Alþýðublaðið - 05.10.1934, Blaðsíða 1

FÖSTUDAGINN 6. okt. 1934
XV; ÁRGANGUR. 290. TÖLUBL.

DAQBLAÐ 00 VIKUBLAÐ
C TQBP ANDii
UHfiUPLOIIOtlNN
l&S® a aa. t prt Hraua encir
c g em®»3Htó»5ci. «SS>:
tar- SjBtS fyíía- 3 caayaiífit. gi«MI
gfttmtt, <k taftrea-t l á.y.gMaatsm.
fStes®*™ íteawaiwlw t»«arj.
Bæjarstfórnarfundur.
Atvinnu eða atvinnuleysiS"
styrki handa atvinnulaus-
um konum.
VERKAKVENNAFÉL. FRAM-
SÓKN hafði sent bæjarstjórn
erindi út af atviimuleysi kvenina.
Var þetta erindi verkakvenna-
félagsins tekið til umræðu á bæjr
arstjórnarfundi í gær.
Jóhanna Egilsdóttir bæjarfull-
trúi, varaformaður verkakvennah
félagsins, lýsti þvi í iangri ræðu,
hversu atvinnuleysi væri mikið
og til.finnan.legt meðal kvenina hér
JÓHANNA EGILSDÖTTIR
í bænum. Lagði hún ríka áherzlu
á það, að bæriun þyrfti nú þegar
að grípa til ráða, sem dygðu
til að bæta úi; þessu. Sagði hún
að atvinnulausar konur væru sízt
betur komnar en. margir karlmenn
og kvaðst álíta það siðferðilega
SKyidu bæjarfélagsins að veita
konum, sem atvinnulausar væru,
atvinnuleysissityrk, ef það sæi sér
ekki fært að útvega þeim at-
vinnu, sem þær gætu lifað af.
Fisklhingið.
Þriðji fundur þess var haldinn
fimtudaginn 4. október. Forseti
gerði gnein fyrir reikningum og
fjárhag félagsins árin 1932—1933
og lagði fram f járhagsáætlun fyr-
ir árið 1935. Félagið hefir mjög
fært út verksvið sitt hin síðustu
árin og starfa nú ýmsir sérfræð-
ingar í þjónustu þess,. Auðvitað
hefir þetta haft mikinn kostnað í
för með sér, og eftir atvikum, má
telja fjárhag félagsinis góðan. Þá
gerði forseti grein fyrir hús-
byggingu félagsins og gaf sund-
urliðaða skýrslu- Húsið hefir
kostað fullgert um 93 þús. kr.
og ier skuidlaus eign félagsins.
Það ier hið vandaðasta og vegleg-
asta hús. Þar hefir meðai anniars
stóran fundiarsal; mun útsýni úr
bonum vera fegurra, en úr mokkú-
um öÖrum fundarsial í Reykjavík.
1 dag verða ýms mál á dagh
skrá; þar á meðal sildarverk-
smiðja við Húnaflóa.
Taldi Jóhanna brýna mauðsyn til
að gera þetta nú þegar.
Aðalbjörg Sigurðardóttir studdi
mál Jóhönnu og lagði frarn eftir-
farandi tillögu:1
„Bæjarstjórn ákveður að kjósa
þriggja kvenna nefnd til þess að
athuga möguleika fyrir og gera
tillögur um atvinniubótavinnu
fyrir konur.“
Ólafur Friðriksson hvatti mjög
til aðgerða í þessu máli og taldi
mörg dæmi þess, að konur væru
að ýmsu ver settar en karlmienn í
atvinnulegu tilliti. Áleit hann, að
mjög gaeti samrýmst atvinnu-
bótavinna kvenna og fatnaðarút-
lát bæjarins til styrkþega.
Tillaga Aðalbjargar var sam;-
þykt með 9 atkv. gegn 1. Pétur
Halldórsson var á móti. Fékk
hanm því og til vegar komið, að
frestað var að kjósa í nefndina
til næsta bæjarstjórnarfiundar.
Hjálp á fátæKRm helmiinm
í veikinðom.
Jóhanna Egilsdóttir lýstd því,
hversu slæmt ástand er á fá-
tækum heimilum, sem ekki hafa
ráð á að kaupa sér aðstoð, þegarl
veikindi steðja að. Sagði hún
mörg dæmi til þ'ess, að beimi.Iilsf-
faðirinn væri sviftur njöguleik-
um til að leyta sér atvinnu, þegf->
ar veikindi væru á heimili hans,
og vítti hún það mjög, að fá-
tækrafulltrúar skyldu hafa lagt
á móti því, að erindi verka-
kvennafélagsins um þetta efni
yrði samþykt. Kvað hún þá þó átt
að hafa haft kynni af ástandiniu
á fátækum hei'milum, er veikindi
sæktu að.
Jóhanna bar að lokum fram til-
lögu um, að 5 stúlkur yrðu ráðn-
ar til hjálpar fátækum heimih
um, en ihaldið feldi þessa tillögu
Jóhönnu.
Þingrofið Eisilandi.
EINKASKEYTl
TIL ALPÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
Frá Reval er símað, að Patz-
stjórnin, sem síöast liðinn vetur
KONSTANTIN PATZ
stjórnarforsetí..
setti Eistland undir herlög undir
því yfirskini, að hún ætlaði að
verja landið fyrir fasistisku hættj-
uinni, hafi rofið þingið, af puí ad\
tveir pingmmn hefd|m leijft sér.
adi gagrwýna sfjórnina„ enda pótt
pad' vœri baimað með- lögitm!
STAMPEN.
Nazístar stela
frá báostðddam
EINKASKEYTI
TIL ALPÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
Frá Hamborg er tilkynt, að þr,ír
þiektir aiazistaforingjar í’ Gött-
ingen, hé'aðsleiðtog'nn Hagemann
og útbreiðs lulieiðtogarnir Niend
og Woetjes, hafi veoið dæmdir
í fan|geisi fyrir að hafa eytt stóif-
um fjárupphæðum, sem safnað
hafði verið til vetrarhjálpariininar
handa þeim bágstöddu. Hage-
mann var dæmdur í 5 ára, hinir
tveir í 3 ára fangelsi.
STAMPEN.
—i
Ótti við allsherlarverfefail á Spáni.
Hætt við að láta Lerroux mynda stjórn?
BERLIN í morgun (FÚ.)
ASPÁNI hafa komið fram
nýir erfiðieikar við stjórn-
armyndun, og hefir forsetinn
boðað fulltrúa allra þeirra
flokka, sem áttu sæti i gömlu
stjórninni, á fund með sér í
dag.
Verkamenn höfðu hótað alls-
berjarverkfalli, ef Lerroux yrði
látinn mynda stjórn, og er það
vafalaust af ótta við verkfallið,
að afturkiþpur befir komið í
stjórnarmyndun hans.
LRP., 4. okt. (FÚ.)
Ný stjórn hefir verið mynduð
ALÞINGI:
Harmagrátur íhalds- og
BændafIokks«manna.
á Sþáni, og er Lerroux forsætis-
ráðhe.rra, en Samper, fyrv. foov
S'ætisráðherra, gegnir. utanrík«-
málaráðherráembættinu. Sex nýir
ráðherrar verða í stjórninini, er
ekki hafa gegnt ráðherrastörfum
áður. En stjórnin saman stendur
af 7 „radikölum", 3 kaþólskum,
1 bændaflokks- og 1 lýðræðisr
flokks-manni.
Skipafréttir.
Gullfoes fór frá Höfnl í dag til
Leith. Dettifoss- fer til Hull og
Hamborgar kl,. 10 í kvöld. Brúar-
foss fór frá Reyðarfirði í, taorguu'.
Þegar forseti setti fund í sam-
einuðu þingi í gær, kvaddi Þor-
steinn Briem sér hljóðs og hróp-
aði: „Þingsköp, þingsköp!“ For-
seti veitti honium orðið, og fór
Þ. B. þá að tala um úrskurð for-
seta viðvíkjandi kosningunini til
efri deildar. A eftir Þ. B. kom
svo Ólafur Thors og halarófa af
íhaldsmönnum. Voru þeir nú
miklu þinglegri en á fyrri fundin-
.um, og leyfði forseti alllangar
umræðiox, enda urðu þær hóf-
legar og lognuðust svo út af
með undirskriftaskjali frá öllum
íhaldsmönnum, þar sem skorað
var á forseta að bera úrskurðinn
undir þingið skv. 45. gr. þing-
skapa. Forseti kvað þessa áskor-
un með tilvitnun í 45. gr. þing-
skapa véra á misskilningi bygða,
með því að sú grein þingskapa
ætti við atkvæðagreiðslu mála,
sem fýrir lægi, en hér lægi eng-
in atkvæðagreiðsla fyrir, og bæri
því að eins að skoða þetta skjal,
sem ítriekaða ósk um það, að bera
úrskuröinn undir þingið, en for-
setí kvaðst ekki sjá ástæðu til
þess.
Jakob Möller og fleiri íhalds-
menn sögðu, að forseti þyrði ekki
að bera úrskurðinn undir alþingi
vegna þess, að hann væri sér
þass meðvitandi, að samherjar
hans í Alþýðuflokknum og Fram-,
sóknarflokknum væru honum iekki
samþykkir.
Héðinn Valdimarsson og Jónas
Jónsson lýstu því þá yfir fyrir
hönd flokkanna, að þeir væru
sammála forseta og teldu úr-
skurðinn réttan.
Magmls Guðmundssön vildi
telja það rangt hjá forseta að
taka ekki gildan lista Þorstdns
Briem (mieð M. T.), þar sem Þorst.
væri form. Bændafl.
Forseti svaraði því, að sér væri
ekki kunnugt um það, að Þ. Br.
væri form. Bændafl., værf svo,
færi Þorsteinn Briem vel með
þessa virðingu sína, því ekki sé
meitt opinbert um þetta.
Reyndist þetta rétt hjá forseta,
þvi Þorsteinn Briem var fyrst
kosin form. pingflokks Bænda-
flokksins í gær (4. okt.) eftir
fundinn í sameinuðu þingi.
Það var þvf rangt hjá M. Guð-
mundssyni að Þorsteinn Briem
befði borið nokkurn lista fram,
sem formaður Bændafl. eða af
hálfu þiess flokks.
Ólafur Thors o. fl. vitnuðu oft í
48. gr. þingskapa, þar sem talað
er um lista við hlutfallskosningf'
ar. En forseti benti þeim á, að
þessi grein yrði að skiijast roeð
hliðsjón af hinni nýju stjómar-
skrá frá 1934, sem væri , æðri
þingskipun, ef þau greindi á. Og
aldrei xeyndu thaldsmenn með
einu orði, að hnekkja því, að
úrskurður forseta væri í fullú
samræmi við hina nýju stjórnaú-
skrá.
Limpuðust þeir, íhalds- pg
bændaflokks-mennirnir iniður hver
af öðrum, og þykja þeir hafa órð-
ið sér til hinnar mestu háöungar
í öllu þessu máli.
Allir viðurkendu, að Bændafl.
bæri skylda til þess að hafa einn
þm: í efri deild, en íhaldið vildi
hafa M. T. þar, en ekki Þ. Briem,
af þessu var vonskan.
Kosning utanrikismálanefndar
Á fundi sameinaðs þingfs í gær
var kosið í fjárveitiinganefnd, ut-
anrfkismálanefnd og yfirskoðun*-
armenn landsaeikninga. Alþýðu-
blaðið hefir þegar skýrt frá kosnt-
ingu í fjárveitinganiefnd.
Samþykt var að fjölga um tvo
í utanrikismálanefnd, og voru
þiessir kosnir: Héðinn Valdianars-
son, Stefán Jóh. Stefánsson, Ás-
geir Ásgeirsson, Magnús Torfaí-
®on, Jónas Jónsison, Bjarni Ás-
geirsson, ólafur Thors, Magnús
Jónsson, Pétur Magnússon.
Yfirskoðunarmenn landsxieikn-
inga voru kosnir: Sigfús Siguié
hjartarson, Hannes Jónssoin dýra1-
læknir og Magnús Jónsson.
Forsetakðsninoar i neðri deild.
I neðri deild var Jömndur
Brynjólfsson kosinn forsetí með
17 atkv. Gísli Sveinsson hlaut
14 atkv. 2 seðlar auðir. Fyrsti
varaforseti: Stefán Jóhann Ste-
fánsson; annar varaforseti Páll
Zophoníasison. Skrifarar: Guð-
brandur Isberg og Jónas Guð^-
mundsson.
Kosnino fastra nefnda i efri
deild
Á fundi í efri deild voru kosnir
í fastar nefndir. Fjávhagstiefnd:
Jón Baldvinsson, Bernharð Ste-
fánsson, Magnús Jórasson. Sam-
gpngnmákimfnd: Sigurjón Á. Ól-
afsson, Páll Hermannisson, Jóin A.
Jónsson. Landbúnacpmpfi.'d: Jón
Baldvin&son, Jónás Jónsson, Páll
Hermannsson, Þorsteinin Briem,
Pétur Magnússon. Sjávarútvsgs'-
mfnd: Sigurjón Á. Ólafsson, Iing-
var Pálmason, Jón A. Jónsson.
. fíymmmiwjnd: Bernharð Ste-
fánsson, Páll Hermannssoin, Guð-
rún Lárusdóttir. Allsherjannefnd:
Sigurjón ólafsson, Ingvar Pálmai-
son, Pétur Magnússon. Me; t málft-
nefnd: Bemharð Stefánsson, Jón-
as Jónsson, Guðrún Lárusdóttiiíf