Alþýðublaðið - 16.05.1934, Blaðsíða 3

PRIÐJUDAGINN 15. maí 1934
/iLÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
alþýðuflokku;rinn
‘RITSTJÓRI;
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsia:
Hverfisgötu 8—10.
Simar:
4i'00: Afgreiðsla, auglýsingar.
4101: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4t*02: Ritstjóri.
4! 03; Vilhj. S Vdhjálmss. (heiina).
41)05: Prentsmiðjan
Kitstjórinn er til viðtals kl 6—7.
Niður í dældina.
Örlög íslenzka kommúnista-
flokksdnis virðast ætla að verðia,
n(ákvæmltega hin sömu og komm-
únista í öðrum löndum. Fyrst í
stað fá þeir nokkuð fylgi, en peg-
ar „nýjabrumið“ er farið, slitnar
úr lestmni allur sá hópur, sem
ekki getur lifað á slagorðum ein-
um og gffuryrðum.
KommúniiStaflokkurinn hér er á
hraðri leið niður í dældina. Að
vísu lætur hanu óskaplega, en
ekfcert er á bak við.
Aðalfélagsskapur hans, hið
brtoislega V. S. N., sem var alt af
í raun og veru ekkert annað en
stórfeld auglýsing, er nú stein-
dauður, uppleystur og einungis
til á pappír hjá örfáum ofstækis-
mönnum. Á Akureyri hafa nú 3—
4 félög drepist undir handarjaðri
p'SSiS, í Glerárporpi 2, á Siglufirði
2, -og auk þess ýms skyndifélög
lognast út af um leið og þau
voru stofnuð, af því að þau voru
aldrei annað en einföld fulltrúa-
s-ending á eitthvert þing eða ráð-
stefnu.
Ástæð-an fyrir þessu er sú, að
k-ommúnistar eru sneyddir því að
kunn-a að snerta á n-okkru máli
með viti. Starfsemi þ-eirra er og
hefir aldrei verið annað en aug-
lýsingastarfsemi — -og allar aug-
lýsingarnar hafa -ekki verið annað
en skrumauglýsingar.
| Vierkamönnum getst yfirleitt af-
ar-illa að slikri starfsemi. Þeir
vilja, að samtök þ-eirra, sem þteir
byggja upp með súrum sveita,
sýni þieim -einhvern árangur, betei
iaunakjör o,g bætt vinnuskilyrði,
í félaginu Dagsbrún höfðu
kommúnistar á aðalfundi 1932 108
atkvæði, og þá greiddu atkvæði
um 450 féla.gar. Á aðalfundi í
vetur höfðu þ-eir 39 atkvæði af
um 700.
Á Blönduósi réðu þeir miklu
í verklýðsfélagiUu fyrir ári. Nú
•er félagiiö í þanu veginn að slíta
ölju sambandi við kommúnista og
segja sög úr „V. S. N.“-
Svona beldur það áfram á
leið niður í dældina, þar tíl ekk-
ert verður eftir að síðustu, niema
örfáir vitlausir hanar á haug.
Eymd íhaldsins.
Nýlega ri-taði einn af merkustu
o-g gáfuðustu bæudum landsins
vel rökstudda og skoriinorða
greám í eitt af vikublöðunum um
íhaldið og sfcugiga þess, nazism-
ann og kommúnismainn.
Bóndinn sýnir fram á það, að
ALÞÝÐUBLAÐIfi
/
Kjartan Ölafsson
ferfngnr.
Kjartan ólaf&son.
Kjartian Ólafsson í Hafnarfirði
er i dag fertugur. Ekki er það
svo hár aldur að áratali, að á-
stæða sé ^að minnast, en ára-
talan er ekki alt af óskeikul-1 mæl-
ir á mannsæfi.
„Margoft tvítugur
meir hefir lifað
svefúugum segg,
er sjötugur hjarði,“
segir skáldið.
Kjartan fluttlst úr átthögum
si'nium í Árnessýslu austur og
hinigað til Hafnarfjarðar árið
1920, -og hefir dvalið þar siðan.
Stundaði hann fyistu 6 árin
hverja algenga vinnu og gerðist
þegar hi-nn mesti áhrifamaður í
félagsskap verkamanna. Eiga þeir
honum það mjög að þakka, a.ð
Vierkamannafélag Hafnarfjarðar
mun vera eitt h-ið öflugasta í
sinni röð, þieirra er nú starfa.
Árfð 1926 gerðist hann lögreglu-
þjónin og gegndi þvf starfi til
1931, og sagði hann því þá lausu,
er hann kendi h-eilsubrests þess,
er nú hefir knúð hann til að
draga sig að mestu í hlé frá
•opinberum störfum.
En þó að störf Kjartan-s, hv-ort
beldur hann var verkamaður eða
lögregluþjónn, væru ærið nóg
bæði að erfiði og tíma, þá v-oru
háin þó hv-orki færri né smærri.,
ilhaldið -og skuggar þess séu
hættulegustu andstæðingar af-
komu vininustéttannia í iandinu,
verkamauua, sjómanna, iðnaðar-
manna og bænda. Hann notar
engin stóryrði -eða gifuryrði í
greiin sinni, heldur færir hann
fram staðreyndir sinu máii til
sönnunar og gerir þáð svo skýrt,
að allir hljóta að skilja.
Hanin saninar það, að íhaldið
sé andstætt öllum umbótum á
kjörum fólksins í landinu, ien
hugsi um það eitt, að skara eld
að köku stóreigna- og hátekju-
knianna í kaupstöðum og þá fyrst
og fremist í Rieykjavík.
Bón-dinn b-endir á það, að aðal-
málin, s-&m fyrir liggi til úria.usn-
ar, séu þau, að skipuleggja af-
uröasölu bændanna og auka
kaupmátt verkalýðsinis, því að hjá
honum sé aðalmarkaðurinn fyrir
afurðir bændastéttarinn-ar.
Maður skyidi nú ætla, að í-
haldið reyndi að hrekja þessa
skörpu grein bóndans með ein-
hverjuim rökuin, en sv-o er ekki.
I stað þess flytur Mgbl. í gær
leymdarleg-a lygakliausu um funda-
höld þies-sa bón-da, sem það er
búið að birta tvisvar áður!
Slíik eymd er ekki vænleg til
foryistu fyrir; landsfólkið. **
sem hann hlóð á sig endurgjalds-
laust. í þágu bæjarféiag-sins, v-erk-
lýðisfélagsskapariins eða -einstakra
nauðleitaimanna. En þeir hafa
orðiið ærið margir, því að jafnian
hefir hú-s lians v-erið þeim opið
og hjálpin boðin.
Hanin hefir s-etið í hæjarstjórn
af hálfu jafnaðarmanna frá 1926
—1934, og átt þar sæt-i: í flesitum
hinna meiri háttar nefnda, þar
á meðal skólanefndum Flensborg-
arskólans og barnaskólans. Átti
hann á fyrstu árum sín-umj í bæj-
arstj-órn fru-mkvæði að því, að
reiist var nýtt barnaskólahús. Þá
var hann og meðal fremstu hvata-
m-anna þess, að bærinin hóf að
gera út togara til -að firra at-
vinnuvandræðum, og skömmu síð-
ar að verkamann;afélagið hóf
pöntunaristarfsemi. Þá var hanin
og frumkvöðull þ-ess, að
verklýðsfélög bæjarins settu á
stofn brauðgerðarhús, Þegar sv-o
rikiisstjórnin setti innflutr.ings-
hömlur, var Kjartan valinn sem
fulltrúi fyrir Alþýðuflokkinn
til að taka sæti í innflutnings-
nöfnd, og gegn-ir han-i störfu-m
þar enin. Við siðustu alþingiskosin-
ingar var Kjartan í kjöri af hálfu
jafniaðarmann-a í HaínaiLrði. Var
k-OiSniinigahríðin -eiin hin heitasta,
sem orðið hefir, en Kjartan sjúk-
ur maður og tók ekki á heilum
sér. Þó sk-orti að eins öriá at-
kvæði að hann næðá kosningu.
Öll þau ár, sem Kjartan hefir
dvalið í Hafnarfirði, hefir hann
tekið öflugan þátt í stjörumála-
sfarfsemi jafnaðarmanna og verið
einn hinin sk-el-eggasti framherji.
Hafa ekki önnur rúm verið b-etúr
skipuð en hans, hvar seirn leitað
er. Ber þar margt til. Kjartan er
að mínu viti man-na málsnjall-
astur, rökfimur og orðhagur svo
að af ber, og hvorki skortir sikap
né kapp þegar í brýnu slær um
áhugamál. Hefi ég engan heyrt
mæla þróttugra -og meitlaðra máil
í ræðum en Kjartan, þ-egar hann
fcr í iessálnu sínu. Þarf ekki í graf-
götur að fara um það, hvaðan
honum er runnin orðkyngin, svo
ber hún svip af ómenguÖum s-ögu-
stil. End-a >er það svo, að hamn er
í beztia lagi handgenginín fsl-end-
imgasögum og flestu hinu bezta
úr síðará tím-a hókm-entum. Hefi
ég og fáa fyrir hitt, -er mér þykir
hetur kunma ao lesa en Kjartan,
af gerhygli og hispurslausri gagn-
rýni, enda er han-n stálminnugur
og fróöur um marga hluti.
Kjartan -er kvæntur ágætri
konu, Sigrúnu Guðmundsdóttur
frá Seljatungu. Er hún samhent
Jhonluiml í hvívetna, og á silnn ríka
þátt í s-tarfi bónda síns.
Margar hugheilar árniaðaróskir
munu berast heimili þeárra í dag,
end-a; eiga margir þeim þakkir að
gj-aida, ekki sízt snauð og um-
komulítil olnbo-gabörn þjóðfélags-
ins. Margir munu ó-ska þess, að
Kjartani magi auðnaist að komast
aftur til fullrar heiisu og taka
aftur til fullrar hei'.su og tak-ai
þeir-ra, sem berjast fyrir marmúð
og réttlæti fyrir alla.
•Þáö er betur að hans skapi að
fá að „stríða og brjóta í stór-
hríðum æfinnar mannraunaís" -en
að vera óvirkur áhorfandi, og vel
mætti hann gera sömu játningu
og Stephan G. Stephanssou:
„. . . en þar kýs ég landnám,
-sem langflestir stranda,
ef liðsint ég gæti,
og bygði, þar helzt.“
Gu&jón Gu&jónsson.
Til Færeyja.
Ferðasaga íslenzkra skóía-
drengja.
Ég býst við því, að allir þeir,
s-em k-omast yfir þessa bók, sleppi
henni ekki fyr en þeir hafa l-es-
ið hana til enda og láti hana
isvo á b-ezta stað í bókaskápnum
sínum.
Bókin er samin af 23 skóla-
drengjum, sem allir heimsóttu
Færieyjar sl. sumar undir leið-
sögn hins ágæta kenarara og
drengjavinar Aðalstieins Sig-
muudssonar.
Drengirnir skriif-a sína gr-eihina
hver um alt, s-em fyrir augun
hair, um ferðina, Lyru, eyjarnar,
eyjiarskeggj-a, sö-gu þieirra, skóla-
mál, leiki og m-euningu. Allar eru
ritgerðirnar ljósar, gagnorðar og
skýrar, sv-o að ýmsir æfðir s-krif-
finniar get-a öfundað þá.
Maður verður drenguff í unnað
sánn við að 1-esa þ-essa ágætu
Htfu bók, maður sér með augum
litlu rithöfundanna, fylgást með
þidm -og skilur alt eins -og þieár.
Það er góð tilfinning, að fiinna
árón, sem liðin eru síðan niaður
var drengur, hv-erfa burtu í svip
og drengjaárin með öllu sfnu lit-
auðgí k-oma -einu sinni enn.
Ef þú átt drieng, þá kauptu
hianda h-onum þ-essa bók. Engi;n
bók er eins skemtileg til aflestr-
ar núna í sjáifu voriinu, og
gleymdo því ek-ki að 1-esa hana
sjálíur.
í sumar k-emur hingað flokkur
fær-eyskra dnengja. Við verðum
að taka v-el á móti þeim, eins
og þieir tóku á móti litlu Islend-
ingunum í fyrra sumar. Styðjið
að góðum móttökum, og það
getið þið gert meðal annars með
því, að kaupa þessa bók eftir
23 nýja. rithöfunda, og svo -er
hún lí'ka prýdd fjölda mörgum
miyndum.
r—S—n.
■BMIHWIMIBIi—I
fitrdinnsteognr.
„ R E X“ - stengur, einfaldar, tvö-
faldar og þrefaldar, sem má lengja
og stytta, „505“ patentstengu
(rúllustengur), mahognistengur
messingrör, gormar. — Mest úrval
Ludvig Storr,
Laugavegi 15.
Sjðkrasamlag Rejrkjaviker
Iðgjöldin lækkuðu 1. þ. m. urn 50 aura á mánuði. Lækkun
þessi nær ekki til þeirra iðgjalda, sem fallin voru í gjald-
daga fyrir 1. mai. Áð gefnu tiiefni eru samlagsmenn ámint-
ir um að hafa gjaldabæ urnar ávalt með sér, þegar þeir
faratil læknis; annars getaþeir átt á hættu að fá ekki afgreiðslu.
Málningarvðror.
Löguð málning í öllum litumt
Distemper - — —
Mattfarvi, fjölda litir.
Olíurifið, — —
Málningarduft, —
Titanhvita.
Zinkhvíta.
Blýhvita.
Terpentma.
Fernis.
Langódýrast í
MáEning og járnvðrnr.
Sími 2876.
Laugavegi 25.
Drífaoda-kaffið er drfgst.
TfiiBiarit
Þjóðræknisfélags fálendinga í VestDTheim!,
15. árgangof 1933,
er nýkomið hingað til lands, vandaður að frá-
gangi, eins og venja heiir verið til. — í tima-
ritinu eru nú rttgerðir eftir dr. Stefán Eina*s-
son, Rögnvald Pétursson og Steingrím Matt-
híasson, saga og œfíntýri eftir J. Magnús
Bjarnason, kvœði eftir Jakobinu Johnson, Huldu,
Rich. Beck, endurminningar eftir Guðm. Frið-
jónsson og margt fleira. — Verð að eins 5 kr
Af eidri árgöngum má fá flesta fyrir mjög nið-
ursett verð, 1,—6. og 9.—11. fyrir kr. 2,50, en
aðrir árgangar kosta 5 kr. hver.
Tímaritið fœst hjá bóksölum, en aðalútsala er hjá