Morgunblaðið - 08.11.1998, Blaðsíða 2

2 D SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1998 D 3 *
BÍLAR
BÍLAR
Harðnandi
samkeppni
vegna
offramleiðslu
Bílkaupendur munu hagnast en framleið-
endur tapa þegar offramboð á nýjum bílum
í Evrópu nær nýjum hæðum með stórauk-
inni framleiðslu japanskra framleiðenda
í evrópskum verksmiðjum.
BÍLKAUPENDUR hagnast á of mikilli framleiðslugetu.
Ford og
VW hætta
samstarfi
Ford og VW hafa komist að sam-
komulagi um að rifta samstai'fi
sínu um framleiðslu á fjölnotabfl-
um í AutoEuropa verksmiðjunni í
Portúgal. Samstarfið hefur staðið
yfir í þrjú ár og í verksmiðjunni
voru framleiddir VW Sharan , Seat
Alhambra og Ford Galaxy systur-
bflarnir. Samkomulagið felur í sér
að VW kaupir hlut Ford í verk-
smiðjunni í byrjun næsta árs.
Akvörðunin þýðir að Ford mun
hanna sinn eigin fjölnotabfl fyrir
Evrópu.
Raddstýring
í Citroén
CITROÉN er í samstarfi við
tölvuframleiðandann Microsoft og
hljómtækjaframleiðandann Cl-
arion um þróun á raddstýrikerfi
sem ætlað er að stjórna margvís-
legum tæknibúnaði, eins og t.d.
leiðsögukerfi, hljómtækjum, síma
og sendingu og móttöku tölvu-
pósts. Kerfið er kallað Auto PC og
er hægt að koma því íyrir í hvaða
bfl sem er. Það var sýnt í Citroén
Xsara langbaki á bflasýningunni í
Birmingham nýlega. Búist er við
að kerfið verði boðið í Citroén bíl-
um innan 18 mánaða.
VW fjórfestir
í Bretlandi
VW AG hyggst nota 850 milljónir
dollara, um 61 milljarð kr., á
næstu fimm árum til fjárfestinga í
verksmiðju í Crewe á Englandi til
þess að undirbúa aukna fram-
leiðslu á Bentley og þróa nýjar
gerðir Bentley og Rolls Royce.
VW keypti Rolls-Royce fyrii' 790
milljónir dollara í júlí sl. BMW á
réttindi á Rolls-Royce nafninu en
VW fær með samningi að nota það
fram til ársloka 2002.
FULLVÍST er að baráttan um hylli
bílkaupenda eigi eftir að harðna
mjög þegar það tvennt fer saman að
bílaframleiðsla mun aukast í Evr-
ópu á komandi árum og allar líkur
benda til þess að bflainnflutningur
til álfunnar aukist einnig. Japönsku
fyrirtækin geta innan tíðar fram-
leitt yfir eina milljón bíla á ári í
verksmiðjum sínum í Vestur-Evr-
ópu. I samanburði við framleiðslu-
getuna á þessu ári þýðir þetta um
80% aukningu á framleiðslugetu á
næstu fjórum árum. Megnið af
framleiðsluaukningunni kemur á
markað skömmu eftir að gildistími
samkomulags rennur út sem Evr-
ópusambandið gerði við japönsk
stjórnvöld fyrir nokki-um árum um
takmarkaðan aðgang japanskra bfla
að Evrópumarkaði.
25-30% of mikil framleiðslugeta
Sérfræðingar telja að bílafram-
leiðendur í Vestur-Evrópu geti nú
þegar framleitt 25-30% fleiri bíla
en markaður er fyrir. Þar sem því
er ekki spáð að söluaukning verði
umtalsverð í Evrópu á þessu tíma-
bili þykir ljóst að óheftur aðgangur
japanskra framleiðenda að Evr-
ópumarkaði mun varpa enn skýr-
ara ljósi á vandamál sem fylgja
oframleiðslugetu evrópskra fram-
leiðenda.
Erfitt er að sjá fyrir afleiðingarn-
ar fyrir framleiðendur og bflkaup-
endur en þó má búast við því að
evrópskir bflaframleiðendur bendi
fljótlega á Japan sem sökudólginn.
Efnahagssamdráttur í Japan og
veik staða jensins gera Evrópu að
afar fýsilegum markaði fyrir jap-
anska framleiðendur sem eru langt
frá því að fullnýta framleiðslugetu
sína heima fyrir.
Aðstæður eru þó afar mismun-
andi eftir framleiðendum í Evrópu.
Sumir hafa jafnvel enn of litla fram-
leiðslugetu, aðrir framleiða ná-
kvæmlega það sem markaður er
fyrir og loks eru þeir sem eru með
allt of miklar fjárfestingar og rekst-
ur miðað við markað. Það er reynd-
ar erfitt að finna nákvæmlega réttu
afköstin því sveiflur eru miklar á
markaðnum, eins og t.d. í byrjun
þessa áratugar þegar bílasalan í
Evrópu dróst saman um 2 milljónir
bíla á tveimur árum.
Enn verið að auka getuna
Áhrifa frá offramleiðsluvanda-
máli bílaframleiðenda gætir í
harðri verðsamkeppni þeirra á
milli en framleiðendur sem eiga
ekki við þennan vanda að stríða
fara ekki heldur varhluta af verð-
stríðinu. Þetta er líka skýringin á
því hvers vegna framleiðendur
bjóða nýjar og betri gerðir bíla á
lægra verði en bílana sem þeir
leysa af hólmi.
Það bendir t.a.m. ekki til offram-
leiðslugetu að Nissan, Honda,
Mitsubishi og Toyota eru með
áform eða hafa þegar hafið fram-
kvæmdir að stækkun verksmiðja
sinna í Evrópu. Audi, BMW, Jagu-
ar, Mercedes-Benz og Porsche
hafa fullnýtt sína framleiðslugetu
og leita leiða til þess að framleiða
enn fleiri bíla, m.a. með því að
fjölga vöktum í verksmiðjum sín-
um.
General Motors getur státað af
einni bestu framleiðslunýtingunni í
Evrópu. Ekki langt undan er
Renault eftir að verksmiðju fyrir-
tækisins í Vilvoorde í Belgíu var
lokað. Seat framleiðir ekki nógu
marga bíla til að anna eftirspurn en
sama saga verður ekki sögð um Fi-
at, Ford, Peugeot/Citroen, Rover,
Saab, Volkswagen og Volvo.
Framleiðendur hafa lítið gert til
að takast á við offramleiðsluvanda-
málið ef undanskilin er lokun verk-
smiðjunnar í Vilvoorde. Raunar
hafa þeir enn aukið á vandamálið
með byggingu stórra verksmiðja í
Þýskalandi (Opel í Eisenach), Spáni
(SEAT í Mai'torell), Ítalíu (Fiat í
Melfi), Frakklandi (Fiat/PSA í Va-
lenciennes) og Portúgal (Ford/VW í
Palmela).
Milljón
bílar á
F t f M
ari fra
Japönum
JAPANSKIR framleiðendur smíða
560.000 bfla í Vestur-Evrópu á
þessu ári. Stærstu framleiðendumir
hafa skýrt frá því hvemig þeir ætli
að auka framleiðsluna þannig að
hún verði í heild yfir einni milljón
bfla.
Nissan
• Nissan framleiðir 280 þúsund
Primera og Micra á þessu ári í
Sunderland. Árið 2000 hefst þar
einnig framleiðsla á Almera og búist
er við að heildarframleiðslan verði
þá um 400 þúsund bflar. I Barcelona
era smíðaðir 100 þúsund Serena og
Terrano II. Þessi tala hækkar lík-
lega í 130 þúsund þegar tveir nýir
fjölnotabflar bætast í framleiðslulín-
una árið 2001.
Toyota
• Toyota smíðar 170 þúsund bfla í
Burnaston í Englandi á þessu ári, að
stærstum hluta Avensis en einnig
nokkur fjölda af Corolla. Fram-
leiðslugetan í Burnaston verður um
200 þúsund bflar á ári og 150 þús-
und bíla framleiðsla hefst í Va-
lenciennes í Frakklandi árið 2001.
Þar verður Yaris smábfllinn fram-
leiddur.
Honda
• I verksmiðju Honda í Swindon
verða smíðaðir 130 þúsund bflar á
þessu ári, þ.e. tvær gerðir Civic og
ný kynslóð Accord. Honda ráðgerir
að auka framleiðslugetuna í 250 þús-
und bfla á ári með framleiðslu á J-
smábflnum frá og með árinu 2002.
Volvo
• Samstarf Mitsubishi og Volvo í
Hollandi verður aukið í haust þegar
Space Star verður bætt við fram-
leiðslulínuna. í Born era þegar
framleiddir Carisma og Volvo 40 lín-
an. Ársframleiðslugetan fer úr 200
þúsund bílum í 280 þúsund bfla, þar
af helmingurinn Mitsubishi.
Legacy á
loftpúéum
NÝ GERÐ Subara Legacy kemur
á markað í Evrópu í desember.
Bíllinn er afar svipaður útlits og
fyrri gerð en er þó með nýrri yfir-
Ford veðjar ó
CVT-skiptinguna
byggingu og undirvagni. Lang-
baksgerðin verður í fyrsta sinn
boðin með loftpúðatjöðrun í sjálf-
skiptu útfærslunni af 2,5 1 bílnum.
Loftpúðafjöðrunin gerir öku-
manni kleift að hækka bflinn að
framan um allt að 30 mm og 40
mm að aftan, annað hvort til að
hafa áhrif á fjöðran bflsins eða
auka veghæð hans. Þegar bíllinn
hefur náð 80 km hraða á klst
lækkar hann sig í eðlilega hæð til
þess að auka stöðugleikann á
vegi. Hann fer síðan aftur í sömu
stillingu þegar hraðinn fer niður í
50 km hraða á klst.
REIMDRIFIN
gírskipting, CVT
(Continuously
variable trans-
mission), er nýleg
uppfinning í því formi sem hún
þekkist í dag. Ford Motor Co. og
ZF Friedrichshafen AG í Þýska-
landi, sem er stærsti sjálfstæði
framleiðandi gírkassa í Evrópu,
leggja nú ofurkapp á enn frekari
þróun tækninnar og markaðssetn-
ingu.
Fyrirtækin hafa gert samstarfs-
samning sem gerir ráð fyrir að árið
2005 verði náð framleiðslu á einni
milljón CVT gírkassa á ári fyrir
Ford og aðrar gerðir bfla. Ford þarf
á þessari nýju tækni að halda sökum
þess að CVT skiptingin stuðlar að
meiri spameytni og þar með minni
útblástursmengun en hefðbundnir
gírkassar. Fjárfestingin nemur
„mörg hundrað milljónum dollara",
er haft eftir Jac Nasser, stjómarfor-
manni Ford.
Timamótasamningur
Samningurinn þykir marka tíma-
mót á fleiri en einu sviði. CVT hefur
hingað til einungis verið nothæf í
minni gerðum bflum og sumir telja
það fífldirfsku að bjóða þennan bún-
að á Bandaríkjamarkaði sem er
þekktur fyrir stóra bfla og aflmiklar
vélar. Búnaðurinn verður í fyrsta
sinn boðinn sem staðalbúnaður í
magnsölubíl eins og Ford Focus.
Ford vill með samningnum fá á sig
það orð að vera fremstur í flokki í
framleiðslu á CVT í Bandaríkjunum
og jafnvel heiminum öllum.
Áðrir framleiðendur bjóða nú þeg-
ar eða vinna að hönnun CVT skipt-
ingarinnar. Honda býður til að
mynda CVT með Civic sem valkost.
Ford ætlar sér hins vegar stóra hluti
á markaði með þessa tækni.
ZF mun eiga 51% í fyrirtækinu
sem hefur ekki enn fengið nafn og
Ford afganginn. Fyrirtækinu verður
hleypt af stokkunum á næsta ári.
Það fær eignarrétt yfir verksmiðju
Ford í Batavia í Ohio þar sem nú era
framleiddar sjálfskiptingar. Fram-
leiðslan sjálf hefst 2001.
í fyrstu er ráðgert að framleiða
CVT gírkassa einungis fyrir litla,
framhjóladrifna bfla með ekki stærri
vél en fjögurra strokka. Ford Focus
verður fyrsti bílinn með slíka skipt-
ingu. Stefnt er að því að innan fimm
ára verði 25-30% allra lítilla Ford
bfla í Bandaríkjunum með CVT.
Útbreidd tækni innan
tveggja óratuga
Nú um stundir era framleiddar
nálægt 500 þúsund CVT skiptingar í
heiminum á ári sem er lítið í saman-
burði við 25 milljónir sjálfskiptinga
sem talið er að ársframleiðslan nemi.
CVT skiptingin
í heðbundinni sjálfskiptingu er
vökvaknúin kúpling sem skiptir
milli fjögurra gíra. ICVT
skiptingu eru í stað kúplingar
reim, A, og reimhjól, B og C.
B-C: Snúningsátakið flyst frá
vélinni um sveigjanlega stálreim
sem hreyfist milli tveggja
helminga af reimhjóli.
B: Þegar ökutækinu er hraðað
færast reimhjólin nær hvert öðru.
C: Um leið færast reimhjólin
merkt C fjær hvert öðru og
stálbeltið færist nær öxlinum.
Gírhlutfallið breytist eftir því hvar
stálbeltið er statt á reimhjólunum.
Enn sem komið er eru þeir ann-
markar á CVT tækninni að hún þol-
ir ekki aflmeiri vélar. Ford og ZF
ráðgera hins vegar að þróa CVT
fyrir sex strokka vélar í millistærð-
arbíla og pallbíla og stefna að því að
setja hana á markað innan fimm
ára.
Talsmenn Ford og ZF telja fullvíst
að CVT tæknin verði útbreidd innan
tveggja áratuga. Þeir segja tvo þætti
leggja grandvöllinn að velgengni
tækninnar á komandi árum, annars
vegar áreiðanleika skiptingarinnar
og hins vegar ásættanlegan fram-
leiðslukostnað á hverja einingu.
ZF kynnti nýja CVT frumgerð ár-
ið 1995. Ljóst var í upphafi að
tryggja þyrfti magnsölu til þess að
búnaðurinn yrði samkeppnishæfur í
verði við aðrar gerðir gírskiptinga. I
því felst hlutverk Ford og þótt CVT
verði framleidd jafnframt fyrir aðra
bflaframleiðendur verður Ford
stærsti einstaki kaupandinn.
Helsti kostur CVT skiptingarinnar
er sparneytnin. CVT eykur eldsneyt-
isnýtinguna um 10-15% í samanburði
við fjögurra þrepa sjálfskiptingu.
Skiptingin er silkimjúk og ökumenn
verða ekki varir við þrep í henni eins
og í hefðbundnum sjálfskiptingum.
Hvað með
keppinautana?
Bílaframleiðendur um allan heim
vinna nú að þróun CVT. Honda og
Nissan bjóða nú þegar bíla með
CVT, General Motors, Ford og
Chrysler hafa hafið undirbúning
fyrir markaðssetningu.
General Motors
Áætlanir GM eru ólíkar Ford.
Ford hyggst gera notkun CVT út-
breidda í Bandaríkjunum í litlum
bílum og millistærðarbílum, þ.á.m.
bílum með allt að 3,0 lítra, sex
strokka vélum. GM einbeitir sér að
því að bjóða CVT í litla bíla utan
Bandaríkjanna, einkum í Evrópu
en einnig í Asíu, bíla með allt að 2ja
lítra vélum. GM hefur lýst því yfir
að framleiðslubíll frá samsteypunni
verði boðinn með CVT innan fjög-
urra ára. GM lagði niður vinnu við
þróun þessarar tækni snemma á ní-
unda áratugnum þegar sýnt þótti
að stálbelti skiptingarinnar þyldi
ekki snúningsátak vélar. Vinna
hófst að nýju þegar framfarir urðu
á hönnun stálbelta og sýndi GM
CVT á bflasýningunni í Frankfurt
1997.
Chrysler og Honda
Chrysler hefur lýst því yfir að
fyrirtækið sé að þróa CVT en leynd
hvflir yfir verkefninu. Honda á hinn
bóginn kynnti CVT fyrst í Civic í
Bandaríkjunum 1996. Samtals hafa
selst 12 þúsund Civic með búnaðin-
um. Bíllinn er einnig fáanlegur í
Japan og Evrópu með CVT. Honda
hefur lýst því yfir að til greina komi
að bjóða fleiri bfla með CVT.
Nissan
Nissan býður smábfla með CVT
og vinnur nú að þróun tækninnar
fyrir stærri bíla. Nissan var einn
fyrsti bflaframleiðandinn til að selja
bfla með CVT. Sá fyrsti kom á
markað 1992, smábfllinn March í
Japan, og seinna Micra í Evrópu.
Samtals hafa 260 þúsund Nissan
með CVT verið seldir.
Nissan vinnur nú að enn frekari
þróun tækninnar fyrir 2ja lítra vélar.
Rafgeymar í lagi
RAFGEYMAR sem eru á markaði
hérlendis eru allir viðhaldsfríir. En
þrátt fyrir það er að mörgu að
hyggja ef geymarnir eiga að skila
öraggri orku þegar mest á reynir.
Örn Johnson hjá Skorra hf., sem
rekur rafgeymaþjónustu, segir hér
helstu ráðin til halda rafgeymum í
lagi.
Meiri orkunotkun ó veturna
Mun meiri rafmagnsnotkun er við
vetrarakstur en að sumarlagi. Aft-
urrúðuhitarar, miðstöð og jafnvel
aukaljósabúnaður eyðir orkunni. En
mestu um vert er að gæta að því að
séu akstursleiðir mjög stuttar, sem
oftast er innanbæjar, þá nær rafall-
inn oft ekki að hlaða rafgeyminn
upp. Rafgeymirinn smám saman af-
hleðst sem gæti endað á því að ekki
er næg orku til að ræsa bifreiðina.
Rafgeymasalar sem skipta um
rafgeyma kanna ávallt ástand
þeirra fyrir viðskiptavini. Örn segir
að sé rafgeymir aíhlaðinn af þessum
sökum sé lausnin ekki sú að kaupa
nýjan rafgeymi heldur að aka bfln-
um lengri vegalengd til að hlaða
geyminn og helst án þess að nota
orkufrekan búnað.
Spanskgræna
Bfleigendur geta séð á rafgeym-
inum hvort ástand hans sé eðlilegt.
Safnist mikil spanskgræna, (hvítt
duft), á pólana bendir það eindregið
til þess að líftími geymisins sé far-
inn að styttast verulega. Til þess að
fyrirbyggja það að lenda í vandræð- •
um af þessum sökum væri því rétt
að fara að huga að því að skipta um
geymi.
Spanskgrænuna er hægt að skola
af með volgu vatni en því verra sem
ástand geymisins er því fyrr kemur
spanskgrænan aftur. Eðilegur end-
ingartími rafgeymis er um þrjú ár.
Rafgeymar geymdir
Örn segir að ofangreint eigi við
um rafgeyma í eðlilegri notkun.
Mikið er um rafgeyma í öðrum hlut-
um, eins og t.d. hjólhýsum, vélsleð-
um, fjórhjólum, bátum o.fl. Þeir
standa oft um langan tíma ónotaðir.
Það er eðli rafgeyma að afhlaðast
og afhleðslan eykst með hærra hita-
stigi. Best er því að geyma raf-
geyma sem ekki eru í notkun á
köldum stað. Til þess að þeir séu til-
búnir til notkunar þegar á þarf að
halda er nauðsynlegt að hlaða þá
upp a.m.k. einu sinni um veturinn.
Annars er hætta á því að rafgeym-
arnir séu algerlega afhlaðnir en við
það getur orðið efnabreyting í þeim
sem ekki gengur til baka. Raf-
geymirinn getur þá misst verulega
hleðslurýmd sína, eða þá hleðslu
sem kemst inn á geyminn. Með ^
þessu móti er hægt að eyðileggja
rafgeyma fyrir helberan klaufa-
skap.
í Isuzu Rodeo 4 W/D m/ 3.2 1. vél árgerð '95
(ekinn 32 þús. mílur),
Nissan Quest XE (7sæta) árgerð '93,
Volvo 760 GLE (tjónabifreið) árgerð '88
og aðrar bifreiðar, er verða sýndar að Grensásvegi 9
þriðjudaginn 10. nóvember kl. 12 - 15.
Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.
LYFTARI
Ennfremur óskast tilboð í Allis Chalmers
gaffallyftara 6000 Ibs. árgerð '77

Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.
UMSÝSLUSTOFNUN VARNARMÁLA
SALA VARNARLIÐSEIGNA