Alþýðublaðið - 01.02.1935, Page 3

ALÞÝÐUBLAÐiÐ
FÖSTUDAGINN 1. FEBR. 1935.
ALÞÝÐUBI.AÐIÐ
OTGEÍ ANDI:
ALÞÝDUFLOIKURINN
2IT?iTJf.RI :
F. h. SÍÍ.DEIS ARSSON
Ritstjórn og fcígreiðsla:
Hverílsgöti 8—10.
S1 M A R :
4900— 4906.
4000: Afgreíðsla, auglýsingar.
4001: Ritstjörn (i miendar fréttir)
4902: Ritstjftri.
4003: Vilhj. S. Vi'.hjálmss. (heimai
4004: F. K. Valdemarsson (heima).
4005: Prentsmið.an.
4006: Afgreiðsii
A&dbáoningar hafa
sigrað.
ME Ð deginum í dag hefst
þf.ttur undbauninga í áfc. g-
ismálum tslendlnga. Bauriði er
horfið úr sögunni, andbanrjng'
ar hafa fengið sínar kröfnr upp-
fyltar og par með tekist p;á á-
byrgð á herðar, að sjá svo til,
að pjóðin gjaldi tekki mi&ira af-
hroð sökuin drykkjuskapar í ná-
inni framtíð en verið hefir him,
síöustu ár; mieira að siegja hafa
peir tekist pá ábyrgð á hierðar, að
sjá svo til, að þjóðin byði mikiu
minna afhroð af pessum sökum
en verið befir; það er öll um ljóst,
sem hlýddu á loforð peirra fyrir
atkvæcagreiðsl una um iiannið.
Litið um öxl.
Það er ekki hægt að deila urn
það, að með bainnlögunum frá
1909 var gerð mjög merkiteg t.'i-
raun til piests að losa pjóðinal
við áfengiisnautn..
Enginn getur lefast um, að pað
hefði verið þjóðinni ómetanlegt
Lán, ef sú tiiraun hefði tefist.
eins og t l vrar ætlast.
Stór hópur manna lieit svo á, að
piessi tiiraun mundi mishieppnast.
Þess var hims vegar hægt að
veenta af peim, siem pjóðhollum,
möninum og .maninvinum, að peir,
úr pvi að tilraunin vargerð, vjildu
stuðla að pví', að hún næði 11-
gaingi sínum, að minsta kosti
hiefði pað ekki verið til ofmik-
iLs mælst, að peir legðu efcki
hindpnniir í veginn.
Þietta fór pó alt á annan veg
Áindfainniingar báru ekki gæfu til
pe;s að reynast þeir drengir að
oegja, eins og skyldan bauð
þieim: Or því við höfum fengið
banin, skulum við gera pað, sem í
okkar valdi stendur til þiess að
pað nái tilgangi sínum, peim til-
gangi, sem peir ekki reyndu að
neita að æskiliegt væri að n'æð-
ist.
Aðferð andbanniinga varð sú,
að þieir brutu banniögin hvönær
sem þeir gátu; þeir predikuöu
á strætum og gatnamótum, að
þau væru fyrirLitleg þrælalög,
siem ætti að brjóta; peir bentu,
möinnum á leiðár til að brugga,
og peir hélidu lifin'u í bruggurumi
og smyglurum mieð pví að verzla
við pá.
Með þessu og þvílíku athæfi
tókst þieim smátt og smátt að
grafa grundvöllinn undan bann-
lögunum; þannig uinnu þeir sig-
urinn, sem þeir með deginum í
dag geta nú farið að njóta á-
\ axtanna af.
ÞjóÖin hefir ekki borið gæfu til
þiess að hafa bannlög og halda
þau. Tiirauniin, sem gerð var til
þess að innleiöa þjððarbindilndii,
hef’ir mistekist, og í blöðum í-
haldsins, í samkundum andbainn’r
inga, hieyrist ógeðs legt hlak;k yfir
þvi, að svo fór.
Hvíilíkt hyldýpi ábyrgðartey.sisi.
Ný 'barátta.
Þó bind'indis- og bannrmenn
hafi verið ráðum bornir í áfeng-
ismálum þjóðarinnar, munu þeir
ekki hætta að starfa fyrir bind-
indismálið. Þeir imuna ekki treysta
því, að andban'ni'ngar reynist þess
Tilverknaðnr. - Svör. -
Hér fara á eftir nokkur atrjði
tekin af handahófi úr stjórnmála-
sögu síðustu mánaða. Þó að þau
séu ekki mörg, þá sýna þau
giögglega tilgerðár stjórniarfliokk-
anna aniniars vegar, svör íháldsins
og fylgihnatta þess hins vegar,
sýna tvær stefnur, tvenns kon-
ar markmið, tvenns komar menn..
Það er ennþá í mirnum, þegar
stjórnin sietti í haust lrráöal irgða-
lög um verzlun með kjöt og slát-
urfjárafurðir. Þar var verið að
bjarga atvinnu þúsunda bænda
úr yf'irvofandi háska og vtita
þeim aðstöðu til þiess að gieta
haldist við bú sin. Tiherkna'ður
stjórnarimrar var þesis eðlis, að
ekki varð. um hann deilt. En svar
íhaldsinns varð með þeim ólík-
iindum, að slífcs finrast ekki dæmi.
Það skoraðii á flokksmienn sílna
að leggja iniður hátterni siðgðra
manna, taka upp lífsháttu fer-
fætiinga og éta gras. Meiri hluíi
íhaldsílokksins varð lítt við
þiessari áskorun, en svo lágt
höfðu leiðtogar flokksdns lagst til
þess aðí spilla fyrir því, að bæind-
um yrði hagur að kjötlögunum,
Margir ætluðu að íhaidlö
hefði .látið sér siegjast við frumi-
hlaup þetta og hneysu, en því
hefir iekki' ennþá orðið siíikrar yf-
irbótar auðið. Alþýðufliokkuiinin
og Fnamsióknarflokkurinn settu á
síðasta alþingi iög um sölumjólk-
ur. Það voru atvinnuverndar.lög
fyrir bændur, jafn nauðsyin.leg
eins 'Og kjötiögin, og vörutryggí-
ingartög og verðtryggingarlög
fyrir neytendur. Ihaldið svarar
með því að láta Pétur Halldórs-
son kenna almieinningi og boð:a
vafnsblöndunarreglur þær, san
iðkendum og drýgjendum blands-
ins er miinst gefið um að muna.
Það efnir til fullkomins fjair.d'-
skapar gegn mjólkursamsölu
bænda, stofnar til æsingafumda
og neyziubanns. Utbeitiin var svo
siæm um það' iieyti, seim mjólk-
urlögiin komuist í framkvæaud, að
ekki var á hana að víjsa fyrir
þá óvemjulega grasgefnu
íhaldsmenn, sem aga vildu
hold sitt bændum til tjóns. En
íhaldið er ekki ráðalaust. Það
vísar á GvendaTbrunnavatn og
treystir því, að svo margir hafi
gengið í blöindunarskóla uindari-
farinna ára, að umskiftin séu ekki
of snögg.
Alþýðuflokkurinn og Framsókn-
arfliokkurinn komu í giegnum síð-
asta þing lögurn, sem miða að því
að gera fiskveiðar og síLdveiðar
Landsmanna að atviininurekstri sið-
aðra maninia, í stað þesis að veru
fyrirhyggjiuLítiði glæfraspil, par
siem önnur mieginhlið. málsinis, —
verzlunin með dýrmæta og eft-
irspurða vöru, var meðhöndluð
með viðskiftaaðferðum, sem ekfi
umkomnir að viinna inieitt þjóð-
nytjastarf á þiesisu sviði.
ALþýðublaðið vill beina því til
aLlra félaga og einstaklinga, siem
bindimdi unna, að vinna nú ftienf-
ur en mokkru sinini fyrr að út-
breíðjslu bindindismenimngar. Það
veit, að hvorki templarar né bind-
indiisfélög í skólum munu bregð-
ast því traustí. Það- væntir að
ungmemnafélögiin taki upp síng
fornu baráttu fyrir þetta mál. Það
skorar á alla Alþýðufiokksmenn
að vleiia í þiessu máii seni öðnnn
í fuliu samræmi við stefnuskrá
fLokksins 'Og vimna að því í orcd
og verki, að bindindi eflist með
þjóðinni.
Allir þessiir aðilar verð.a að
hefja sameiginlega baráttu fyrir
nýrri menniingu, menningu, sem
á lekfcert rúm fyrir drykkjuisicíi-
ina. Með þökkum verður það
þegið, ef andban'niiingar vilja taka
Jþiátt í þeslsari baráttu. — Næstu
dagar sýna, hvort svo verður,
var unt að niefna amuað en brask.
Þetta var gert. með löguoum uim
fiskimá lanefnd og síjdamiáia-
nefnd, sem bæði sættu meguuni,
fjandskap ihaldsinanna á þimg:.
Ætla mætti, að íhaldið, siean á
meginhluta útgerðiarjnniar, befði
verið stjórnarflokkunum þakklátt
fyrir að skapa hér skipulag, sem
bar eins mikið af fiskeinikasölu
ÓLafs Thors eins og núgildandi
mjólkur.lög bera af mjóLkurlögum
íhald.s'ins, sem það hafðii aldreii.
hug til að framkvæana né fram-
víjsa, heldur lét „iiggja í kassa".
En ihaldið svaraði mieð pví að
bintía skipin upp við garð. í fá-
hieyrðu ábyrgðarl£|yti notar pað
fyrsta tækifæri tiL pess að skellai
á verkbanni. Fiskur er í afar-
vierði á enska niarkað'num,. Land-
ið þarfnast gjaldeyris. Mörg fé-
lögin eru ekki betur stæð en svoi,
að pað var skylda þeirra gagn-
vart viðskiftabanika síjnuin, að
nnta hinn góða markað eft.'r því,,
sem veiðileyfi hrukku til. Það
var skylda þeirra gagnvart sjó-
Tnönjnunum, sem eiga llfsafkomu
sína undir rekstri þessara tækja.
En íhaldið hafði mist löngunina
til að gera út samstundis og
glæfrabragurinn var nneð lögum
niuminini af fiskverzluninini’, að svo
mikiu leyti sem breytilegar á-
stæður markaðslandánina gera
unt. Tilverknaður stjórr.arflokk-
auna var skipulagning, sem trygci
með l'ögum það öryggi um þienna
atvinjnuyeg, siein mest varð feng-
ið eiinis og ástæður eru n’ú í imairk-
aðslöndunum. Svar íhaldsiius var
afneitun sítns eigin „fraintaks",
verkbann, aðgerðaleysi, mótþrói.
Tekju- og eigna-sikatts lögin,
aem siett voru á síðasta alþingi
fyrir atbieina Alþýðufliokksins og
Framsöknarflokksins, eru ein hi-n
nuerkilegustu í sinni röð. Með
þieim eru 800 þús. krónur af þeini
gjaldabyrði, siem þjóðin verður að
bera samieigimlega, færðar yfir á
háar tiekju.r og miklar eignir, umf
frain það, sem áður hefir verið
lagt á siíkar eignir oig tekjur, en
tilsvarandi létlir skapaður hinum
iniinni háttar gjaldendum. Per-
sónufrádráttiur skattskyldra tiekna
er hækliaður, og toilar lækkaðir á
nauðsynjavöru. ihaldið barðist af
fullkiominnni grimd gegn þiessari
alimenmu réttarbót á þingi, en hef-
ir Iftt vogað að gannga í gegn
hienjni á almermum vettvangi,
vegna aI mienmingsá llts i.as. En fyr-
ir atheina Alþýðuflokktins og
Framsóknarf lokksins varð lang-
þráð réttlæti í skattamálum að
la'ndslögum. En 26. f. nr. kemur
svar ihaldsins. E'nn af helztu
postulum þess á Vesturlandi,
Bjarni Sigurðsson í Vigur, boðar
skattgreiðs.luverkfall með rni.kiu
ofstæki og hamremmi í Miorgum-
bl,.,aðalmá]gagni íiokksjns. Meðan
skattféð var saimandregið með
miður réttlátum lögumi, og skat.tr
þunginn hvíldi svo þjösnalega á
hinum máttarminni, að lítt kom
við hina tekjuháu og eignamiklu,
þá kom iihaJdinu ekki til hugar
að boða skattgreiðsluverkfaJl. Nú
finst því mál til komið að binda
sjálft sig upp við garð í skatt-
gneiðslunum, eins og það hefir
áðnr bundið togara sína og hefir
leitaist við að binda kaupendur
kjöts og mjólkur.
Hér hefir þá verið drepið á
fjögur mál, fjóra áfanga, sem
tiver um sig er merkiJegur. Á
hverjum fyrir sig mætast tvæt
fylkingar, Alþýðufloikkur og
Framsiókn aimars viegar — íhald-
ið hinns vegar-. Átökin hafa ver-
ið hörð; hvarvetna hefir íhaldið
sietið um færi til þ'ess að spilla
hverju þessiu máli. Og þegar sýnt
er aö málunum verður ekki spi.lt,
koma svör íhaldsinns, kjötneyzlu-
banm, grasát, mjólkurneyzlubann,
vatnslækningar, verkbann og
skattgreiðslubann.
Þetta er ihaldsþegndygð, í-
haldsforustta, íhaidsleiðsögn í
vanidamáium. Nú er það alm>enn-
'ings í Jandimu að segja tjl, í hvor-
um fylkinngararmi hann villberj-
ast, hvorra ráðurn ber að fraim|-
fylgja og hvorra að verjast. Frú
Guðrún í Ási fær svar við pví,
þegar hún kemur til bændanna,
samkvæmt gefnu fyrirbeiti, ti.l
Barnavmafélagið sumargiöf hélt
12. aðalfund á summdaginn var í
K.-R.-húsinu. Fundarstjóri var
Helgi Trygg\'ason kenrari og
fundarskrifari Gísli Sigurbjörns-
son forstjóri.
Formaður félagsins, Steingrím-
ur Arasen kenraii, gaf skýr&lu um
starfsiemi þiess á liðnu ári.
Dagheimilið „Grænaborg“ starf-
aði 31/2 mánuð. Voru par alls
120 börn á aldrinum 4—7 ára, 11
jafnaðar 65 börn dagliega. Læknir
heimilidins var óskar Þórðarson,
aem skoðaði börnin ýtarliega við
byrjun og tak starfstí’mams, ank
pess mánaðartega. Heilsufar var
gott og framför mikil.. Ýmsuml
atriðum uim dagfegan. rekstur
heimiJisáns, sem áður hafa verið
birt, vierður sLept hér. En óhæít
er að- fuilyrða, að hin góða um-
hyggja, sem börnum er sýnd í
Grænuborg, er í'fuJlri hlýðni við
þroiskalö'gmái barna'nrja, bæbi sem
veiardi barna og verðaindi main'nia,
oem lífið á eftir aö gera kröfur
sínar til. Á þetía jafnt við urn
fæcisval og atha'fin'ir i tejkjum og
starfi. Engu bairni var vísað frá
af'ief'naliegum ástæðum. En 620/0
af bömujnum íengu ökeypis dvijl..
Gjaldkeri félagsins, ísak Jóns-
sion kennari lagði frarn og skýrSi
lendurskoðaía reikn'.nga. Hagur
félagsins fer batnand:, þrátt fyrir
'töliiverðain lialla af rekstri dag-
hieimilisiins og mei'ri kostnað fyrir
aukna aðsóikn. Eignaaukn'ng á
árinu var á 3. ,-þús. kr., og eignir
alls hátt á 51. þús. kr. Stærsti
tekjuliðiuriMn var Barnadagurin :,
þess að bjóða þ'eim smánarboð i
nafnni „húsmæðra“ (Jak. Möllers,
Péturs HalJdórssonar, Péturs
Magnússionar, Magnús!al, dóseints
0. s. fív.). Og kommúnistar fá
svör við því, þegar þeir komal
til almiennings í bænum í dag
og biðja hann að ánetjast blekkr
iingum íhaldsiins, svíkja bæði
sjálfa sig og verkamenn s\æit-
anjna roeð því að hefja neyzlu-
bann á mjólk. Það verða kulda-
leg svör og makliag. S, E.
mælis má geta, seim gjaldkeri
hafð’i gengist fyiir, að félagið gaj;
út blað á sumardaginn fyrsta í
fyrra, 'sem gaf á 4. hundrað kr.
i tiekjur og var jafnframt sjálí-
stæð auglýsing fyrir félagiö.
l'Jr stjórn félagsins gengu:
Steingr. Arason og frú Ragnhildur
Péturs'dóttir. Bæði voru endurk'oS'-
iin. Auk þeirra er,u nú í sttjórrinjnii:
Sigurbjörn ÞiorkeLsson, Arrgiímur
Kristjáinss'on, fsak Jónssfoin, séra
Árni Sigurðsson, Bjarndís Bjarma-
dóttir.
Rætt var um framtíiðarstarfaemi
félagsins. Formaður benti á, hvílík
nauðsyn væri að byggja me'ra h
lóð félagsins og auka starfsemina.
Væri fuLl þörf þriggja deilda. 1.
Fyrir börn á 1. og 2. ári. 2. Fyrjjr
3—4 ára börn, sem þyrftu að
njóta Leikja og frjálsræöis. 3. Fyr-
ir 5—7 ára börn og ejtthvað cldri.
Fyrir þauyröi einnig að veraskó'i,
reitur í garði til ræktunar o. fl.
Þessar tillögur voru samþyktar
með ölltun saimhljóða atkvæðum;
„Aðalfuindur Barnavinafélagsins
Sunrargjöf, haldinn 27. jan. 1935,
leggur áherzlu á, að félagið fái að
niota lóð þá kringum Græmiborg,
sem það hefir umráð yfir, til þess
að reisa fle'ri smihús, svipuð því,
sem fyrir er, sem félagiinu er
nauðsynlegt til eðl; liegrar þróunar,
svo að það geti rétt fleiri börn-
um og heimilum hj,álparhönd.“
„Fuindurinn samþykkir, að
Farravinaféiag’ö Sumargjöf byggi
hús á landi sfnu á næsta vori,
svipað þvi, sem fyrlr ier, ef fé er
fyrir henidij, og feiur stjórninini
framkvæmdir í því efni.“
Þ>ess má geta, að öli stjómar-
istörf í féliaginu eru unnin kaup-
laujst.
Fuindurinn samþykti að1 veita
gjaldkera (isaik J.) 300 kr. þókinun
fyrir starf sitt, siem er sériegaj
tlmafrekt og snúnirgasaimt, en
hanin lýsti yfir, að haran mundi
verja upphæðinni tii að kaupa
eitthvert nytsamt áhald handa
diagheimilinu, e'ns og ha. in gerði í
íyrra.
Vijst er þaðj að bæjarbúar taka
undir þakkir fundarmanma tii
stjórnar þiessa félags. Þess| er og
að vænta, að þeir meti franifara-
viðleitni félagsiins með góðuim
skilningi. Eitt eðia tvö barnahieimr
ili eru ekki stórt fyiúrtæki kostrri
auarLega séð, borin saman við hið
mierkasta og umfangsmesta fyrir-
tæki, sem bæjarfélagið hefir með
hömdum og varðar mestu að vel
fari úr hendi, en það er uppeldi
barnanna. H, Tr.
Úrval af alls konar vörum til
tæRifærisgjafa.
Haraldu rHagan,
Sími 3890. Ausíurstræti 3.
Orðsending.
Vegna þess, hve vinnutími sendisveina er takmarkaður sam-
kvænxt lögum, eru heiðraðir viðskiftavinir vinsamlegast beðnir að senda
pantanir sínar nógu tímanlega. T. d. væri æskilegt að þær pantanir,
sem eiga að afgreiðast á laugardegi, kæmu á föstudegi eða eigi síðar
en kl. 4 e. h. á lau^ardegi.
Virðin^arfyllst.
Félai klöívrzlana í Reykjavik.
Barnavinafélagið
Snmargp.
eins O'g aö undan'fömu. Þess ný-

1
i
i
í
i
í
i
í
i
i
I
IIHg
I
Jafnaðarmannafélag Islands (
heldur skemtim í Iðnó, 1
i
i
laugardaginn 2. febrúar n.k. kl. 8,30 e. h
Skemtiskrá:
1. Samkoman sett. (Fonn. iél.)
2. Internationalinn. (Hljómsveit).
3. Ræða: (Síra Ragnar Kvaran).
4. Karlakór alpýðu syngur.
5. Danzsýning (Helene og Eigild
Carlsen)
6. Upplestur (séra Sigurður Einars- fjff
son alpm.)
7. Karlakór alþýðu syngur.
8. DANZ.
HJjómsveit Aage Lorange spilar.
Aðgöngumiðar í Iðnó kl. 4—7 í dag og laugardag eftir kl. 4.
I
i
i
|
AlDýðnlólk! Styðjið ykkar elgln skemtioir. |
Skemtinefndin. S
mraiiiHiiiBBimiiHiiimiffiiiimiiHBiimiiBiiiH