í Svíþjóð fá allar konur átján
mánaða fæðingarorlof. Þær sem
eignast þríbura fá sex mánuði auka-
lega með hveiju barni sem fæðist
umfram eitt. Þær eru því í fæðingar-
orlofi í hátt í þijú ár. Fyrstu árin
eftir fæðingu þríbura er erfiðasti
tíminn, bæði er mikið álag að vera
með svo mörg ung börn, auk þess
sem fjárútlát eru mun meiri.
Kona sem gengur með þtjú börn
getur oftast ekki unnið nema í þijá
til sex mánuði. Yfirleitt fæðast böm-
in svo einum til tveim mánuðum fyr-
ir tímann og lenda þá á vökudeild,
ferlið er því lengra. Eins og allir vita
er erfitt að lifa af launum einnar
fyrirvinnu á íslandi
svo faðirinn þarf
að taka allri þeirri
aukavinnu sem
býðst og getur því
iítið verið heima.
Dagmæðrakerfið
er auk þess dýrt
en börnin komast
ekki á leikskóla
fyrr en þau eru
komin hátt á þriðja
ár. Oft eru fleiri
börn í fjölskyldunni
og meðlimirnir
orðnir það margir
að það þarf að
kaupa stærri bíl.
Margir hafa líka
þurft að stækka
við sig húsnæði.
Fyrstu árin eru því
erfið en lenging
fæðingarorlofs
gæti skipt sköpum
fyrir þessar fjöl-
skyldur. Það var verið að vinna að
nýjum lögum varðandi þessi mál, en
nefndin er hætt störfum. Við höfum
talað við stjómmálamenn, og vakið
athygli þeirra á okkar málum og
þeir hafa tekið okkur vel. Síðan er
að sjá hvað gerist."
Annað baráttumál félagsins er að
heimilishjálp verði metin eftir þörf-
um foreldrum að kostnaðarlausu, að
minnsta kosti fyrstu þijá mánuðina.
Að sögn Guðbjargar hefur verið ós-
amræmi á milli sveitarfélaga í þess-
um efnum. Sums staðar fá fjölskyld-
ur heimilishjálp í tuttugu tíma á viku
en annars staðar eru þetta færri
tímar. Einnig er greitt mismun-
andi fyrir þessa þjónustu. Á sum-
um stöðum er heimilishjálpin
þeim að kostnaðarlausu en annars
staðar tíðkast helmingagreiðslur.
Sterk tengsl á mllll barnanna
„Að eiga þríbura er ekki bara
basl og erfiði. Því fylgir líka mikil
gleði og oft á tíðum þó nokkurt
hagræði," segir Guðbjörg. „Þó
börnin séu ólík og rífist stundum
eins og er háttur systkina, eru sterk
tengsl á milli þeirra. Kennarinn í
skólanum hjá mínum krökkum hef-
ur til dæmis sagt mér að þegar
hann kalli upp nafn eins þeirra þá
líti hin upp og fylgist með hvað það
er að gera. Félagsleg tengsl verða
öðruvísi en milli venjulegra systkina
vegna þess að það er enginn aldurs-
munur. Vinahópurinn er sá sami
og þau skilja hvert annað vel.“
Af máli Guðbjargar má merkja
að öflugt starf fer fram innan þessa
litla félags með yfirstærðirnar! Eins
og áður segir hittast mæðurnar
reglulega annan hvern mánuð og
ræða málin sín á milli. Á páskum,
nánar tiltekið á föstudaginn langa,
hittast fjölskyldurnar og drekka
saman kaffi. Á sumrin er svo hald-
ið fjölskyldumót, undanfarin sumur
í sumarbústað einnar fjölskyldunn-
ar. Foreldrarnir hittast líka stund-
um án barnanna. Ætlunin er að
halda upp á fimm ára afmæli félags-
ins með því að fara til útlanda, án
barnanna, og eru félagsmenn þegar
farnir að safna fyrir ferðinni.
Guðbjörg sagði að lokum að þó
erfiðleikarnir við svona
fjölgun í fjölskyldunni
væru nokkrir, væru ko-
stimir miklu fleiri. „Við
höfum líka stundum
sagt í gamni að við höf-
um verið sérstaklega
valin í þetta hlutverk
vegna mannkosta okk-
ar! Það má með sanni
segja að það sé verðugt
verkefni að fá svona á
einu bretti þijá einstakl-
inga til að annast og
koma til manns.“ ■
Nei, mér leiðist aldrei, ég hef allt
of mikið að gera til þess, því ætti
mér að leiðast? Þegar ég leggst upp
í sófa á kvöldin skoða ég nýjar upp-
skriftir, það er svo gaman að bjóða
upp á eitthvað alveg nýtt í næsta
matarboði. Ég fer yfirleitt snemma
í rúmið, með góða bók, ég les mik-
ið. Nei, ég sef ekki frameftir, ég
vakna fyrir allar aldir til að fara í
göngu með nágrannakonu minni,
síðan förum við í sund. Ég er dugleg
við að heilsa upp á aldraða ættingja
og fylgjast með verðkönnunum og
útsölum. Svo förum við á kaffihúsin
og skoðum myndlistarsýningar. Já,
ég er ánægð, ég er sú sem held
heimilinu gangandi, læt enda ná
saman, ég vil hafa fólkið mitt ánægt,
hraust og tilbúið til að takast á við
lífið utan veggja heimilisins.
Nei, mér finnst þetta kvenrétt-
indarugl leiðinlegt, ég hef allan rétt
og nota mér hann, ég vil vera fasti
punkturinn i tilveru fólks-
ins míns.
Já, þú ert nú alltaf svo
sátt við þitt, en mig langar
til að kynna mig, ég er
konan á bak við þær hinar,
kjarninn í þeim öllum er
ég, þær fá engu um það
breytt. Þegar við förum að
sofa á kvöldin er ég aldrei
róleg, ég er alltaf svo
áhyggjufull. Ég breiði upp
fyrir haus, stundum græt
ég, næstum alltaf langar mig til að
gráta. Ég er svo hrædd við lífið,
hrædd við það sem á eftir að ger-
ast, áföllin, Jiað fá allir sinn skammt
segja þeir. Eg er svo hrædd við sárs-
aukann, kvöl mín er óbærileg, ef ég
veit að ættingi eða vinur á erfítt,
ég lifi mig alltof mikið inní aðstæður
fólks, þegar þær eru erfiðar. Líklega
upplifi ég ekki með sama hætti gleði
og hamingju þessa fólks, jú, auðvitað
samgleðst ég fólki, en það er öðru-
vísi.
Konurnar mínar hafa allar sitt
hlutverk, þær valda mér stundum
áhyggjum, en þær eru svo sjálfstæð-
ar, að ég hef lítil áhrif á þær. Mér
verður rúllað upp og ég mulin mélinu
smærra ef illa g:engur, en þarf að
standa í sviðsljósinu og halda ræðu,
vera gáfuleg og virðuleg, þegar vel
gengur. Það er ekki endilega erfið-
ara að takast á við vandamálin, þá
er maður að vinna sig upp. Að standa
á toppnum er eins og að vera loft-
hræddur línudansari, án öryggis-
nets. Það er gefið máí að hann dett-
ur, það er bara spurning hvenær og
hvernig hann kemur niður. Ég vildi
helst af öllu fá að vera ein, sitja við
tölvuna mína þegar mig langar til,
fá mér göngutúr eftir fjörunni og
skoða fuglana, vera ein, langt uppi
í sveit, fara á bæi og spjalla við fólk,
fara í leikhús og á tónleika, þegar
mér dettur í hug, allt án tilgangs,
markmiðs og langt frá öllum áætlun-
um.
Að fóta sig í f ramtíðinnl
En, hvað er ég að rausa, þú átt
eftir að kynnast einni okkar, hún á
minnsta hólfið en það kemur svo
skelfilega mikið upp úr því.
Já, hér er ég, ég hélt
að þú ætlaðir ekkert að
kannast við mig. Er ég
erfið, nei, en ég veld víst
ýmsum áhyggjum, það eru
svo fáir sem skilja, að það
sem fyrir mér vakir er
framtíðin. Við berum
ábyrgð á þjóðfélaginu eins
og það er, en hvað með
bömin okkar, ekki viljum
við að þau lifí sama lífí og
við, standi í sama baslinu,
rífist um sömu einskisverðu hlutina,
sem mynda grundvöll velferðarþjóð-
félagsins. Það er eins gott að kenna
þeim strax stafróf h'fsins, sparnaður,
niðurskurður, jaðarskattar og allar
bragðtegundir af bótum. í mínu
stéttarfélagi erum við enn með það
sama á oddinum og foreldrar okkar
reyttu hár sitt og æptu sig hása
yfír, fyrir tuttugu árum síðan. Kaup-
máttur minna launa fer minnkandi,
þrátt fyrir allar beingreiðslur og svo
eru það námslánin, í stað þess að
borga manni fyrir að standa í þessu
basli og halda uppi einhveiju sem
heitir menningarþjóðfélag er manni
refsað fyrir með svínslega þungum
afborgunum af námslánum. Svo er
talað um kvenréttindakerlingar,
þetta fólk veit ekkert um hvað það
Mig langar til
að kynna mig,
ég er konan á
bak við þær
hinar, kjarninn
í þeim öllum
er ég, þ»r f á
engu um það
breytt.
Flauel
vinsælt fataefni
er að tala. Ef okkar hugsjónir hefðu
ekki náð að festa rætur væru allar
konur heima við þvottabalana, það
er að segja þvottavélarnar, enn þann
dag í dag, stagandi í sokka og sjóð-
andi kæfu, með krakkana rápandi
inn og út, biðjandi
um kakó og
kleinu. Það sjá all-
ir, að það er ekk-
ert líf fyrir fullf-
ríska konu, að
hanga heima yfir
bömum og
bakstri. Sumar
konur lenda jafn-
vel í því að lesa
undir gmnnskóla-
próf og stúdents-
próf jafn oft og
börnin eru mörg.
Á mínu heimili
er verkaskipting,
allir hafa sitt verk
að vinna. Við
reynum að skipu-
leggja samveru-
stund einu sinni í
viku. Ég viðurkenni það, að ég hef
stundum áhyggjur af því hvað þær
samverustundir vilja verða þunnar
og vandræðalegar, það er eins og
fólkið mitt sé að mæta í próf. Það
verður áhugaverðara að horfa á
náttúrulífsmyndir í sjónvarpinu eða
að læra með vinkonunni í næsta
húsi. Ég veit að heimilislífið var
öðm vísi þegar ég var að alast upp,
en ég á minn rétt, ég vil beijast
fyrir framtíð barnanna minna.
Þú verður að afsaka hana, vinur,
hún verður alltaf svo æst þegar hún
talar um framtíðina. Ég held að það
sé vegna þess að hún gleymir nútíð-
inni. Fortíðin, dagurinn í gær var
erfíður og ómögulegur, þeir felldu
kjarasamningana og elsti drengurinn
hennar náði ekki reikningsprófínu og
annar var staðinn að hnupli í sjopp-
unni, maðurinn hennar var sendur á
fund til Brussel, þannig að ekkert
verður ryksugað og sett í þvottavél
þessa vikuna. Mér fínnst verst, hvað
hún á orðið erfítt með að fóta sig í
þessari framtíð, hún fer næstum fram
úr henni, en til hvers skil ég ekki.
Skilur þú það, vinur? ■
FATNAÐUR úr flaueli hefur
notið mikilla vinsælda í vetur
enda keppast tískuhönnuðir við
að hanna slíkar flíkur, jafnt á
konur sem karla. Hægt er að fá
ýmsan fatnað úr flauelsefni, allt
frá hversdagslegum buxum,
skyrtum eða bolum upp í fína
síða kvöldkjóla eða klassísk
jakkaföt. Eins og sjá má á með-
fylgjandi myndum eru litirnir á
flauelsflíkunum yfirleitt í djúp-
um og fal-
legum
tónum, til
dæmis
dökkblá-
um,
rústrauð-
um eða
brúnum.