Þjóðólfur - 09.09.1854, Blaðsíða 4

«i., og hefir hann sjálfsagt verið saminn og sett-
ur í prentsmiftjunni áður en bréfih koni í ljós.
(Aðscnt).
I 23. og 24. iil. Ingólts stnntlur grein nokltur uin
stnfrólskver }>að, er jeg og lierrn M. Grímsson liöfum
stimið, og prentMÖ cr i Knu[iinnnnahöfn núua í vor,
á kostnað E. Iiókkindnra Jónssnnar, og er það auð-
sjeð á frágangi greinarinnar, að fyrverandi prestnr og
núvcrandi útgefari Ingólfs, lierra Svb. Ilallgrimsson
enn á ný liefur viljað sýna liinn frábæra lipurleik sinn
í að rita, þennan lipurleik, sem liann lieltir sýnt í hvert
skipti, og eitthvað liefur liirzt á prenti frá honum, að
hann getur ritað lieilar bœkur iim það efni, er liann
lítið sem ekkert skynhragð lier á (sjá t. a. m. hina
dönsku lcstrarbók lians, og einkum lestrarreglurnar
fyrir framan, samanbornar við eptirinálann), og ein-
staka ósvílni í því, að bjóða niömium livað sem vera
skal, og hvernig sem það svo er úr garði gjört (t. a.
m. Stafrofskver hanila minni manna hörnuni). jþcssir
kostir haus lýsa sjer og enn í greininni iun stafróf3-
kver mitt og M. Giíinssonar. í fyrsta hluta hentiar
sýnir hann findni sína með hálfstoinum glósum, og fer
svo að leggja út af því, hversn heimskiilegt J>að bali
verið fyrir okkur, að ætla okkur að semja stafrófskver,
með þvi við enga reynslu liöfuni fyrir okkur i barna-
kennslu. Ilerra Magnús Grímsson lieftir þó nokkuð
fengizt við hana, þótt lierra Svb. Hallgrímsson eigi
þykist vita það; en að f>ví, er mig snertir, þá verða
góðir menn að skera úr því, liversu góðgjarnlega þessi
ákæra litur út, þar sem jeg á að lieita kennari við
latíuiiskólann lijcrna; jivi að sá, sem er hœliir til að
lcggja grundvöllinn í öðrum vísindagreinnm hjá ung-
lingum á 12. árinu, og litið eldri, liann verður og að
gcta gjört sjer einhverja skynsamlega hugmynd uni
fyrstn kennslu liarna, einkiim liali lianti fengizt og fáist
vií inálfrœðiskennslu; og sá, sem enga hiigmynd getur
gjört sjer um, hvernig barnakennslan eigi að vera,
liann gelur naumast verið góður kennari lianda ung-
lingum i öðruin vísindagreinum; cn livort jcg sje nýt-
ur kennari, á jeg eigi undir dómi útgefara Ingólfs,
lieldur ylirmanns mins, rektors, og meðkennara minna,
ciida væri það anma ástandið, að verða að ciga það
undir Sv. Hallgrimssyni. Jeg veit reyndar eigi, liversti
mikla reynslu þessi óþreytandi frœðari lýðsins liefur i
tilsögn liarna ; en liitt veit jeg, að liann eigi sýnir það i
„ST AFROF8KVERI RASDi MINIVI JIAIVIVA BÖRIfUM“,
og það væri vel, að latínuskólinn eigi liefði kennt á
þvi i vetur, hvernig liann fer að segja til, eg hverja
alúð hann leggnr við tilsögn unglinga. Uin aðlinning-
arnar sjálfar skal jeg cigi vera margorður, enda ber
litla þörf til þess, þar eð liann hefur eigi enzt til, að
fara yfir meir en fyrsta lilaðið, og tala fáein orð mn
alkvæðin.
Eyrst er þá það, að lioiitim þykir það liafa tekizt
mjög svo óhönduglega, að velja þá stafrólsröð, sem
við liöftim; en til þess svara jeg því eimi, að það
eriim eigi við, scm fyrsti'r liöftim tekið upp á því, að
breyta hinni vanalegu stafrófsröð: það liafa enda forn-
menn gjört; Itask heitinn heliir og gjört það i lcstrar-
kveri sínu, þótt samhljóðendiirnir sjeu þar eigi i sömti
röð og hjá okkur; og liann hefði vist eigi breytt því,
þólt aðrir eins frccðimenn og Sv. II. Iiefðu sagt hon-
uin, að það væri þó undarleg niðurröðun; Hestir hafa
og játað, að sú niðurröðun, sem við höfuin, sjc í raun-
inni hin eðlilegasta og rjettasta, og þá gátum við enga
ástæðu sjeð til, að taka liana ekki. Við vissum eigi
lieldur til, að börn viti neina stafrófsröð, áður cn þau
lara að læra að þekkja stalina, og þá skil jeg ckki í
því enn, hvcrnig það getur truflað börnin. }>að verð-
nr vist eigi hjá neinuin, nema Sv. Hallgrimssyni; en
við viljliim heldur láta börnin neina rjetta stalrófsröð
en ranga. }>ar sem honuin þykir það að, að stalirnir
eru tvisettir, þá hefði það sjálfsagt verið niiklu rjett-
ast, að þeir liefðu verið margsettir; og vildi jeg biðja
herra Sv., að lesa forlnálann fyrir lestrarkveri Rasks;
liann liefur víst aldrei sjeð þá bók, og þvi síður lesið,
og er það eptir annari vandasemi þessa höfðingsiuauns,
enda þótt liann bæði semji stalVófskvcr, ogsjeaðlinna
að ahnara.
I öðru lagi sárnar honuiii það svo, að c og q skuli
eigi stamla í stafrólinu, að það er mesta lán, að liann
skuli eigi hafa riliiað út af því. Nú ber öllum satúan
ilin það, að þessir statir sjcu útlemlir, og meft öllu ó-
þarlir í íslenzku, enda er mcð öllu hætt, að liafa þá í
íslenzkri lungii, og þá veit jeg ekki, hvers vegna á að of-
þyngja barninu í byrjuninni ineð því, sem það alls ckki
þarf að þekkja eða vita, til þess að geta lesið liverja
íslenzka bók viðstöðulaust; eða er lierra Sv. H. slikur
aiimingi í hugsiin sinni, að liann eigi sjái, að það er
engu nær, að taka þcssa tvo stali upp í islenzkt slaf-
róf, en hvern annan útlendan staf, t. a. m. w, £, o.
s. frv.; emla kemiir þessi nákvæinni eigi alls kostar
lieim við llýti þann, er hanii vill liafa á harnakennsl-
imni í öðrum efnum.
}>á er í þriðja lagi, að honuin þykir óþartlega
niikið af átkvæöiinum, og fer þar um mikliun snilli-
yrðtim, samboðnum útgcfara Ingólfs og höfundi „Staf-
rófskvers lianda minni inanína börnum“. Jeg ælla eigi
ncitt að eiga við snilliyrði þessi, eða skarpskygni þá,
er lierra Sv. II. lýsir í snop[iungarekstrinum; liitt vildi
jeg enn á ný brýna, að atkvæðin eru alls eigi of mörg,
niiklii fremur, ef til vill, of fá; þvi að það er mjög
áríðandi, að eigi sje liætt við atkvæðin með barnið, fyr
en það getur lesið þau viðstöðiilaust, og það er svo á-
ríðandi, að ef hætt er við atkvæðin of fljótt, þá getur
svo farið, að unglingurinn verði eigi almcnnilega læs
fram eptir öllmn aldri, og jeg þekki því ver og miður
þess of mörg dœtni, að menn undir tvítugt eigi geta
lesið viðstöðulaust eða áheyrilega, og er það sann-
fœring mín, að slikt kemúr einkum af því, að börnin
eru vatiin á, að fara að lesa, áður en þau almeiniilega
geta tekið sainan; það er eins með það og hvað ann-
að, að sje grnndvöllurion ónýtur, þá verður það að