Þjóðólfur - 07.08.1850, Blaðsíða 1

1*50
3. Ár.
7. AgYist.
43.
Með |>eim mæli, sem «. sv. frv.
J*að niá fullyrfta, aft þegar sje búift aft ræfta
og rita um bift svo nefnda skólamál svo mik-
ift og marsjt, aft fáu sje vift þaft bætandi.
Eigi aft síftur kemur mjer |)ó til bugar, aft
ekki sje briift að tala um þaft, aft nú kvaft eiga
aft ræfta mál þetta á Jimgvallafundinum í
sumar. Jeg má játa, aft jeg hef ekki getaft
skilift, bvernig liift velæruverftuga þing færi
að hreifa vift máli þessu á þessuin staft. Ann-
afthvort verður aft vera, aft málift sje borift
upp til þess, að tryggja rektor í völdunum,
efta þá til hins, aft fá hann frá völdunum.
Hvaft hiþ fyrra atrifti snertir, þá er þaft í aug-
uin uppi, aft þaft er í alla stafti tilgangslaust
og meft öllu óþarft, aft ræfta málift á þann veg
á jþingvelli, því að stjórnin hefur nógsamlega
tryggt rektor í völdunum meft úrskurfti sín-
um. Hvaft hitt þar á móti snertir, aft 3?ing-
vallafundurinn ræfti um þaft, livernig hann f'ái
hrakift rektor frá skólanuin, þá sje jeg ekki,
aft þaft sje gjörlegt fyrir slíkan fund, aft hætta
sjer út í slíkt, því þar meft hefur fundurinn
þá lofaft, aft taka aft sjer öll þau mál, er
rísa af óánægju meft embættismerin; og gæti
þá svo farift, að þaft iftrafti suma fundarmenn,
þá stundir iiftu fram. Skólamálift er einnig
þess eftiis, að þaft mun veita flestum þeiin
örftugt, sem á Jingvöll koma, aft fella áreift-
anlegan dóm um þaft. Fundarmenn þekkja
vel flestir málift aft eins að nokkru leyti, og
þaft eptir sögusögn þeirra, senr eiga hlut aft
máli; þeir þekkja ekki hin mörgu og afleiftinga-
drjúgu smáatriði í máli þessu, sem komu svo
miklu til leiftar; þeir þekkja ekki skólasög-
una um hin seinustu áriri, ekki raunarollu
skólans frá því rektor fór frá skólanum og
þangaft til nú, ekki þau gönuhlaup, sem skól-
inn hleypti sjer í eptir þaft rektor fór frá; og
sjá þó ekki allir, aft til þess að dæma um málift
meft nokkurri greind, er þekking á þessu nauð-
synleg? Jiaraftauki sjáallir,aft ekki eru líkindi til
aftstjórnin fari svo aft ráftum ^ingvallafundar-
ins, aft hún ónýti nú þegar þann úrskurft sinn,
sem hún liefur, eftil vifl, fært heztar ástæftur
fyrir á æfi sinni. Ef nú jþingvallafundurinn
færi og bæfti stjórnina, aft breyta þessum úr-
skurfti, þá er þaft auftsætt, aft hún yrfti þann-
ig aft breyta hverjum úrskurfti sínurn, ef3>ing-
vallafundurinn óskafti þess; og líkt færi um
aftra þá menn, sem liátt sitja. Amtmena yrftu
þá einnig aft breyta úrskurftuin sínum; prest-
ar, sýslumenn, prófastar og hreppstjórar yrftu
aft fara eptir vilja þeirra, sem þeir eiga yfir
aft ráfta, hinna einstöku í liinu einstaka, og
alinennings í hiriu almenna; þaft er að
skilja: flest atkvæfti vift Öxará yrftu aft
ráfta. Og mundi ekki mega segjast, að
dómar yrðu einnig prófaftir vift Öxará !!! Hvað
af þessu leiftir, liggur í augum uppi, og get
jeg ekki ímyndaft mjer meira ólán fyrirsuma
hálfvolaba, heldur en ef Jingvallafundurinn
tekur þessa stefnu; því fari hann aft fjalla um
rektorsmálift á áður tjeðan liátt, þá má fyrst
segja, aft lijer sje byrjun til aft kveikja upp-
reisnaranda á móti stjórninni. jþví það tel
jeg víst, aft ekki lífti lengi áfturfleiri, og má-
skje þeir, sem búa þetta til, reki nefift í nótt-
ina meft þaft, aft þessi aftferft sje röng, og
komi þeim sjálfum á kaldan klaka, þótt síð-
ar meir. Jví ekki mun þess lengi aft bífta,
aft slíkar bænir verði borriar upp á ^mgvelli,
— jeg vil ekki segja, aft þaft verfti gjörtmeð
söiiiium ástæftuin: — embættismaðurinn þessi
verður að fara frá, því stjórn hans er oss
óþolandij hún styðst bezt við rembilæti eitt
og sjergæðingsskap; þar að auki ber hann á