Þjóðólfur - 12.09.1852, Blaðsíða 1

1
i§52,
4. Ár 13. ieptember. 90. og 91.
V:m sljett unarverkfœrin.
í 3. ári I>jóðólfs bls. 249 hefur Sighvatur
nokkur Árnason niinnst á ritgjörö nnna um
sljettunarjárna verkíærin í 4. ári Gests Vest-
firðings, og vill bæta f)ví við það, er jeg hefi
uin brúkun járnanna ritað, að letigja odd plóg-
skerans um 2 þuml., líklega til þess, að breið-
ari torfur verði með honum ristar, en einkum
til þess að haiin nái betur milli þúfna, þegar
rist er úr breiðum lautum með honum; því það
er eiginlega sú aðferðin, sem hann bætir við
ritgjörð mína. Fyrst nú maður þessi liefur
virt svo mikils ritgjörð mína í Gesti Vestfirð-
ingi að gefa henni gaum, og jeg hefi orðið
þess var að rnargir eru loksins farnir að kann-
ast við nytsemi sijettunarjárnanna, finnst mjer
það skylda mírr, að segja nreiningu mína um
efni þetta, einkurn ef farið yrði að smíða
járnin á ný.
jþegar jeg ritaði greinina um sljettujárnin
í Gesti Vestfirðingi, var jeg búinn að komast
upp á lag með að rista í þúfnalautum sum-
staðar með plógskeranum; en af því jeg sá,
að heíði jeg ráðið mönnum til þess i fyrstu,
gat það orðið til þess, að þeir lreíðu gefið sig
ofmikið við því, og þess vegna ekki verið
fastir við auðveldustu aðferðina, sem jeghafði
tekiö fram. En þegar nú höf. í Jjóðólfi vill
hafa plógskera oddinn lengri til þess liann
sje mátulegúi' í breiðar lautir milli þúfna, þá
linnst injer það gefa til kynna einstaklega
lögun á þúfum; því þar sem jeghefi sjeð tún-
þúfúr, hefi jeg optast sjeð þær bæði nálægar
hvorja anuari, og lautir þeirra litlar og mis-
jafnar, og er því einskerinn hentugastur til að
rista upp úrþeim; en vildi maður breyta plóg-
skeranum nokkuð í því skyni, held jeg hann
a:tti heldur að styttast en lengjast, því þá
getur maður brúkað hann við þúfnalautir, þó
þær mjóar sjeu, en þar sem þær eru breiðar
má rista með honum torfuna á tvo vegu, og
verður hún þá breiðari en þó skerinn væri
lengdur um 2 þuml.; en aðferð þessi er ekki
seinlegri, en að taka rjettskerann upp ein-
ungis til að skera fyrir annari torfu röndinni.
Samkvæmt þessu vil jeg ráða húss - og bú-
stjórnarfjelaginu til að athuga mál þetta vel,
áður en |>að leggur til að gjöra þessa breyt-
ingu á plógskeranum; en þeir sem sjá það
verkdrýgra að rista með honum lautir milli
þúfna, eins jeg hefi nú tilbent, held jeg geti
það án þess hann sje lengdur í því skyni.
Enn fremur liefur höf. ritgjörðarinnar í
jÞjóðóIfi bætt því við, að vel mundi eiga við,
að hafa 2 einskera með hvorjum járnum, og
er eins og þá bregði fyrir hjá honum, að menn
sjeu ekki almennt komnir upp á lag með að
brúka járnin öll; eru þá likindi til að plóg-
skerinn (sem er vanda mest að beita), sje
nógu lángur í þúfum. En þó jeg sje ekki
öldungis samþykkur höfundinum í því að hafa
fleiri einskerana, en hin járnin, sje engin
breyting gjörð á þeim, vil jeg samt láta mein-
irigu mína í ljósi, hverja breytingu jeg vildi
gjöra á járnunum yfir höfuð, ef breytt væri,
og er hún þannig:
Plógskerar sjeu 2, annar 5 þuml. hár frá
blaðinu upp að skaptajárninu, en 13—14 þuml.
langt blaðið, þegar mældur er bakki þess;
þennan plógskera ætla jeg til að rista með
honum strengi, sem hlaða skal í veggi, því
eins og hann er nústór, verða strengirnirbæði
ofmjóir og ofþunnir, þennan plógskera má
hka brúka á stóra þúfnakolla, sem ekki eru
mjög ávalir, og þar sem svo er sljett miili
þúfnareita, að honum verður við komið hka til
að skera í sundur þúfur. Annar plógskerinn
skal vera 3 þuml. hár frá blaöi að skaptajámi,