Morgunblaðið - 04.04.1997, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 1997 B 3
DAGLEGT LÍF
þekkti mig ekki þegar ég loksins
tók upp tólið. Hún bað mig að
opna útidyrnar og hringdi í fjöl-
skylduvin í bænum til að skutla
mér á spítala. Ég gat ekki geng-
ið og ég man ekki eftir mér fyrr
en í hjólastól á spítalanum. Ég
var hætt kominn.“
Sammi segir að læknar spítal-
ans haf strax vitað hvað klukkan
sló og verið svartsýnir á að hann
myndi ná sér að fullu. Þegar svo
var komið hafði hann þjáðst af
insúlínháðri sykursýki um nokk-
urt skeið án þess að hafa um
það nokkurn grun.
Insúlínmagn er mælt með
millimólum í hveijum blóðlítra
og eðlilegt magn miðað við 4,5
til 5,5 millimól. í blóði Samma
reyndust vera 97 millimól af
sykri.
„Heilafrumurnar nærast á
sykri og líkaminn þarf insúlín til
þess að vinna úr sykrinum. Hann
framleiddi hins vegar ekkert ins-
úlín svo heilinn fékk engan sykur
þótt sykurmagnið ykist stöðugt í
líkamanum.“
Þolir ekki nálar
„Mér var sagt að ekki hefði
mælst áður svo mikið sykurmagn
í blóði manns sem lifði af. Ég hef
heyrt um sykursjúka sem hafa
dáið með 20 millimól í blóðinu.
Það var grínast með það á gjör-
gæslunni að hægt væri að taka
úr mér sykur til að setja út í
kaffið."
Sammi segist hafa verið svo
lánsamur að lenda á spítalanum
í verkfalli meinatækna og því
hlotið leiðsögn hjá hjúkrunarfólki
við að sprauta sig með insúlíni,
sem hann gerir tvisvar á dag,
þótt hann þoli ekki nálar.
„Ég fæ klígju í hvert skipti en
sagt er að einn daginn verði þetta
eins og að bursta tennumar,
kannski eftir fímm ár.“ Sammi
segir jafnframt að líkaminn hafi
rýmað svo mikið af völdum sjúk-
dómsins að lítið hafí verið eftir
nema fítan undir húðinni.
„Ég var svo máttfarinn að ég
gat varla lyft einu kílói, ákvað
Það var grín-
ast með það
á gjörgæsl-
unni að hægt
væri að taka
úr mér sykur
til að setja
út í kaffið.
að taka sjálfan mig í gegn og
læra eins mikið og ég gat um
sykursýki og mataræði. Mark-
miðið var að byggja upp nægilegt
þol til þess að geta farið að vinna.
Ef ég settist inn í kennslustofu
bogaði svitinn af mér eftir tíu
mínútur, áreynslan var svo mik-
il.“
Hann fór fetið í uppbygging-
unni, lyfti lóðum svo klukkutím-
um skipti, synti og gekk. „Ég
byijaði hægt, gekk í kringum
hverfið heima í Eyjum og kom
til baka másandi eins og stór-
reykingamaður. Þegar ég styrkt-
ist fór ég að njóta vellíðunarinn-
ar sem fylgdi á eftir, sem kallaði
á sífellt meiri áreynslu," segir
Sammi og þegar sumri lauk hafði
honum tekist ætlunarverkið.
Næsta vetur vildi hann klára
skólann, lenti í kennaraverkfalli,
nýtti tímann til líkamsræktar og
hljóp 12 kílómetra á dag eftir
nokkrar vikur. Um svipað leyti
sá Sammi auglýst námskeið fyr-
ir þolfimi-leiðbeinendur. „Mig
langaði til að breyta til og með
verklega hlutanum var námskeið
í næringarfræði svo ég var enn
spenntari. Þarna laukst upp fyrir
mér ný veröld. Ég kunni ekkert
í þolfimi en tónlistarkunnáttan
bjargaði mér. Þegar ég var yngri
lærði ég á hljóðfæri því ég var
svo mikið einn og spila eiginlega
á allt nema saxófón og klari-
nett, sem hjálpar manni með
taktinn.“
Að námskeiðinu loknu byijaði
Sammi að kenna þolfími, meðal
annars í Eyjum og í bænum, og
vann á tveimur stöðum þegar
mest var, jafnframt því að vera
kominn á samning. Um svipað
leyti í fyrra tók hann líka þátt í
íslandsmótinu í þolfimi og lenti
í fjórða sæti, en keppendur voru
fjórir. Það gerði hann meira af
forvitni en fannst ofboðslega
gaman.
Of grannur
Fyrir tveimur mánuðum réð
Sammi sig í forfallakennslu hjá
Þokkabót, svona með skólanum
og vinnunni, en kennir öll kvöld
og um helgar því hann er afar
áhugasamur um „spinning“-hjól-
in.
„Núna rokka ég á bilinu 77-80
kíló sem er aðeins undir æski-
legri þyngd miðað við hæð; 1,89.
Fituhlutfallið er 6% sem er allt
of lítið og ég verð að bæta úr.
En satt að segja hélt ég ekki að
ætti fyrir mér að liggja að þurfa
að borða feitmeti til þess að auka
fítuna í líkamanum," segir hann.
En þótt Sammi sé hreystin
uppmáluð finnur hann fyrir
minnisleysi í kjölfar sykursýk-
innar. „Ég skrifa allt niður sem
ég þarf að gera. Ef ég er sendur
eitthvað í vinnunni er ég búinn
að gleyma fyrirmælunum um
leið ég er kominn út í bíl. Svona
var ég ekki áður.“
Sammi segir loks að hann sé
öruggari með sig í dag og félags-
lyndari, þótt hann hafí ekki alveg
vanist tilhugsuninni um að vera
ekki feitur lengur. „Það er skrýt-
ið hvað viðhorfið hefur breyst,
nú eru skólafélagarnir; krakkar
sem mér fannst grannir áður,
farnir að koma til mín og leita
ráða um líkamsrækt. Þótt ég sé
grennri er ég sami maðurinn,
sami gamli Sammi; kannski lífs-
glaðari og hátt uppi á löglegan
og náttúrulegan hátt.“ ■
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
HRAFNHILDUR Sverrisdóttir.
göngukort af Mallorka en starfs-
fólk stofunnar fór þangað, kort-
lagði gönguleiðir og safnaði upplýs-
ingum um staðhætti.
Fyrsta göngukortlA
af þessu svœAI
Áður hafa ekki verið til nein
göngukort af Mallorka og segir
Hrafnhildur að hingað til hafí menn
m.a. notast við staðfræðikort í
mælikvarða 1:25000 en inn á þau
kort eru ekki merktar neinar
gönguleiðir.
Hrafnhildur gerði göngukortið
sitt undir handleiðslu prófessor í
tækniháskólanum en fékk að nýta
alla aðstöðu á teiknistofunni sem
hún var að vinna á. Þegar gerð
kortsins hófst þurfti að huga að
mörgu. Til dæmis þurfti hún að
gera sér grein fyrir því hvað hún
ætlaði að sýna og hvernig. Síðan
fór hún út í það að hanna kortið
alveg frá grunni. „Ég þurfti til að
mynda að ákveða hvaða tákn ég
ætti að nota, hvernig kortið ætti
að líta út, hvaða atriði ættu að
koma fram, stærð þess, bil milli
hæðalína og svo framvegis," segir
hún. „Ég vildi að kortið gæfí fólki
tilfinningu fyrir landslaginu og
notaði til þess annars vegar skygg-
ingu sem gefur kortinu þrívíddar-
áhrif en hins vegar hæðarliti sem
líkjast náttúrunni á Mallorka sem
best, þ.e.a.s. grænn litur neðst og
hvítur litur efst.“
Þá segist Hrafnhildur hafa tekið
tillit til þess við vinnslu göngukorts-
ins að meirihluti Mallorka sé í
einkaeign. „Ég merkti því öll hlið
inn á kortin þannig að fólk gæti
vitað hvort það megi fara um þau
og hvenær, en inn á sumar lóðir
má alls ekki fara,“ segir hún.
Kortunum fylgja síðan lítil hefti
þar sem gönguleiðunum er líst ná-
kvæmlega þannig að fólk eigi auð-
veldara með að átta sig á staðhátt-
um.
Nóg aA gera f kortagerA
Hrafnhildur hefur nú fengið fulla
vinnu á verkfræðistofunni og mun
samhliða öðrum verkefnum vinna
að lokaútfærslu göngukortsins sem
mun ná yfir stærra landsvæði en
lokaverkefnið. Auk þess er verið
að vinna að nokkrum hugmyndum
um markaðssetningu kortsins og
er til dæmis búið að ákveða að
hafa útskýringarnar á þremur
tungumálum: þýsku, ensku og
spænsku, „en sú hugmynd hefur
auk þess komið fram að sérprenta
lítið upplag af kortinu með íslensk-
um útskýringum ef áhugi er fyrir
hendi,“ segir hún.
Þjóðvetjar eru framarlega í
kortagerð og segir Hrafnhildur að
þess vegna sé það henni mjög mik-
ils virði að vinna að kortagerð í
nokkur ár í Þýskalandi áður en hún
kemur heim til íslands. Þannig
geti hún lært og fylgst með því
nýjasta sem er að gerast í þeim
fræðum. „Margar hafa spurt mig
hvort ekki sé búið að gera kort af
öllum heiminum. Ég hef gjarnan
svarað því til að löndin taki sífelld-
um breytingum. Til dæmis bætast
við ný vegakerfi, ný byggingar-
svæði og landamæri færast til svo
eitthvað sé nefnt. Það er því alltaf
nóg að gera. Bæði við gerð nýrra
korta sem og endurútgáfu eldri
korta með leiðréttingum og
nútímalegra útliti,“ segir hún að
síðustu. ■
Morgunblaðið/Egill Egilsson
JÓHANN Valdimarsson og Tómas A. Ponzi
við vinnu sína i Kolaportinu.
T eikna tvær
myndir á sama
tíma af einum manni
YS og þys í Kolaportinu, við-
skiptavinir rölta milli sölubása,
velta fyrir sér hveijum hlut og spá
í verðið. í kaffihorninu ríkir aðeins
meiri ró. Þar sitja tveir ungir menn
og teikna portrettmyndir af gestum
Kolaportsins.
Blaðamanni ákveður að falast
eftir portretti af sér hjá þeim Jó-
hanni Valdimarssyni og Tómasi
A. Ponzi. Tómas segist vera sjálf-
menntaður í myndlistinni en félag-
inn Jóhann, eða Jói eins og hann
er kallaður, sé sprenglærður í fag-
inu, með diplómu upp á vasann frá
fjöltæknideild MHI 1990. Einnig
sé Jói að gefa út bók um dulspeki.
En hvernig stóð á því að þeir sett-
ust við að teikna portrettmyndir
af fólki í Kolaportinu?
Hugmyndina átti írsk vinkona
þeirra. Tómas segir að hagnaður
sé ekki markmiðið heldur gleðin.
Þó er þetta erfitt eða eins og að
tefla skák í átta tíma samfleytt.
„Hefur þú einhvem tíma gert það?“
spyr Jói. Fátt verður um svör.
Það er létt yfir þeim félögum,
en þeir skipa blaðamanninum samt
sitja kyrr á meðan hin eina sanna
portrettmynd er dregin af viðkom-
andi. Þeir hafa setið við þessa iðju
sína sjö helgar í röð og teiknað
samtals 100 andlit á þessum tíma.
Skemmtilegustu myndirnar eru víst
af börnum og sérkennilegum kar-
akterum.
En hvernig gengur samstarfíð
fyrir sig þegar þeir teikna sömu
fyrirsætuna samtímis, kastast þá
ekki í kekki á milli þeirra ef önnur
myndin er talin betri en hin? Þeir
hrista bara höfuðið og segjast ein-
mitt hafa gott af smá samkeppni,
það hvetji þá til dáða og um leið
freisti þeir þess að birta stíl sinn.
Jafnframt hafi fólk verið ánægt
með að fá ólíkar myndir af sér og
enginn ennþá rifið mynd í vonsku-
kasti.
Nú gretta teiknararnir sig heil-
mikið og kvarta yfir því að erfitt
sé að teikna upp þennan spyril,
hakan sé flókin og kartöflunefið
vandasamt, að maður tali nú ekki
um þessi eyru! Fá allir viðskiptavin-
ir svona dóma, eða er þetta bara
af því að viðkomandi er að spá í
að skrifa um þá? Engin svör.
Loksins snúa þeir portrettmynd-
inni við og um nærstadda áhorfend-
ur fer kliður. Jú, svei mér þá, þetta
er nokkuð líkt fyrirmyndinni. Þeir
brosa báðir út í annað og dreypa
á kaffinu innanum krítar og blý-
anta. Tvær myndir kosta 1.500
krónur, segja þeir en ein stök 900
krónur.
Blaðamaður þakkar pent fyrir
sig og um leið eru þeir teknir til
að við teikna portrett af eldri hjón-
um, hvort í sínu lagi. Það er ekki
laust við að þau séu hálf kvíðin
fyrir útkomunni en það er ekki
aftur snúið. ■
Egill Egilsson
Arna Schram