Morgunblaðið - 28.02.1997, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
H
DAGLEGT LÍF
Ungbarnanudd
nýtur vaxandi vinsælda
Foreldrum stendur
sífellt til boða fjölbreytt-
ari þjónusta fyrir ung-
böm. Anna G. Ólafs-
dóttir fór með „kveisu-
barn“ í ungbamanudd
ogtalaði við fjórar
mæður um reynslu
þeirra af ungbarna-
nuddi. Bamalæknir
lagði áherslu á að ung-
böm þyrftu fyrst og
fremst á ró og öryggi í
faðmi sinna nánustu að
halda, Ungbarnanudd
hefur átt vaxandi vin-
sældum að fagna
hér á landi.
ÞÓRGUNNA kennir foreldrum að nudda börn sín.
NOKKRUM dögum eftir að nýbökuð
móðir kemur með afkvæmið heim
af fæðingardeildinni koma einkennin
í ljós. Einmitt þegar erfíðasti hjallinn
vegna bijóstagjafarinnar virðist vera
yfírstaðinn og dýrmætu fríi barns-
föðurins er lokið fer að bera á óværð
hjá barninu. Undir kvöld og jafnvel
langt frameftir nóttu engist litli
kroppurinn sundur og saman af
magakrampa. Móðirin stendur ráð-
þrota frammi fyrir vandanum og ber
sig upp við hjúkrunarfræðinginn í
vikulegum heimsóknum hans. Hjúkr-
unarfræðingurinn lætur sér hins veg-
ar fátt um fínnast. „Litli anginn er
einfaldlega með magakveisu," segir
hann og strýkur létt um vanga hvít-
voðungsins. Móðurinni færir hann
ljósritað blað með yfírskriftinni
„Kveisubarnið" og segir í hughreyst-
andi tón á leiðinni út úr dyrunum að
í raun sé engin örugg lækning til
við magakveisu og því sé um fátt
annað að ræða en að bíta á jaxlinn
og þreyja næstu þijá mánuði. Fyrir
mestu sé að bamið virðist braggast
vel og kveisutímabilið verði liðið fyrr
en varir. Eftir stendur móðirin með
bamið í fanginu og er þegar farin
að kvíða næstu nóttu. Þegar hver
vökunóttinn rekur aðra án þess að
nokkur breyting verði á barninu fer
hún að ráði hjúkrunarfræðingsins og
festir kaup á dropum í apótekinu til
að vinna á kveisunni.
En allt kemur fyrir ekki og móðir-
in er nánast örmagna þegar hún
rekur augun í litla auglýsingu um
ungbamanudd í dagblaðinu einn
morguninn. Sérstaka athygli hennar
vekur að ungbamanuddið er sagt
vinna á ungbamakveisu og lofti í
þörmum. „Þama gæti lausnin verið
fundin,“ hugsar hún með sér. „Ég
tapa a.m.k. varla á þvi að reyna
þessa leið.“
Aldagömul hefö
Fjórar íslenskar konur, ein í Kefla-
vík og þijár á höfuðborgarsvæðinu,
hafa aflað sér réttinda til að kenna
ungbamanudd. Ein af þeim er Þórg-
unna Þórarinsdóttir. Hún kynntist
fyrst ungbarnanuddi á ferðalagi um
Indland árið 1977. Að því var hins
vegar nokkur aðdragandi að hennar
sögn. „Ég varð snemma mjög hrifín
af litlum börnum og átt mér þann
æskudraum að verða ljósmóðir. Litlu
munaði að sá draumur yrði að vem-
leika því ég hóf nám í ljósmæðraskól-
anum þegar ég hafði aldur til. Á
þeim ámm var Hulda Jensdóttir ljós-
móðir að kynna hugmyndir franska
fæðingarlæknisins Leboyer um nátt-
úrulega fæðingu hér á landi. Hug-
myndir hans féllu í fijóan jarðveg
Yndisleg
stund
SIGURLAUG Jónsdóttir sótti
námskeið í ungbarnanuddi með
son sinn Þorstein Geirsson, 4
mánaða, þegar hann var 3 mán-
aða. „Ég hafði heyrt vel látið
af námskeiðum í ungbarna-
nuddi og langaði til að prófa
sjálf með mitt barn. Mér hefur
fundist það alveg hreint frá-
bært. Strákurinn nýtur nudds-
ins. Hann er rólegri og sefur
betur. Ég myndi tvímælalaust
mæla með námskeiðinum fyrir
foreldra með ungbörn. Með
nuddinu eiga foreldrar og börn
yndislega stund saman.“ ■
hjá mér enda hafði áhugi minn á
manneskjunni í heild, ræktun sálar
og líkama, farið vaxandi. í framhaldi
af því tók ég svo ákvörðun um að
gera hlé á ljósmæðranáminu og
leggja stund á jóganám í Þýskalandi
um tíma,“ segir hún.
Ekkert varð úr því að Þórgunna
tæki upp þráðinn í ljósmæðranáminu
að nýju því að áhuginn á jóga rak
hana til Indlandsfararinnar. „Ég
kynntist ungbarnanuddinu fljótt
enda tók ég eftir því að þrátt fyrir
ömurlegustu aðstæður í indverskum
lestum virtist fólkinu líða mjög vel.
Lítil böm æmtu ekki heldur tóku
þrengingum og skruðningum í vögn-
unum með bros á vör. Skýringanna
var ekki langt að leita því í lestinni
nudduðu mæðurnar bömin með olíu.
I Indlandi er aldagömul hefð fyrir
ungbamanuddi og algeng sjón að
mæður séu að nudda börn sín utan
dyra. Þrátt fyrir oft afar bágar að-
stæður eru börnin því víða geislandi
af gleði og hamingju. Reyndar er
athyglisvert hvað snerting vegur
miklu þyngra í samskiptum Indveija
en íbúa norðar í álfunni. Streitan er
ekki eins mikil og fólk hjálpast meira
að,“ segir hún.
Persónuleg reynsla
Þórgunna hét því í ferðinni að ef
hún eignaðist böm skyldi hún not-
færa sér ungbamanuddið. Þess var
heldur ekki langt að bíða því að tveim-
ur árum eftir ferðina eignaðist hún
tvíbura í Dublin á írlandi. „Tvíburam-
ir, stelpa og strákur, fæddust þremur
mánuðum fyrir tímann. Stelpunni var
vart hugað líf enda var hún aðeins
um 900 gr við fæðingu en strákurinn
var tvöfalt þyngri. Við foreldramir
höfðum æft okkur í ungbamanuddi
áður en tvíburamir komu í heiminn
og byrjuðum að halda þétt utan um
þá tímunum saman strax á vökudeild-
inni. Við strukum árar bamanna og
fórum svo fljótlega að nudda þau með
ólífuolíu daglega. Árangurinn lét ekki
á sér standa; bömin brögguðust ótrú-
lega hratt og vel og fengu að fara
af sjúkrahúsinu mun fyrr en reiknað
hafði verið með. Starfsfólk sjúkra-
hússins kallaði þau „litlu kraftaverka-
börnin“,“ segir hún.
Örar framfarir tvíburanna era í
takt við niðurstöður tveggja banda-
rískra rannsókna á áhrifum ung-
bamanudds á fyrirbura. Önnur rann-
sóknin var gerð af vísindamönnum
við Læknaháskólann í Miami á áhrif-
um ungbamanudds á 20 fyrirbura
miðað við viðmiðunarhóp og varð nið-
urstaðan sú að fyrirburar í fyrri hópn-
um tóku mun örari framföram og
þyngdust hraðar en fyrirburar í síð-
ari hópnum. Hin rannsóknin var gerð
af sálfræðingnum Ruth Rice í Dallas
og hnigu niðurstöðumar í sömu átt.
Reynsla sænskra sérfræðinga af
þvi að nudda fötluð börn er öll á
sömu lund. Nudduðu bömin hafa
sýnt talsvert meiri framfarir en sam-
anburðarhópur. Greint er frá niður-
stöðum rannsókna á áhrifum ung-
bamanudds í bókinni Infant Massage
Instructor’s Manual eftir bandaríska
rithöfundinn og jógakennarann Vil-
mölu Schneider McClure.
Kennir blindum
að renna sér á gönguskíðum
Kristinn Þórarinsson fluttist
til Kanada árið 1951 í leit að
ævintýrum, en hann fæddist á
Reyðarfirði árið 1928, sonur
Pálínu Þorsteinsdóttur úr
Vestmannaeyjum og Þórarins
Björnssonar hvalveiðimanns
frá Norðfirði. Kristinn er gift-
ur Lillian Jónasson sem er af
íslenskum ættum og eiga þau
fjögur uppkomin böm og þijú
bamaböm.
ndi Eftir að hafa unnið í gull-
'O námunum og hjá Kanadísku
Ui ríkisjámbrautunum ( tæp
fjörutíu ár getur Kristján nú
loks sinnt því sem hann hefur lengi
haft áhuga á. „Það era mörg ár síð-
í borginni Saskatoon á
sléttum Kanada notar
Kristinn Þórarinsson frí-
tíma sinn til að leiðbeina
blindum á gönguskíðum.
an ég heyrði að blint fólk gæti auð-
veldlega rennt sér á gönguskíðum
ef það nyti aðstoðar skíðamanns með
fulla sjón,“ segir hann. „Mér fannst
þetta stórkostleg hugmynd og ákvað
að þegar ég kæmist á eftirlaun skyldi
ég leiðbeina blindu fólki."
Þegar Kristinn hætti að vinna
hafði hann samband við Blindrafélag
Kanada og bauð fram krafta sína.
Hann fór á námskeið þar sem kennd
vora undirstöðuatriði sem ieiðbein-
endumir verða að kunna.
Bygglst á
mlklu traustl
Kristinn byijaði á þvi að leiðbeina
ungri stúlku sem var að missa sjónina
vegna sjúkdóms. Síðustu þijú árin
hefur hann hins vegar leiðbeint manni
sem er algerlega blindur. „Það er
mjög mikilvægt að það ríki gagn-
kvæmt traust og virðing milli leiðbein-
andans og hins blinda," segir Krist-
inn. „Leiðbeinandinn er sjón hins
KRISTINN er lengst til vinstri. Við hlið hans er Conrad, blind-
ur maður sem Kristinn hefur leiðbeint sl. þrjú ár.
blinda og hann verður því að geta
treyst því algerlega að leiðbeinandinn
sé vel á verði og gefí góða lýsingu á
því sem framundan er. Slíkt traust
myndast ekki fyrr en eftir mikla sam-
æfíngu og löng og góð kynni leiðbein-
anda og hins blinda.
Markmiðið er að sá blindi geti
skíðað afslappaður framhjá tijám og
niður brekkur og notið þess að geys-
ast áfram úti í náttúrunni."
Það var norskur maður að nafni
Erling Stordal sem fyrstur kynnti
hugmyndina um skíðagöngu fyrir
blinda. Hann hafði misst sjónina á
unglingsárum og sætti sig illa við
hlutskipti sitt. Stórir hertrukkar
höfðu eitt sinn skilið eftir sig djúp
hjólför í snjóinn á sléttu rétt hjá
heimabæ hans og honum datt í hug
að skíða eftir hjólförunum.
Seinna lýsti hann þessu þannig:
„Þetta var ógleymanleg lífsreynsla.
Ég renndi mér í hjólförunum eins
langt og þau náðu, um 10 km. Ég
gat skíðað án þess að eiga það á