Morgunblaðið - 23.08.1998, Blaðsíða 9

8 B SUNNUDAGUR 23. ÁGÚST1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 23. ÁGÚST 1998 B 9
Á HVERJUM morgni þurfti að blása á samskeytin á tjaldsúiunum
til að ná þeim í sundur.
Ekki það að við höfum verið að hlaða
veggi í tíma og ótíma, þetta var í ann-
að skiptið sem við þurftum að fara í
slíka aðgerð í ferðinni og jafnframt
það síðasta.
Þegar búið var að koma upp tjöld-
unum var orðið nokkuð ljóst að út í
þetta veður væri vart hundi sigandi
og því best að klára sig af áður en
maður kæmi sér í skjól. Þegar maður
einu sinni væri kominn úr öllum þess-
um skjólfatnaði yrði það heljarinnar
aðgerð að klæða sig í hann aftur til
þess eins að geta létt á sér. Hafí mað-
ur oft hrósað happi yfir því að geta
pissað standandi þá held ég þetta hafi
verið sá dagur sem við stöllumar
hugsuðum hvað hlýlegast til þvag-
trektanna okkar og léttum á okkur
með hvað breiðustu sælubrosinu enda
lítt frýnilegur kostur að smella sér á
hækjur og bera hold í veðri sem
þessu.
Þá var að koma sjálfum sér og
nauðsynlegum búnaði innfyrir tjald-
skörina og hefjast handa við að
bursta af sér snjó og klaka sem nóg
var af. Reyndi maður að hafa sem
hröðust handtök því bæði voru ef-
laust allir orðnir svangir og enginn
öfundsverður af því að bíða utan
tjaldsins. En það tók samt tímann
sinn að gera allt tilbúið til þess að
hægt væri að ganga til kvöldverðar.
Það var fastur Iiður að bræða snjó
kvölds og morgna og snarkaði glatt í
prímusinum meðan á slíkri bræðslu
stóð og fékkst af dágóður ylur sem
reyndar kom sér best að kveldi dags
því að morgni voru tjöldin oft vel
hrímuð eftir útgufun þá sem orðið
hafði um nóttina og varð jafnan að
hafa hraðar hendur og skafa hrímið
af tjaldhimninum áður það færi að
rigna niður.
Sameiginiegur kvöldverður
Við höfðum þann hátt á að snæða
kvöldverð saman í stóra tjaldinu og á
meðan þess var beðið að suðan kæmi
upp á vatninu var nartað í forréttina
sem ýmist voru kæfa, ostur,
spægipylsa eða pepperoni og teknar
saman tölulegar staðreyndir dagsins
s.s. hnattstaða, gengin vegalengd,
hæð yfir sjávarmáli osírv. og annan
hvern dag hringdum við í heimasíðu-
tengil okkar og gáfum skýrslu. Og
það var heldur betur glatt á hjalla í
„hótelinu" þetta kvöld þar sem við
sötruðum súpu og gleyptum í okkur
spægipylsu og ost meðan beðið var
eftir aðalréttinum.
' Atgang Kára fyrir utan létum við
sem vind um eyru þjóta enda óhult í
skjóli garðanna og jafnvel á fólki að
heyra að viðlega hér á þessum stað
væri kærkomin. Og alla nóttina blés
hann og másaði blessaður vindurinn
en við sváfum næsta áhyggjulaus
enda viðlegubúnaður okkar með því
besta sem gerist. Að morgni hafði
eitthvað lægt en ekki nóg og því af-
ráðið að hafast við uns veðri slotaði
og öllum púðursnjó hefði verið feykt
út í veður og vind. Það væsti ekki um
okkur í tjöldunum og auk þess að
spjalla var litið í bók, dormað, spilað
og jafnvel hlustað á útvarp.
Þær sem þjáðust af fráhvarfsein-
kennum frá snjó og útiveru brugðu
sér út undir bert loft þegar veðurhæð
hafði stillst nokkuð og tóku sér það
fyrir hendur að hlaða kamar, nokkuð
sem ekki hafði reynst vinnandi vegur
kvöldið áður og það sem reynt hafði
verið í þeim málum hafði vindurinn
gert að hlálegri þúst sem ekkert skjól
veitti. Kamargerð var hinsvegar hlut-
ur sem við tókum allar þátt í dags
daglega og náðum mikilli leikni í bæði
hvað hönnun og útfærslu varðar, en
venjulega var um að ræða skeifulaga
vegg ríflega metra háan sem umfram
allt veitti manni þann kost að geta
gengið örna sinna í einrúmi og skjóli
fyrir veðri og vindum. þó svo að þvag-
trektirnar væru mikið og vel notaðar
þá var það líka alltaf kærkomin til-
breyting að pissa bara með gamla
laginu, eins og við komumst að orði
og, ef einhver veðurhæð var, ákjósan-
legt að hlaupa í skjól kamarsins á
meðan dvalið var í nóttstað.
Undir kvöld var veður orðið með
besta móti og tilhlökkun í öllum að
leggja upp á nýjan leik í færi sem
skilaði okkur eitthvað betur áleiðis.
Að morgni voru því hröð handtök við
að koma sér af stað og áður en varði
vorum við komin inní þann takt sem
einkenndi næstu daga. Eingöngu mis-
munandi rofmyndir snævarins og
brot ljóssins í þeim brutu upp þessa
hvítu tilveru, þar sem manni leið
einna helst líkt og væri maður stadd-
ur úti á reginhafi sem væri allt úr
snjó. Það var með ólíkindum hvernig
vindurinn þjappaði snjónum í skafla
sem lögðust hver ofan á annan, oft
þannig að maður átti fullt í fangi með
að koma púlkunni yfir heilu og höldnu
og án þess að þurfa að leggjast mjög í
taumana. Annars staðar virtist eins
og hann hefði farið öllu mýkri hönd-
um um yfirborðið og sjá mátti marg-
vísleg munstur sem voru líkt og blás-
in af einstakri natni og samviskusemi
í snjóinn.
Tímaskyn veg allrar veraldar
Tíminn var mældur í fjölda göngu-
lotna og ytra tímaskyn fór veg allrar
veraldar, einungis númeraðir matar-
pokarnir fullvissuðu mann um það að
hann liði eins og hann hefur alltaf gert
á sinn afstæða hátt. Það hjálpaði svos-
em ekki að það var líkt og sjóndeildar-
hringurinn væri alltaf eins, og því alls-
eridis óvíst hvemig okkur miðaði á
þessari óravíðáttu og ekki laust við að
maður fengi það á tilfinninguna að
þetta væri ámóta tilgangslaust og það
að eltast við regnbogann, hinsvegar
var það nokkur sáluhjálp að vita það
að einhvers staðar þarna handan við
allar þessar snjóöldur væri fast land,
hæð 660, takmark okkar.
Og mitt úti á þessari óravíðáttu
flaug okkur uppi snjótittlingsgrey
sem virtist orðinn býsna þrekaður á
ferðalagi sínu yfir þennan jökul. Við
tókum honum að sjálfsögðu með kost-
um og kynjum og dreifðum köku-
mylsnu og musli skammt frá tjöldun-
um, honum veitti örugglega ekki af
og eins var það svolítið heimilisleg til-
hugsun að hafa fugl í föruneytinu,
....... - - - - - -
VONSKUVEÐUR á jöklinum og hópurinn hjálpast að við að hlaða skjólvegg fyrir tjöldin.
SKÍÐAÐ yfir jökullón á leið til byggða.
LEIÐANGURSSTJÓRINN Einar
Torfi Finnsson við prímusinn.
færi svo að hann ákvæði að verða
okkur samferða. Hann var á flögri
kringum okkur eina 3-4 daga en svo
var hann horfinn, sjálfsagt orðinn
óþreyjufullur að komast á sumarslóð-
ir sínar handan jökuls.
Glímt við fjallhlífarnar
Eins var það hin ágætasta tilbreyt-
ing að kljást við fjallhlífarnar, en
fjallhlífar eru segl sem hægt er að
nota til þess að nýta þá krafta sem til
staðar eru í umhverfinu, nefnilega
vindinn. Engin okkar stallna var með
mikla reynslu í notkun slíkra segla og
því býsna kátlegt að sjá okkur fyrstu
skiptin sem reynt var við seglin,
kannski ekki við bestu aðstæður því
sigla þurfti beitivind sem var annað
hvort býsna sterkur og kom jafnvel í
hviðum og rokum sem oftar en ekki
komu jafnvæginu á óvart eða þá að
það gekk á með éljum svo dimmum
að drægist maður afturúr einhverra
hluta vegna, oftast til að reyna að
koma skikki á þræði seglsins eftir
einhverja byltuna mátti maður ekki
dvelja lengi við þann gjörning áður
maður var búinn að tapa sjónum á
hópnum.
Og það er fráleitt létt verk fyrir tíu
kalda fingur að reyna að greiða úr
átta grönnum spottum úti á víðátt-
unni þar sem ekkert skjól er að hafa.
En með þolinmæði og þrautseigju
komst um síðir sátt á, milli okkar og
seglanna sem við sinntum jafnan að
kveldi dags inni í tjaldi og sáum til
þess að þau væru rétt upp gerð og
með öllu óflækt næst þegar þeirra
yrði not. Þá hins vegar lygndi hann
um hríð og um tíma vorum við orðin
vonlítil um að við gætum nokkuð not-
að þau til að skila okkur eitthvað
hraðar í áfangastað en seglin biðu
ónotuð ofarlega í púlkunni, alltaf til
taks ef ske kynni að hann gæfi nú
byr.
Og viti menn, dag einn náðum við
að sigla heilan dag í hinum ákjósan-
legasta vindi sem skilaði okkur hvorki
meira né minna en 57km áður en við
Búnaður leiðangursins
TIL gamans getur hér að líta
lista yfir þann búnað sem hver
og einn leiðangursmanna hafði
meðferðis og er það merkilegt
nokk hvað margt smátt tínist til
og jafnvel er einhvers vangetið.
En byrjum á því augljósa:
Skíði, skíðastafir, skinn undir
skíði, skíðaáburður, skíðaskór,
púlka og púlkupoki, dráttar-
beisli, fjallhíf, skófla, ísexi,
mannbroddar, sigbelti, tveir bak-
pokar, svefnpoki, tvær einangr-
unardýnur, flísteppi, koddi, tjald-
sokkar, gps-tæki, áttaviti, kort,
bók, dagbók, penni, blýantur,
vasadiskó, útvarp, hitabrúsi,
vatnsflöskur, vasahnífur, skeið,
bolli/skál.
Fatnaður var ekki í miklu úr-
vali og lítil von til þess að geta
skipt oft um nema ef vera skyldi
sokka. Byrji maður frá toppi þá
lítur fataskápurinn svona út:
Lambhúshetta, húfa, nátthúfa,
óveðursgríma, nærskyrta úr ull,
millipeysa úr ull eða flisi, þykk
peysa úr ull eða flísi, stakkur
(goretex eða sambærilegt), dún-
úlpa. Griplur, fingravettlingar,
ullarvettlingar og utanyfirvett-
lingar. Nærbuxur úr ull eða
gerviefni, síðar nærbuxur úr ull,
flísbuxur, utanyfirbuxur (gortex
eða sambærilegt), 4-6 pör af
sokkum úr ullarblöndu, legghlíf-
ar/geitur, sandalar.
Sameiginlegur búnaður leið-
angursins skiptist jafnt á leiðang-
ursmenn og var sem hér segir:
Tvö tjöld, þrír prímusar, 40 1 af
bensíni, eldfæri, fjórir pottar,
ketill, fataburstar, tjaldtuskur,
stunguskófla, snjósög, línur til
tryggingar og björgunar, ís-
skrúfur, karabínur, aukapar af
skíðastöfum, skiðabindingar til
vara, lím, vindmælir, talstöð,
neyðarsendir, neyðarblys, sími
og sólarrafhlöður og síðast en
ekki síst matur.
I hlut hvers og eins komu sex
matarpokar merktir 1 til 30 og
innihélt hver þeirra dagskammt
fyrir allan hópinn, en það var allt
saman vísindalega útreiknað fyr-
irfram og mið tekið af kaloríu-
þörf einstaklings við aðstæður
sem þessar, þ.e. langvarandi
kulda og nánast stöðuga
brennslu. Maturinn var því fyrst
og fremst fítumikill og einnig
lögð áhersia á orkuinnihald hans.
Hver poki var u.þ.b. 5 kg og
matseðill hvers dags leit út eitt-
hvað í þessa áttina: Morgunmat-
ur: Músli, kakó, hrökkbrauð,
smjör. Göngunesti: Súkkulaði,
orkudrykkur, sætt te, kex, mar-
sípan, brjóstsykur. Hádegismat-
ur: Harðfískur, smjör, hrökk-
brauð, drykkir. Kvöldmatur:
Súpa, ostur, kæfa, pepperóní eða
spægipylsa, tilreiddur þurrmatur.
BÖNDIN á fjallhlífinni áttu það til að fara í hnút og hér er Þórey að greiða úr flækjunni.
BÚIÐ að tjalda að lokinni dagsgöngu, kamarinn tilbúinn
og verið að viðra svefnpokana.
VINDUR kominn í seglinn og þá er gaman að lifa.
ÞEGAR komið var niður af jöklinum og orðið snjólaust þurfti að fara að
bera farangurinn á bakinu og ekki alltaf greiðfært vegna kraps og leysinga.
ákváðum að láta þar staðar numið
sem við vorum enda farið að sjá fyrir
endann á jökulgöngu okkar og
fjallatoppa faiið að bera, bláa og tígu-
lega, við himin framundan.
í völdunarhús skriðjökulsins
Það var svo með blendnum hug
sem við tókum land á hæð 660, eftir
langan og erfiðan dag þar sem við
höfðum fetað okkur í gegnum völund-
arhús skriðjökulsins. Það var líkt og í
ævintýrunum að við þyrftum að leysa
einhverja þraut til þess að losna úr
viðjum jökulsins, og gætum við það
ekki hyrfum við í faðm þessa hvíta
risa. En með magellaninn og púnkta
sem leiðarhnoð komust við klakklaust
frá þeirri þraut og gátum stolt litið til
baka yfu- farinn veg þar sem við skál-
uðum í kampavíninu við hæð 660.
Þetta hafði umfram allt verið
skemmtileg ferð á mörkum hins jarð-
neska þar sem við, mitt á milli himins
og þessa snæhafs, höfðum fengið að
ganga inní heima og geima jökulsins.
Kvenna-
ferðir
Á FYRRI hluta þessarar aldar fór
Lydía Pálsdóttir á ýmsa tinda
með manni sinum, Guðmundi Ein-
arssyni frá Miðdal. Hún fór m.a. á
Tindinn í Tindfjöllum, á einn
tinda Kverkíjalla og á Loðmund í
Kerlingarfjöllum, auk þess að
ferðast um flesta jökla landsins.
^ Fyrst kvenna á Mont Blanc var
Ólafía Aðalsteinsdóttir og var
það árið 1975. Síðan hafa nokkr-
ar íslenskar konur gengið á fjall-
ið. Árið 1982 gengu fjórar konur
algengustu leiðina á fjallið ásamt
eiginmönnum sinum, það voru
þær Anna Lára Friðriksdóttir,
Anna Guðrún Líndal, Ásdís Stein-
grimsdóttir og Guðrún Þóra
Magnúsdóttir. Tveimur árum síð-
ar fór Anna Lára aftur á fjallið
ásamt tveimur félögum sfnum, nú
eftir Brenva-hryggnum, og árið
1985 gengu Salbjörg Óskarsdótt-
ir og Margrét Júlíusdóttir hina
venjubundnu leið á Mont Blanc
eftir að hafa flækst milli fjalla-
svæða Evrópu á Inter-rail-ferða-
lagi.
Árið 1981 klifu Vilborg Hann-
esdóttir og félagar Þumal í
Vatnajökli og sama ár fór Anna
Lára Friðriksdóttir suðurhlið
Hrútfjallstinda ásamt nokkrum
félögum sínum og var það fyrsta
uppganga þar. Ári seinna var
Snókur í Esjufjöllum klifínn
fyrsta sinni og meðal þeirra sem
þar voru á ferð var Anna Guðrún
Líndal.
Árið 1985 klifu Anna Lára
Friðriksdóttir og félagar Heljar-
gnípu í norðaustanverðum
Oræfajökli og sama ár héldu þau
til Perú, þar sem þau klifu meðal
annars hið glæsilega fjall
Allpamayo (5.947 m) og hæsta
fjall Perú, Huascarán, sem er
6.768 m hátt. Árið 1987 efndi síð-
an sami hópur til ieiðangurs f
Himalaja-fjallgarðinn og átti að
klífa fjallið Gangapurna, sem er
7.455 m hátt. Veður setti þó strik
í reikninginn og komust þau hæst
í 5.500 m hæð.
Árið 1995 héldu þær Katrín
Oddsdóttir og Anna Kristín Ás-
björnsdóttir til Nepal og fóru
langleiðina á hæsta tind Imja Tse
(6.189 m). Áttu þær einungis eftir
um 20 m hækkun er þær urðu að
snúa við.
Ein kona var í fimm manna
hópi sem gekk á gönguskíðum
þvert yfir landið árið 1997. Var
það Eyrún Björnsdóttir. Hópur-
inn lagði upp frá Fonti á Langa-
nesi og endaði fór sína á Reykja-
nestá.
Þessar upplýsingar eru fengn-
ar frá Islenska alpaklúbbnum og
þurfa ekki að vera tæmandi um
afrek kvenna á þessu sviði.