Morgunblaðið - 21.12.1997, Qupperneq 3

2 C SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
HORN í Latínuhverfinu.
Risaeðlur,
myntute og
speki
Á vinstri bakka Porísar er valið að taka slaufu til austurs frá
Sully-brú í grasagarðinn og svo aftur í vestur oð hóskólan-
um, Þérunn Þórsdéttir fer síðan í búðir á St. Germain-
des-Prés og endar a kaffihúsi í MontpQrnasse.
blómabeð, í trjágöngum á 300 ára
grunni garðs með lækningajurtum.
Alpagarður og tvö gróðurhús með
hitabeltisjurtum og eyðimerkur-
gróðri eru þama líka. Úr grösunum
er best að halda fram hjá stóra
dýrasafninu við aðalinnganginn,
beint í aðalmosku borgarinnar.
Bænahúsið sækir fyrirmynd til Al-
hambra og márískar flísar skreyta
stofur frá þriðja áratugnum. í loft-
inu liggur lykt af nuddolíu og
myntute, dísætar kökur fást með
því og kúskús í veitingasalnum.
Kynskipt er eftir dögum í gufubað
moskunnar.
Rómverski arfurinn
Skammt frá moskunni, við rue
Monge, eru rústir Lutece hring-
leikjahússins, eitt af því fáa sem eft-
ir stendur af rómönsku borginni.
það er talið frá fyrstu öld, en þetta
tímabil voru suðlægari borgir eins
og Arles og Nimes mun mikilvægari
en París. Pó var byggt þetta 15.000
manna leikhús, sem illa fór í innrás-
um barbara tveim öldum síðar. Peir
tóku steinana til að þétta virki um
Ile de la Cité og seinna, á 4. öld, var
þarna kirkjugarður. Rústimar
fundust að nýju í lok síðustu aldar
og uppgröftur hófst fyrir 90 árum.
í kring er friðsælt íbúðahverfi, en
GANGAN hefst við
Institut de Monde Ara-
be, rétt við Sully-brú,
sem tuttugu Arabalönd
stofnuðu með franska ríkinu árið
1980. Tilkomumikil bygging arki-
tektsins Jean Nouvel hýsir menn-
ingarsögusafn og stórt bókasafn
auk testofu með góðu útsýni af ní-
undu hæð. Niðri á árbakkanum
teygir höggmjmdasafn sig tvo kíló-
metra undir berum himni, milli
Pont Suily og Pont Austerlitz,
ókeypis eins og vera ber.
Við enda þess er grasagarður
borgarinnar, Jardin des Plantes, og
þangað má gera ferð til að skoða
blóm og dýr og borða nesti á bekk:
þama er dýragarður, minni en í
Vincennes-skógi en skemmtilegur
fyrir börn, og söfn sem fullorðnir
hafa ekki síður gaman af. Náttúm-
sögusafn, nýlega uppgert með upp-
stoppuðum dýmm, framtíðarlegum
glerlyftum og hljóðum alls kyns
kvikinda, og gamaldags safn með
beinagrindum smárra og risastóma
dýra. „Risaeðluhúsið" glæsilega er
uppáhald ungra vina blaðamanns,
sem sjálfum finnst safnið eins og
tímaferðalag. Vegna byggingarinn-
ar aðallega og smáatriða í uppsetn-
ingu safnsins.
Garðurinn sjálfur er fjölbreytt
NÚ eru væntanlega vetrarlegri hattar í þessum glugga.
í ST. Germain-des-Prés.
heldur glæðist á me Mouffetard.
þar er einn elsti og þekktasti úti-
markaður borgarinnar og sunnu-
dagsmorgna lækkar hraðast í litrík-
um hraukum af grænmeti og ávöxt-
um. Líflegast er að kvöldíagi á
Contrescarpe-torgi við enda göt-
unnar og amerískir gestir virðast
sérlega hrifnir af því.
Ekki er ýkja langt í Pantheon,
kirkjuna sem breytt var í grafhýsi mikil-
menna, og gegnt henni er háskólabóka-
safnið Sainte- Geneviéve. Hér byrjar
Latínuhverfið, kennt við tungumál sem
sagt er að námsmenn hafi talað sín á
milli fram eftir 18. öld. það hljómar
kannski ótrúlega en nú hafa nýrri mál
tekið við í miklum kór milli verslana og
veitingahúsa, sem einkum lifa á viðskipt-
um ferðamanna.
Skóli og kraftaverk
Frá Panthéon er farið niður að
Svartaskóla, Sorbonne, og til hægri
meðfram háskólanum að rue des Écoles.
Þreytist menn er hægt að tylla sér í
húsagarði skólans - eða á hinu sígikla
Brasserie Balzar. (þar verður kvöldverð-
arboði vart neitað: ostrur eða sniglar á
undan hráu nautatartar eða smjörsteikt-
um flatfiski). Síðan stendur val milli þess
að halda til hægri upp Saint Michel
breiðgötu, með ódýrum fatabúðum, og
enda í Lúxemborgargarði, eða þá taka
Læknaskólagötu inn í St. Germain-des-
Prés. Þetta eftirlæti menningarvita á
liðnum áratugum er nú mesta tísku-
"F
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1997 C 3
FERÐALÖG
BANGSABÚÐ.
hverfi borgarinnar. Þess vegna er
vert að athuga búðarglugga, til
dæmis við rue du Four, og gallerí,
sem sliga rue des Beaux Arts út frá
myndlistarskólanum.
Frá Carrefour Buci liggja líflegar
götur, Ancienne Comedie ein þeirra
með langafa allra kaffihúsa,
Procope. Við Place Danton eða Od-
eon er samnefnt leikhús og nokkur
kvikmyndahús. Delacroix- safnið við
nie Furstemberg, þar sem lista-
maðurinn bjó, er svolítið innar í
hverfinu og St. Sulpice-kirkjan við
samnefnt torg geymir málverk eftir
hann. Frá kirkjunni er smáspölur
að rue Velpeau með annarri kirkju
þar sem sagt er María mey hafi
birst. Þetta er sérkennilegur bæna-
staður inní húsagarði, yfirleitt fullur
af fólld. I næstnæsta húsi er gríðar-
stór matarbúð Bon Marché, innlits
virði þó að einungis sé skoðað.
Kaffihúsaspekl
Höldum aftur inn að miðju St.
Germain-des-Prés og heimsækjum
kirkjuna sem hverfið er kennt við.
Hún er sú elsta í borginni, upphaf-
lega frá 6. öld en viðbætur miklar
og margvíslegar. Torgið fyrir utan
er aðalvígi spekinnar sem hverfið
var frægt fyrir. Á kaffihúsunum
Flore og Deux Magots tókust ástir
fastagestanna Sartre og de Beauvo-
ir, Verlaine og Rimbaud komu
þama og síðar hrapparnir Picasso
og Hemingway. Á Brasserie Lipp
ber að forðast hina svokölluðu Sí-
beríu á efri hæð, Mitterand lét að
minnsta kosti ekki bjóða sér
svínaskanka nema niðri. Þetta eru
allt saman 19. aldar stofnanir með
dýrum veitingum, en kannski er
þess virði að fá sér kaffibolla á einni
þeirra.
Eftir allt þetta úthald er vænta-
lega komið kvöld og tími til að þoka
sér annað. Strætisvagn númer 96
fer frá St. Germain-des-Prés í átt að
Porte d’Orléans, en stigið er af hon-
um við Montapamasse. Enn erum
við á spekingaslóðum, Ameríkanar í
París fyllast söknuði á Select,
Rotonde, Coupole og Closerie des
Lilas þar sem Hemingway og Fitz-
gerald nærðu líkama og sál. Cou-
pole er geysistór veitingastaður þar
sem ráðlegt er að bíða eftir borði
nálægt miðju. Mæla má með
Rosebud, bar við rue Delambre, og
benda á leikhús við rue de la Gaité
ef hugur stendur frekar til þess
háttar nautna. Svo eru mörg kvik-
myndahús við Montparnasse breið-
götu.
Sé sól ekki sest þegar komið er í
hverfið má gera sér ferð í lítinn en
fallegan kirkjugarð þess. Sá sem
vill skoða grafhvelfingarnar frá 18.
öld, les catacombes, (metró Den-
fert Rochereau) þarf að vera kom-
inn vel fyrir lokun klukkan fjögur
síðdegis. Svo endað sé ofar jörðu,
hátt uppi yfir borginni, er lagt til
að lyfta sé tekin á efstu hæð Mont-
parnasse-turns. Aðgangur að út-
sýnispalli kostar meira en sódavatn
eða kaffi á bar við veitingastað á
toppi turnsins. Þar er lítil ástæða
til að borða, en því meiri til að taka
smáhvíld eftir daginn með lifandi
póstkort af heimsborginni fyrir
framan sig.
Mynd/Hildur Einarsdóttir
PONTE Vecchio eins og hún lítur út nú.
Á ÞESSARI teikningu má sjá hveraig Ponte Vecchio
leit út á miðöldum.
Ponte Ve«hio-eitt
helsta kennileiti
Flórensborgnr
Hin sérstæða brú Ponte Vecchio í Flórens á sér langa
og viðburðaríka sögu sem Hildur Einarsdóttir
kynnti sér á ferðalagi sínu þar.
FLÓRENS er fallega í sveit
sett þar sem hún stendur á
sléttlendi beggja vegna Arnó
fljótsins. Fyrir ofan hana
taka svo við smá hæðir og fjöll, allt
skógivaxið. Sérsjtaklega eru ólívu-
tréin áberandi. í fjöllunum er að
finna fjölbreyttar steinategundir
sem Flórensbúar hafa notað méðal
annars við byggingu húsa sinna og
brúa. Hefur steinavalið í kringum
borgina þótt það gott að listamenn
komu hvaðanæva af Ítalíu til að
finna þar marmara í styttur sínar.
Þegar ég dvaldi í Flórens síð-
asta sumar var ég á hóteli rétt við
Arnó-fljótið. Lá beint við að ganga
meðfram ánni ef maður ætlaði í
miðkjarna borgarinnar. í fyrritíma
kvæðum og sögum er Araó fljótið
rómað fyrir fegurð. Nú fannst mér
áin til lítillar prýði þar sem hún
streymdi framhjá móráuð og
menguð en lífríki hennar eins og
svo margra annarra fljóta í Evr-
ópu er í hættu.
Yfir ána, þar sem hún flýtur í
gegnum Flórens, ganga brýr sem
flestar voru byggðar á þessari öld.
Eldri brýrnar voru sprengdar í
loft upp í seinni heimsstyijöldinni
af Þjóðveijum sem vildu varaa
þess að óvinaherinn kæmist þar yf-
ir með sín heraaðartól. Ponte
Vecchio var eina brúin sem var
látin í friði og er þessi gamla brú
eitt helsta kennileiti Flórensborg-
ar. Inn í sögu hennar fléttast
Arnófljótið sem hefur gert
Flórensborg margan óskunda í
gegnum aldirnar.
Brú með smábúðum
Ponte Vecchio brúin á sér langa
og viðburðaríka sögu. Lengi vel
var hún fyrsta og eina brú
Florénsborgar yfir Arnófljótið.
Var hún reist árið 1170. A fyrri
hluta fjórtándu aldar eyðilagðist
hún er Arnó flæddi yfir bakka sína
en var endurreist árið 1345. Það
er sú brú sem við ferðamennirnir
göngum yfir nú. Jafnframt því sem
brúin var endurreist voru byggðir
háir vamargarðar úr steini með-
fram ánni.
Eins og þeir vita sem komið
hafa til Flórens þá eru meðfram
brúnni til beggja handa smábúðir
sem selja ýmsan gullsmi'ðavarning
og þar fara fram lffleg viðskipti.
Þessu var á annan veg farið á mið-
öldum, þá vora það fiskimenn,
slátrar og leðurhandverksmenn
sem seldu þar vöru sína. Svo bar
við að stórhertoginn Ferdinand I
ákvað árið 1593 að reka þessar
starfsstéttir burtu með viðskipti
sín því hann þoldi ekki hávaðann
og fýluna sem fylgdi rekstri
þeirra. Hertoginn þurfti nefnilega
að fara um brúna á leið sinni suður
yfir ána í Pitti höllina.
Á endurreisnartímanum þótti
mjög fínt að búa sunnan við
Arnófljótið. Þar höfðu fyrirmenn-
irnir reist sér bústaði til að geta
verið í nágrenni við hina valda-
miklu Medici ætt sem þar átti hall-
ir. Til að skýra betur þessa aðgerð
Feraandos I má geta þess að á
miðöldum var alltaf mikil mann-
þröng á verslunargötunum, hávaði
og ódaunn. Verslaniraar voru litl-
ar og yfirfullar ekki aðeins af
varningi heldur einnig af alls kyns
tækjum og tólum því framleiðsla á
vörunni fór fram á staðnum. Á
verslunargötum eins og á Ponte
Vecchio mátti einnig sjá rakara,
skósmiði, skurðlækna, málara, sút-
ara og járnsmiði vinna störf sín
undir lítilfjörlegu tjaldþaki eða á
efri hæð verslananna. Akvað
Ferdinand að skipta á þessu liði og
gullsmiðunum. Þótti sú iðngrein
mun virðingarverðari en hinar auk
þess sem gullsmiðirnir gátu borg-
að hærri leigu fyrir aðstöðuna.
Fljótlega stækkuðu gullsmiðirnir
verslanir sínar með því að byggja
herbergin bak við þær út yfir brú-
arhandriðið og þannig þekkjum
við Ponte Vecchio nú.
Ómetanleg verð-
mæti eyðileggjast
I nóvember árið 1966 gerði
miklar rigningar á Ítalíu og víða á
meginlandinu en slíkar rigningar
eru fátíðar á þessu svæði. Ollu
rigningarnar miklu tjóni víða,
meðal annars flæddi Arno fljótið
yfir bakka sína. Á einum sólar-
hring urðu meiri skemmdir á
Flórensborg en höfðu orðið á síð-
ustu dögum seinni heimsstyrjald-
arinnar. Gffurlegt tjón varð á ýms-
um menningarlegum verðmætum.
Meðal annars hreif fljótið með sér
nokkrar Verslanir Ponte Vecchio.
Miklar skemmdir urðu einnig á
átta þúsund málverkum frá endur-
reisnartímanum sem geymd voru í
kjallara Uffizi safnsins er vatn
flæddi inn í kjallara safnsins.
Uffizi safnið hýsir eitt merkileg-
asta safn miðaldralistar í heimin-
um. Þúsundir handrita sem geymd
voru í þjóðarbókhlöðu þeirra
Flórensbúa skemmdust eða
eyðilögðust í flóðunum og svo
mætti lengi telja. Sjálf brúin hélt
velli í þessu mikla flóði og verslan-
irnar á Ponte Vecchio var hægt að
endurreisa. Á brúin vonandi eftir
að halda velli um ókomnar aldir
því hún setur sterkan svip á
Flórensborg.
---------- WASHINGTON» DC I-------------
Besto þjónusta sem María Hrönn Gunnarsdóttir hefur orðið vitni að ó veitingastað
ÓTT auðvelt sé að
gleyma sér í höfuðborg
Bandaríkjanna, Was-
hington DC, innan um
minnisvarða, risaeðlubein og
kirsuberjatré verður göngu-
þreyttur ferðamaður á endanum
svangur. Þá er um að gera að
fiima sér notalegan veitingastað,
fá sér í gogginn og hvfla sig fyrir
næstu atrennu.
Einn slíkur er ekki fjarri einu
frægasta heimili í heimi, Hvíta
húsinu að Pennsylvaníu-breið-
stræti 1600. Hann stendur nokkru
neðar í götunni, við númcr 1101,
og heitir Planet Hollywood.
Planet Hollywood er reglulega
amerískur matsölustaður í eigu
þriggja kvikmyndaleikara, þeirra
Bruce Willis, Syivesters Stailone
og Arnoids Schwarzenegger.
Staðurinn tilheyrir reyndar veit-
mgahúsakeðju þeirra kumpán-
anna en Planet Ilollywood er að
finna í fjölmörgum borgum víða
um heim.
Buxur sem koma á óvart
Þegar maður hefur heilsað
hupplegum þjóninum sem stendur
við dyrnar verður næstur á vegi
manns sjálfur Schwarzenegger,
heldur ófrýnilegur satt að segja.
Þegar nánar er að gáð er það
ekki hami sjálfur heldur bíóhetjan
Terminator og það sést í kjöt og
bein á öðram vanganum. Planet
Hér er
þín,
Hollywood er nefnilega ekki bara
ágætur veitingastaður heldur era
þar einnig margir leikmunir úr
frægum kvikmyndum rammaðir
inn og hengdir upp á vegg. Þarna
eru til dæmis litlir kjólar sem Ju-
dy Garland klæddist í frægri bíó-
mynd sem og götótta peysan sem
sápcm
frú
Madonna var í í Who’s that girl.
Já, og flauelsbuxurnar og köflótta
skyrtan hans Brace Willis úr
fyrstu Die Hard myndinni. Það
kemur á óvart hvað buxuraar era
stórar.
En þó margt forvitni-
legt hangi uppi á veggjum staðar-
ins og maturinn sé góð-
ur og vel úti lát-
inn að hætti Bandaríkja-
manna slær þjónustan á salern-
inu öllu við. Þar þarf maður ekk-
ert að snerta nema kannski lás-
inn á hurðinni.
Með ráð undir rifi hverju
„Hér er sápan þín, frú,“ seg-
ir dökkeyg þjónustustúlkan ákveð-
inni röddu og augljóst er að eng-
inn kemst upp með að þvo sér ekk
i um hendumar. Svo rétt-
ir hún manni þurrkur að þvottin-
um loknum.
Hún á líka ráð við illa hirtri hár
greiðslu því meðfram speglun-
um standa alls kyns krakk-
ur og brúsar með geli og hár-
lakki. Úrvalið af ilmvötn-
um er enn meira og þar á með-
al Chanel No. 5 sem Marilyn Mon-
roe notaði.
Planet Hollywood er stað-
ur sem hægt er að mæla með, ekki
síst fyrir skítugan ferða-
mann með sorgarrönd und-
ir hverri nögl. Ef svo ber und-
ir gefst honum tæki-
færi til að líta út eins og kvik-
myndastjaraa þegar hann yfirgef-
ur staðinn svo makalaus er þjón-
usta dömunnar á salern-
inu. Því miður þurfti ferðafélag-
inn ekki að bregða sér á karlakló-
settið og fer því ekki sög-
um af þeirri deild hér.