Morgunblaðið - 18.02.2000, Qupperneq 4

4 D FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
4
DAGLEGT LÍF
-----MÆÐGURNAR-----------
Björg Juhlin og Siv Friðleifsdóttir
Eins o g Shirley Temple
- nema tennurnar
Morgunblaðið/Porkell
TV /TÁNUÐ fyrir væntanlega fæð-
ivl ingu héldu þau Björg Juhlin
kennari og Friðleifur Stefánsson
tannlæknir frá Berlín tU Óslóar þar
sem þau vUdu að bam sitt yrði í
heiminn borið. „Við vorum við nám
í Berlín, sem þá var enn nöturleg
borg eftir hörmungar stríðsins. Ég
kaus fremur að upplifa þennan
merkisviðburð í vinalegu umhverfí
með fjölskyldu minni í Noregi,“
upplýsir Björg, sem ól Siv, núver-
andi umhverfisráðherra, þann 10.
ágúst 1962.
Stúlkan var stór og fógur, 4.250
g og 55 sm og algjört draumabam
að sögn Bjargar. „Hún var svo vær
og góð að stundum lét ég spegU við
vit hennar til þess að fullvissa mig
um að hún andaði. Hún hefur alltaf
verið í einstaklega góðu jafnvægi
og með mikla ábyrgðartilfinningu.“
Þann eðliskost telur Björg tví-
mælalaust hafa komið dóttur sinni
vel í lífinu. Sjálf viðurkennir hún að
hafa notið góðs af og ekki síður
þrjú yngri systkini Sivjar, sem
fæddust á næstu átta árum. Björg
og Friðleifur fluttust tU íslands
þegar Siv var aðeins nokkurra
mánaða og bjuggu fyrstu árin í Sig-
túni í Reykjavík en síðar við Unn-
arbraut á Seltjamarnesi.
Framandlegir
bjúgnaréttir
Vegna náms og starfa beggja
segir Björg að mikið hafi mætt á
elstu dótturinni við að hafa hemil á
hópnum. „Skipulagshæfileikar
hennar komu snemma í ljós, því
hún stjórnaði af mikilli yfirvegun,
röggsemi og festu. Enda veitti ekki
af því bræðurnir, sem em sex og
átta ámm yngri, vom óttalegir vill-
ingar. Svo dæmi sé tekið áttu þeir
til að stökkva allsberir upp úr bað-
inu og út á götu og þá kom til kasta
Sivjar að tjónka við þá. Þótt ódælir
væru bára þeir mikla virðingu fyr-
ir eldri systur sinni. Hún þurfti
stundum að elda handa þeim
systkinum og þar sem hún var sér-
stakur bjúgnaaðdáandi vom fram-
andlegir bjúgnaréttir oft á boðstól-
um.“
Björg segist geta sagt fullt af
prakkarasögum af sonum sínum,
en af systmnum Siv og Ingunni,
sem fæddist 1964, sé ekki af mörgu
að taka. „Þær vom afskaplega
prúðar og flippuðu aldrei út eins og
sagt er. Siv fékk meira að segja
sérstök verðlaun fyrir prúð-
mennsku í lok gmnnskólans, sem
þá var sjötti bekkur.“
Eins og sönnu draumabami
sæmdi gekk Siv einkar vel í skóla,
stundaði keppnisíþróttir; badmin-
ton, handbolta og skíði með góðum
árangri, saumaði og prjónaði af
miklu listfengi og byrjaði auk þess
að læra á blokkflautu sex ára göm-
ul. „Vegna tannanna varð tónlist-
arnámið þó endasleppt,“ segir
Björg og útskýrir nánar: „Þótt ég
segi sjálf frá var Siv einstaklega
fallegt barn. Hún var með Ijóst
krallað hár og minnti svolítið á
Shirley Temple - nema tennurnar.
Það var hreinlega eins og guð hefði
kastað tönnunum af handahófi upp
í blessað barnið. Tannréttingar og
spangir urðu því hlutskipti hennar
á tólfta og þrettánda árinu og fyrir
vikið náði hún ekki hreina tóninum
í blæstrinum og lagði þá tónlistar-
námið á hilluna."
Björg segir að fjaran á Nesinu
hafi heillað Siv og þangað hafi hún
oft farið til að leika sér. „Eitt sum-
arið synti hún stundum í sjónum á
góðviðrisdögum, en hætti því þeg-
ar hún var hætt komin í þungum
straumi. Siv hefur alltaf verið mikil
útivistarmanneskja og náttúm-
unnandi. Innandyra lék hún sér
eins og aðrar stelpur, m.a. með
Barbie-dúkkur. Henni þótti brúð-
urnar greinilega heldur einsleitar
því hún klippti á þeim hárið og
gerði ýmislegt til að skapa hverri
um sig ákveðinn stfl. Ólíkt mörgum
lét Siv sig aldrei dreyma um að
verða hin hefðbundna húsmóðir, en
lét þó ekki mildð uppi um framtíð-
aráformin,“ rifjar Björg upp og
víkur talinu að táningnum Siv, sem
tók upp á ýmsum kenjum.
Kenjar í táningnum
„Henni fór að finnast ég vera
óskaplega norsk, sveitó og ströng.
Sérstaklega fór í taugarnar á henni
hve snemma ég vildi að hún skilaði
sér heim af skólaböllum. Af með-
fæddri samviskusemi hlýddi hún
þó og kom sér meira að segja einu
sinni í mikið klandur vegna þessa. í
stuttu máli fór hún á skólaball og
vegna einhverra óláta læstust
krakkarnir inni í húsinu. Siv var
orðin mjög áhyggjufull að komast
ekki heim og tók á endanum til
bragðs að brjóta rúðu til að komast
út. Hún fékk vitaskuld skömm í
hattinn og þurfti að ganga á fund
skólastjórans til að útskýra hve
stranga mömmu hún ætti.“
Annars segir Björg að þeim
mæðgum hafi komið prýðilega
saman. Þó hafi Siv verið fremur fá-
lát í nokkra daga í kjölfar klipping-
ar sem hún bað móður sína um að
framkvæma. „Ég átti að klippa
toppinn á henni 1 spíss niður eins og
á geimveram sem þá vora svo vin-
sælar í sjónvarpinu. Þrátt fyrir
Sigríður Eyþórsdóttir og Eyþór
Arnalds
Prófessor og komm-
únisti í Arbæjarhverfi
Morgunblaðið/Sverrir
EG hafði aldrei séð neitt fal-
legra,“ segir móðir Eyþórs
Arnalds, tónlistarmanns og for-
stjóra Islandssíma, um son sinn
nýfæddan. Hvort aðrir vom á sama
máli er hún ekki viss um og stóð
reyndar hjartanlega á sama. „Ný-
fæddur var hann mjög smávaxinn,
ekki nema 10 merkur og 47 sm.
Hann þurfti mikla næringu og því
varð samband okkar strax mjög
náið. Magakveisa hrjáði krílið um
nokkurra mánaða skeið en eftir það
braggaðist hann vel.“
Eyþór fæddist 24. nóvember
« 1964 og var framburður foreldra
sinna, Sigríðar Eyþórsdóttur leik-
konu og kennara og Jóns Arnalds
lögfræðings. Að sögn Sigríðar var
hann afar skapgóður, skemmtileg-
ur, félagslyndur og fróðleiksfús
krakki. Prófessorinn var hann kall-.
aður í Árbæjarhverfinu, þar sem
fjölskyldan bjó framan af. Líka
kommúnisti ef leikfélögunum sinn-
aðist og segir Sigríður síðara viður-
nefnið líkast til eiga rætur að rekja
til frændseminnar við stjórnmála-
manninn Ragnar Amalds.
„Eyþór var á stundum svolítið
utan við sig, klæddi sig í annan
sokkinn yfir hinn og þess háttar.
Eins og hálfs árs þekkti hann alla
stafina og fimm ára var hann orð-
inn fluglæs. Ég hafði ekki undan að
svara gáfulegum spurningum hans.
Þótt hann léki sér í fótbolta var
sparkið ekki hans sterkasta hlið,
enda hætti hann alsæll þegar hann
áttaði sig á að lífið gekk út á annað
og meira en boltann.“
Venjulegur maður
eins og pabbi
Við tók grúsk og vísindaleið-
angrar af ýmsu tagi. Jarðvegs- og
pöddusýni vora tekin í haugum úr
húsagrannunum í kring og þau
skoðuð gaumgæfilega í smásjá.
„Hann sagðist ætla að verða
stjömufræðingur og vísindamaður
þegar hann yrði stór, en „... líka
venjulegur maður eins og pabbi
minn“, eins og hann bætti jafnan
við þegar framtíðaráformin bar á
góma.
Eyþór olli mér ekki miklum
áhyggjum. Helst var ég hrædd um
að hann færi sér að voða því hug-
dirfskan var oft meiri en getan. Til
dæmis æddi hann efst upp á fjall
þegar hann sté í fyrsta skipti á
skíði og steyptist auðvitað beint á
höfuðið í lendingunni. Hann var
lengi að komast upp á lag með að
hjóla en gafst ekki upp og kom oft
blár og marinn heim eftir þrotlaus-
ar æfingar.“
Öllu betur farnaðist Eyþóri á
tónlistaræfingum. Aðeins fimm ára
hóf hann að læra á fiðlu í Tónlistar-
skólanum og hélt tónlistamáminu
sleitulaust áfram samfara náminu í
MH og þar til hann lauk prófi í
sellóleik. „Snemma kom í ljós að
litli prófessorinn minn hafði mikla
leik- og tónlistarhæfileika. Hann
lék í ýmsum barnaleikritum, m.a. í
Þjóðleikhúsinu, útvarpi og sjón-
varpi. Ég var viss um að annað-
hvort myndi hann helga sig tónlist-
inni eða hasla sér völl sem
brautryðjandi á einhverju sviði,“
segir Sigríður og finnst hún hafa
verið sannspá í meira lagi.
Áræðinn og
óttalaus
Áræði og óttaleysi telur Sigríður
alla tíð hafa verið einkennandi í fari
Eyþórs. Því til sönnunar nefnir hún
viðbrögð hans við einelti sem hann
mátti þola um tólf ára aldur. „Ég
komst á snoðir um að krakkahópur
í hverfinu gerði sér hvað eftir ann-
að að leik að binda son minn elsku-
legan við ljósastaur. Mér leist ekki
á blikuna, en sjálfur þagði Eyþór
um athæfið og virtist kæra sig koll-
óttan þegar á hann var gengið. Ég
kom að máli við forsprakka hóps-
ins, sem svaraði því til að þetta
góðan vilja misskildi ég fyrirmælin
og útkoman þótti henni með ein-
dæmum hallærisleg.“
Meðal annars vegna námsárang-
urs, íþróttaiðkunar og virkrar þátt-
töku í skólafélagslífinu kveðst
Björg ekki hafa haft miklar
áhyggjur af að Siv leiddist út á villi-
götur. Samt játar hún að sér hafi
ekki verið vel við að karlkyns aðdá-
endur væra að gera sér dælt við
dóttur sína. „Eins og til dæmis þeg-
ar sjómaður einhvers staðar úti á
dumbshafi var alltaf að hringja í
hana, alltof unga að mér fannst,“
segir Björg, sem skarst í leikinn og
frábað dóttur sinni frekari upp-
hringingar. „Þótt Siv fyndist ég
fram úr hófi ströng, held ég að
hún sé núna ósköp þakklát fýr-
ir agann í uppeldinu."
Björg kveðst hafa talið
næsta víst að Siv færi í lækna-
nám. „Þess í stað íhugaði hún
íþróttakennaranám, sem ég
ráðlagði henni eindregið frá
vegna lágra launa kennara.
Ur varð að hún lærði sjúkra-
þjálfun eftir stúdentspróf úr
MR. Samfara náminu í
menntaskóla vann hún m.a.
í fiski og við skúringar og
hefur sannarlega aldrei
verið nein dekurdrós."
Þar sem Siv vildi alla
jafna vera skvísuleg til
fara kom Björgu á óvart
að eftir dvöl í enskum
heimavistarskóla hafi
hún við heimkomuna
verið klædd eins og
dæmigerð ensk skóla-
stúlka. „Sömuleiðis
breyttist ásjónan eftir sum
dvöl hjá frændfólki í Noregi, en þá
varð Siv afar norsk og búsældarleg
í öllum hátturn," segir Björg og er á
því að framangreint sé lýsandi fyrir
einstaka aðlögunarhæfni dóttur
væri svo rosalega gaman af því að
Eyþór væri aldrei hræddur."
Én hræddur var hann samt þeg-
ar Sigríður lét Bergljótu, systur
hans, þremur árum yngri, sofa í
bamavagni úti á svölum. „Hann
spui-ði áhyggjufullur hvort ég
tæki hana ekki öragglega inn
fyrir nóttina. Þeim systkinum
kom mjög vel saman, þótt
Bergljót segði síðar að hann
hefði stundum átt til að klípa
hana þegar enginn sá til. En
þakklát var hún þegar Ey-
þór með snarræði sínu
bjargaði henni úr fjós-
haugnum," segir Sigríður
og bætir við að hann hafi
löngum verið úrræðagóð-
ur. „Hann var nýbúinn að sjá
sjónvarpsmynd sem sýndi hvernig
fólki var bjargað úr kviksyndi og
gaf systur sinni sömu fyrirmæli
og hetjan í myndinni. Náði í
spýtu og skipaði systur sinni að
vera grafkyrr, halda í spýtuna og
bíða þar til hún sykki upp að öxl-
um.“
Að sögn Sigríðar var Eyþór
ungi einkar málglaður, opinskár og
oft spekingslegur í tilsvöram. „Sex
ára gamall var hann svo óheppinn
að fá spýtu í augað þegar krakk-
arnir vora að leik og þurfti í kjöl-
farið að fara á sjúkrahús. Augn-
læknirinn sagði að ekkert væri eins
mikilvægt og sjónin, en sá stutti
mótmælti og sagði ákveðinn: „Nei,
það er lífið.“ Og þegar frænka hans
hafði síðar á orði hve guð væri góð-
ur að hlífa auganu svaraði hann að
bragði: „Nei, það var hann Hörður,
augnlæknirinn minn.““
4