Þjóðólfur - 14.10.1849, Side 2

jöfnuður og hlutdrægni? Ástæftur höfund.ir-
ins fyrir því, aft hálft afgjaldift eptir kúgild-
in eigi aft vera laust vift allt gjald til al-
þingiskostnaftarins, vil jeg biftja aftra aft meta;
í minum augum eru þær einkis virfti, en þær
eru jiessar: „margvislegar kvaftir, sem kirkju-
eignirnar leggja eigendunum á herftar, höf-
uftaftgjörftir, vifthald og umsjón kirknanna,
fyrirhöfnin, aft heimta tekjur þeirra, sem gjald-
ast í ýmislegu, og koma þeim í peninga“; og
jió eitthvaft kunni aft vera hæft i annmörkum
þessum, þá fylgja þeir annmarkar kirkjunum
en eigi jörftum þeirra; og þegar höfundurinn
er búinn aft telja upp þessa ókosti, játar hann
líka sjálfur, aft afgjald kirknajarfta hænda
renni í sjóð eiganda, en ekki kirknanna; þær
hafi reikning sjer, og sje tekjum þeirra rjett
varift, og reikningar sanngjarnlega samdir,
geti þær flestar staðizt kostnaft þann, er þær
þurfi vift; og þá geta allir sjeð, aft ókostirn-
ir eru óviftriðnir kirkjujarftirnar, og jeg þekki
enga annmarka eða kvaðir, er liggi frem-
ur á jörðum bændakirkna, en öðrum bænda-
eignum ; en það veit jeg, að flestar bænda-
kirknaeignir eru eigendunum arftsamari, en
aftrar hæiulaeignir eigendum þeirra, þar. eft
þeim fylgja opt ýms ítök og hlunnindi, svo
sem skógarítök og reki; og víðast hvar
eru kirkjueignir lausar við tíundarútsvar
til allra stjetta. Aft eigi má selja eign-
ir þessar er svo ljeleg ástæða, aft engum
mundi liafa dottið hún í hug, nema höfundi
„Hálfyrftisins“, en jeg vildi biðja höfundinn
að sýna það í næsta „Gesti*, hvaða annmarka
af því leiddi.
Ritað af búnda á Brciðaflrði í júníin. 1849.
Um sljettunarverkfæri.
3>ar eð jeg hefi orftift þess var, að sljett-
unarverkfæri þau, sem jeg smíftafti fyrir fá-
um árum, og sendi út um landið, hafa ekki
orðið mönnum að því gagni, sem jeg hefði
viljað óska; og þar eð jeg veit til, að þau
liggja enn hjá sumum ónotuð og illa hirt, þá
þótti mjer vert, að vekja að nýju athygli manna
á þeim, um leið og jeg birti hjer kafla úr
brjefi, sem sýnir, hversu þeim líkar við verk-
færin, sem þaft hefur ritað; svo þeir eru þó einn-
ig til, sem láta vel af verkfærunum, ogjáta,
að þau komi sjer að góftu gagni. „Jað má
jeg segja, að síftan'jeg eignaftist sljettunar-
verkfærin, þá hafa þau ekki legift hjá mjer
iftjulaus, enda hafa þau gefizt mjer æskilega
vel til sljettunar, auk þess sem jeg brúka þau
til svo margs annars, t. a.m. til aft skera strengi
og kekki til veggja, svo líka til að skera
reiðing. Gengur verkið með þeim helmingi
hægar og fljótar, en meft pálum, hvaft gjóðir
sem eru. }>egar jeg fæst við túnasljettun,
er jeg farinn að brúka plógskerann til að
skera upp á milli þúfnanna, því þá næ jeg
torfunni lengri; en þar brúka jeg þá aptur
einskerann, sem jeg ékki kom plógskerati-
um við. Jetta hefur reynslan kennt mjer,
og er ólíkt, hvað maður er óþreyttari að
skera ofan af með þessu móti, heldur en með
Ijá; svo verður líka sljettan langtum fastari
fyrir, þó stórgripir gangi um hana, og grær
miklu fljótar. Mig furðar á því, að þeirskuli
nokkrir vera til, sem ekki geta fellt sig við
verkfæri þessi, efta þykir ekki hagur í að
brúka þau. Jeg hef reynsluna fytir mjer
í því, aft allir þeir, sem hjá mjer hafa feng-
izt við að hrúka þau, hafa fljótt komizt á
lagið með það, eins og jeg ekki heldur ætla
neinn svo óverklaginn, ef liann hefur við bæfti
vilja og nokkra viðleitni“.
Arni Árnason.
Jeg áleit það skyjdu mina að birta þenn-
an vitnisburð um verkfærin frá reyndum og
greindum manni, bæfti vegna sjálfs mín, að
því leytí sem orð þessimæla fyrir þeim verk-
færum, er jeg hefi komift á gang, af því jeg
áleit þau heritug og ómissandi öllum þeim,
sem fást við túnasljettun; og líka vegna al-
mennings, fyrir þá sök að jeg vildi vekja
þeim mönnum, sern annars eiga verkfærin,
eða kunna seinna að eignast þau, huga um,
að láta sjer ekki verfta þaft, að missa afþeim
gagnsmunum, sem af þeinr verða höfð, fyrir
sakir vanhirftingar og viftburftaleysis.
* G. St. '
[Jm verzlujiarfrelsi.
Jess er áftur getið i Jjóðólfi, að hin
enska stjórn hafi gefið þegnum sínum verzl-
unarfrelsi; og þykjumst vjer með því hafa
birt þau tíðiiuli, sein vel mega gleðja oss Is-