Þjóðólfur - 09.04.1853, Síða 3

55
Jónsson varð þar amtmaður. Ilann bar ná-
kvæma umbyggju fyrir að auka sjóð þenna,
(eins og hvern annan opinberan sjóð, sen>
lionurn bar aft gæta), og auka binn arðberanda
höfuðstól hans með vöxtum, sem safnazt höfðu
fyrir til þess tíma. jieir voru j>á orðnir rúrnir
417 rbd.; og mun því sama hafa verið haldið
áfram síðan hann skildi við. En ekki vita
menn neitt um framkvæmdir sjóðar þessa eða
not hans, því aldrei liefir verið auglýst eitt
orð á prenti, svo menn t.il viti, um ástand
hans og atbafnir. Én svo er að sjá, sem
mjög litlu, eða |>ó heldur alls engu, hafi til
þessa verið varið af honum til verðlauna -
útbýtínga, eða annara framkvæmda. Kon-
úngur hefir ekki veitt þessum sjóði neinn styrk,
svo vér vituin.
Búnaðarsjóður Vesturamtsins mun hafa
átt á vöxtuin 11. júní 1852 nálægt 2,880 rbd.
en búnaðarsjóður Norður- og Austuraintsins
ll.júní 1851, 1,480 rbd.
Merkilegra er, bæði að stofnun, fram-
kvæmdum og öllum afleiðíngum, félag það,
sein hófst hér sunnanlands árið 1S37, ognefnd-
ist „ flúss - og bústjónta.rfélaf/. suotiramtsinsu.
Ilinn fyrsti, ötulasti og framtaksamasti for-
gaunguinaður fyrir upptökum og stofnun þess
félags, mun liafa verið æðsti yfirdómari vor,
herra þóröur Svrinbjörnsson, nú konferenz-
ráð og riddari. Ilann liefir og síðan verið,
aptur og aptur kosinn, forseti1 félagsins, og
er það enn í dag. Ilann mun og hafa gefið
til félagssjóðarins 50 rbd. jtegar í uppbafi, þó
vér ætlum, að það hafi aldrei verið auglýst;
en „þess ber að geta, sein gjört er“. Kon-
úngur veitti félagi þessu 1000 rbd. styrk um
1838—9, og hefir það um hvert tveggja ára
bil, síðan það hófst, heitið verðlaunum og
veitt, fyrir púfnasléttun og túnffárðah/eðshi,
fyrir refaveiðar, jarðeplarœkt o. fl. Félag
þetta hefir ekki heldur álitið sig svo einbund-
Ieyti, og hétu j>á „9iorb =■ og Oflcr • Símtftí
oecouomtffe goitb", „23cflrr- 2tmtcté occonomi|Ie gotib".
x) EptU' félagslögunum er hann að cins aukaforseti,
J>ví amtmaðurinu, — hver sem hann er, og hvernin
sem hann er, — scgja lög félagsins að eigi að vcra
forseti félagsins, cn — „það er ekki allt sem sýn-
*s 11 “ — og því ncfnum við herra þórð hcr hcinlínis
forseta, eins og lianu í raun og veru er.
ið við þessi fyrstu og helztu ætlunarverk sin,
að það hafi ekki launað aðrar búnaðar- og
jarðabætur, sem nokkuð hefir kveðið að, þeg-
ar greinilegar og áreiðanlegar skýrslur og
skilríki hafa um þaö komið til félagsstjórn-
arinnar. Félag þetta liefir og fundi með sér
tvisvar á ári, lætur gánga út skýrslur öðru
hverju urn athafnir sínar, og árlegan reikn-
íngskap urn efnahag þess, og átti það á vöxt-
um um ll. júní 1852, 3,350 rbd.
Íþessar stofnanir Vestan- og einkum hér
Sunnanlands hafa engan Veginn verið þýðíng-
arlausar, né skort góðar og heillaríkar alleið-
íngar. Auk hinna mörgu tilrauna af hendi
einstakra manna hér sunnanlands, að hæta
jarðir sínar meö þúfnasléttun og túngarða-
hleðslu, vatnsveitíngum, bæjatlutníngi og hag-
anlegri uppbyggingu á hentugra bæjarstæði
fyrir jarðrækt o. s. frv., til þess að geta orðið
aðnjótandi enna heitnu verðlauna, þá má vafa-
laust eigna það Bústjórnarfélaginu og stofnun
þess, að nokkur minni sveitafélög hafa síðau
hafizt og verið stofnsett hér í suðuramtinu,
til ýmsra jarðabóta framkvæmda innsveitis; t.
d. jarðabótafélaffið i Gnúpverja - eður Eystra
hrepp. Framshurðarfé/ayið i F/óanum, og
túnsléttunarfé/affiq í Anda/cýl. X>að er mein,
að vér getum ekki nefnt, til íleiri * *, ogverra,
að verða að bæta því við, að oss er sagt að
féiagið í Gnúpverjahrepp sé Iiætt aptur ölluni
framkvæmdum.
Vér álitum nauðsynlegt, að láta þelta litla yflrlit
gánga á undan þeim hugvekjum og athugasemdum, sem
oss finnst nauðsyn að vekja úm þetta almeniía lands-
mál. Ekki getur verið sá tilgángurínn, að slínga upp á
þeim hreytingum á fyrirkomulagi Biistjórnaffélagsíns,
eða á stjórn búnaðarsjóðarins í Vesturamtinu, sem
kynni þykja við eiga og betur fara; vér álítum
þetta fyrirkomulag nokkurn veginn viðunanlegt #f
því er fylgt fram eptir þeim lögum og reglum, sen»
um það eru sett og samþykt, og ef menn hætta ekki
gjörsamlega að veita þessum stofmmum athygli ineð fé-
styrk og öðru. En að hinu vildmu vér éinkum vekja
athuga manna, að þessár 3 almennu stofnanir eru öld-
úngis ónógar til þess að koma á svo almennum jarða-
bótum, sem þörf cr á meðal vor, nema með svo laung-
um tíma, að jafnvel öldum skipti, þarsem um slíkt víð-
lendi, og — því iniður — allt of almcnna vanrækt jarða
er að ræða, sem hér. Um slík einstakleg vcrðlauna-
‘) þvi þó eitthvert líkt félag hali verið stofnað i
Akranesi (og má ske víðar hér syðra), þá hefir ekkl
annað heyrzt, cn að það vseri sofnað.
L