Alþýðublaðið - 24.12.1933, Blaðsíða 3

SUNNUDAGINN 24. DE2. Í933,
3
Fjárhagsáætlun Reykjavfikur 1934
Kafli úr ræðu
Stefáns Jóh. Stefánssonar bæjarfnlltráa
vlð fyrri umræðu fi bæjarstjárn, 21 dez. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKJRINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórp og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Símar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjáimss. (heima).
4905: Prentsmiðjan.
Ritstjórnin er til viötals kl. 6—7.
“ ..I' 1 1 «" ..
Ræjarstjórnar-
kosningarnar.
Listi Aiþýðuflokksins
á ísafirði
i gær var gengið frá lista Al-
Ijýðuflokksins á isafirði við í
hönd farandi kosiningar. Á listan-
um eru þessir menn:
Finnur Jónsson,
Guðmundur Hagalín,
Hannibal Valdimiarssoin,
Jón Sigmundsson,
Eiríkur Einarssion,
Grírnur Kristgeirsston.
Guðm. Kristjánsston,
Eiríkur Finnbogason,
Unnur Guðmundsdóttir,
Páll Kristjánsson,
Haraldur Guðmundsson,
Hal.ldór ólafsson (eidri),
Sigurður Guðmundsson,
Jón Jónssoin (frá Þingeyri),
Ingimundur Guðmuindsson,
Helgi Halldórsson,
Páimi Kristjánsson,
Þorleifur Bjarnason.
Islenzka átvarpið
heyrlst ekki í Noregi.
(Eftirfarandi gnein hefir Alþbl.
borisí frá einuim lesanda sínium.
i Noregi. Er hann Islendingur, sem
þar hefir dvalið langdvölum.)
Hr. ritstjóri!
Ég undirritaður og fleiri ístend-
ingar, sem hér eru búsettir, verð-
um að skýra frá því okkur ti)
mikillar hrygðar, að ekki befiu,
i.eyrst til íslenzka útvarpsins síð-
an að Luxembourgstöðin hóf út-
sendingar fyrir nokkru síðan.
Áður en Luxembourgstöðin hóf
útsendiingar, heyrðist hér mæta-
vel ti'. Reykjavíkurstoðvarinnar,
og margir íslendingar höfðu gam-
an 'Og gagn af því að /filusta
á nýjar fréttir heiman að i Aít-
varpinu.
Það er von okkar, að ekki líði
á löngu, þangað til -við fáum að
heyra til útvarpsins í Reykjavík
aftur, og að svo miklu leyti sem
ég gat skilið ísJenzka rödd, sem
talaði í útvarpið í Osló, á að
breyta bylgjuil'engd stcðvarininar
þannig, að til heninar heyrist um
allan Noreg.
Já, herra ritstjóri, við bíðum
þess ;með eftirvæntingu, að heyra
til Reykjavíkur í viðtækjum okk-
ar að nýju, en þaingað til iifum
við í voninlni u;m það, að helmingi,
betur heyrist þaðan eftir en áður.
þegar breytingin er komin á.
Stavanger í nóvemher.
Fnedrjjt E. Bjömss&ion.
Fjárhagsáætlun þessi er samin 1
af borgarstjóra einum. Bæjarráð I
hefir þar ekkert um fjaiiað og
ber þvi enga ábyrgð á frum,-
varpirru. Það er verk borgarstjóra,
aðalfbringja íhaldsins.. Skal nú
vikið að einstökum liðum hennar.
1. Anknar eltirstððvar
Ár frá ári hækkar talan af ó-
greiddum eftirstöðvum útsvara
og bæjargjalda. Þó er innheimt-
an dýr. Hún mun kosta í ár 40
—50 þús. kr. Nú starfa 3 lögfxíæð-
ingar með háum launum að inn-
heimtunini, auk margra aantara.
En það er vissulega ekki nema
verk eins lögfræðings að aininast
um lögtökin og hafa yfirstjórn
innheimtuinnar. Og þó er inn-
heimtan í megnasta ólagi. T. d.
má benda á að vanhirt hefir ver-
ið að innheimta afgjöld af jörð
bæjarín's í 3 ár, vanrækt að lýsa
kröfum í þnotabú o. fl. Þannig
virðist innheimtan vera í megn-
ustu vanhirðu þrátt fyrir stór-
kostlegan innheimtukostnað.
2. Ný skáttastefna
Hér er tekið uþp það nýmæli,
að taka allan væntalnlegan rekst-
urshagnað af gas- og rafmagns-
veitu og gera að eyðslúeyri bæj-
arsjóðs. Frá gasstöðinni á að taka
rúm 96 þús. kr. og frá rafveit-
unni 74 þús. kr. eða samtals rúm
170 þús. kr. Hér er urn ^nýja
skattastefnu að ræða, nýja stór-
hættulega stefnu, að setja óbeina
Iskatta í staö beinna, skatta lífs-
nauðsynjavara, sem öll alþýða
getur ekki án verið. Þessi skatt-
ur kemur tiltölulega harðast nið-
ur á fátæku fólki, miklu harðara
en á efnamönnunum, Auk þess
er gasið og rafmagnið selt ok-
urverði og alvahiegur skortur á
rafmagni. Á meðan bæði er skort-
ur á gasi og rafmagni og hvort-
tveggja selt óhæfiiegu verði, er
með ötlu ranglátt og óeðliíliegt a'ð
taka hagnað þessara fyrirtækja
og gera að eyðsluverði.
Borgarstjórinn sagði að þetta
sama væri gert af jafnaðarmönn-
um í stjórn Kaupmannahafmar.
Én þar er engain réttlátan saman-
burð hægt að gera. Gas- og raf-
magns-stöðvar í Khöfn eru svo
mikiar og fullkomnar, að þær
geta fyliiléga svarað allri eftir-
spurn og séð fyrir nauðsynleg-
um aukningum og þó seit fram-
leiðslúna við vægu verði, 1 Khöfn
er ten.m. af gasi seldur á'15 aura,
hér á 35 aura, rafmagn á '35
au. kwst., en hér 55 au. Og auk
þess ier hehningurinín af rekst-
urshagnaði þessara fyrirtækja
íekinin friá i aukininigasjóð, áður -en.
niokkuð er gneitt í borgarsjóð.
Þegar bærinn hefir nægiliegt gas
o.g rafmagn til þess að mæta
ailri nauðsynlegri eftirspur;n: og
selur þessar nauðsynjar við ó-
dýru verði — þá fyrst ier hægt að
tala um að taka eitthvað af rekst-
urságóðanum.
8. Dýrtfðavnppbótln og
starlsmannalannin
í fjárhagsáætluninini er gert ráð
fyrir sömu dýrtíðaruppbót á laun
starfsmanna og áður, eða 40o/0.
Það er sjálfsagt ogi eðlilegt, að
halda þessari dýrtíðaruppbót á
lægri launurium. En það er til
einn lauinafiokkur, sem þarf að
athuga. Það eru rafm.agnsstjóri
og hafnarstjóri, sem hafa. í laun
hhundraðsgjaid af fyrirtækjunum
og komast þannig upp í 18—22
þús. kr. arslaun. Það þarf að
hefja samninga við þessa menn
Oig ráða þá með föstum hæfileg-
um launum.
4. Lbggæzlnkostnaðnrlnn
Þessi kostnaður er nú áætlaður
300 þús. kr. að frádregnum 70
þús. kr. framlagi úr rikissjóði,
en árið 1932 var allur lögreglu-
kostnaðurinin 160 þús. kr. En þessi
áætlun borgarstjóra er röng. Ýms
gjöld lögreglunnar eru áætluð 33
þús. kr„ en samkvæmt fenginini
reynslu verður sá kostnaður auk
67 þús. kr. Og svo er áætlað til
varalögreglu 60 þús. kr. Ef að
framkvæmd verður tiilaga íhalds-
iins um 100 manna varalögreglu,
þá verður þessi kostnaður mörg-
urn sinnum meiri. Hér er íhaldið
því að kasta ryki í .augu aimenn-
ings. En þessi kostnaður við vara-
lögregluna er svartur blettur á
áætluniníni, sem nauðsynliegt væri
að afmá. Og ef að dóihsmála-
ráðherrá vildi verða flokksmönn-
úm sínúm í bæjarstjórniinini fremri
— sem því miður eru litlar líkur
til —, ætti hann algerlega að neita
því að stofna. til varalögreglu í
bænum VaralögregJan er alt í
senn: hœítulecj,, ópörj, ólögleg. En
ihaldsmeirihlutinn sldrrásit saimt
ekki við því að reyna að stofna
til þeirra óhappa og aukins ko-stn-
aðar, er varalögreglunni hlýtur
að fyligja, og skeytir því engu
þó stofnun benmar brjóti í bága
við lög. Og svo kórónar íhaldið
vansæmd sína með því að beita
blekkingum í áætlun sinni um
þennan óþurftarlið.
5. Fáíækramál
Fátækrakostnaðurin'n er inú á-
ætlaður rúmum 100 þús. kr. hærri
en á yfirstandandi ári, og þó er
þessi áætlun til muna of lág, ef
haldið verður Sfram á sömu í-
haldsbrautinni. Hækkum fátækra-
kostnaðariins stafar að mestu leyti
af atvinnuleysi alþýðu og illu
skipulagi framfærslumálanina í
bænum. Auknar atvmínubætur
Lækka því fátækrastyrkinn.
Það á þess vegna að leggja alt
kapp á að auka atvinnún/aCí Ibænc
um, og höfum við jafnaðarmenin
bent á lieiðir til þess, sem e'r bœj-
■arútgmd tof/.ara. En auk þess er
skipulagið á fátækramálunum ó-
hieppfliegt og í vanhirðu. Þeir fá-
tækrafulltrúar, sem nú starfa,
virðast ekki hafa borið gæfu ti!
þess að koma. á heppilegu skipu-
lagi. Einin þeirra er fjörgama])
maður, sem skortir næga starfs-
orku til1 þessa vandasama verks.
Amnar þeirra er koina, sem er öðr-
um störfum hlaðin, situr á a.1-
þingi og gegnir auk þess öðrum
störfum. Starfskraftarnir eru því
ófullnægjandi og ekki við miklu
að búast. Fullkomið og heppilegt
skipulag skortir. Innkaiup á nauð-
synjum mætti án efa færa til
betra og fuLlkomnara horfs.
Saumastofu og handavinnu þyrftu
að stofna. og yfirleitt endurbæta
alt skipuLag til hagsmuna .fyrir
bæinn og þæginda fyrir fátæka
fólkið.
Fátækrastyrkirnir er dýrt skipu-
lag, ómannúðliegt og ýfirLeitt ill.a
þokkað. Okkur vantar trygging-
ar, réttindi fátæks fólks í stað
ölmusu. Við þurfum að notfæra
okkur þá ófulikomnu löggjöf, sem
jti't er í þiessum efnum, færa okk-
ur í nyt barnaver.ndarlögin og
mota framboðna og góða krafta
mæðrastyrksnefndarinmar. En í-
haldið hefir barist gegn öllum
endurbótum á þessu sviði. Það
viLl hafa óbreytt gamla, dýra og
ómannúðlega skipulagsleysið.
6. Barnaskólarnlr
Okkur vantar átakanlega skóla-
íhús í úthverfum bæjarins. Bærinin
verður að sæta óheppilegu hús-
næði til skólahalds í úthverfuin-
um. Það þarf nauðsynlega að
byggja hið ^llra bráðasta fuLl-
komna, nýja og hentuga barnia-
skóla í þessum úthverfum. Það
má ekki dragast, ef bærinn vill
standa sómasa'mlega undir skyld-
um sínum um fræðslu barna.
/ 7. Ungllngafræðsla/og at-
vinnuleysl
Enn á iný. er gert ráð fyrir að
bærinn skjótist undan skyldum
sínum við Gagnfræðaskólann í
Reykjavik, með því að leggja ekk-
ért fram til byggingar húss handa
skólanum. Og þó er þetta fyrir-
skipað í lögum. Hvað eftir annað
hefir Alþýðuflokkurinn lagt tií að
byrjað verði á byggingu þessa
skólahúss, en íhaldið þvenskall-
ast. Það hefiir horn í síðu þessar-
ar mentastofnuinar alþýðuinnar, og
ier það í fuiltu samræmi við stefnu
þess og alilar aðfarir.
í sambandi við ungLingafræðsl-
una má minn.ast á hið alvarlega
atvinnuleysi alþýðuæskuinnar. Það
er éitt alvarliegasta böl auðvalds-
skipulagsins. Unglingarnir úr al-
þýðustétt ganga nú atviinniuliausir
í hundraðatali, þrátt fyrir það,
þó þeir séu fúsir að vinna. Þeim
eru allar bjargir banmaðar. En af
því vill aftur leiða, að sumir af
unglinigum þessum lendi út á
glapstigu og glæfrabrautir. Þeim
er beinlínis sparkað ú't í ógæfuina,
en seinina sýpur svo bæjarfélagið
seyðið af fyrirhyggjulelysi sinu í
auknu framfæri og kostnaði, er
óhjákvæmilega kemur fram af af-
vegalieiddum þjóöfélagsþegimm.
sem mist hafa manndómisþrek
vegna iLlrar aðbúðar. Fyrir þessia
atvinnulausu ungu meinn þarf eitt-
hvað að gera. Og það er helzt að
stofna til skóla eða námsiskeiða
fyrir þessa æskumenn,, þar sem
þeirn sé veitt ókeypis tilisögn í
verkliegum, o-g bóklegum fræðum
og líkamsment. Þetta er vissu-
lega verkefni fyrir bæiri'n.
8, Framlag til atvlnnabóta og
ankin atvinna
Það er lagt til að atvinnubóta-
framlagið lækki um 40 þús. kr.
frá því, sem er á yfirstandandi
ári, því niður er feldur liður fyrir
pípur og girðingarefni, og virðist
vera ætlast til þess að þetta verði
nú tekið af atvinnubótafénu. Þessi
liður mátti þó sízt af öllu lækka.
Hann hefir verið of lágur og er
það enn. Atvinnuleysið er geig-
vænlega mikið og því óhjákvæmi-
legt að stofna til atvinn.ubóta í
stórum stíli. Umjram ajt vertöim aö
uuim a/vhmu.nfi í bcenum. Alþýðu-
fliokkurinn hefir þar bent á eina
sjálfsagða leið til úrlausnar. Þa'ð
er BÆJARÚTGERÐ TOGARA.
Eftir því, sem lengur líður, vex
þörfin til framkvæmda í þessu
máli. Okkur vantar að minsta
kiosti 5—10 togara. Og eina ráðið
er að bærinn kaupi þá og geri
út. Það myndi ekki einuingis bæta
úr atvinnulieysi verkalýðsins til
stórra muna, hel'dur einnig auka
alt viðskiftalíf og atháfnir í bæn-
um og pví beinlínis bæta hag
bæjarbúa og þá um leið bæjar-
sjóðs. Þetta er og verður MESTA
NAUÐSYNJAMÁLIÐ FYRIR
REYKJAVÍK. Baráttan fyrir þvi
er barátta fyrir hag og heill bæj-
arbúa.
9. Valnsokrið og vatnslejslð
Borgarstjórinn sá sér þó ekki
fært að ræna ágóðanum af vatns-
veitunini og gera hana að eyðslu-
eyri bæjarsjóðs. Vatnsskatturinn
hefir verið hækkaður stórliega fyr-
ir nokkrum árum, og er nú hið
argasta okur rekið á vatnssöl-
unni. Tekjur vatns- og hita-veitu
eru áætlaðar 415 þús. kr. næsta
ár, en reksturskostnaður 105 þús.
kr. Álagið á vatnssöluna er því
gífurlegt, og má óhætt nefna það
okur. En samfara þessu okri býr
stór hluti bæjarbúa við tilfinnan-
legan vatnsskort. Hér fier því sam-
an vatnssöluiokur og vatnsteysi.
En til samanburðar má geta þess,
að á isafirði er .enginin vatnsskatt-
ur fyrir neyzluvatn, að eins gneitt
fyrir vatn til iðnaðar. Og þó er
þar fullkomin vatnsveita. Sann-
ast hér sem oftar, að það veldux
hver á heldur, það er mismunur
hvort að jafnaðarmenn eða
íhaldsmenn fara með völdin-
ÍO. Niðarlagsorð
Þessi fjárhagsáætlun ber á sér
öl'l einkenini íhaldsins, Hún sýnir
skipulagsleysi þess, fjármála-
stefnu. og fyrirhyggjulejysi. Pen-
inganua á að aflia að niokkru leyti
með ranglátum neyzlusköttum.
Fjármáiin eru í öngþveiti, rekst-
urshalli á bæjarsjóði og vanrækt
að gera ráðstafanir til þess a'ð
bæta framfærslu'skipulagið, haldf
uppi mentun tog msnningu og
auka atvinnuina. Afkoma bæjarins
og meginhluti bæjarbúa eir í vioði,
ef haidið verður áfram á þessari
óheillabraut — íhaldsbi\autinni.
Það þarf umskifti, skipulagsbreyt-
ingar og nýja stjómarháttu.
Innftutningurinn
Fjármálaráðuneytið tilkynti FB.
23. dez., að innftutningurinm í
nóvember hefði numið kr. 3 308-
941, þar af til Reykjavikur kr.
2 311818.