Þjóðólfur - 30.08.1849, Blaðsíða 3

tekiö ágætlega í þaft: hún gjörði alfrjálsa
terzlun aö aöalatriöi málsins, en hafði hin
málefiiin um verzlunarleyfí á einstöku stöö-
um, um byggíngu kauptúna og timburflutn-
inga aö Jorlákshöfn fyrir aukaatriði. Og sam-
kvæmt |>essu vgr bænarskráin samin, og fór
f>að allt betur, en áhórfðist með fyrsta. Jess
var getið í 18. hlaðinu, að bænarskrár hefðu
komið til þingsins, sem hefðu beðizt þess,
að íslenzk tunga ein væri viðhöfð i öllum mál-
um, sem snerta hina innri og ytri stjórn ís-
lands; en í bænarskrá þeirri, sem þingið sendir
konungi, er að eins beðið um, að íslenzka ein
sje viðhöfð í öllum þeim málum, sem snerta
liina innri stjórn landsins; en því mun þing-
inu ekki liafa þótt ráðlegt að biðja urn meira
að sinni, að enginn veit enn, hvernig hagað
verður sarnbandinu milji Danmerkur og íslands
eptirleiðis, og það sje.st ekki fyr, en eptir
fundinn, sem vænt er eptir að sumri. Enda
mun enginn geta neitað því, að mikið er þeg-
ar áunnið, ef danskan hvyrti með öllu úr ræð-
um og ritum nranna á landi hjer.
— Annað mál kom seinna fram á þinginu,
sem var náskylt þessu; en það var þegnlegt
frumvarp frá sýslumanni Skaptfellinga urn
undirskript konungs á íslenzkunni á lagaboð-
um þeim, sem gilda skulu á Islandi. Sýslu-
maðurinn vissi til, að konungur hafði synjað
urn þessa bæn, er alþingi sendi honum í hitt
liið fyrra. Sýslumaðurinn ætlaðist til, að máli
þessu væri skotið unrlir nefnd þá, sem áður
var kjörin til að íhuga málefnið um islenzka
tungu. En nefndarmenn skoruðust undan að
taka við þesstt máli, ognokkrir afþingmönn-
um vildu ekki trúa, að konungur hefði synj-
aö um bæn þessa, og rjeðu til að láta máliö
bíða þess, aö konungsfulltrúi kæmi með ástæð-
ur fyrir synjuninrii. 3>ó fór svo, að ný nefnd
var kosin í málinu og það rætt, áður en kon-
ungsfulltrúinnkom, ogvar samin um þaðbænar-
skrá, og beðið urn, að lagaboöin kæmuútein-
uiigis á íslenzku, fullgilt með undirskript kon-
ungs; en til vara var þess beðizt, að laga-
boðin kæmu út bæði á íslenzku og dönsku,
en að íslenzkan ein væri undirskrifuð af kon-
ungi. En það sýndi sig seinna, að til lítils
var að bíða eptir ástæðunum fyrir synjuninni,
sem rnenn ímynduðu sjer að mundu koma
með konungsfulltrúanum; því að í hinni „kon-
unglega auglýsingu til alþingis um áranguraf
þegnlegunr tillögum þess, o. s. frv. 1847*
fer þessum oröum um undirskript konungs
á lagaboðunum: „vjer getum ekki veitt því
(máliim nefnilega) bænheyrshi, eptir þvi senr
ástatt er“, og höldum vjer því lijerna að segja,
að vel nregi vera, að þeir af þingmönnum,
liafi það anuars verið nema einn, sem ekki
trúðu strax þingmanni Skaptfellinga, muni
jafnvel ekki „trúa“ enn, þó þeir hafi „tekið á“.
(Absent).
Gestur Vestfirðingur kvartar sárlega íneðanmálsgrerH
á bls. 62. í 3. ári umlan meðfer ðþeirri, sein liann hefur
orðið fyrir lijá þeim, sem eiga að veita prentsiniðju
lamlsins forstöðu. Hann er rlrjúgmæltur um það og
þungovður, og veit eigi hvers liannáað gjalda. Jiað er
raunar auðsjeð, að sá, sem þessa neðanmálsgrein hef-
ur ritað, her ekki mikið skynhragð á prentun bóka.
En það má enginn lá lionum. Ilitt mátti liann sjá,
að pappírinn var hið annað árið ærnuin mun betri í
Gesti, en liið fyrra, og þar af hefði hann getað ráðið
í það, að pappírinn varð líka að verða dýrari og sá
munur að koma fram í prentunarkostnaðinum. Mun-
urinn, sem Gestur er svo sár út af, er raunar ekki
fullir 15 rhd. og nokkuð af þeira jafnast á pappírnuin.
En nú er annað, sem Gestur veit eigi, og sem enginn
ætlast til að hann viti, þegar hann sá ekki mun á
pappírnum í 1. og 2. árgangi, en það er það, að því
fleiri töflur, sem í einni bók eru, þess meiri vandi er
að prenta hana, og því dýrara verður það líka. fietta
segjum vjer Gesti til hiiggiinar, því hann mun nú
sanna það í ár, að prentun á tötlum og töluröðum er
dýrari, en á samfeldu máli.
En það var ekki tilgangur vor með þessu að fara
í orðakast við lierra Gest Vestfirðing út úr sinámuna-
skap lians, er liann gjörir sjer langar harmalölur út af
naumiiin lárhd., heldur liitt, að sýna að slik óvissa,
sem hann er í, þegar talað er tnn prentsiniðju lands
vors og kostnað liennar, liljóti að vera rik 4 landinu.
Og ætlum vjer nú að skýra hugmynd landa vorra
um prentunarkostnaðinn hjerna nteð nokkriiui dæmum.
Jiað er þá fyrst Reykjavíkurp., sem vjer tökum
til dæmis, því hann er svo víða kunnur. Upp-
lagið af honum er 800 arkir. Nú heyrum vjer sagt, að
einn maður gjörir ekki öllu hetnr enhlaða letrinu, leið-
rjetta og kasta úr hleðslu á örk hverri á 4 dögum, og
það kostar 4rbd. 64sk. Maðuriun hefur þá 1 rbd.
16-sk. í daglaun, og mun það ekki vera um of. Nú
prentar einn maður og unglingur, sem hann liefur með
sjer, svo sem 500 arkir á dag. Og fyrir prentun á